Luận văn Nghiên cứu mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng trên địa bàn Thành phố Hải Phòng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP ---------(--------- LÊ GIA CHINH NGHIÊN CỨU MỐI QUAN HỆ GIỮA QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT VÀ QUY HOẠCH XÂY DỰNG TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG LUẬN VĂN THẠC SĨ NÔNG NGHIỆP Chuyên ngành: Quản lý đất đai Mã số: 60 62 16 Người hướng dẫn khoa học: HÀ NỘI – 2009 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Đề tài “Nghiên cứu mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng trên địa bàn thành phố Hải Phòng” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong Luận văn này là hoàn toàn trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Tôi xin cam đoan rằng các thông tin trích dẫn trong luận văn đều có xuất xứ, nguồn gốc cụ thể. Việc sử dụng các thông tin này trong quá trình nghiên cứu là hoàn toàn hợp lệ. Tác giả Lê Gia Chinh  LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với Cố Nhà giáo, Tiến sỹ Đoàn Công Quỳ - Người đã hết lòng tận tụy hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện Luận văn này. Tôi cũng xin bày tỏ lòng thương tiếc vô hạn vì sự qua đời đột ngột của Thầy trong thời gian đang hướng dẫn, chỉ bảo tôi hoàn thành Luận văn. Tôi xin cảm ơn các Thầy, Cô giáo trong Khoa Tài nguyên và Môi trường – Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội, đặc biệt là các Thầy, Cô thuộc Bộ môn Quy hoạch Đất đai đã hướng dẫn, giúp đỡ tôi hoàn thành Luận văn. Tôi xin cảm ơn các Thầy, Cô giáo và cán bộ thuộc Viện Đào tạo sau đại học – Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và giúp đỡ tôi thực hiện hoàn thành Luận năn. Tôi xin cảm ơn các cơ quan chức năng và cá nhân có liên quan thuộc thành phố Hải Phòng đã cung cấp tài liệu và giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện nghiên cứu đề tài; xin cảm ơn các anh, chị đồng nghiệp đang công tác tại Tổng cục Quản lý đất đai – Bộ Tài nguyên và Môi trường và các bạn học viên Cao học ngành Quản lý đất đai Khóa 16 đã giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện Luận văn; xin cảm ơn bạn bè tôi, những người thân trong gia đình tôi đã luôn cổ vũ, động viên và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện Luận văn này. Một lần nữa, tôi xin chân thành cảm ơn! Tác giả Lê Gia Chinh DANH MỤC CÁC BẢNG VÀ HÌNH ẢNH TT  Tên bảng, hình ảnh  Trang   Bảng 4.1  Quy mô và tốc độ tăng trưởng GDP thành phố Hải Phòng  38   Bảng 4.2  Cơ cấu GDP của Hải Phòng phân theo nhóm ngành kinh tế  39   Bảng 4.3  Một số chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất thành phố Hải Phòng  46   Bảng 4.4  Kết quả thực hiện một số chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2000-2005 của thành phố Hải Phòng  57   Bảng 4.5  Kết quả thực hiện một số chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2005-2008 của thành phố Hải Phòng  48   Bảng 4.6  So sánh một số quy định về thời gian, không gian lập quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng  55   Bảng 4.7  So sánh quy định về thẩm định và xét duyệt quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng  59   Bảng 4.8  So sánh một số chỉ tiêu kinh tế - xã hội giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng ở Hải Phòng  68   Bảng 4.9  So sánh một số chỉ tiêu sử dụng đất đai giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng trên địa bản thành phố Hải Phòng  70   Bảng 4.10  So sánh một số chỉ tiêu về diện tích của một số công trình giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng trên địa bản thành phố Hải Phòng  73   Bảng 4.11  Mối quan hệ các nội dung trong quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng  76   Hình 1  Biểu đồ so sánh một số chỉ tiêu sử dụng đất  71   Hình 2  Sơ đồ mối quan hệ về mục tiêu giữa quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng  75   MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii DANH MỤC CÁC BẢNG VÀ HÌNH ẢNH iii MỤC LỤC iv Phần 1. MỞ ĐẦU 1 1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI 1 1.2. MỤC ĐÍCH – YÊU CẦU NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI 3 1.2.1. Mục đích nghiên cứu của đề tài 3 1.2.2. Yêu cầu nghiên cứu đề tài 3 Phần 2. NGHIÊN CỨU TỔNG QUAN 4 2.1. TỔNG QUAN VỀ CÔNG TÁC QUY HOẠCH VÀ MỐI QUAN HỆ GIỮA QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT VÀ QUY HOẠCH XÂY DỰNG CỦA MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI 4 2.1.1. Quy hoạch ở Cộng hoà Liên bang Đức 5 2.1.2. Một số đặc điểm Quy hoạch vùng ở Mỹ 8 2.1.3. Quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng ở Trung Quốc 10 2.1.4. Một vài nhận xét qua nghiên cứu kinh nghiệm quy hoạch của một số nước trên thế giới 13 2.2. TỔNG QUAN VỀ CÔNG TÁC QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT VÀ QUY HOẠCH XÂY DỰNG Ở VIỆT NAM 14 2.2.1. Tình hình công tác quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng và mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch ở nước ta qua các thời kỳ 15 2.2.2. Đánh giá chung về tình hình quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng và thực trạng mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch ở nước ta 24 2.3. LUẬN CHỨNG VỀ MỐI QUAN HỆ GIỮA QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT VÀ QUY HOẠCH XÂY DỰNG 28 2.3.1. Tính tất yếu khách quan của mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng 28 2.3.2. Nội dung chủ yếu của mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng 28 2.3.3. Vấn đề về chất lượng của quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng và mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch 29 Phần 3. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 31 3.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 31 3.2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 31 3.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU 34 3.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 34 Phần 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 37 4.1. KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG 37 4.1.1. Điều kiện tự nhiên 37 4.1.2. Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội 38 4.2. SỰ PHÙ HỢP VÀ CHƯA PHÙ HỢP GIỮA QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT VÀ QUY HOẠCH XÂY DỰNG Ở THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG 44 4.2.1. Tình hình công tác quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng trên địa bàn thành phố Hải Phòng 44 4.2.2. Phân tích, đánh giá về sự phù hợp và chưa phù hợp giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng ở thành phố Hải Phòng 55 4.3. NHỮNG BẤT CẬP GIỮA QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT VÀ QUY HOẠCH XÂY DỰNG Ở THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG 88 4.3.1. Những bất cập trong việc áp dụng các văn bản pháp quy 88 4.3.2. Những bất cập về nội dung giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng ở thành phố Hải Phòng 89 4.3.3. Những bất cập về quản lý, tổ chức thực hiện quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng 91 4.4. ĐỀ XUẤT PHƯƠNG HƯỚNG KHẮC PHỤC NHỮNG BẤT CẬP ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT TRONG MỐI QUAN HỆ VỚI QUY HOẠCH XÂY DỰNG 93 4.4.1. Phương hướng đối với thành phố Hải Phòng 93 4.4.2. Phương hướng chung để khắc phục tình trạng bất cập, mâu thuẫn giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng 95 Phần 5. KẾT KUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 101 5.1. KẾT LUẬN 101 5.2. MỘT SỐ ĐỀ NGHỊ 102 TÀI LIỆU THAM KHẢO 104 PHẦN PHỤ LỤC 106 Phần 1. MỞ ĐẦU 1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Quy hoạch là sự chuyển hóa ý chí, ý tưởng thành hành động nhằm tạo ra những kết quả để đạt được mục tiêu nhất định. Một cách khái quát, quy hoạch được hiểu như là phương án tổ chức không gian các hoạt động kinh tế - xã hội như tổ chức không gian lãnh thổ, hệ thống kết cấu hạ tầng, phân bố các điểm dân cư đô thị và nông thôn, bố trí các khu công nghiệp và các công trình chủ yếu, phân bổ sử dụng đất, phát triển hệ thống đô thị, phát triển các ngành… của một lãnh thổ nhất định cho một thời kỳ nhất định [1], [10], [22]. Trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở nước ta hiện nay, công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đai đã và đang góp phần quan trọng về quản lý và sử dụng đất nhưng cũng còn nhiều vấn đề cần tiếp tục giải quyết. Trên một địa bàn, lãnh thổ theo đơn vị hành chính thường có nhiều loại quy hoạch, mà hầu hết các quy hoạch đó đều gắn với việc quản lý và sử dụng đất. Do đặc điểm, chức năng và nhiệm vụ phát triển của các ngành, lĩnh vực khác nhau, nên việc lập quy hoạch của các ngành cũng có nội dung khác nhau. Việc khai thác, sử dụng đất trong các quy hoạch của mỗi ngành đều tính đến việc bảo vệ môi trường sinh thái và các điều kiện tự nhiên, kinh tế – xã hội để đảm bảo được các mục tiêu phát triển của ngành đề ra. Tuy nhiên, quy hoạch của các ngành thường chưa tính toán đầy đủ những ảnh hưởng tiêu cực của việc sử dụng đất thuộc chức năng quản lý, khai thác của mỗi ngành đến các loại đất thuộc chức năng quản lý, khai thác của ngành khác. Quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng là các quy hoạch thường được lập trên cùng một địa bàn lãnh thổ nào đó. Vì vậy, cần nghiên cứu, xem xét giữa hai loại quy hoạch này có mối quan hệ với nhau như thế nào về mặt lý luận cũng như thực tiễn. Cả hai loại quy hoạch này đều có vai trò, vị trí và tầm quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của mỗi vùng, mỗi địa phương. Về nguyên tắc, quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng phải có sự thống nhất cả về không gian và thời gian, phù hợp với nhau và hỗ trợ lẫn nhau trong việc thực hiện chức năng của mỗi loại quy hoạch. Việc nghiên cứu về nội dung và bản chất của mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng để hiểu rõ sự ảnh hưởng, tác động qua lại lẫn nhau giữa hai loại quy hoạch này có ý nghĩa rất quan trọng trong việc bảo đảm sự thống nhất giữa hai loại quy hoạch. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan khác nhau mà giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng thường không được lập đồng bộ với nhau cả về thời gian và không gian, nhiều nội dung còn trùng lặp, mâu thuẫn, chồng chéo lẫn nhau, gây khó khăn cho công tác lập, thực hiện, kiểm tra, đánh giá công tác quy hoạch. Để phát huy được những yếu tố tích cực trong mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch, khắc phục được các mâu thuẫn, bất cập, tạo sự đồng bộ và nâng cao hiệu quả của công tác quy hoạch sử dụng đất cũng như quy hoạch xây dựng trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, cần nghiên cứu để làm rõ nội dung và bản chất mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch, làm cơ sở cho việc phối hợp giữa các cơ quan Nhà nước trong công tác quản lý quy hoạch nói chung, quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng nói riêng. Hải Phòng là một thành phố trực thuộc Trung ương, là một trong những trung tâm kinh tế - xã hội có ý nghĩa quan trọng của khu vực cũng như của cả nước. Trong những năm gần đây, công tác quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng ở Hải Phòng đều đạt những kết quả nhất định, đóng góp cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố. Song giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng trên địa bàn Thành phố cũng còn một số bất cập, mâu thuẫn, chồng chéo, chưa thống nhất và đồng bộ, hạn chế đến vai trò của mỗi loại quy hoạch đối với quá trình phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố. Xuất phát từ tình hình trên, việc thực hiện đề tài: “Nghiên cứu mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng trên địa bàn thành phố Hải Phòng” là rất cần thiết và có ý nghĩa thực tiễn. 1.2. MỤC ĐÍCH – YÊU CẦU NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI 1.2.1. Mục đích nghiên cứu của đề tài - Làm rõ nội dung mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng, sự tác động qua lại của hai loại quy hoạch này; Làm rõ những điểm còn bất cập, còn chồng chéo, không hợp lý giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng. - Xác định được những nội dung phù hợp, thống nhất cũng như những nội dung chưa phù hợp giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng trong việc lập, thẩm định, phê duyệt, thực hiện quy hoạch. Trên cơ sở đó, đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định cần thiết; sửa đổi một số nội dung quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng trong mối quan hệ hữu cơ giữa hai loại quy hoạch. 1.2.2. Yêu cầu nghiên cứu đề tài Quá trình thực hiện nghiên cứu đề tài phải bảo đảm tính khách quan, tính trung thực, tính đầy đủ và tính khoa học. Kết quả nghiên cứu đề tài, các kết luận, các nhận xét đưa ra phải bảo đảm đúng đắn, phù hợp với thực tiễn, có đầy đủ căn cứ khoa học. Việc sử dụng các thông tin, tài liệu trong nghiên cứu phải có xuất xứ, nguồn gốc rõ ràng, cụ thể và hợp lệ. Quá trình nghiên cứu phải dựa trên cơ sở lý luận chung về công tác quy hoạch, các điều kiện khách quan của thực tiễn để giải quyết các vấn đề và yêu cầu mà thực tiễn đặt ra. Nghiên cứu mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng trên địa bàn thành phố Hải Phòng phải đạt được các mục tiêu đã đề ra. Phần 2. NGHIÊN CỨU TỔNG QUAN 2.1. TỔNG QUAN VỀ CÔNG TÁC QUY HOẠCH VÀ MỐI QUAN HỆ GIỮA QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT VÀ QUY HOẠCH XÂY DỰNG CỦA MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI Trên thế giới, công tác quy hoạch thường gắn với việc quản lý hành chính và quản lý đất đai. Quy hoạch thực sự trở thành một công cụ không thể thiếu và rất đắc lực cho việc quản lý hành chính cũng như quản lý đất đai. Tùy theo chế độ chính trị, chế độ kinh tế, xã hội, tùy theo những điều kiện kinh tế - xã hội cụ thể của mỗi nước mà quy hoạch có những hình thức, đặc điểm, mức độ rất khác nhau. Mỗi loại quy hoạch có những mục tiêu cụ thể khác nhau nhưng tất cả các quy hoạch đều hướng tới mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường trên quan điểm phát triển bền vững. Đối với quy hoạch phát triển theo lãnh thổ, đa số các nước trên thế giới không có sự phân biệt rõ ràng về các loại quy hoạch: phát triển kinh tế - xã hội, sử dụng đất, xây dựng mà đa số các quy hoạch lãnh thổ thường mang tính bao quát, đáp ứng nhu cầu phát triển chung về nhiều mặt. Việc giải quyết mối quan hệ giữa các loại quy hoạch là một vấn đề khá phức tạp và khó khăn, đòi hỏi Chính phủ của mỗi nước phải có những chính sách đúng đắn, phù hợp trên cơ sở kết quả nghiên cứu, thảo luận một cách khoa học và đầy đủ. Và chỉ khi giải quyết tốt các mối quan hệ này thì mới bảo đảm được tính khả thi, tính hiệu quả của các quy hoạch. Hầu hết các nước trên thế giới đều rất coi trọng quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng đô thị. Các quy hoạch này một mặt đáp ứng nhu cầu phát triển chung, mặt khác đáp ứng yêu cầu khai thác, sử dụng có hiệu quả tài nguyên đất đai, phát triển các đô thị theo xu hướng phát triển các không gian chức năng đô thị nhằm nâng cao các điều kiện sống của con người. 2.1.1. Quy hoạch ở Cộng hoà Liên bang Đức Quy hoạch không gian hay quy hoạch tổng thể vùng lãnh thổ ở Đức là loại quy hoạch tổng hợp về sự phát triển giữa các vùng và các ngành của toàn bộ lãnh thổ. Trong đó, quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng là bộ phận của quy hoạch không gian. Một trong những chức năng của quy hoạch không gian là điều phối các loại hình quy hoạch, giải quyết những mâu thuẫn phát sinh từ sự tranh chấp sử dụng đất đai của vùng lãnh thổ. Quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng là một bộ phận của quy hoạch không gian, do chính quyền địa phương thực hiện ở mức độ chi tiết tương ứng với cấp quận. Chính vì vậy, mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng ở Đức thể hiện trong quy hoạch không gian hay quy hoạch tổng thể vùng lãnh thổ. Trong đó, mỗi loại quy hoạch có mục tiêu riêng như xây dựng tối ưu các cơ sở hạ tầng, quy mô đô thị, sử dụng đất nông lâm nghiệp, khu an dưỡng nghỉ ngơi, cảnh quan… nhưng đều nhằm đạt mục tiêu chung: vì ấm no, vì lợi ích dân tộc, vì an toàn lương thực quốc gia, vì sự sử dụng tối ưu các nguồn tài nguyên, bảo vệ môi sinh, phát triển đồng bộ và bền vững. Các mục tiêu riêng của quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng không phải lúc nào cũng đồng bộ, thống nhất với nhau mà nhiều khi còn đối kháng nhau, mâu thuẫn nhau. Điều đó đòi hỏi người làm quy hoạch phải nắm vững mối quan hệ giữa các mục tiêu đó, phải suy nghĩ, tìm phương án giải quyết hoặc giảm bớt các mâu thuẫn đối kháng đó. Quy hoạch tổng thể phát triển lãnh thổ ở Cộng hòa Liên bang Đức bao gồm quy hoạch lãnh thổ và quy hoạch vùng. Quy hoạch lãnh thổ thực hiện việc sắp xếp (cấu tạo) không gian; cấu trúc định cư của khu vực; các biện pháp hạ tầng không gian lớn; xác định những khu vực dự phòng, những vùng ưu tiên. Để thực hiện các nội dung quy hoạch lãnh thổ cần có các hoạt động của quy hoạch lãnh thổ, chương trình phát triển lãnh thổ. Nhiệm vụ chính của quy hoạch lãnh thổ là xây dựng những chương trình và kế hoạch phát triển lãnh thổ, gồm: - Xây dựng bản phúc trình về trật tự không gian lãnh thổ: Xác định ranh giới giữa các vùng đô thị, vùng nông thôn, vùng tụt hậu; phân tích, đánh giá các điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội, văn hóa. - Xây dựng bản đồ địa chính lãnh thổ: Thể hiện được tất cả hiện trạng, kế hoạch và biện pháp cần thiết cho quy hoạch lãnh thổ. Đó là các sử dụng trực tiếp hoặc gián tiếp ảnh hưởng đến mặt bằng sử dụng đất. Tư liệu địa chính như vậy là nguồn thông tin quý giá cho các báo cáo, các chương trình và các kế hoạch. Các dữ liệu được thu nạp trong máy vi tính và gắn liền với hệ thống thông tin địa lý (GIS); - Chương trình phát triển lãnh thổ là quan trọng nhất, do Chính phủ trung ương xây dựng; - Kế hoạch phát triển lãnh thổ là bước cuối cùng của công việc quy hoạch lãnh thổ. Tại Cộng hòa Liên bang Đức, Chính phủ của mỗi bang chủ quản việc quy hoạch lãnh thổ. Trên bình diện bang (cấp quốc gia), việc xây dựng chương trình phát triển lãnh thổ không mang tính cưỡng bức và thường được hội nhập vào “kế hoạch phát triển lãnh thổ” nêu đầy đủ, chính xác và rất chi tiết các số liệu. Quy hoạch vùng ở Đức có nhiệm vụ chính là thực hiện và sắp xếp sự phát triển tích cực của một khu vực. Khái niệm vùng được hiểu là những khu vực lớn trung bình, một phần của một bang, thường gồm nhiều huyện gộp lại. Quy hoạch vùng quan tâm đến sự phát triển kinh tế và xã hội đồng thời với việc bảo tồn và duy trì môi trường. Mối quan hệ này dựa trên lợi ích kinh tế và sinh thái làm cho quy hoạch vùng trở thành công cụ đặc biệt cho quy hoạch tổng thể. Hoạt động quan trọng nhất của quy hoạch vùng là việc thiết lập kế hoạch vùng, thường được gọi là “kế hoạch trật tự không gian của vùng”. Các nội dung hoạt động của quy hoạch vùng quan hệ đến 4 hướng: - Nhìn nhận các vấn đề quan trọng vượt qua phạm vi vùng. Quy hoạch vùng phụ thuộc vào các tiền đề của quy hoạch lãnh thổ về các nội dung: Mục tiêu chung về sắp xếp không gian; sắp xếp khái quát về cấu trúc không gian ở khu vực dân cư và nông thôn; các địa phương trung tâm và các trục hệ thống dân cư; dự tính dân số cho vùng; định hướng trị giá về trang thiết bị hạ tầng. - Lưu ý đến quy hoạch vùng của vùng lân cận vì cần phải có những vị trí sử dụng không gian liên khu vực tại vùng giáp ranh. - Xem xét các đề nghị của từng vùng, điều này tác động đến định hướng cho quy hoạch thôn xã. - Cuối cùng quy hoạch vùng cần ghi nhận các đề nghị vượt qua phạm vi vùng về quy hoạch chuyên ngành. Một điển hình về thành công trong công tác quy hoạch ở Đức là quy hoạch thủ đô Berlin. Đó là phương án lớn về xây dựng mới và cải tạo trung tâm Berlin, là một công trường khổng lồ, cả ở trên mặt đất lẫn dưới đất, vì nó đặt vấn đề không những là phải xây dựng cùng một lúc ở nhiều khu khác nhau, mà còn phải cải tạo lại các hệ thống thiết bị và giao thông trên và dưới mặt đất cho cả vùng Berlin: hệ thống cống rãnh, điện, nước, điện thoại, tàu điện ngầm, xe lửa, xe điện, xe hơi... Thành công của quy hoạch tái thiết thủ đô Berlin là đã tạo nên bộ mặt mới của thành phố, trở thành một thủ đô hiện đại, xứng đáng với vị trí của nước Đức ở châu Âu và trên thế giới [21]. Như vậy, quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng ở Cộng hòa Liên bang Đức không phải là các quy hoạch riêng rẽ mà là các quy hoạch ngành, quy hoạch bộ phận trong hệ thống quy hoạch lãnh thổ và quy hoạch vùng. Vì vậy, mối quan hệ giữa hai loại quy hoạch này có sự thống nhất về không gian và thời gian quy hoạch; cơ bản phù hợp với nhau và hỗ trợ lẫn nhau về nội dung quy hoạch. Những mâu thuẫn, đối kháng lẫn nhau về mục tiêu và nội dung giữa hai loại quy hoạch được điều chỉnh, được hạn chế nhằm đạt mục tiêu chung là phát triển mọi mặt kinh tế, xã hội, bảo vệ môi trường. 2.1.2. Một số đặc điểm Quy hoạch vùng ở Mỹ Việc quản lý hành chính và quản lý đất đai ở Mỹ được thực hiện theo mô hình địa lý – hành chính: - Liên bang; - Các bang: 50 bang và một số lãnh thổ đặc biệt; - Các quận (County): có khoảng 3.500 quận; - Các thành phố, thị trấn, hoặc các đơn vị đô thị nhỏ hơn [15]. Mỹ là nước