Luận văn Nghiên cứu thống kê hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp (cụ thể công ty chế tạo dầm thép và xây dựng Thăng Long)

LỜI NÓI ĐẦU Từ khi chuyển đổi nền kinh tế từ tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế thị trường có sự quản lý vĩ mô của nhà nước, nền kinh tế nước ta đã đạt được nhiều khởi sắc đáng mừng. Trong cơ chế thị trường, mọi thành phần kinh tế đều có quyền tham gia hoạt động sản xuất kinh doanh và tự do cạnh tranh trong khuôn khổ pháp luật cho phép. Để đảm bảo cạnh tranh thắng lợi, giúp cho doanh nghiệp đứng vững và phát triển thì đòi hỏi các doanh nghiệp phải tự đổi mới cho phù hợp với sự phát triển chung của xã hội và phải vươn lên tự khẳng định mình. Chỉ có những doanh nghiệp tổ chức quá trình sản xuất kinh doanh của mình một cách có hiệu quả thì mới có thể tồn tại và phát triển. Vì thế hiệu quả sản xuất kinh doanh là vấn đề vô cùng quan trọng đối với mọi doanh nghiệp. Không doanh nghiệp nào hoạt động lại không tính đến hiệu quả kinh doanh. Vì vậy cho nên trong thời gian qua thực tập tại công ty chế tạo dầm thép và xây dựng Thăng Long, em đã chọn vấn đề “Nghiên cứu thống kê hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp” làm đề tài luận văn tốt nghiệp. Nội dung của đề tài gồm 3 chương, không kể lời nói đầu và kết luận: Chương I: Những vấn đề lý luận chung về hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Chương II: Xác định hệ thống chỉ tiêu và một số phương pháp thống kê để đánh giá và phân tích hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Chương III: Vận dụng hệ thống chỉ tiêu và một số phương pháp thống kê đã đề xuất để đánh giá, phân tích hiệu quả và kết quả sản xuất kinh doanh ở Công ty chế tạo dầm thép và xây dựng Thăng Long. CHƯƠNG I. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ HIỆU QUẢ SẢN XUẤT KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP I. KHÁI NIỆM, CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI HIỆU QUẢ SẢN XUẤT KINH DOANH VÀ CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SẢN XUẤT KINH DOANH 1. Khái niệm về hiệu quả sản xuất kinh doanh Hiệu quả sản xuất kinh doanh là một phạm trù kinh tế đã và đang được nhiều doanh nghiệp quan tâm đến. Khi bàn về hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, các nhà kinh tế đã đưa ra rất nhiều khái niệm khác nhau: Hiệu quả sản xuất kinh doanh là mức độ hữu ích của sản phẩm sản xuất ra tức là giá trị sử dụng của nó; hoặc là doanh thu và nhất là lợi nhuận thu được sau quá trình kinh doanh. Quan điểm này lẫn lộn giữa hiệu quả với kết quả sản xuất kinh doanh, giữa hiệu quả với mục tiêu kinh doanh. Hiệu quả sản xuất kinh doanh là sự tăng trưởng kinh tế, được phản ánh qua nhịp độ tăng của các chỉ tiêu kinh tế. Quan điểm này là phiến diện chỉ đứng trên giác độ biến động theo thời gian. Hiệu quả sản xuất kinh doanh là mức độ tiết kiệm chi phí và mức tăng kết quả kinh tế. Quan điểm này chỉ biểu hiện bản chất chứ không phải là khái niệm về hiệu quả sản xuất kinh doanh. Hiệu quả sản xuất kinh doanh là các chỉ tiêu được xác định bằng tỷ lệ so sánh giữa kết quả với chi phí. Định nghĩa này chỉ đề cập đến cách xác lập các chỉ tiêu,chứ không nói lên ý niệm của vấn đề. Hiệu quả sản xuất kinh doanh là mức tăng của kết quả sản xuất kinh doanh trên mỗi lao động hay mức doanh lợi của vốn sản xuất kinh doanh. Quan điểm này muốn quy hiệu quả sản xuất kinh doanh về một chỉ tiêu tổng hợp cụ thể nào đó. Từ nhận xét về các khái niệm hiệu quả sản xuất kinh doanh ở trên, ta có một khái niệm tổng hợp và bao quát hơn: Hiệu quả sản xuất kinh doanh là một phạm trù kinh tế biểu hiện tập trung của sự phát triển kinh tế theo chiều sâu, phản ánh trình độ khai thác các nguồn lực và trình độ chi phí các nguồn lực đó trong quá trình tái sản xuất nhằm thực hiện mục tiêu kinh doanh. Như vậy, hiệu quả sản xuất kinh doanh là thước đo ngày càng trở nên quan trọng của sự tăng trưởng kinh tế và là chỗ dựa cơ bản để đánh giá việc thực hiện mục tiêu kinh tế của doanh nghiệp trong từng thời kỳ. 2.Các nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả sản xuất kinh doanh 2.1.Thị trường đầu vào và thị trường đầu ra của doanh nghiệp Thị trường là nơi diễn ra mọi hoạt động giao dịch buôn bán, là nơi xuất hiện các cuộc cạnh tranh gay gắt về giá cả, chất lượng, mẫu mã, quy cách, chủng loại...sản phẩm. Trong nền kinh tế thị trường, doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển cần chiếm lĩnh được thị trường. Vì thế, thị trường của doanh nghiệp là yếu tố hết sức quan trọng. Nó là yếu tố quyết định và cũng là yếu tố phản ánh hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Thị trường đầu vào ảnh hưởng tới tính liên tục và tính hiệu quả sản xuất. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cung ứng cho thị trường đầu ra của doanh nghiệp. Thị trường đầu vào của doanh nghiệp đòi hỏi phải cung cấp hợp lý và kịp thời. Thị trường đầu ra của doanh nghiệp quyết định quá trình tái sản xuất mở rộng và hiệu quả kinh doanh. Muốn hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đạt hiệu quả cao đòi hỏi doanh nghiệp phải nghiên cứu nhu cầu thị trường, thị hiếu khách hàng, dân số, khả năng của bản thân doanh nghiệp, các yếu tố đầu vào của sản xuất,..., đồng thời dự đoán được thị trường tương lai để từ đó, doanh nghiệp ra các quyết định và hướng đi đúng đắn. 2.2. Nhân tố con người. Nhân tố con người trong sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đóng vai trò cực kỳ quan trọng, vì con người là chủ thể của quá trình sản xuất kinh doanh, trực tiếp tham gia vào hoạt động sản xuất kinh doanh. Do đó, nhân tố con người ảnh hưởng trực tiếp tới kết quả sản xuất kinh doanh. Doanh nghiệp nào có đội ngũ cán bộ quản lý giỏi, thể hiện ở trình độ phân công lao động hợp lý thì hiệu quả của lao động sẽ tăng, còn ngược lại, sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp sẽ bị ảnh hưởng do xảy ra tình trạng nơi thiếu lao động nơi thừa lao động...Bên cạnh đó, tay nghề của mỗi người lao động cũng có ảnh hưởng không nhỏ tới kết quả sản xuất của doanh nghiệp, vì nếu người lao động có tay nghề cao thì sản phẩm của họ làm ra sẽ đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng, giảm phế phẩm, tiết kiệm nguyên vật liệu. Trong trường hợp ngược lại, lượng hao phí nguyên vật liệu sẽ lớn, phế phẩm nhiều,...làm tăng chi phí sản xuất dẫn đến giảm hiệu quả kinh doanh. Do nhân tố con người có tầm quan trọng, đòi hỏi doanh nghiệp phải có kế hoạch đào tạo tay nghề cho lao động, đảm bảo quyền làm chủ của mỗi cá nhân, chăm lo tới đời sống vật chất và tinh thần cho công nhân viên, đồng thời có hình thức thưởng phạt hợp lý nhằm khuyến khích người lao động có ý thức trách nhiệm, gắn bó, tâm huyết với doanh nghiệp, và từ đó luôn sẵn sàng làm việc hết khả năng. 2.3. Nhân tố về quản lý. Bộ máy quản lý gọn nhẹ, hoạt động có hiệu quả cao sẽ cho phép doanh nghiệp sử dụng hợp lý và tiết kiệm các yếu tố vật chất của quá trình sản xuất kinh doanh, giúp lãnh đạo doanh nghiệp đề ra những quyết định chỉ đạo kinh doanh chính xác, kịp thời và nắm bắt được thời cơ. Muốn đạt được hiệu quả sản xuất kinh doanh cao đòi hỏi doanh nghiệp phải chú ý tới nhiều nhân tố trong đó có vấn đề về quản lý. Quản lý tốt tức là đã tạo được sự phối hợp hoạt động nhịp nhàng giữa các phòng ban, phân xưởng, khai thác tối đa tiềm năng về lao động, tạo điều kiện cho mọi người, mọi khâu, mọi bộ phận phát huy đầy đủ quyền chủ động sáng tạo trong sản xuất kinh doanh. Để quản lý tốt, doanh nghiệp phải có đội ngũ cán bộ quản lý nhanh nhạy, nhiệt tình và có kinh nghiệm. 2.4. Nhân tố về kỹ thuật và công nghệ. Kỹ thuật và công nghệ có ảnh hưởng mạnh tới hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh. Nó cho phép doanh nghiệp nâng cao năng suất chất lượng, hạ giá thành sản phẩm, tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường, tăng vòng quay vốn lưu động, tăng lợi nhuận, đảm bảo quá trình tái sản xuất mở rộng được diễn ra nhanh và mạnh. 3. Những biện pháp chủ yếu nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh. Để đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh, ta so sánh kết quả đầu ra và chi phí đầu vào trong một quá trình. Ta có:
Muốn tăng H thường có những biện pháp sau: Thứ nhất: giảm đầu vào, đầu ra không đổi. Thứ hai: giữ nguyên đầu vào, tăng đầu ra. Thứ ba: giảm đầu vào, tăng đầu ra. Thứ tư: tăng đầu vào, tăng đầu ra nhưng tốc độ tăng đầu ra lớn hơn tốc độ tăng đầu vào. Thực tế cho thấy, đất nước ta chuyển đổi nền kinh tế từ tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế thị trường có sự điều tiết vĩ mô của nhà nước đã có nhiều đổi sắc về mọi mặt của đời sống xã hội. Song quá trình quản lý, điều hành sản xuất còn bất hợp lý dẫn đến việc sử dụng lãng phí các nguồn lực làm giảm hiệu quả sản xuất kinh doanh. Khi ta giảm đầu vào thì đầu ra khó có thể không đổi hoặc tăng. Nên hiện nay có hai biện pháp chủ yếu được doanh nghiệp chú ý quan tâm đó là biện pháp thứ hai và biện pháp thứ tư. Trong sự cạnh tranh gay gắt của nền kinh tế thị trường, doanh nghiệp muốn đứng vững và đi lên đòi hỏi phải thường xuyên đổi mới nâng cao chất lượng sản phẩm. Tức là, doanh nghiệp cần tăng chất lượng đầu vào với nguyên vật liệu tốt hơn, lao động có tay nghề cao hơn...sẽ giảm được hao phí nguyên vật liệu, hao phí lao động, năng lượng thiết bị trên từng đơn vị sản phẩm...Từ đó, ta có được sản phẩm chất lượng cao, giá thành hạ. Nhưng để sản phẩm đáp ứng được nhu cầu thị trường và mang lại lợi nhuận cho doanh nghiệp thì doanh nghiệp phải xem xét việc quyết định sản xuất sản phẩm đó có tối ưu hay không... Vì vậy, để sản xuất kinh doanh có hiệu quả, doanh nghiệp cần chú ý các vấn đề sau: Nghiên cứu khảo sát nắm bắt nhu cầu của thị trường để xây dựng chiến lược sản xuất kinh doanh tối ưu. Chuẩn bị tốt các điều kiện, các yếu tố cần thiết cho quá trình sản xuất kinh doanh như nguyên vật liệu, thiết bị sản xuất, kho tàng, bến bãi...nhằm góp phần duy trì tính liên tục, đáp ứng yêu cầu của sản xuất, tăng khả năng đáp ứng nhu cầu của thị trường đầu ra cũng như thị trường đầu vào của doanh nghiệp. Thường xuyên nâng cao trình độ tay nghề cho người lao động, có các biện pháp kích thích tinh thần sáng tạo, tích cực trong công việc và gắn bó với doanh nghiệp. Mạnh dạn chủ động đưa tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất cho phép tăng nhanh vòng quay của vốn lưu động, nâng cao chất lượng sản phẩm, tiết kiệm nguyên vật liệu đầu vào...dẫn đến hạ giá thành sản phẩm, nâng cao sức cạnh tranh, tăng lợi nhuận và có điều kiện để tái sản xuất mở rộng. Nâng cao trình độ quản lý doanh nghiệp vì người quản lý có chức năng cơ bản là hoạch định, tổ chức, điều khiển, kiểm tra các hoạt động của quá trình sản xuất kinh doanh. Nên trình độ của các nhà quản lý là một trong những nguyên nhân làm cho doanh nghiệp đi đến thua lỗ phá sản hoặc phát triển đi lên. Xác định mục tiêu và chiến lược của doanh nghiệp. Để xác định được mục tiêu chính xác cần dựa vào hiện trạng thực tế và môi trường hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, từ đó đưa ra các chiến lược tối ưu nhằm thực hiện được mục tiêu đề ra. Sắp xếp lại cơ cấu tổ chức cho hợp lý, vì khi cơ cấu tổ chức gọn nhẹ sẽ giúp cho doanh nghiệp kết hợp được các nguồn lực đồng thời thúc đẩy nguồn lực phát triển, ngược lại cơ cấu tổ chức cồng kềnh trì trệ là một trong những nguyên nhân phổ biến làm cho doanh nghiệp hoạt động kém hiệu quả. II. CÁC QUAN ĐIỂM CƠ BẢN ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SẢN XUẤT KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP. Hiệu quả sản xuất kinh doanh là một phạm trù kinh tế phản ánh trình độ sử dụng nguồn lực sẵn có của doanh nghiệp để đạt được kết quả cao nhất với chi phí thấp nhất. Để thực hiện được nhiệm vụ nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, đòi hỏi mỗi doanh nghiệp phải nghiên cứu và nhận thức một cách đầy đủ bản chất và các quan điểm đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh. Từ việc đánh giá đúng hiệu quả, cho phép doanh nghiệp phát hiện khả năng và tìm đúng biện pháp để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh. Thứ nhất, cần phân biệt "kết quả" với "hiệu quả": Kết quả sản xuất kinh doanh là những sản phẩm được con người tạo ra trong quá trình sản xuất và mang lại lợi ích tiêu dùng xã hội. Hiệu quả sản xuất kinh doanh được xây dựng bằng cách so sánh giữa đầu vào và đầu ra, so sánh giữa chi phí bỏ ra và kết quả thu được. Do đó, thước đo hiệu quả là sự tiết kiệm chi phí lao động xã hội và tiêu chuẩn của hiệu quả là việc tối đa hoá kết quả hoặc tối thiểu hoá chi phí dựa trên điều kiện nguồn lực sẵn có. Thứ hai, phân biệt "hiệu quả kinh tế" và "hiệu quả xã hội": Hiệu quả kinh tế của doanh nghiệp là phạm trù kinh tế biểu hiện quan hệ so sánh giữa kết quả kinh tế mà doanh nghiệp đạt được với chi phí bỏ ra để đạt được kết quả đó. Hiệu quả xã hội của doanh nghiệp là phạm trù phản ánh kết quả việc thực hiện các mục tiêu về mặt xã hội như cải thiện đời sống người lao động, cải thiện môi trường,...Hiệu quả xã hội của doanh nghiệp còn thể hiện ở đóng góp của doanh nghiệp vào việc đạt mục tiêu kinh tế xã hội của toàn bộ nền kinh tế quốc dân như đóng góp vào ngân sách, vào sự tăng trưởng kinh tế, giải quyết việc làm... Khi bàn tới hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, phải chú ý tới hiệu quả xã hội. Chỉ khi nào đảm bảo hiệu quả kinh tế thì mới có thể tạo ra hiệu quả xã hội bền vững. Hiệu quả kinh tế là tiền đề vật chất của hiệu quả xã hội. Nếu hiệu quả kinh tế của doanh nghiệp giảm, tức là doanh nghiệp mất đi khả năng cạnh tranh, thiếu sức sống và trở thành gánh nặng cho nhà nước. Vì thế, doanh nghiệp không thể đạt được mục tiêu xã hội. Hiệu quả sản xuất kinh doanh liên quan đến nhiều yếu tố và phản ánh trình độ lợi dụng các yếu tố đó. Khi đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh cần chú ý các quan điểm sau: 1. Bảo đảm sự thống nhất giữa nhiệm vụ chính trị và sản xuất kinh doanh trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh. Phải xuất phát từ mục tiêu chiến lược phát triển kinh tế xã hội của Đảng và Nhà nước, thể hiện ở chỉ tiêu pháp lệnh hoặc đơn đặt hàng của nhà nước giao cho doanh nghiệp, vì nó là nhu cầu, là điều kiện bảo đảm sự phát triển cân đối nền kinh tế quốc dân. 2. Bảo đảm sự kết hợp hài hoà giữa các lợi ích: Lợi ích xã hội, lợi ích tập thể, lợi ích người lao động. Quan điểm này đòi hỏi nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh phải thoả mãn các mối quan hệ của các lợi ích trên, trong đó lợi ích người lao động là nhân tố quyết định cho việc nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh một cách trực tiếp. 3. Đảm bảo tính thực tiễn trong việc nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh. Khi đánh giá và xác định mục tiêu biện pháp nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh phải xuất phát từ đặc điểm kinh tế, điều kiện kinh tế xã hội của ngành, địa phương và của doanh nghiệp trong từng thời kỳ. 4. Hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp phải được xem xét một cách toàn diện cả về thời gian và không gian trong mối quan hệ với hiệu quả chung toàn bộ nền kinh tế. 4.1. Về mặt thời gian. Hiệu quả mà công ty đạt được trong từng giai đoạn, từng kỳ kinh doanh không được làm giảm sút hiệu quả các giai đoạn, kỳ kinh doanh tiếp theo. Điều đó đòi hỏi bản thân mỗi công ty phải chú ý không vì lợi ích trước mắt mà quên đi lợi ích lâu dài. Trong thực tế sản xuất kinh doanh, vì mục tiêu lợi nhuận trước mắt, một số doanh nghiệp tư nhân có thể khai thác quá mức tài nguyên thiên nhiên mà không chú ý đến bảo vệ môi trường và cân bằng sinh thái...Không thể coi việc giảm chi và tăng thu là có hiệu quả khi giảm tuỳ tiện chi phí cải tạo tự nhiên, cải tạo đất đai, nâng cao trình độ người lao động...Cũng không thể coi là hiệu quả khi ta từ bỏ khách hàng quen mà chạy theo khách hàng mới nhưng không ổn định. 4.2. Về mặt không gian. Hiệu quả sản xuất kinh doanh chỉ có thể coi là đạt được một cách toàn diện khi toàn bộ hoạt động của bộ phận, phân xưởng, tổ đội,...mang lại hiệu quả không làm ảnh hưởng đến hiệu quả chung. Hiệu quả các bộ phận có đạt được mới thúc đẩy nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Hiệu quả được tính từ một giải pháp kinh tế, tổ chức kỹ thuật hay hoạt động nào đó trong từng đơn vị hay toàn bộ doanh nghiệp nếu không làm hại đến hiệu quả chung kể cả về hiện tại và tương lai thì mới được coi là hiệu quả. 4.3. Đứng trên giác độ nền kinh tế quốc dân, phải có sự thống nhất giữa hiệu quả kinh tế quốc dân và hiệu quả sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Sự thống nhất thể hiện khi hiệu quả kinh doanh có mức lợi nhuận đạt được trên cơ sở tăng năng suất lao động, sử dụng hợp lý và tiết kiệm nguyên nhiên vật liệu, máy móc thiết bị,...tăng sức cạnh tranh của hàng hoá, đáp ứng nhu cầu thị trường. Ngược lại, nếu hoạt động của các doanh nghiệp kém hiệu quả, thậm chí thua lỗ kéo dài hoặc đạt được lợi nhuận nhờ những thủ đoạn phi pháp (trốn lậu thuế, làm hàng giả,...) đều dẫn tới tổn hại cho hiệu quả kinh tế quốc dân. Hiệu quả mà doanh nghiệp đạt được phải gắn chặt với hiệu quả xã hội. Tức là đạt được hiệu quả kinh tế cao cho doanh nghiệp vẫn chưa đủ mà còn đòi hỏi mang lại hiệu qủa kinh tế cao cho xã hội. III. Ý NGHĨA, NHIỆM VỤ CỦA THỐNG KÊ HIỆU QUẢ SẢN XUẤT KINH DOANH. 1. Ý nghĩa của thống kê hiệu quả sản xuất kinh doanh. Năm 2000 là năm mà đất nước ta phấn đấu vượt qua tình trạng nước nghèo và kém phát triển, nâng cao mức sống dân cư, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho đất nước phát triển nhanh vào đầu thế kỷ XXI. Để khắc phục nguy cơ tụt hậu nói trên, điều quyết định là có đưa nền kinh tế tiếp cận được các mục tiêu đã định hay không. Vấn đề đó hoàn toàn phụ thuộc vào hiệu quả sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Trong điều kiện nền kinh tế thị trường hiện nay, các doanh nghiệp phải đặc biệt coi trọng vấn đề chất lượng và hiệu quả vì mỗi doanh nghiệp được tự do kinh doanh và tự chịu trách nhiệm trong kinh doanh. Do đó, phải coi trọng hiệu quả sản xuất kinh doanh là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu, vì nó đưa doanh nghiệp tới thành công hay thất bại, có đạt được mục tiêu kinh doanh hay không. Nói cách khác, hiệu quả sản xuất kinh doanh quyết định sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Vì vậy, vai trò của thống kê là rất quan trọng trong việc nghiên cứu đánh giá và phân tích hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Khi phấn đấu đạt được hiệu quả cao trong nền kinh tế quốc dân có ý nghĩa rất lớn, biểu hiện: Tận dụng và tiết kiệm nguồn lực hiện có. Như ta đã biết, sự khan hiếm nguồn lực (thiếu vốn, đất sản xuất giảm, tài nguyên thiên nhiên đang bị cạn kiệt...) làm hạn chế các yếu tố phát triển theo chiều rộng. Đồng thời trong điều kiện sử dụng có tính cạnh tranh, đòi hỏi doanh nghiệp phải giảm chi phí, hạ giá thành, nâng cao chất lượng sản phẩm...nghĩa là doanh nghiệp cần nâng cao hiệu quả kinh doanh. Nâng cao hiệu quả kinh doanh là yếu tố thúc đẩy tiến bộ khoa học kỹ thuật và công nghệ. Ngược lại, khi khoa học kỹ thuật công nghệ phát triển cao sẽ làm giảm chi phí sức người, sức của, tiết kiệm nguyên vật liệu, tăng số lượng và chất lượng sản phẩm,...dẫn đến hiệu quả sản xuất kinh doanh được nâng cao. Nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh có nghĩa là đưa doanh nghiệp phát triển theo chiều sâu với tốc độ nhanh. Nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh sẽ đưa đến kết quả cuối cùng là nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người lao động. Như trên ta thấy, bản chất của hiệu quả sản xuất kinh doanh là không ngừng nâng cao năng suất lao động xã hội và tiết kiệm lao động xã hội. Đây là hai mặt có quan hệ mật thiết của vấn đề hiệu quả kinh tế, gắn liền với hai quy luật tương ứng của nền sản xuất xã hội là quy luật tăng năng suất lao động và quy luật tiết kiệm thời gian. Chính việc khan hiếm nguồn lực và việc sử dụng chúng có tính cạnh tranh nhằm thoả mãn nhu cầu ngày càng tăng của xã hội đặt ra yêu cầu phải khai thác, tận dụng triệt để và tiết kiệm các nguồn lực. Để đạt được mục tiêu kinh doanh các doanh nghiệp buộc phải chú trọng các điều kiện nội tại, phát huy năng lực, hiệu năng của các yếu tố sản xuất và tiết kiệm mọi chi phí. Thống kê nghiên cứu hiệu quả sản xuất kinh doanh có ý nghĩa rất lớn trong việc định hướng phát triển của một doanh nghiệp cũng như một quốc gia trong từng thời kỳ. Do đó, tuỳ theo yêu cầu từng giai đoạn mà mỗi doanh nghiệp, mỗi quốc gia chọn cho mình một hướng phát triển kinh tế theo chiều rộng hay chiều sâu. Phát triển kinh tế theo chiều rộng tức là phát huy mọi nguồn lực vào sản xuất, tăng thêm vốn, bổ sung lao động và kỹ thuật, mở mang thêm nhiều ngành nghề, xây dựng thêm nhiều xí nghiệp, tạo ra nhiều mặt hàng mới...Phát triển kinh tế theo chiều rộng áp dụng chủ yếu cho thời kỳ đầu của sự phát triển, nó tạo ra cơ sở vật