Luận văn Phân tích năng lực cạnh tranh của ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Châu Thanh, tỉnh Tiền Giang

Phân tích năng lực cạnh tranh của ngân hàng NNo&PTNT Châu Thành - Tiền Giang GVHD: BÙI THỊ KIM THANH SVTH: NGUYỄN MẠNH TRÍ 1 MỤC LỤC CHƯƠNG 1 .........................................................................................................3 GIỚI THIỆU TỔNG QUAN...............................................................................3 1.1 Lý do chọn đề tài ........................................................................................3 1.2 Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................4 1.2.1 Mục tiêu chung .....................................................................................4 1.2.2 Mục tiêu cụ thể .....................................................................................4 1.3 Phạm vi nghiên cứu ....................................................................................4 1.3.1 Phạm vi về không gian..........................................................................4 1.3.2 Phạm vi về thời gian .............................................................................4 1.3.3 Đối tượng nghiên cứu ...........................................................................4 1.4 Lược khảo tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu .............................5 CHƯƠNG 2 .........................................................................................................8 PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................8 2.1. Phương pháp luận .....................................................................................8 2.1.1 Khái niệm về năng lực cạnh tranh.......................................................8 2.1.2 Tính đặc thù trong cạnh tranh của các ngân hàng .............................9 2.1.3 Hệ thống chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh của hệ thống ngân hàng thương mại .........................................................................................11 2.2. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................20 2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu ...........................................................20 2.2.2 Phương pháp phân tích số liệu..........................................................20 CHƯƠNG 3 .......................................................................................................22 GIỚI THIỆU VỀ NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN HUYỆN CHÂU THÀNH – TIỀN GIANG...........................................22 3.1 Giới thiệu tổng quan về Ngân hàng NNo & PTNT Châu Thành ...........22 3.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển .......................................................22 3.1.2 Cơ cấu tổ chức ....................................................................................23 3.2 Khái quát tình hình hoạt động kinh doanh của ngân hàng ....................26 3.2.1. Kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng từ năm 2006-2008 ..26 3.2.2 Phương hướng và mục tiêu năm 2009 ...............................................28 CHƯƠNG 4 .......................................................................................................30 THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN HUYỆN CHÂU THÀNH – TIỀN GIANG...............................................................................................................30 4.1 Các chỉ tiêu đánh giá năng lực nội tại của Ngân hàng ............................30 4.1.1 Tiềm lực tài chính ...............................................................................30 4.1.2 Năng lực về công nghệ ........................................................................44 4.1.3 Nguồn nhân lực...................................................................................47 4.1.4 Năng lực quản lý và cơ cấu tổ chức ...................................................49 4.1.5 Hệ thống kênh phân phối và mức độ đa dạng hóa các dịch vụ cung cấp ................................................................................................................52 Phân tích năng lực cạnh tranh của ngân hàng NNo&PTNT Châu Thành - Tiền Giang GVHD: BÙI THỊ KIM THANH SVTH: NGUYỄN MẠNH TRÍ 2 4.1.6 Mức độ cạnh tranh và hợp tác giữa các ngân hàng trong địa bàn ...52 4.2 Các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của ngân hàng..........53 4.2.1 Các điều kiện mang tính nhân tố: ......................................................53 4.2.2 Các điều kiện về cầu: ..........................................................................54 4.2.3 Trình độ phát triển của các ngành có liên quan và phụ trợ: ............55 4.2.4 Những đặc điểm về văn hóa xã hội có ảnh hưởng đến lợi thế cạnh tranh trong lĩnh vực ngân hàng:.................................................................55 4.3 Vai trò của chính phủ:..............................................................................57 CHƯƠNG 5 .......................................................................................................58 GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN HUYỆN CHÂU THÀNH – TIỀN GIANG .................................................................................................58 5.1 Những khó khăn và nguyên nhân............................................................58 5.1.1 Những mặt đã thực hiện của ngân hàng............................................58 5.1.2 Những mặt khó khăn:.........................................................................59 5.2 Giải pháp ..................................................................................................59 5.2.1 Thực hiện tốt công tác kiểm tra giám sát vay vốn: ..........................59 5.2.2 Thực hiện tốt công tác phân tích tín dụng:........................................61 5.2.3 Tiếp tục phân loại khách hàng một cách chặc chẽ theo đúng quy định của ngân hàng NNo&PTNT Việt Nam: .............................................62 5.2.4 Biên pháp huy động vốn:....................................................................63 5.2.5 Biện pháp nâng cao hiệu quả cho vay: ..............................................64 5.2.6 Chính sách nhân sự: ...........................................................................65 5.2.7 Chính sách khách hàng: .....................................................................65 5.2.8 Chính sách công nghệ:........................................................................66 5.2.9 Chính sách Marketing:.......................................................................66 CHƯƠNG 6 .......................................................................................................67 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...........................................................................67 6.1 Kết luận.....................................................................................................67 6.2 Kiến nghị...................................................................................................68 6.2.1 Đối với ngân hàng NNo&PTNT huyện Châu Thành:.......................68 6.2.2 Đối với khách hàng:............................................................................68 6.2.3 Đối với BQL tổ LDTK&VV: ..............................................................69 TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................70 Phân tích năng lực cạnh tranh của ngân hàng NNo&PTNT Châu Thành - Tiền Giang GVHD: BÙI THỊ KIM THANH SVTH: NGUYỄN MẠNH TRÍ 3 CHƯƠNG 1 ♣*♣ GIỚI THIỆU TỔNG QUAN 1.1 Lý do chọn đề tài Sau đổi mới, Việt Nam đã thu được những thành tựu to lớn trên tất cả các mặt: kinh tế tăng trưởng ổn định, đời sống của nhân dân không ngừng được cải thiện. Ngành tài chính ngân hàng của Việt Nam có những đóng góp quan trọng vào thành tựu trên. Tuy nhiên, hệ thống tài chính - ngân hàng Việt Nam còn phải đối mặt với hàng loạt các thách thức khi mở cửa và hội nhập như: Hệ thống ngân hàng Việt Nam hiện vẫn ở giai đoạn phát triển ban đầu với năng lực tài chính của nhiều ngân hàng thương mại còn yếu; Dịch vụ của các ngân hàng thương mại Việt Nam còn chưa phong phú; Phần lớn các ngân hàng thương mại thiếu chiến lược kinh doanh hiệu quả và bền vững; Đội ngũ nhân viên của các ngân hàng thương mại Việt Nam khá đông nhưng trình độ chuyên môn nghiệp vụ chưa đáp ứng được yêu cầu của điều kiện hội nhập; Thói quen sử dụng tiền mặt của đại bộ phận dân cư; Cơ chế quản lý giám sát chưa hoàn thiện… trong khi hoạt động của các ngân hàng nước ngoài tại thị trường Việt Nam sẽ ngày càng mở rộng và phát triển. Trước bối cảnh đó, để đủ sức cạnh tranh, đứng vững trên thị trường và không ngừng phát triển, từng Ngân hàng phải có bước đi đúng đắn, trong đó đáng lưu ý là củng cố nguồn vốn tài chính, nguồn nhân lực, thay đổi công nghệ, xây dựng chiến lược hoạt động kinh doanh cho phù hợp, ngân hàng phải biết rõ thực trạng của chính Ngân hàng mình và phải dự đoán được điều kiện kinh doanh trong tương lai, còn phải hiểu rõ về đối thủ cạnh tranh…v…v… và tất cả những yếu tố đó tạo nên một “Năng lực cạnh tranh hoàn hảo”. Dựa vào những điều đã phân tích ở trên, ta thấy rõ tầm quan trọng của việc xác định “Năng lực cạnh tranh trong ngân hàng”, chính vì vậy em đã chọn đề tài nghiên cứu là: “Phân tích năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Nông Nghiệp Và Phát Triển Nông Thôn Huyện Châu Thành - Tiền Giang ” để làm đề tài tốt nghiệp. Phân tích năng lực cạnh tranh của ngân hàng NNo&PTNT Châu Thành - Tiền Giang GVHD: BÙI THỊ KIM THANH SVTH: NGUYỄN MẠNH TRÍ 4 1.2 Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1 Mục tiêu chung Phân tích năng lực cạnh tranh của ngân hàng Nông Nghiệp Và Phát Triển Nông Thôn (NNo&PTNT) Huyện Châu Thành - Tiền Giang. 1.2.2 Mục tiêu cụ thể + Mục tiêu thứ nhất: Đánh giá khả năng cạnh tranh của ngân hàng thông qua việc phân tích các nguồn lực bên trong như: Qui mô vốn, chất lượng tài sản có, năng lực công nghệ, năng lực quản lý, khả năng sinh lợi, khả năng thanh khoản, nguồn nhân lực, hệ thống kênh phân phối, mức độ đa dạng hóa các dịch vụ… để thấy được mặt mạnh, mặt yếu của ngân hàng. + Mục tiêu thứ hai: Dựa trên những phân tích đó, đề xuất một số giải pháp để nâng cao khả năng cạnh tranh của ngân hàng. 1.3 Phạm vi nghiên cứu 1.3.1 Phạm vi về không gian Đề tài được thực hiện tại Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Huyện Châu Thành - Tiền Giang. 1.3.2 Phạm vi về thời gian Đề tài được thực hiện từ năm 2006 đến năm 2008. 1.3.3 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh nội tại của ngân hàng như: + Tiềm lực tài chính : Mức độ an toàn vốn và khả năng huy động vốn, chất lượng tài sản có, mức sinh lợi, khả năng thanh khoản. + Năng lực về công nghệ. + Nguồn nhân lực. + Năng lực quản lý và cơ cấu tổ chức. + Hệ thống kênh phân phối và mức độ đa dạng hóa các dịch vụ cung cấp. + Mức độ cạnh tranh và hợp tác với các ngân hàng khác. Phân tích năng lực cạnh tranh của ngân hàng NNo&PTNT Châu Thành - Tiền Giang GVHD: BÙI THỊ KIM THANH SVTH: NGUYỄN MẠNH TRÍ 5 1.4 Lược khảo tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu + Đinh Duy Đông, (2007), “Nâng cao năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại Việt nam trong thời gian tới”; phương pháp so sánh; kết quả nghiên cứu cho thấy một số hạn chế trong lĩnh vực cạnh tranh của các NHTM Việt Nam hiện nay như: cạnh tranh trong các NHTM Việt Nam mang tính chất độc quyền nhóm các NHTM nhà nước chiếm thị phần tuyệt đối và có tiềm lực tài chính lớn do sự trợ giúp của Nhà nước, nhiều NHTM Việt Nam chưa thật an toàn theo tiêu chuẩn quốc tế, các nghiệp vụ ngân hàng hiện tại còn quá đơn giản và chưa đa dạng, trình độ quản lý kinh doanh chưa cao, tính chuyên nghiệp trong hoạt động ngân hàng thương mại hiện đại còn thấp. Trên cơ sở đó, tác giả đã đề ra một số giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh, sẵn sàng đối đầu với những thách thức trong tương lai. Tài liệu giúp em có cách nhìn khái quát hơn về thực trạng cạnh tranh của các NHTM Việt Nam, những hạn chế còn tồn đọng và những giải pháp khắc phục để hoạt động ngân hàng ngày càng phát triển bền vững hơn. Qua đó có thể vận dụng vào phân tích đề tài đặc biệt là phần đưa ra giải pháp nhằm tăng cường khả năng cạnh tranh cho ngân hàng NNo&PTNT Huyện Châu Thành + Phí Trọng Hiển, (2006), “Bàn về nâng cao năng lực cạnh tranh cho các NHTM Việt Nam trên thị trường dịch vụ ngân hàng”; phương pháp thống kê mô tả, phương pháp so sánh; kết quả nghiên cứu cho thấy một số tồn tại nổi bật trong hệ thống dịch vụ ngân hàng hiện nay như: chủng loại sản phẩm nghèo nàn, đơn điệu, chất lượng sản phẩm chưa cao, phương thức tiếp cận sản phẩm dịch vụ cho khách hàng đơn giản, thuần tuý, quy mô cung cấp sản phẩm nhỏ, tính cạnh tranh thấp, ngoài ra tác giả còn đánh giá năng lực cạnh tranh của các ngân hàng trong nước vẫn còn thấp hơn so với thế giới. Trên cơ sở đó, đề ra chiến lược phát triển nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho các NHTM Việt Nam dựa trên hệ thống các chính sách vững chắc và đồng bộ bao gồm: chính sách hoạt động, tài chính, Marketing, khách hàng, sản phẩm, nhân lực, công nghệ và chính sách giá. Tài liệu giúp hiểu được các sản phẩm dịch vụ mà ngân hàng cung cấp cho khách hàng hiện nay vẫn còn nhiều hạn chế chủ yếu là huy động và cho vay trong khi nhu cầu của Phân tích năng lực cạnh tranh của ngân hàng NNo&PTNT Châu Thành - Tiền Giang GVHD: BÙI THỊ KIM THANH SVTH: NGUYỄN MẠNH TRÍ 6 khách hàng là rất lớn vì vậy mà cần có những giải pháp thiết thực để tăng tính đa dạng của sản phẩm đặc biệt là trong lĩnh vực bán lẽ qua đó đáp ứng tốt nhu cầu của khách hàng đồng thời nâng cao khả năng cạnh tranh của các ngân hàng trong nước. + Nguyễn Thị Quy, (2005), “Năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại trong xu thế hội nhập”; phương pháp thống kê mô tả, phương pháp so sánh, phương pháp phân tích số liệu các yếu tố về năng lực cạnh tranh nội tại của hệ thống các Ngân hàng thương mại (NHTM) Việt Nam. Công trình của tác giả nhằm đánh giá đúng những khó khăn, thác thức mà các ngân hàng đang gặp phải, phân tích một cách toàn diện thực trạng năng lực cạnh tranh của các NHTM Việt Nam trong từng lĩnh vực cụ thể để tìm ra những mặt hạn chế, cùng nguyên nhân của chúng và từ đó đề xuất các giải pháp, kiến nghị có tính khả thi. Tài liệu này giúp nắm được khái niệm về năng lực cạnh tranh của ngân hàng, hệ thống các chỉ tiêu nhằm đánh giá năng lực nội tại trong cạnh tranh ngân hàng và phương hướng giúp đề ra các giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh cho ngân hàng, đặc biệt là chi nhánh ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Huyện Châu Thành. Từ kết quả nghiên cứu của từng đề tài trên cho thấy một số đặc điểm chung về cạnh tranh trong ngân hàng như sau: + Tính đặc thù trong cạnh tranh của các NHTM bao gồm: • Các NHTM cạnh tranh với nhau để từng bước mở rộng thị phần nhưng cũng không thể cạnh tranh bằng mọi giá, sử dụng mọi thủ đoạn, bất chấp pháp luật để thôn tính đối thủ của mình. • Các NHTM trong kinh doanh luôn vừa phải cạnh tranh lẫn nhau để giành giật thị phần nhưng luôn phải hợp tác với nhau nhằm hướng tới một môi trường lành mạnh để tránh rủi ro hệ thống. • Tất cả các hoạt động của NHTM đều chịu sự giám sát chặt chẽ của ngân hàng Trung Ương nhằm tránh rủi ro đổ vỡ hệ thống. • Cạnh tranh của các NHTM là loại hình cạnh tranh bậc cao đòi hỏi những chuẩn mực khắt khe hơn bất cứ loại hình kinh doanh nào khác. Phân tích năng lực cạnh tranh của ngân hàng NNo&PTNT Châu Thành - Tiền Giang GVHD: BÙI THỊ KIM THANH SVTH: NGUYỄN MẠNH TRÍ 7 + Các nhân tố tác động đến cạnh tranh của các ngân hàng thương mại bao gồm nhân tố khách quan và nhân tố chủ quan. • Nhân tố khách quan bao gồm tác nhân từ phía NHTM mới tham gia thị trường, tác nhân là các đối thủ NHTM hiện tại, sức ép từ phía khách hàng, sự xuất hiện các dịch vụ mới. • Nhân tố chủ quan bao gồm năng lực điều hành của ban lãnh đạo, quy mô vốn và tình hình tài chính của ngân hàng, công nghệ cung ứng dịch vụ ngân hàng, chất lượng nhân viên ngân hàng, cấu trúc tổ chức, danh tiếng, uy tín. + Các công cụ cạnh tranh của các NHTM: • Cạnh tranh bằng chất lượng: phải kết hợp thật tốt chiến lược bằng công nghệ và chiến lược nguồn nhân lực bên cạnh với việc kết hợp chiến lược thị trường, chiến lược kinh doanh phù hợp. • Cạnh tranh bằng giá cả: đây là biện pháp cạnh tranh nghèo nàn nhất vì nó làm giảm bớt lợi nhuận tiêu thụ được của các NHTM.Vì vậy việc định giá theo đúng ngang giá thị trường sẽ cho phép các NHTM giữ được khách hàng, duy trì và phát triển thị trường. • Cạnh tranh bằng hệ thống phân phối: để mở rộng thị phần bán lẻ, các ngân hàng thường mở rộng hệ thống phân phối của mình theo hai hình thức là kênh phân phối truyền thống (hệ thống các chi nhánh) và kênh phân phối hiện đại (các chi nhánh tự động hóa hoàn toàn, chi nhánh ít nhân viên, ngân hàng điện tử và ngân hàng qua mạng) + Các giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh của các NHTM bao gồm ứng dụng khoa học công nghệ, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tăng năng lực tài chính, hoàn thiện mô hình tổ chức hoạt động và tăng cường hiệu quả công tác Marketing ngân hàng… Phân tích năng lực cạnh tranh của ngân hàng NNo&PTNT Châu Thành - Tiền Giang GVHD: BÙI THỊ KIM THANH SVTH: NGUYỄN MẠNH TRÍ 8 CHƯƠNG 2 ♣*♣ PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. Phương pháp luận Trong nền kinh tế thị trường, cạnh tranh là một tất yếu bởi bản thân nền kinh tế cũng vận động theo quy luật cạnh tranh. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp hay cụ thể là các ngân hàng phải bằng mọi nỗ lực đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng thông qua các biện pháp khác nhau như cải tiến, nâng cao chất lượng phục vụ, cung cấp các dịch vụ tốt nhất cho khách hàng. Cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường là sự ganh đua giữa các nhà doanh nghiệp trong việc giành một nhân tố sản xuất hoặc khách hàng nhằm nâng cao vị thế của mình trên thị trường. Như vậy, điều kiện để xuất hiện cạnh tranh là tồn tại một thị trường với tối thiểu hai thành viên bên cung hoặc bên cầu và mức độ đạt mục tiêu của thành viên này sẽ ảnh hưởng đến mức độ đạt mục tiêu của thành viên kia. Như vậy, cạnh tranh có thể đem lại lợi ích cho người này nhưng thiệt hại cho người khác. Tuy nhiên, dưới góc độ lợi ích toàn xã hội; cạnh tranh có tác động tích cực là tạo ra sản phẩm, dịch vụ với chất lượng tốt hơn, rẻ hơn. Điều đó đã thúc đẩy cho sự phát triển của toàn xã hội. Trong khuôn khổ quyển luận văn này, hệ thống đánh giá ngân hàng CAMELS và lý thuyết về năng lực cạnh tranh của Michael Porter là cơ sở để xây dựng hệ thống các chỉ tiêu cụ thể cho việc đánh giá năng lực cạnh tranh trong ngân hàng. 2.1.1 Khái niệm về năng lực cạnh tranh Rất nhiều học thuyết đã được xây dựng để phân tích về năng lực (lợi thế) cạnh tranh của các quốc gia cũng như các công ty, các doanh nghiệp…Nổi bật nhất trong các học thuyết về năng lực cạnh tranh gần đây là học thuyết của Michael Porter. Trong các tác phẩm của mình, ông đã có những nghiên cứu rất toàn diện về năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp, công ty và năng lực cạnh tranh của ngành cũng như các quốc gia. Phân tích năng lực cạnh tranh của ngân hàng NNo&PTNT Châu Thành - Tiền Giang GVHD: BÙI THỊ KIM THANH SVTH: NGUYỄN MẠNH TRÍ 9 Mặc dù có rất nhiều các công trình nghiên cứu về năng lực hay lợi thế cạnh tranh song cho đến nay, tất cả các nhà nghiên cứu đều thống nhất rằng rất khó có thể đưa ra một định nghĩa chuẩn về khái niệm năng lực cạnh tranh đúng cho tất cả các trường hợp. Trong tác phẩm của mình, Michael Porter cho rằng: “Để có thể cạnh tranh thành công, các doanh nghiệp cần có được lợi thế cạnh tranh dưới hình thức hoặc là có được chi phí thấp hơn hoặc là có khả