Luận văn Phân tích rủi ro tín dụng và một số biện pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng tại ngân hàng phát triển nhà đồng bằng Sông Cửu Long chi nhánh Sóc Trăng

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ – QUẢN TRỊ KINH DOANH  LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP PHÂN TÍCH RỦI RO TÍN DỤNG VÀ MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG PHÁT TRIỂN NHÀ ĐBSCL CHI NHÁNH SÓC TRĂNG Giáo viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện: LÊ PHỨƠC HƯƠNG THÁI NGỌC NƯƠNG MSSV: 4053604 LỚP:Kế toán – Kiểm toán K31 Cần Thơ năm 2009 Phân tích rủi ro tín dụng và một số biện pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng tại MHB GVHD: Lê Phước Hương Trang v SVTH: Thái Ngọc Nương MỤC LỤC ________________________________ ______________________ Trang Chương 1: GIỚI THIỆU 1.1. Đặt vấn đề nghiên cứu ................................ ................................ .................. 1 1.1.1. Lý do chọn đề tài................................ ................................ ................... 1 1.1.2. Căn cứ khoa học và thực tiển................................ ................................ . 2 1.2. Mục tiêu nghiên cứu ................................ ................................ ..................... 3 1.2.1. Mục tiêu chung................................ ................................ ...................... 3 1.2.2. Mục tiêu cụ thể................................ ................................ ...................... 3 1.3. Phạm vi nghiên cứu ................................ ................................ ...................... 3 1.3.1. Không gian ................................ ................................ ........................... 3 1.3.2. Thời gian ................................ ................................ ............................... 3 1.3.3. Đối tượng nghiên cứu................................ ................................ ............ 4 1.4. Lược khảo tài liệu................................ ................................ ......................... 4 Chương 2: PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C ỨU 2.1. Phương pháp luận ................................ ................................ ......................... 5 2.1.1. Khái quát về tín dụng ................................ ................................ ............ 5 2.1.2. Những vấn đề chung về rủi ro tín dụng ................................ .................. 8 2.1.3. Phân loại nơ, trích lập dự phòng và xử lý rủi ro tín dụng ..................... 10 2.1.4. Các chỉ tiêu cơ bản đánh giá hiệu quả hoạt động tín dụng v à mức độ rủi ro của Ngân hàng. ................................ ................................ ............................ 13 2.2. Phương pháp nghiên cứu ................................ ................................ ........... 14 2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu ................................ .............................. 14 2.2.2. Phương pháp phân tích số liệu ................................ ............................ 14 Chương 3: GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT VỀ NGÂN HÀNG PHÁT TRIỂN NHÀ ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG CHI NHÁNH SÓC TRĂNG 3.1. Giới thiệu khái quát về tỉnh Sóc Trăng ................................ ...................... 15 3.1.1. Vị trí địa lí ................................ ................................ .......................... 15 3.1.2. Tình hình kinh tế xã hội của tỉnh ................................ ........................ 16 3.2. Khái quát về Ngân hàng Phát triển Nhà Đồng bằng Sông Cửu Long .......... 17 3.2.1. Giới thiệu sơ lược về Ngân hàng phát triển nhà Đồng bằng sông Phân tích rủi ro tín dụng và một số biện pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng tại MHB GVHD: Lê Phước Hương Trang v SVTH: Thái Ngọc Nương Cửu Long ................................ ................................ ................................ ......... 17 3.2.2. Lịch sử hình thành và phát triển của MHB chi nhánh Sóc Trăng ........ 17 3.3. Cơ cấu tổ chức và chức năng của các phòng ban ................................ ....... 18 3.3.1. Cơ cấu tổ chức ................................ ................................ .................... 18 3.3.2. Chức năng của các phòng ban ................................ ............................. 19 3.3.3. Chức năng hoạt động và vai trò của MHB chi nhánh Sóc Trăng ......... 20 3.4. Một số quy chế cho vay tại MHB chi nhánh Sóc Trăng ............................. 21 3.4.1. Đối tượng cho vay ................................ ................................ .............. 21 3.4.2. Điều kiện vay vốn ................................ ................................ .............. 21 3.4.3. Nguyên tắc vay vốn ................................ ................................ ............ 22 3.4.4. Lãi suất cho vay ................................ ................................ ................. 22 3.4.5. Mức cho vay ................................ ................................ ...................... 22 3.4.6. Loại cho vay và thời hạn cho vay ................................ ....................... 22 3.5. Quy trình cho vay ................................ ................................ ...................... 23 3.6. Tình hình hoạt động kinh doanh trong 03 năm qua của MHB chi nhánh Sóc trăng ................................ ................................ ................................ .......... 24 3.6.1. Tình hình huy động vốn ................................ ................................ ..... 24 3.6.2. Tình hình cơ cấu tài sản ................................ ................................ ...... 28 3.6.3. Kết quả hoạt động kinh doanh của MHB chi nhánh Sóc trăng trong 3 năm (2006 – 2008) ................................ ................................ ............................ 30 3.7. Những thuận lợi và khó khăn của MHB chi nhánh Sóc Trăng .................. 33 3.7.1. Thuận lợi ................................ ................................ ............................ 33 3.7.2. Khó khăn ................................ ................................ ............................. 34 3.8. Phương hướng hoạt động sắp tới của MHB chi nhánh Sóc Trăng .............. 35 Chương 4: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG PHÁT TRIỂN NHÀ ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG CHI NHÁNH SÓC TRĂNG 4.1. Tình hình tín dụng của MHB chi nhánh Sóc Trăng qua 03 năm 2006 – 2008................................ ................................ .............................. 36 4.1.1. Thực trạng tín dụng của Ngân hàng theo thời hạn............................... 36 4.1.2. Thực trạng tín dụng theo đối tượng ................................ ..................... 41 4.1.2.1 Doanh số cho vay theo đối tượng................................ ........................... 41 Phân tích rủi ro tín dụng và một số biện pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng tại MHB GVHD: Lê Phước Hương Trang v SVTH: Thái Ngọc Nương 4.1.2.2 Doanh số thu nợ theo đối tượng ................................ .................... 43 4.1.2.3 Dư nợ theo đối tượng ................................ ................................ ... 45 4.1.3 Một số chỉ tiêu đánh giá kết quả hoạt động tín dụng tại Ngân hang ..... 47 4.1.3.1 Hệ số thu nợ ................................ ................................ ................. 48 4.1.3.2 Vòng quay vốn tín dụng ................................ ............................... 51 4.1.3.3 Dư nợ trên tổng vốn huy động ................................ ...................... 51 4.1.3.4 Nợ quá hạn trên tổng dư nợ ................................ .......................... 52 4.2 Phân tích thực trạng rủi ro tín dụng của MHB chi nhánh Sóc Trăng qua 03 năm (2006 – 2008) ................................ ................................ ........................... 52 4.2.1 Phân tích nợ quá hạn theo thời hạn ................................ ...................... 53 4.2.2 Tình hình nợ quá hạn qua ba năm (2006 – 2008) ................................ . 54 4.2.2.1 Rủi ro nợ quá hạn theo đối tượng ................................ ................. 54 4.2.2.2 Rủi ro nợ quá hạn theo thành phần kinh tế ................................ ... 56 4.2.2.3 Rủi ro nợ quá hạn theo thời gian ................................ ................... 56 4.2.3. So sánh một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động tín dụng giữa MHB chi nhánh Sóc Trăng và MHB chi nhánh C ần Thơ – Phòng giao dịch Ninh Kiều................................ ................................ ................................ ........ 59 Chương 5:MỘT SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN HẠN CHẾ V À PHÒNG NGỪA RỦI RO TÍN DỤNG ................................ ................................ .......... 64 5.1. Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng trong hoạt động tín dụng tại Ngân hàng ................................ ................................ ................................ ....... 61 5.1.1Nguyên nhân từ khách hàng vay vốn ................................ .................... 61 5.1.2 Nguyên nhân từ phía Ngân hàng ................................ ........................ 62 5.1.3 Liên quan đến tài sản thế chấp, cầm cố ................................ ................ 62 5.1.4 Những nguyên nhân liên quan đến yếu tố pháp lý ............................... 63 5.1.5 Môi trường kinh doanh ................................ ................................ ........ 63 5.2 Biện pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng tại Ngân hàng MHB chi nhánh Sóc Trăng................................ ................................ ................................ ................. 65 5.2.1 Nâng cao chất lượng công tác quản trị hoạt động tín dụng .................... 65 5.2.1.1 Vai trò quản trị điều hành đối với ban lãnh đạo ............................. 66 5.2.1.2 Vai trò của cán bộ tín dụng ................................ ........................... 66 4.1.2.1 Doanh số cho vay theo đối tượng................................ ........................... 41 Phân tích rủi ro tín dụng và một số biện pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng tại MHB GVHD: Lê Phước Hương Trang v SVTH: Thái Ngọc Nương 4.1.2.2 Doanh số thu nợ theo đối tượng ................................ .................... 43 4.1.2.3 Dư nợ theo đối tượng ................................ ................................ ... 45 4.1.3 Một số chỉ tiêu đánh giá kết quả hoạt động tín dụng tại Ngân hang ..... 47 4.1.3.1 Hệ số thu nợ ................................ ................................ ................. 48 4.1.3.2 Vòng quay vốn tín dụng ................................ ............................... 51 4.1.3.3 Dư nợ trên tổng vốn huy động ................................ ...................... 51 4.1.3.4 Nợ quá hạn trên tổng dư nợ ................................ .......................... 52 4.2 Phân tích thực trạng rủi ro tín dụng của MHB chi nhánh Sóc Trăng qua 03 năm (2006 – 2008) ................................ ................................ ........................... 52 4.2.1 Phân tích nợ quá hạn theo thời hạn ................................ ...................... 53 4.2.2 Tình hình nợ quá hạn qua ba năm (2006 – 2008) ................................ . 54 4.2.2.1 Rủi ro nợ quá hạn theo đối tượng ................................ ................. 54 4.2.2.2 Rủi ro nợ quá hạn theo thành phần kinh tế ................................ ... 56 4.2.2.3 Rủi ro nợ quá hạn theo thời gian ................................ ................... 56 4.2.3. So sánh một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động tín dụng giữa MHB chi nhánh Sóc Trăng và MHB chi nhánh C ần Thơ – Phòng giao dịch Ninh Kiều................................ ................................ ................................ ........ 59 Chương 5:MỘT SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN HẠN CHẾ V À PHÒNG NGỪA RỦI RO TÍN DỤNG ................................ ................................ .......... 64 5.1. Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng trong hoạt động tín dụng tại Ngân hàng ................................ ................................ ................................ ....... 61 5.1.1Nguyên nhân từ khách hàng vay vốn ................................ .................... 61 5.1.2 Nguyên nhân từ phía Ngân hàng ................................ ........................ 62 5.1.3 Liên quan đến tài sản thế chấp, cầm cố ................................ ................ 62 5.1.4 Những nguyên nhân liên quan đến yếu tố pháp lý ............................... 63 5.1.5 Môi trường kinh doanh ................................ ................................ ........ 63 5.2 Biện pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng tại Ngân hàng MHB chi nhánh Sóc Trăng................................ ................................ ................................ ................. 65 5.2.1 Nâng cao chất lượng công tác quản trị hoạt động tín dụng .................... 65 5.2.1.1 Vai trò quản trị điều hành đối với ban lãnh đạo ............................. 66 5.2.1.2 Vai trò của cán bộ tín dụng ................................ ........................... 66 Phân tích rủi ro tín dụng và một số biện pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng tại MHB GVHD:Lê Phước Hương Trang 1 SVTH: Thái Ngọc Nương CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU 1.1. Đặt vấn đề nghiên cứu 1.1.1. Sự cần thiết của đề tài Rủi ro trong hoạt động kinh doanh là một căn bệnh hiểm nghèo, tiềm ẩn có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Nó không những làm sai lệch, đảo lộn kết quả kinh doanh, ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế , gây ra những hậu quả không lường trước được ảnh hưởng đến người kinh doanh nói riêng và cả nền kinh tế nói chung nếu ta không kịp thời phát hiện v à tìm cách phòng ngừa nó. Trong nền kinh tế hiện nay th ì ngành Ngân hàng càng có vai trò quan trọng trong các hoạt động kinh tế v à xã hội (cung ứng vốn đảm bảo cho việc mở rộng và tái sản xuất, trao đổi, lưu thông tiền tệ cho cả nên kinh tế,…). Bên cạnh đó, Ngân hàng còn là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn trong quá trình phát triển kinh tế và từng bước hội nhập vào nền kinh tế thế giới. Nhưng kinh doanh tiền tệ và dịch vụ Ngân hàng có tính nhạy cảm rất cao, phải đối mặt với rất nhiều rủi ro như rủi ro thanh khoản, rủi ro lãi suất, rủi ro hối đoái, …nhưng quan nhất là rủi ro tín dụng. Các con số thống kê và nhiều nghiên cứu cho thấy rủi ro tín dụng chiếm khoảng 70% (Nguồn: bài giảng Nghiệp vụ Ngân hàng, Thái Văn Đại) trong hoạt động của Ngân hàng. Vì thế rủi ro tín dụng có thể gây ra thiệt hại không lường trước được thẩm chí làm phá sản Ngân hàng. Lịch sử hoạt động của những Ngân h àng trên thế giới đã ghi nhận nhiều sự sụp đổ của hàng loạt các Ngân hàng, các tổ chức tín dụng qua những cuộc khủng hoảng tài chính - tiền tệ. Cuộc khủng hoảng t ài chính năm 1929 – 1933, vụ sụp đổ thị trường cổ phiếu 1987,… và gần đây là cuộc khủng hoảng kinh tế tiền tệ 1997 đã đẩy hàng loạt các Ngân hàng đến ngưỡng cửa phá sản. Ở Việt Nam trong những năm 1989 – 1990 cũng đã chứng kiến sự sụp đổ của gần 500 quỹ tín dụng đô thị và hàng ngàn hợp tác xã nông thôn. Sự rung động của hệ thông Ngân hàng thương mại cổ phần trong những năm qua cho thấy sự non yếu về nghiệp vụ, chưa quan tâm đến vấn đề quản lý rủi ro tín dụng. Chính vì vậy, việc quản lý để phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng , kiểm soát và kiềm chế rủi ro ở mức chấp nhận được. Vì đó là điều cần thiết để hoạt Phân tích rủi ro tín dụng và một số biện pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng tại MHB GVHD:Lê Phước Hương Trang 2 SVTH: Thái Ngọc Nương động kinh doanh có được kết quả tốt hơn. Đó cũng là lý do em cho đề tài “Phân tích rủi ro tín dụng và một số biện pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Phát triển Nhà Đồng bằng sông Cửu Long chi nhánh Sóc Trăng”. 1.1.2. Căn cứ khoa học và thực tiển 1.1.2.1 Căn cứ khoa học Kể từ khi ra đời đến nay hoạt động của Ngân h àng có nhiều bước nhảy quan trọng và đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay thì hoạt động của Ngân hàng lại càng chứng tỏ vai trò quan trọng đối với sự phát triển nền kinh tế của một nước. Tuy nhiên hoạt động kinh doanh của Ngân h àng trong nền kinh tế thị trường là một hoạt động rất nhạy cảm, mọi biến động tro ng nền kinh tế điều tác động đến hoạt động của Ngân h àng, có thể gián tiếp hoặc trực tiếp gây n ên những sáo trộn bất ngờ và giảm hiệu quả kinh doanh của Ngân h àng. Một trong những yếu tố quan trọng quyết định sự tồn tại v à phát triển hệ thống Ngân hàng là chất lượng và hiệu quả tín dụng. Thu nhập từ hoạt động tín dụng chiếm tỷ lệ lớn trong tổng thu nhập của mỗi Ngân hàng nhưng đồng thời trong lĩnh vực này cũng chứa đựng nhiều rủi ro b ởi các khoản cho vay bao giờ cũng có xác suất vở nợ cao hơn so với các khoản đầu tư nó có thể xảy ra bất cứ lúc nào và hậu quả mà nó gây ra không thể lường trước đươc. Cho nên trong quá tr ình thực hiện đề tài này em đã vận dụng nhiều kiến thức đã được học từ các môn như nghiệp vụ Ngân hàng, tiền tệ Ngân hàng, tài chính tiền tệ, phân tích hoạt động kinh doanh và một số môn chuyên ngành khác, tham khảo một số sách báo, tạp chí kinh tế để tìm ra một số nguyên nhân dẫn đến rủi ro cho Ngân hàng. Từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm hạn chế rủi ro v à góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh cho Ngân hàng. 1.1.2.2 Căn cứ thực tiển Hoạt động Ngân hàng là một trong những hoạt động kin h tế có nhiều rủi ro hơn hết. Bởi vì hoạt động chủ yếu của Ngân hàng là đi vay và cho vay, nên Ngân hàng phải đối phó với rủi ro từ mọi nguồn gốc . Ngày nay, mặc dù có rất nhiều hình thức kinh doanh mới trong lĩnh vực Ngân hàng, nhưng tín dụng vẫn là hoạt động kinh doanh chủ yếu của các Ngân h àng. Vì thế, rủi ro tín dụng là một vấn đề cần được quan tâm đặc biệt đối với Ngân h àng nói chung và MHB chi nhánh Sóc Trăng nói riêng. Phân tích rủi ro tín dụng và một số biện pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng tại MHB GVHD:Lê Phước Hương Trang 3 SVTH: Thái Ngọc Nương Hoạt động tín dụng chủ yếu của MHB chi nhánh Sóc Trăng là hoạt động cho vay, việc mở rộng ra các dịch vụ khác chưa nhiều chủ yếu cho vay phục vụ xây dựng, phục vụ sản xuất nông lâm ngư nghiệp, phục vụ nhà ở và tiêu dùng. Vì thế, nguồn thu chủ yếu của Ngân hàng là lãi từ việc cho vay, nhưng ngược lại nó cũng chứa đựng nhiều rủi ro nhất, đe dọa sự an toàn và uy tín của Ngân hàng và cũng là nguyên nhân chính làm thua lổ, sụp đổ hệ thống Ngân hàng . Từ việc nghiên cứu, phân tích đề tài này, Ngân hàng thấy được chất lượng tín dụng của đơn vị trong các năm qua như thế nào, còn tồn tại những yếu điểm gì. Qua đó đưa ra một số giải pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng, để không ngừng nâng cao hiệu quả hoạt động của Ngân hàng.. 1.2. Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1. Mục tiêu chung Thông qua tình hình hoạt động thực tế của Ngân hàng đề tài phân tích thực trạng rủi ro tín dụng và tìm ra nguyên nhân dẫn đến rủi ro. Từ đó đề xuất những giải pháp nhằm phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong hoạt động kinh doanh nâng cao hiệu quả cho Ngân hàng. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể  Phân tích tình hình hoạt động kinh doanh qua ba năm 2006 – 2008 (trong đó bao gồm tình hình huy động vốn, tình hình cơ cấu tài sản và kết quả hoạt động kinh doanh).  Phân tích thực trạng rủi ro trong hoạt động tín dụng.  Phân tích nguyên nhân phát sinh r ủi ro tín dụng.  Dựa trên các vấn đề trên từ đó đưa ra những biện pháp phòng ngừa rủi ro trong hoạt động tín dụng. 1.3. Phạm vi nghiên cứu 1.3.1. Không gian Đề tài được thực hiện tại Ngân hàng Phát triển Nhà Đồng bằng Sông Cửu Long chi nhánh Sóc Trăng. 1.3.2. Thời gian Số liệu phân tích được lấy trong khoảng thời gian từ năm 2006 đến năm 2008. Đề tài được thực hiện từ ngày 02/02/2009 đến 25/04/2009 Phân tích rủi ro tín dụng và một số biện pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng tại MHB GVHD:Lê Phước Hương Trang 4 SVTH: Thái Ngọc Nương 1.3.3. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu chủ yếu của đề tài này là hoạt động tín dụng và thực trạng rủi ro tín dụng tại MHB chi nhánh Sóc Trăng trong 3 năm kể từ việc cho vay đến công tác thu hồi nợ. Qua đó t ìm ra những nguyên nhân dẫn đến rủi ro cho hoạt động kinh doanh của Ngân h àng từ đó đưa ra các giải pháp để hạn chế rủi ro đến mức có thể chấp nhận đ ược. 1.4. Lược khảo tài liệu Để thực hiện đề tài này ngoài viêc thu thập số liệu ở Ngân hàng Phát triển Nhà Đồng Bằng Sông Cửu L