Luận văn Phân tích tình hình sản xuất và tiêu thụ lúa ở huyện tân hưng tỉnh long an

Lúa là cây lương thực quan trọng nhất của nước ta, đặc biệt là ở vùng Đồng Bằng Sông Cửu Long. Trồng lúa là một nghề truyền thống của nhân dân Việt Nam từ rất xa xưa. Kinh nghiệm sản xuất lúa đã hình thành, tích lũy và phát triển cùng với sự hình thành và phát triển của dân tộc ta. Những tiến bộ khoa học – kỹ thuật trong nước và thế giới trên lĩnh vực nghiên cứu và sản xuất lúa đã thúc đẩy mạnh mẽ ngành trồng lúa nước ta vươn lên bắt kịp trình độ tiên tiến của thế giới. Những năm gần đây, Việt Nam đã tham gia vào thị trường lúa gạo quốc tế với sản lượng gạo xuất khẩu hàng năm đứng thứ 2 – 4 trong số các nước xuất khẩu gạo. Đối với người Việt chúng ta cây lúa không chỉ là một loại cây lương thực quý mà còn là một biểu tượng trong văn chương ẩn dưới “ bát cơm”, “ hạt gạo”. Việt Nam, một nước có nền kinh tế nông nghiệp từ hàng ngàn năm nay. Từ một nước thiếu lương thực trầm trọng trong những năm chiến tranh nhưng hiện nay, nền nông nghiệp của nước ta không chỉ sản xuất ra đủ một lượng lớn lương thực đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn xuất khẩu sang nhiều thị trường lớn trên thế giới. Trong đó ngành trồng lúa nước ở nước ta là một trong những ngành sản xuất lương thực vô cùng quan trọng và đạt được những thành tựu đáng kể, đưa Việt Nam trở thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai trên thế giới. Lúa đã là cây lương thực chủ yếu nuôi sống các thế hệ người Việt cho đến nay. Cây lúa không chỉ mang lại sự no đủ mà còn trở thành một nét đẹp trong đời sống văn hóa và tinh thần. Trước đây cây lúa hạt gạo chỉ đem lại sự no đủ cho con người, thì ngày nay nó còn có thể làm giàu cho người nông dân và cho cả đất nước nếu chúng ta biết biến nó thành thứ hàng hóa có giá trị. Việt Nam là cái nôi của nền văn minh lúa nước, hạt gạo gắn liền với sự phát triển của dân tộc. cho đến nay vẫn là nền kinh tế của cả nướ

102 trang | Chia sẻ: lvbuiluyen | Lượt xem: 9722 | Lượt tải: 1

Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Phân tích tình hình sản xuất và tiêu thụ lúa ở huyện tân hưng tỉnh long an, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ-QUẢN TRỊ KINH DOANH --- --- LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH SẢN XUẤT VÀ TIÊU THỤ LÚA Ở HUYỆN TÂN HƯNG TỈNH LONG AN Giáo viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện: Trương Thị Bích Liên Châu Hoàng Trung MSSV: 4054325 Lớp: Kinh tế nông nghiệp 1- K31 Cần thơ, 04/2009 xi LỜI CẢM TẠ Qua 4 năm học tập tại Trường Đại học Cần Thơ, tôi đã tiếp thu được nhiều kiến thức quý báu do được sự truyền đạt, không chỉ về lý thuyết mà còn về kinh nghiệm thực tiễn, từ Quý Thầy Cô của trường và nhất là từ Quý Thầy Cô của Khoa Kinh tế và Quản trị Kinh doanh. Tôi xin chân thành cảm ơn tất cả Quý Thầy Cô đã nhiệt tình hướng dẫn sinh viên trong suốt quá trình học tập tại trường. Đặc biệt, tôi xin chân thành cảm ơn cô Trương Thị Bích Liên và các Quý Thầy Cô Khoa Kinh tế và Quản trị Kinh doanh đã tạo điều kiện thuận lợi, hướng dẫn tận tình trong suốt quá trình tôi thực hiện luận văn tốt nghiệp. Tôi xin chân thành cảm ơn các Cô, Chú, Anh, Chị Phòng Nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Tân Hưng tỉnh Long An, đã nhiệt tình cung cấp số liệu, giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu. Thay lời cảm tạ, kính chúc Quý Thầy Cô dồi dào sức khỏe. Ngày… tháng… năm 2009 Sinh viên thực hiện Châu Hoàng Trung xii LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan rằng đề tài này là do chính tôi thực hiện. Các số liệu thu thập và kết quả phân tích trong đề tài là hoàn toàn trung thực. Đề tài không trùng với bất cứ đề tài nghiên cứu khoa học nào. Ngày… tháng… năm 2009 Sinh viên thực hiện Châu Hoàng Trung xiii NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. Ngày… tháng… năm 2009 Thủ trưởng đơn vị xiv BẢN NHẬN XÉT LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Họ và Tên người hướng dẫn: ................................................................................. Học vị: .................................................................................................................... Chuyên nghành: ..................................................................................................... Cơ quan công tác:................................................................................................... Tên học viên:.......................................................................................................... Mã số sinh viên: ..................................................................................................... Chuyên nghành: ..................................................................................................... Tên đề tài:............................................................................................................... ................................................................................................................................ NỘI DUNG NHẬN XÉT 1. Tính phù hợp với chuyên ngành đào tạo:........................................................... ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ 2. Về hình thức: ...................................................................................................... ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ 3. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn và tính cấp thiết của đề tài: ................................... ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ 4. Độ tin cậy của số liệu và tính hiện đại của luận văn:......................................... ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ 5. Nội dung và các kết quả đạt được (theo mục tiêu nghiên cứu): ....................... ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ 6. Các nhận xét khác: ............................................................................................. ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ 7. Kết luận (cần nghi rõ mức độ đồng ý hay không đồng ý nội dung đề tài và các yêu cầu chỉnh sửa,...).............................................................................................. ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ Cần Thơ, ngày.........tháng..........năm 2009 NGƯỜI NHẬN XÉT xv NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. Ngày… tháng… năm 2009 Giáo viên phản biện xvi MỤC LỤC ------ Trang Chương 1: Giới thiệu ........................................................................................... 01 1.1. Lý do chọn đề tài........................................................................................... 01 1.2. Mục tiêu nghiên cứu ..................................................................................... 03 1.2.1. Mục tiêu chung .................................................................................. 03 1.2.2. Mục tiêu cụ thể .................................................................................. 03 1.3. Câu hỏi nghiên cứu ....................................................................................... 03 1.4. Phạm vi nghiên cứu....................................................................................... 03 1.4.1. Không gian nghiên cứu...................................................................... 03 1.4.2. Thời gian nghiên cứu ......................................................................... 04 1.4.3. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................ 04 1.4.4. Nội dung nghiên cứu ......................................................................... 04 Chương 2: Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu.................................05 2.1. Phương pháp luận ......................................................................................... 05 2.1.1. Một số khái niệm cơ bản ................................................................... 05 2.1.2. Các khái niệm khác............................................................................ 06 2.1.3. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sản xuất............................................. 07 2.2. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................. 07 2.2.1. Phương pháp chọn vùng nghiên cứu ................................................. 07 2.2.2 Phương pháp thu thập số liệu ............................................................. 08 2.2.2.1. Số liệu sơ cấp ............................................................................ 08 2.2.2.2. Số liệu thứ cấp........................................................................... 08 2.2.3. Phân tích dữ liệu ................................................................................ 09 Chương 3: Giới thiệu tổng quan địa bàn nghiên cứu ........................................... 11 3.1. Giới thiệu huyện Tân Hưng tỉnh Long An .................................................... 11 3.1.1. Đặc điểm tự nhiên.............................................................................. 11 3.1.1.1. Vị trí địa lý ................................................................................ 11 xvii 3.1.1.2. Tài nguyên thiên nhiên.............................................................. 13 3.1.2. Kinh tế xã hội..................................................................................... 14 3.1.2.1. Đơn vị hành chính ..................................................................... 14 3.1.2.2. Dân số và lao động .................................................................... 14 3.1.2.3. Văn hóa xã hội .......................................................................... 15 3.1.2.4. Cơ sở hạ tầng............................................................................. 17 3.1.2.5. Tình hình kinh tế ....................................................................... 18 3.2. Đánh giá chung về tình hình kinh tế xã hội .................................................. 20 3.2.1. Sản xuất nông nghiệp ........................................................................ 20 3.2.2. Về công nghiệp- tiểu thủ công nghiệp- thương mại dịch vụ ............. 21 3.3. Phương hướng phát triển kinh tế của huyện ................................................. 22 3.3.1. Về sản xuất nông nghiệp.................................................................... 22 3.3.2. Về công nghiệp- tiểu thủ công nghiệp- thương mại dịch vụ ............. 24 3.3.3. Về giao thông nông thôn.................................................................... 25 3.3.4. Về điện - nước ................................................................................... 25 3.3.5. Về giáo dục ........................................................................................ 26 3.4. Những thuận lợi và khó khăn của việc trồng lúa huyện Tân Hưng .............. 27 3.4.1. Thuận lợi ............................................................................................ 27 3.4.2. Khó khăn............................................................................................ 28 3.5. Tình hình sản xuất lúa của huyện trong 3 năm (2006 – 2008) ............. 29 Chương 4: Phân tích tình hình sản xuấ và tiêu thụ lúa ở huyện Tân Hưng tỉnh Long An................................................................................................................ 32 4.1. Giá trị kinh tế cây lúa .................................................................................... 32 4.2. Phân tích thực trạng trồng lúa của nông hộ ở huyện Tân Hưng ................... 33 4.2.1. Nguồn lực sản xuất của nông hộ ....................................................... 33 4.2.2. Khái quát thực trạng trồng lúa của nông hộ ...................................... 36 4.2.3 Phân tích các khoản mục chi phí bình quân tính trên 1 ha lúa ở huyện Tân Hưng tỉnh Long An ....................................................................................... 39 4.2.3.1. Vụ Đông Xuân .......................................................................... 39 xviii 4.2.3.2. Vụ Hè Thu................................................................................. 41 4.3. So sánh các khoản mục chi phí của vụ Đông Xuân và Hè Thu .................... 42 4.4. Phân tích các chỉ số tài chính nhằm đánh giá hiệu quả kinh tế..................... 43 4.4.1. Vụ Đông Xuân ................................................................................... 43 4.4.2. Vụ Hè Thu ......................................................................................... 44 4.4.3. So sánh các chỉ số tài chính giữa vụ Đông Xuân và Hè Thu ............ 45 4.5. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến thu nhập ròng của nông hộ trồng lúa..46 4.5.1. Vụ Đông Xuân ................................................................................... 47 4.5.2. Vụ Hè Thu ......................................................................................... 49 4.6. Phân tích tình hình tiêu thụ lúa tại huyện Tân Hưng tỉnh Long An.............. 51 4.6.1. Phân tích kênh tiêu thụ lúa ở huyện................................................... 51 4.6.2. Các thành viên tham gia vào kênh..................................................... 53 4.6.2.1. Nông dân trồng lúa.................................................................... 53 4.6.2.2. Thương lái thu mua lúa ............................................................. 53 4.6.2.3. Chủ vựa, tiểu thương thu mua lúa ............................................. 56 4.7. Phân tích SWOT đối với quá trình sản xuất kinh doanh sản phẩm lúa tại huyện Tân Hưng ............................................................................................................. 56 4.7.1. Phân tích SWOT đối với quá trình sản xuất và tiêu thụ lúa của nông dân ................................................................................................................ 56 4.7.2. Phân tích SWOT đối với các đối tượng thu mua lúa (thương lái)..... 59 Chương 5: Giải pháp năng cao hiệu quả sản xuất và tiêu thụ lúa ở huyện và một số nguyên nhân gây ảnh hưởng đến quá trình sản xuất............................................ 61 5.1..Đối với nông dân........................................................................................... 61 5.1.1. Năng cao nâng suất cây lúa ............................................................... 61 5.1.2. Nâng cao trình độ kinh tế sản xuất .................................................... 62 5.1.3. Nâng cao lợi nhuận kinh tế của nông hộ ........................................... 63 5.2. Đối với thương lái ......................................................................................... 64 5.3. Đối với nhà nước và các cấp chính quyền .................................................... 65 5.4.Một số nguyên nhân gây ảnh hưởng đến quá trình sản xuất ......................... 66 xix Chương 6: Kết luận và Kiến nghị ........................................................................ 68 6.1. Kết luận ......................................................................................................... 68 6.2. Kiến nghị ....................................................................................................... 70 6.2.1. Đối với nông hộ ................................................................................. 70 6.2.2. Đối với địa phương ............................................................................ 70 6.2.3. Đối với thương lái.............................................................................. 70 6.2.4. Đối với nhà nước ............................................................................... 71 xx DANH SÁCH CÁC TỪ VIẾT TẮT GDP Tổng sản phẩm quốc nội TKNN Thống kê nông nghiệp CĐ Cố định TW Trung ương PTTH Phổ thông Trung học KHKT Khoa học kỹ thuật IPM Quản lý dịch bệnh tổng hợp CNH – HĐH Công nghiệp hóa- Hiện đại hóa BVTV Bảo vệ thực vật ĐBSCL Đồng bằng Sông Cửu Long xxi DANH SÁCH BIỂU BẢNG Bảng 1: Mô tả địa bàn nghiên cứu ....................................................................... 08 Bảng 2: Diễn biến sử dụng đất qua các năm (2000- 2008).................................12 Bảng 3 : Tổng sản phẩm (GDP) huyện Tân Hưng.......