Luận văn Phát triển chiến lược kinh doanh tại công ty cổ phần xuất nhập khâu thủ công mỹ nghệ giai đoạn 2012 - 2015 và định hướng đến năm 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI ------------ NGUYỄN THANH NAM PHÁT TRIỂN CHIẾN LƯỢC KINH DOANH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHÂU THỦ CÔNG MỸ NGHỆ GIAI ĐOẠN 2012 -2015 VÀ ĐỊNH HƯỚNG ĐẾN NĂM 2020 Chuyên ngành: Quản trị Kinh doanh LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NGÀNH QUẢN TRỊ KINH DOANH NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. NGUYỄN NGỌC ĐIỆN HÀ NỘI – 2013 Phát triển chiến lược kinh doanh tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ (Artexport) giai đoạn 2012-1015 và định hướng đến năm 2020. NGUYỄN THANH NAM – QTKD 2011A i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng cá nhân tôi, được tổng hợp từ nhiều nguồn tài liệu tham khảo và số liệu lấy từ Công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ Artexport, không sao chép của bất kỳ luận văn nào trước đó. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về nội dung của luận văn này. Hà Nội, tháng 01 năm 2013 Tác giả luận văn. Nguyễn Thanh Nam Phát triển chiến lược kinh doanh tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ (Artexport) giai đoạn 2012-1015 và định hướng đến năm 2020. NGUYỄN THANH NAM – QTKD 2011A ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân trọng cảm ơn các thầy, cô giáo khoa kinh tế và quản lý, Viện đào tạo sau đại học Đại học Bách Khoa Hà Nội, ban lãnh đạo Công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ, bạn bè đồng nghiệp, gia đình đã giúp đỡ tôi trong quá trình làm luận văn. Đặc biệt em xin chân trọng gửi lời cảm ơn sâu sắc tới Thầy giáo, Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Điện – giảng viên khoa kinh tế và quản lý – trường Đại học Bách Khoa Hà Nội đã tận tình giúp đỡ và trực tiếp hướng dẫn em trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong quá trình nghiên cứu song do khả năng và kinh nghiệm của bản thân có hạn nên luận văn không tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Vì vậy tôi rất mong nhận được sự góp ý chân thành của các thầy giáo, cô giáo và các đồng nghiệp nhằm bổ sung và hoàn thiện trong quá trình nghiên cứu tiếp theo. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, tháng 1 năm 2013 Tác giả Nguyễn Thanh Nam Phát triển chiến lược kinh doanh tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ (Artexport) giai đoạn 2012-1015 và định hướng đến năm 2020. NGUYỄN THANH NAM – QTKD 2011A iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................ ii MỤC LỤC ............................................................................................................. iii DANH MỤC KÍ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT ........................................................... vi DANH MỤC BẢNG BIỂU .................................................................................. vii DANH MỤC HÌNH VẼ ...................................................................................... viii PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC TRONG KINH DOANH ...................................................................................................... 3 1.1 Tổng quan về chiến lược và quản trị chiến lược ......................................... 3 1.1.1 Khái niệm chiến lược ............................................................................... 3 1.1.2 Quản trị chiến lược ................................................................................... 4 1.1.3 Hoạch định chiến lược.............................................................................. 7 1.1.3.1 Định nghĩa hoạch định chiến lược ...................................................... 7 1.1.3.2 Ý nghĩa của hoạch định chiến lược..................................................... 8 1.1.4 Các cấp quản trị chiến lược ...................................................................... 8 1.2 Các bước của quá trình hoạch định chiến lược .......................................... 9 1.2.1 Phân tích môi trường ................................................................................ 9 1.2.1.1 Phân tích môi trường vĩ mô .............................................................. 11 1.2.1.2 Môi trường ngành ............................................................................ 13 1.2.1.3 Phân tích tình hình bên trong của doanh nghiệp ............................... 17 1.2.2 Xác định sứ mệnh và mục tiêu ............................................................... 19 1.2.3 Phân tích và lựa chọn chiến lược ............................................................ 20 1.2.3.1 Phương án chiến lược cấp công ty .................................................... 20 1.2.3.2 Chiến lược cấp đơn vị kinh doanh .................................................... 23 1.2.3.3 Chiến lược bộ phận chức năng ......................................................... 24 1.2.3.4 Lựa chọn chiến lược ......................................................................... 24 1.3 Các công cụ phục vụ hoạch định chiến lược ............................................. 26 1.3.1 Bảng tổng hợp môi trường kinh doanh ................................................... 26 1.3.2 Ma trận cơ hội, ma trận nguy cơ ............................................................. 27 1.3.3 Phương pháp ma trận SWOT.................................................................. 29 1.3.3.1 Mô hình BCG (Boston Consulting Group) ....................................... 30 1.3.3.2 Công cụ để lựa chọn chiến lược : Ma trận QSPM (Ma trận hoạch định chiến lược định lượng) ......................................................................... 32 1.4 Tóm tắt chương 1 ....................................................................................... 33 Phát triển chiến lược kinh doanh tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ (Artexport) giai đoạn 2012-1015 và định hướng đến năm 2020. NGUYỄN THANH NAM – QTKD 2011A iv CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT KINH DOANH CỦA CÔNG TY XUẤT NHẬP KHẨU THỦ CÔNG MỸ NGHỆ ARTEXTPORT – HÀ NỘI ................................................................................. 35 2.1 Khái quát về công ty ARTEXPORT ......................................................... 35 2.1.1 Giới thiệu chung ..................................................................................... 35 2.1.2 Quá trình hình thành và phát triển .......................................................... 35 2.1.3 Chức năng Công ty Cổ phần xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ Artexport ........................................................................................................ 37 2.1.4. Đặc điểm tổ chức hoạt động kinh doanh và tổ chức bộ máy quản lý kinh doanh của Công ty Cổ phần xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ ............... 38 2.1.4.1 Đặc điểm tổ chức hoạt động kinh doanh ........................................... 38 2.1.4.2 Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý kinh doanh .................................. 39 2.2 Một số kết quả kinh doanh của ARTEXPORT từ năm 2009 – 2011 ....... 41 2.3 Đánh giá khái quát thực trạng sản xuất kinh doanh của ARTEXPORT trong giai đoạn 2009 - 2011...................................................................................... 43 2.3.1 Hoạt động sản xuất ................................................................................. 43 2.3.2 Hoạt động tiêu thụ sản phẩm .................................................................. 43 2.3.3 Hoạt động tài chính ................................................................................ 43 2.4 Đánh giá khái quát thực trạng công tác Quản trị chiến lược của công ty Artexport ...................................................................................................... 43 2.4.1 Công tác quản trị chiến lược ................................................................... 43 2.4.2 Nguyên nhân dẫn đến những hạn chế trong quản trị chiến lược .............. 44 2.5 Một số thuận lợi và khó khăn trong hoạch định chiến lược và thực hiện chiến lược của Artexport ......................................................................... 45 2.5.1. Thuận lợi ............................................................................................... 45 2.5.2 Khó khăn................................................................................................ 45 Tóm tắt chương 2 ................................................................................................ 46 CHƯƠNG 3: HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC CHO CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU THỦ CÔNG MỸ NGHỆ ARTEXPORT HÀ NỘI......... 47 3.1 Phân tích môi trường kinh doanh của Công ty Xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ Artexport ................................................................................. 47 3.1.1 Phân tích môi trường vĩ mô .................................................................... 47 3.1.1.1 Phân tích môi trường kinh tế ........................................................... 47 3.1.1.2 Phân tích môi trường chính trị pháp lý ............................................. 54 3.1.1.3 Phân tích ảnh hưởng của môi trường tự nhiên văn hóa – xã hội ........ 54 3.1.1.4 Môi trường công nghệ ...................................................................... 55 Phát triển chiến lược kinh doanh tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ (Artexport) giai đoạn 2012-1015 và định hướng đến năm 2020. NGUYỄN THANH NAM – QTKD 2011A v 3.1.2 Phân tích môi trường ngành ................................................................... 57 3.1.2.1 Phân tích các đối thủ cạnh tranh hiện tại .......................................... 57 3.1.2.2 Phân tích áp lực từ các đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn ............................ 59 3.1.2.3 Phân tích quyền lực thương lượng của khách hàng ........................... 59 3.1.2.4 Phân tích áp lực từ các sản phẩm thay thế ........................................ 59 3.1.3 Phân tích yếu tố môi trường bên trong của ARTEXPORT...................... 62 3.1.3.1 Hoạt động Marketing của ARTEXPORT ........................................ 62 3.1.3.2 Hoạt động về tài chính ..................................................................... 63 3.1.3.3 Hoạt động sản xuất và nghiên cứu phát triển .................................... 63 3.1.3.4 Nguồn nhân lực ................................................................................ 64 3.1.3.5 Về tổ chức quản lý chung ................................................................. 65 3.1.4 Ma trận cơ hội ........................................................................................ 67 3.1.5 Ma trận nguy cơ ..................................................................................... 68 3.1.6 Ma trận SWOT ....................................................................................... 69 3.2 Chiến lược kinh doanh cho Công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ ARTEXPORT giai đoạn 2011-2015 ................................................. 70 3.2.1 Định hướng phát triển của Công ty giai đoạn 2011 - 2015 ...................... 70 3.2.2 Mục tiêu hoạt động sản xuất kinh doanh Công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ giai đoạn 2011-2015 .................................................. 70 3.2.3 Lựa chọn chiến lược bằng ma trận QSPM .............................................. 70 3.3 Hoạch định các chiến lược chức năng ....................................................... 72 3.3.1 Chiến lược chức năng tái cấu trúc cơ cấu và đào tạo phát triển nguồn nhân lực thiết kế.............................................................................................. 72 3.3.2 Chiến lược phát triển thị trường ............................................................. 75 3.3.3 Chiến lược nâng cao hiệu quả Maketing ... Error! Bookmark not defined. TỔNG KẾT CHƯƠNG 3 .................................................................................... 77 KẾT LUẬN .......................................................................................................... 78 Phát triển chiến lược kinh doanh tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ (Artexport) giai đoạn 2012-1015 và định hướng đến năm 2020. NGUYỄN THANH NAM – QTKD 2011A vi DANH MỤC KÍ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT Ký hiêu, chữ viết tắt Nguyên văn ARTEXPORT HĐQT P. Giám đốc P.Tổ chức HC P.TCKT P.Gốm P.Mỹ nghệ P.Thêu P.Cói VP đại diện XNK SX KD CP DT LN VND Công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ Hội đổng quản trị Phó giám đốc Phòng tổ chức hành chính Phòng tài chính kế toán Phòng gốm Phòng mỹ nghệ Phòng thêu Phòng cói Văn phòng đại diện Xuất nhập khẩu Sản xuất Kinh doanh Chi phí Doanh thu Lợi nhuận Việt Nam đồng Phát triển chiến lược kinh doanh tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ (Artexport) giai đoạn 2012-1015 và định hướng đến năm 2020. NGUYỄN THANH NAM – QTKD 2011A vii DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1: Bảng tổng hợp môi trường kinh doanh ............................................... 26 Bảng 1.2: Ma trận SWOT .................................................................................. 30 Bảng 2.1 Bảng kết quả hoạt động kinh doanh của ARTEXPORT từ năm 2009 – 2011 ................................................................................................ 41 Bảng 3.1 Tốc độ tăng trưởng GDP của Việt Nam giai đoạn 2008 – 2011 .......... 47 Bảng 3.2 Lãi suất tiền gửi giai đoạn 2006 – 2011.............................................. 49 Bảng 3.3: Tỷ lệ lạm phát của Việt Nam từ năm 2009 đến 2011 .......................... 50 Bảng 3.4: Tỷ giá hối đoái giữa VND/USD từ năm 2009 đến 2011 ..................... 51 Bảng 3.5: Tổng vốn đầu tư FDI vào Việt Nam qua các năm 2008 – 2011 .......... 52 Bảng 3.6: Tỷ lệ thất nghiệp của Việt Nam từ năm 2009 đến 2011 ...................... 53 Bảng 3.7: Tổng hợp các yếu tố môi trường kinh tế vĩ mô ................................... 56 Bảng 3.8 Đánh giá vị thế cạnh tranh của Artexport với các đối thủ còn lại ........ 58 Bảng 3.9: Bảng tổng hợp môi trường tác nghiệp ................................................ 61 Bảng 3.10 Tổng hợp một số chỉ số tài chính của ARTEXPORT từ năm 2009 đến 2011 ............................................................................................ 63 Bảng 3.11 Phân loại lao động theo trình độ ......................................................... 64 Bảng 3.12 Phân loại lao động theo độ tuổi .......................................................... 64 Bảng 3.13 Tổng hợp các yếu tố môi trường bên trong ......................................... 66 Bảng 3.14: Ma trận SWOT rút gọn của ARTEXPORT ........................................ 69 Bảng 3.15 Ma trận QSPM nhóm S-O .................................................................. 71 Phát triển chiến lược kinh doanh tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ (Artexport) giai đoạn 2012-1015 và định hướng đến năm 2020. NGUYỄN THANH NAM – QTKD 2011A viii DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 1.1: Mô hình quản trị chiến lược ................................................................... 6 Hình 1.2: Các bước chủ yếu của quá trình hoạch định chiến lược .......................... 9 Hình 1.3: Định nghĩa và mối quan hệ giữa các cấp độ môi trường. ...................... 10 Hình 1.4: Các yếu tố môi trường ngành ............................................................... 14 Hình 1.5 Ma trận nội dung và ưu thế cạnh tranh của Porter ................................ 23 Hình 1.6: Ma trận cơ hội ..................................................................................... 27 Hình 1.7: Ma trận nguy cơ .................................................................................. 28 Hình 1.8: Ma trận BCG ....................................................................................... 31 Hình 2.1: Sơ đồ bộ máy tổ chức của công ty CP XNK thủ công mỹ nghệ ........... 39 Hình 2.2: Doanh thu của Công ty Artexport trong năm 2009, 2010 và 2011 ........ 42 Hình 2.3: Lợi nhuận sau thuế của Công ty Artexport trong năm 2009, 2010 và 2011 .................................................................................................... 42 Hình 3.1: Biểu đồ tổng hợp tốc độ tăng trưởng GDP từ năm 2008 đến 2011 ....... 48 Hình 3.2. Biểu đồ lãi suất tiền gửi trong giai đoạn 2006-2011 ............................. 49 Hình 3.3: Tỷ lệ lạm phát của Việt Nam từ năm 2009 – 2011 ............................... 50 Hình 3.4: Tỷ giá hối đoái giữa VND/ USD từ năm 2009 – 2011 ......................... 51 Hình 3.5: Đầu tư FDI vào Việt Nam từ 2008 đến 2011 ....................................... 52 Hình 3.6: Tỷ lệ thất nghiệp của Việt Nam từ năm 2009 đến 2011 ....................... 53 Hình 3.7: Ma trận cơ hội áp dụng cho công ty ..................................................... 67 Hình 3.8: Ma trận nguy cơ áp dụng cho công ty .................................................. 68 Phát triển chiến lược kinh doanh tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ (Artexport) giai đoạn 2012-1015 và định hướng đến năm 2020. NGUYỄN THANH NAM – QTKD 2011A 1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài - Trong những năm gần đây, ngành xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ của Việt Nam đã và đang có sự phát triển nhanh chóng nhưng đồng thời cũng đang đứng trước những thách thức lớn. - Công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ Artexport là doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh các sản phẩm thủ công mỹ nghệ hàng đầu trên thị trường Việt Nam. Trong những năm vừa qua Công ty có bước tăng trưởng đáng kể trong hoạt động sản xuất, kinh doanh và xuất nhập khẩu khẳng định vị thế của một doanh nghiệp có uy tín cao trong toàn ngành thủ công mỹ nghệ của Hà Nội nói chung và Việt Nam nói riêng. Tuy nhiên Công ty đang đứng trước những khó khăn, thách thức trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, sản lượng và doanh thu giảm sút, nguyên nhân cơ bản là do Công ty chưa thực sự quan tâm tới công tác hoạt động chiến lược kinh doanh. - Nhận thức được ý nghĩa, tầm quan trọng và sự cần thiết của việc hoạch định chiến lược đối với doanh nghiệp. Xuất phát từ nhu cầu thực tế của công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ Artexport, tôi quyết định chọn đề tài “Phát triển chiến lược kinh doanh tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ Artexport giai đoạn 2012 – 2015 và định hướng đến 2020” để nghiên cứu, với mong muốn đóng góp phần nào kiến thức đã được đào tạo nhằm ứng dụng vào thực tế hoạt động sản xuất, kinh doanh và xuất nhập khẩu hàng thủ công mỹ nghệ của công ty trong thời gian tới. 2. Mục đích nghiên cứu của đề tài - Tổng hợp kiến thức cơ bản về quản trị chiến lược và hoạch định chiến lược. - Phân tích thực trạng sản xuất, kinh doanh và quản trị chiến lược của doanh nghiệp. - Hoạch định chiến lược kinh doanh cụ thể cho công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ Artexport trong giai đoạn 2012 – 2015 dựa vào các dữ liệu thu được. Phát triển chiến lược kinh doanh tại Công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ (Artexport) giai đoạn 2012-1015 và định hướng đến năm 2020. NGUYỄN THANH NAM – QTKD 2011A 2 3. Đối tượng nghiên của đề tài Công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ Artexport 4. Phạm vi nghiên cứu Phân tích đánh giá hoạt động sản xuất kinh doanh, xuất nhập khẩu của công ty Artexport trong những năm gần đây (2009 – 2011) nghiên cứu các vấn đề có tác động đến công tác sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu hàng thủ công mỹ nghệ. Thông qua đó làm cơ sở hoạch định chiến lược kinh doanh cho công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ Artexport. 5. Cấu trúc luận văn: Gồm III chương - C