Luận văn Phát triển hoạt động bảo lãnh tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Quảng Nam

1 B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O ĐI H C ĐÀ N NG ===o0o=== LÊ TH PH ƯƠ NG TH O PHÁT TRI N HOT ĐNG B O LÃNH TI NGÂN HÀNG NÔNG NGHI P VÀ PHÁT TRI N NÔNG THÔN T NH QU NG NAM Chuyên ngành: Tài chính và ngân hàng Mã s ngành : 60.34.20 LU N V ĂN TH C S Ĩ QUN TR KINH DOANH Ng ưi h ưng d n khoa h c: TS. VÕ TH THÚY ANH Đà N ng - N ăm 2010 2 LI CAM ĐOAN Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u c a riêng tôi. Các s li u, k t qu nêu trong lu n v ăn là trung th c và ch ưa t ng ñưc ai công b trong bt k ỳ công trình nào khác. Ng ưi cam ñoan Lê Th Ph ươ ng Th o 3 MC L C Trang ph bìa LI CAM ĐOAN MC L C Trang DANH M C CH VI T T T DANH M C CÁC B NG BI U M ĐU......................................................................................................................... 1 CH ƯƠ NG 1: NGHI P V B O LÃNH C A NGÂN HÀNG TH ƯƠ NG MI................................................................................................................................. 3 1.1 Nh ng v n ñ c ơ b n v nghi p v b o lãnh NHTM .......................................... 3 1.1.1 Khái ni m b o lãnh.......................................................................................... 3 1.1.2 Khái ni m b o lãnh ngân hàng....................................................................... .4 1.1.3 Mt s ñc ñim c ơ b n c a b o lãnh ngân hàng.......................................... .5 1.2 Quy n và ngh ĩa v c a các bên.............................................................................. 6 1.3 Ch c n ăng, vai trò c a b o lãnh ngân hàng......................................................... 8 1.3.1 Ch c n ăng c a b o lãnh ngân hàng............................................................... 8 1.3.2 Vai trò c a b o lãnh ngân hàng...................................................................... 9 1.4 Phân lo i b o lãnh ngân hàng................................................................................ 10 1.4.1 Phân lo i theo b n ch t c a b o lãnh .............................................................. 10 1.4.2 Phân lo i theo m c ñích b o lãnh .................................................................... 11 1.4.3 Phân lo i theo ph ươ ng th c phát hành b o lãnh............................................ 13 1.5 R i ro trong b o lãnh ngân hàng........................................................................... 17 1.5.1 Đi v i bên b o lãnh.......................................................................................... 17 1.5.2 Đi v i bên ñưc b o lãnh ................................................................................ 19 1.5.3 Đi v i bên th h ưng....................................................................................... 19 1.6 Các ch tiêu ñánh giá s phát tri n ho t ñng b o lãnh...................................... 20 1.6.1 Quan ni m phát tri n ho t ñng b o lãnh ....................................................... 20 1.6.2 M t s ch tiêu ñnh l ưng ñánh giá s phát tri n ho t ñng b o lãnh ......... 21 1.6.3 M t s ch tiêu ñnh tính ñánh giá s phát tri n ho t ñng b o lãnh............. 23 1.7 Các nhân t nh h ưng ñn ho t ñng b o lãnh ................................................. 23 1.7.1 Nh ng nhân t môi tr ưng v ĩ mô........................................................................ 23 4 1.7.2 Khách hàng......................................................................................................... 25 1.7.3 Đi th c nh tranh.............................................................................................. 25 1.7.4 Các nhân t thu c v n i b ngân hàng ............................................................. 25 1.8 Kinh nghi m phát tri n ho t ñng b o lãnh c a m t s ngân hàng n ưc ngoài t i Vi t Nam......................................................................................................... 27 Kt lu n ch ươ ng 1.......................................................................................................... 30 CH ƯƠ NG 2: TH C TR NG HO T ĐNG B O LÃNH T I NHNo&PTNT T NH QU NG NAM .......................................................................... 31 2.1 Khái quát quá trình hình thành và ho t ñng c a NHNo&PTNT t nh Qu ng Nam .................................................................................................................... 31 2.1.1 Khái quát quá trình hình thành và phát tri n.................................................. 31 2.1.2 C ơ c u t ch c, ch c n ăng nhi m v c a NHNo&PTNT t nh Qu ng Nam................................................................................................................................. 32 2.2 Tình hình ho t ñng kinh doanh NHNo&PTNT t nh Qu ng Nam th i gian qua (2007-2009) ..................................................................................................... 34 2.2.1 Tình hình huy ñng v n .................................................................................... 34 2.2.2 Tình hình cho vay .............................................................................................. 36 2.2.3 K t qu ho t ñng kinh doanh.......................................................................... 38 2.3 Th c tr ng ho t ñng b o lãnh t i NHNo&PTNT t nh Qu ng Nam ................ 39 2.3.1 Đi tưng ñưc ngân hàng b o lãnh................................................................ 39 2.3.2 Điu ki n xét phát hành th ư b o lãnh cho khách hàng .................................. 39 2.3.3 C ơ s pháp lý cho ho t ñng b o lãnh c a ngân hàng.................................... 40 2.3.4 Tóm t t quy trình nghi p v b o lãnh t i NHNo&PTNT t nh Qu ng Nam................................................................................................................................. 41 2.3.5 Các lo i b o lãnh t i NHNo&PTNT................................................................. 43 2.3.6 Tình hình ho t ñng b o lãnh t i NHNo&PTNT t nh Qu ng Nam (Phân tích k t qu ho t ñng b o lãnh) qua 3 n ăm 2007-2008-2009 ......................... 44 2.3.6.1 Tình hình b o lãnh chung ................................................................................ 44 2.3.6.2 Phân tích k t qu ho t ñng b o lãnh theo lo i b o lãnh............................... 48 2.3.6.3 Phân tích k t qu ho t ñng b o lãnh theo ñi t ưng khách hàng................. 50 2.3.6.4 Phân tích k t qu ho t ñng b o lãnh theo th i gian...................................... 53 5 2.3.6.5 Phân tích k t qu ho t ñng b o lãnh theo hình th c b o ñm...................... 55 2.4 R i ro b o lãnh........................................................................................................ 58 2.5 M c phí và thu nh p t ho t ñng b o lãnh ........................................................ 58 2.5.1 M c phí .............................................................................................................. 58 2.5.2 Thu nh p t ho t ñng b o lãnh ...................................................................... 61 2.6 Điu tra kh o sát v th c tr ng ho t ñng b o lãnh t i NHNo&PTNT Qu ng Nam………………………………………………………………………62 2.6.1 Mô t m u ñiu tra............................................................................................. 62 2.6.2 Đánh giá c a khách hàng v d ch v b o lãnh và ti m n ăng phát tri n ñi v i ho t ñng b o lãnh t i NHNo&PTNT t nh Qu ng Nam................................ 63 2.7 Đánh giá chung ho t ñng b o lãnh...................................................................... 68 2.8 Nh ng v n ñ còn t n t i trong ho t ñng b o lãnh t i NHNo&PTNT tnh Qu ng Nam ............................................................................................................ 69 2.9 Nguyên nhân các t n t i trong ho t ñng b o lãnh ............................................. 71 Kt lu n ch ươ ng 2.......................................................................................................... 74 CH ƯƠ NG 3: GI I PHÁP PHÁT TRI N HO T ĐNG B O LÃNH T I NHNo&PTNT T NH QU NG NAM .......................................................................... 75 3.1 Ph ươ ng h ưng kinh doanh và m c tiêu phát tri n ho t ñng b o lãnh c a NHNo&PTNT t nh Qu ng Nam .................................................................................. 75 3.1.1 Đnh h ưng và m c tiêu phát tri n c a NHNo&PTNT t nh Qu ng Nam ..... 75 3.1.2 Đnh h ưng phát tri n ho t ñng b o lãnh t i NHNo&PTNT t nh Qu ng Nam .................................................................................................................... 76 3.2 Gi i pháp phát tri n ho t ñng b o lãnh t i NHNo&PTNT t nh Qu ng Nam................................................................................................................................. 77 3.2.1 Nhóm gi i pháp m r ng th tr ưng................................................................. 77 3.2.3.1 Nâng cao tính c nh tranh trong ho t ñng b o lãnh ...................................... 77 a) Chính sách giá......................................................................................................... 77 b) Đm b o cho b o lãnh ............................................................................................ 78 c) Đa d ng hóa s n ph m d ch v b o lãnh ................................................................ 78 d) Nh ng ti n ích khác................................................................................................. 80 6 3.2.1.2 ng d ng Marketing trong ngân hàng – Đy m nh chính sách giao ti p, khuy ch tr ươ ng................................................................................................................ 81 a) Hoàn thi n phong cách giao ti p v i khách hàng .................................................. 81 b) Đy m nh chính sách khuy ch tr ươ ng .................................................................... 82 3.2.1.3 Chính sách khách hàng – Đa d ng hóa ñi t ưng ñu t ư, ch ăm sóc khách hàng hi n t i ñng th i thu hút khách hàng ti m n ăng........................................ 83 a) Đa d ng hóa ñi t ưng ñu t ư ................................................................................ 83 b) T ăng c ưng công tác ch ăm sóc khách hàng ........................................................... 84 c) Cung c p các d ch v t ư vn kinh doanh cho khách hàng ...................................... 86 3.2.2 Nhóm gi i pháp h n ch ri ro ............................................................................ 87 3.2.2.1 C i thi n quy trình, th t c b o lãnh............................................................... 87 3.2.3.2 Nâng cao ch t lưng th m ñnh t i ngân hàng ............................................... 89 3.2.3.3 Th ưng xuyên th c hi n công tác ki m tra n i b , ki m soát khách hàng...... 91 3.2.3 Nhóm gi i pháp b tr .......................................................................................... 92 3.2.3.1 Gi i pháp ngu n nhân lc ............................................................................... 92 a) Tuy n d ng, tiêu chu n hóa cán b ......................................................................... 92 b) T ăng c ưng công tác ñào t o và qu n lý cán b .................................................... 93 c) Chính sách ñãi ng h p lý ....................................................................................... 94 d) Xây d ng v ăn hóa kinh doanh và phong cách ph c v v ăn minh l ch s ............... 95 3.2.3.2 Hi n ñi hóa trang thit b và công ngh ngân hàng ......................................... 96 a) Ti p t c hoàn thi n Modul Trade Finace (Tài tr th ươ ng m i)............................ 96 b) Đu t ư thêm công ngh hi n ñi............................................................................ 97 3.3 M t s ki n ngh 3.3.1 Đi v i NHNo&PTNT Vi t Nam ...................................................................... 98 3.3.2 Đi v i Chính ph và Ngân hàng Nhà n ưc ................................................... 99 Kt lu n ch ươ ng 3....................................................................................................... 101 KT LU N................................................................................................................. 102 DANH M C TÀI LI U THAM KH O QUY T ĐNH GIAO Đ TÀI LU N V ĂN (B N SAO) PH L C 7 DANH M C CÁC B NG BI U Trang Bng 2.1: Tình hình huy ñng v n c a NHNo&PTNT t nh Qu ng Nam qua 3 35 năm 2007-2009 Bng 2.2: Tình hình d ư n c a NHNo&PTNT t nh Qu ng Nam qua 3 n ăm 37 2007-2009 Bng 2.3: Kt qu ho t ñng kinh doanh qua 3 n ăm 2007-2009 38 Bng 2.4: Tình hình ho t ñng b o lãnh qua 3 n ăm 2007-2008-2009 44 Bng 2.5: Th ph n s d ư b o lãnh c a các NHTM trên ña bàn Qu ng Nam 46 Bng 2.6: S d ư b o lãnh c a NHNo&PTNT Qu ng Nam và các NH trong h th ng thu c Khu v c Mi n Trung Tây Nguyên 47 Bng 2.7: Bng phân tích k t qu ho t ñng b o lãnh theo lo i b o lãnh 49 Bng 2.8: Bng phân tích k t qu ho t ñng b o lãnh theo ñi t ưng khách 51 hàng Bng 2.9: Bng phân tích k t qu ho t ñng b o lãnh theo th i gian 53 Bng 2.10: Bng phân tích k t qu ho t ñng b o lãnh theo hình th c b o ñm 56 Bng 2.11: Ri ro trong ho t ñng b o lãnh 58 Bng 2.12: Bi u phí phát hành b o lãnh 59 Bng 2.13: Bng so sánh m c phí phát hành b o lãnh c a các NHTM trên ña 60 bàn Qu ng Nam Bng 2.14: Thu nh p t ho t ñng b o lãnh 61 Bng 2.15: Thu nh p ho t ñng b o lãnh theo các lo i b o lãnh 62 Bng 2.16: Phân b phi u ñiu tra trên ña bàn t nh Qu ng Nam 63 Bng 2.17: Ý ki n c a khách hàng v s c n thi t m r ng các lo i hình b o 66 lãnh t i NHNo&PTNT Qu ng Nam Bng 2.18: Nh n xét c a khách hàng v m c phí b o lãnh 67 Bng 2.19: S l ưng các NHTM ñang ho t ñng trên ña bàn t nh Qu ng Nam 69 ti th i ñim 31/12/2009 Bng 3.1: Mc tiêu ho t ñng n ăm 2010 c a NHNo&PTNT Qu ng Nam 76 8 DANH M C CÁC S Ơ Đ, BI U Đ Tran g Sơ ñ 1.1 Sơ ñ b o lãnh tr c ti p 13 Sơ ñ 1.2 Sơ ñ b o lãnh gián ti p 14 Sơ ñ 1.3 Sơ ñ b o lãnh ñưc xác nh n 15 Sơ ñ 1.4 Sơ ñ ñng b o lãnh 16 Sơ ñ 2.1 Cơ c u t ch c qu n lý c a NHNo&PNNT t nh Qu ng Nam 33 Sơ ñ 2.2 Quy trình b o lãnh t i NHNo&PNNT t nh Qu ng Nam 42 Bi u ñ 2.1 Cơ c u ngu n vn phân theo lo i ngu n v n 36 Bi u ñ 2.2 Cơ c u d ư n theo th i h n 37 Bi u ñ 2.3 Tình hình b o lãnh chung 45 Bi u ñ 2.4 S d ư b o lãnh phân theo lo i b o lãnh 50 Bi u ñ 2.5 Dư n b o lãnh phân theo ñi t ưng khách hàng 52 Bi u ñ 2.6 55 Doanh s b o lãnh theo th i gian Bi u ñ 2.7 57 Dư n b o lãnh phân theo hình th c b o ñm Bi u ñ 2.8 63 Đánh giá c a khách hàng v s quan tr ng c a các y u t nh h ưng ñn s phát tri n ho t ñng b o lãnh ngân hàng Bi u ñ 2.9 63 Lý do khách hàng l a ch n d ch v b o lãnh c a NHTM khác Bi u ñ 2.10 65 Nh n xét c a khách hàng v t c ñ x lý công vi c t i NHNo&PTNT Qu ng Nam Bi u ñ 2.11 66 Đánh giá c a khách hàng v quy trình, th t c b o lãnh t i NHNo&PTNT Qu ng Nam 9 DANH M C CH VI T T T NHNN : Ngân hàng Nhà n ưc NHTM : Ngân hàng th ươ ng m i NHNo&PTNT : Ngân hàng Nông nghi p và Phát tri n Nông thôn NH ĐT&PT : Ngân hàng Đu t ư và Phát tri n AGRIBANK : Ngân hàng Nông nghi p và Phát tri n Nông thôn CBVC : Cán b viên ch c TCTD : T ch c tín d ng NHTMCP : Ngân hàng th ươ ng m i c ph n BL : B o lãnh BL PH : B o lãnh phát hành PH : Phát hành CNTT : Công ngh thông tin DNNN : Doanh nghi p nhà n ưc Cty TNHH : Công ty Trách nhi m h u h n Cty C ph n : Công ty C ph n DNTN : Doanh nghi p t ư nhân UBND : y ban nhân dân 1 M ĐU 1. S c n thi t c a ñ tài nghiên c u Trong nh ng n ăm g n ñy, s chuy n bi n tích c c c a môi tr ưng kinh t xã h i n ưc ta ñã t o ñiu ki n thu n l i cho các ho t ñng ngân hàng ngày càng phát tri n. Cùng v i ñó, t khi Vi t Nam tr thành thành viên c a T ch c th ươ ng mi th gi i (WTO), bên c nh các c ơ h i m r ng ho t ñng và ñy m nh h p tác qu c t , các ngân hàng trong n ưc c ũng ñng tr ưc nh ng thách th c r t l n, ñòi hi ph i v ưt qua ñ có th ñng v ng và phát tri n. Trong các ho t ñng ngân hàng, b o lãnh là m t trong nh ng nghi p v ngân hàng hi n ñi. T i Vi t Nam, nh ng n ăm g n ñây, d ch v này ñưc các ngân hàng th ươ ng m i (NHTM) r t quan tâm và ñy m nh, nh m ñáp ng nhu c u b o lãnh ngày càng gia t ăng theo s phát tri n chung c a n n kinh t và xu h ưng h i nh p kinh t toàn c u. Vi vi c áp d ng nghi p v này, các doanh nghi p Vi t Nam ñã có ñưc s h tr ñc l c ñ phát tri n s n xu t kinh doanh ñng th i gi m thi u r i ro t các ñi tác, nh t là các ñi tác n ưc ngoài. Bên c nh ñó, các NHTM ña d ng hóa ñưc các s n ph m d ch v c a mình, t ăng c ưng m i quan h v i các khách hàng, t ăng doanh thu cho ngân hàng. Ngân hàng Nông nghi p và Phát tri n Nông thôn (NHNo&PTNT) Vi t Nam chi nhánh t nh Qu ng Nam là ngân hàng m i thành l p, ngu n thu ch y u t ho t ñng tín d ng. Nghi p v b o lãnh ngân hàng ñã ñưc tri n khai th c hi n song v n còn nhi u h n ch , c n ph i ñưc phát tri n, ñy m nh h ơn n a ñ t ăng ngu n thu khác ngoài tín d ng cho ngân hàng. Xu t phát t lý do ñó, tác gi ñã l a ch n ñ tài: “Phát tri n ho t ñng b o lãnh t i Ngân hàng Nông nghi p và Phát tri n Nông thôn tnh Qu ng Nam ” v i m c ñích ña d ng hóa s n ph m d ch v , t ăng doanh thu cho ngân hàng. 2. Mc tiêu nghiên c u + H th ng hóa n n t ng lý thuy t v nghi p v b o lãnh ngân hàng t i các NHTM + Đánh giá th c tr ng ho t ñng b o lãnh NHNo&PTNT t nh Qu ng Nam 2 + Đ ra nh ng gi i pháp nh m hoàn thi n và phát tri n ho t ñng b o lãnh t i NHNo&PTNT t nh Qu ng Nam. 3. Đi t ưng và ph m vi nghiên c u Ho t ñng b o lãnh t i NHNo&PTNT tnh Qu ng Nam t n ăm 2007 ñn 2009. 4. Ph ươ ng pháp nghiên c u Ngoài vi c s d ng các ph ươ ng pháp truy n th ng nh ư: th ng kê và mô t th ng kê, so sánh, t ng h p, phân tích, suy lu n logic, thu th p tài li u t sách báo, tp chí, trang web,… lu n v ăn còn ti p c n nghiên c u theo h ưng ñiu tra th tr ưng ñ ñánh giá tình hình th c t ho t ñng b o lãnh c a NHNo&PTNT t nh Qu ng Nam ñng th i k t h p các b ng bi u ñ minh h a, ch ng minh và rút ra k t lu n. Mt b ng câu h i ñưc xây d ng v i nh ng s l a ch n ñ ñánh giá v th c tr ng ho t ñng b o lãnh c a NHNo&PTNT Qu ng Nam. Đa bàn ti n hành thu th p d li u bao g m t i h i s t nh và t i các chi nhánh lo i 3 nh ư H i An, Đin Bàn, Tiên Ph ưc, Tam K ỳ, Núi Thành. Các k t qu thu ñưc t kh o sát th c ti n ñưc x lý theo trình ng d ng Excel. 5. Ý ngh ĩa khoa h c và th c