Luận văn Phát triển thị trường option tại Việt Nam: Thực trạng và giải pháp

1. Sự cần thiết của đề tài Trong giai đoạn hiện nay,hội nhập hoá nền kinh tế đất nước đang được thúc đẩy mạnh mẽ tại Việt Nam với hàng loạt các cải cách quan trọng trên nhiều lĩnh vực. Đặc biệt, trong lĩnh vực tài chính - tiền tệ là quá trình chuyển từ chính sách “tài chính kềm chế” sang tự do hoá tài chính nhằm tiến tới phù hợp xu hướng chung của thế giới. Để rút ngắn khoảng cách trong hội nhập,nâng cao hiệu quả kinh doanh của hệ thống ngân hàng trong nước, đồng thời tạo cơ hội cho giới doanh nghiệp và nhà đầu tư Việt Nam có thể tiếp cận, sử dụng những công cụ tài chính cao cấp hữu ích; trong khoảng thời gian 5 năm trở lại đây, NHNN đã từng bước cho phép đưa vào thực hiện hoặc triển khai thí điểmrất nhiều các công cụ tài chính phái sinh trên thị trườngtài chính – ngân hàng nước ta. Đến nay, các giao dịch phái sinh như:nghiệp vụ mua bán kỳ hạn (forward), giao dịch hoán đổi (swap), quyền chọn (option) và hợp đồng giao sau (future) là những sản phẩm dịch vụ đang được giới ngân hàng Việt Nam chú trọng phát triển trong xu hướng mở rộng cácsản phẩm dịch vụ tài chính - ngân hàng hiện đại cung cấp cho khách hàng. Trong đó, đáng chú ý nhất là option - công cụ quản trị rủi ro hữu ích cho các nhà đầu tư tài chính và kinh doanh trên thị trường quốc tế. Đây là công cụ đa chức năng, có thểgiúp xử lý rủi ro về tỷ giá hối đoái trong thương mại quốc tế, rủi ro giá cả trong buôn bán hàng hoá kỳ hạn, và cũng là công cụ đầu tư tốt trên thị trường tiền tệ và thị trường chứng khoán. Ngoài ra, Việt Nam hiện đang trong quátrình xây dựng và phát triển hoàn chỉnh thị trường chứng khoán để đáp ứng yêu cầu hội nhập ngày càng lớn. Do vậy, nghiên cứu phát triểnnhững công cụ tài chính đồng hành với thị trường chứng khoán như công cụ option, nhằm tạo thêm nguồn hàng hoá chất lượng cao cho thị trường này là việc làm có ý nghĩa rất thiết thựctrong lúc này. Có thể nói, những lợi ích mà giao dịch option mang lại là điều không cần bàn cải. Tuy nhiên, để đưa các loại option vào triển khai thực tiển và khuyến khích các nhóm đối tượng khách hàng sử dụng nó hiệu quả là điều không dễ dàng trong điều kiện nước tahiện nay. Bởi thị trường tàichính – tiền tệ Việt Nam vẫn còn nhiều yếu kém; điều kiện cơ sở hạ tầng còn rất thiếu để option phát huy hết công năng. Đặc biệt là hạ tầng phần mềm liên quan đến khung pháp lý làm nền tảng phục vụ cho giao dịch option, cũng như tâm lý còn e dè và lạ lẫm của mọi giới về công cụ mới này. Điều trên dẫn đến kết quả là: tuy thực tế thị trường tài chính Việt Nam hiện cũng tồn tại khá đa dạng các công cụ phái sinh (và cũng đã có 3 loại option được đưa vào giao dịch, thí điểm), nhưng ở một chừng mực nào đó, kết quả triển khai thời gian qua là không mấy khả quan và chưa đáp ứng đủ như kỳ vọng. Do vậy, tác giả nhận thức rằng việc nghiên cứu, tìm hiểu chuyên sâu để đưa ra các giải pháp nhằm phát triển khả năng sử dụng các loại option ở Việt Nam được sôi động hơn; cũng như phát triển tổng thể thị trường giao dịch loại sản phẩm này tại nước ta trong giai đoạn tới là hếtsức cần thiết và cấp bách. Đây không phải là công việc của riêng Nhà nước hay giới ngân hàng.Mà tất cả những ý kiến đóng góp từ các nhàkhoa học, nhà nghiên cứu tài chính - tiền tệ và những ai quan tâm đến nghiệp vụ này đều hữu ích và đáng được khuyến khích. Xuất phát từ những điều trên, cũng như nhận thấy đây là vấn đề mang tính thời sự khá “nóng” trong bối cảnh chúng ta hội nhập - và hội nhập luôn cả những bất ổn, biến động về tỷ giá hối đoái, giá cả của các hàng hoá trên thị trường quốc tế, nên rất cần đến những công cụ như option. Do vậy, tác giả đã chọn đề tài: “Phát triển thị trường option tại Việt Nam – Thực trạng và giải pháp” cho Luận văn thạc sĩ của mình và thật sự phát hiện nhiều điều thú vịkhi nghiên cứu, tìm hiểu sâu về đề tài này. 2. Mục tiêu – nội dung nghiên cứu -Tìm hiểu, làm sáng tỏ đặc điểm, vai trò thị trường công cụ tài chính phái sinh nói chung, đặc biệt là option, trong bối cảnh Việt Nam mới đưavào giao dịch các công cụ này. -Nghiên cứu một số vấn đề lý luận cơ bản về thị trường option để làm nền tảng khảo sát thực trạng triển khaicông cụ này tại Việt Nam. -Trọng tâm của đề tàilà nghiên cứu, thu thập thông tin để tìm hiểu và phân tích những thuận lợi, khó khăn gặp phải cũng như tổng kết những kết quả đạt được ban đầu cùng các triển vọng sắp tới từ việc thực hiện các loại option hiện có tại nước ta. Qua đó, giúp đưa ra các giải pháp thiết thựcvà hiệu quả cho phát triển và làm sôi động hơn nữa các giao dịch quyền chọn này. -Ngoài ra, đề tài Luận văn cũng sẽ chú trọng đến việc phát triển tổng thể tất cả các thị trường option trong tương lai tại Việt Nam bằng một số nghiên cứu về: vai trò, lợi ích và sự cần thiết đưa cácloại option khác chưa có tại nước ta sớm được thực hiện. Đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường khả năng xây dựng và phát triển các thị trường option loại này trong tương lai. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu -Phần cơ sở lý luận tổng quan, đề tài sẽ đi vào phân tích, giới thiệu tất cả các loại option hiện có và đang được giaodịch phổ biến trên thế giới, kể cả một số loại option đặc biệt. Tuy nhiên, trong nghiên cứu thực trạng tại Việt Nam, tác giả sẽ chỉ đi vào phân tích 3 loại chủ yếu là:option tiền tệ (gồm option ngoại tệ và option tiền đồng); option lãi suất và option vàng tại nước ta. -Đề tài cũng hướng đến hai loại option khác: option chứng khoán và option về hợp đồng future. Tuy nhiên, do chúng chưa đượcthực hiện tại nước ta nên khi đề cập đến 2 loại này, tác giả sẽ nghiên cứu theo hướng nhằm tăng khả năng sớm triển khai chúng tại Việt Nam đến năm 2010. -Ngoài ra, do có sự giới hạn nên trong khuôn khổ Luận văn này, đề tài không thể đi sâu vào những vấn đề như: các kỹ thuật định giáoption; các chiến lược phối hợp kinh doanh quyền chọn; lợi ích - rủi ro cho các bên tham gia giao dịch option 4. Phương pháp nghiên cứu Đề tài sử dụng kết hợp các phương pháp nghiên cứu như: Phương pháp nghiên cứu dữ liệu thứ cấp (với nguồn dữ liệu, thông tin được tác giả sưu tầm, tập hợp từ các sách báo, tạp chí chuyên ngành; tại thư viện; thông qua các website trên Internet ); Phương pháp duy vật biện chứng; phương pháp phân tích - tổng hợp; phương pháp so sánh - đối chiếu; phương pháp diễn dịch - quy nạp và phương pháp quan sát thực tế từ thực tiễn để hình thành nên bản Luận văn này. 5. Kết cấu của đề tài Với phạm vi nghiên cứu như trên, nội dung chính của Luận văn gồm 3 chương, 88 trang. Trong đó: a. Chương 1: Tổng quan về thị trường option - 27 trang; b. Chương 2: Thực trạng và khả năng xây dựng - phát triển thị trường option tại Việt Nam - 38 trang; c. Chương 3: Các giải pháp phát triển thị trường option tại Việt Nam - 23 trang.