Luận văn Tăng cường công tác giáo dục pháp luật cho học sinh Trường Trung học cơ sở Nghĩa Lợi, huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ An - Thực trạng và giải pháp

Luận văn Tăng cường công tác giáo dục pháp luật cho học sinh Trường Trung học cơ sở Nghĩa Lợi, huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ An -Thực trạng và giải pháp LỜI MỞ ĐẦU . Nước ta đang trong quá trình xây dựng Nhà nước pháp quyền, quản lý xã hội bằng pháp luật thì đôi khi việc thi hành, hoàn thiện hệ thống pháp luật là làm sao cho mọi người hiểu biết pháp luật, sống là làm việc theo pháp luật. Tức là phải tổ chức giáo dục pháp luật cho nhân dân nói chung và đặc biệt là các thế hệ thanh thiếu niên học sinh nói riêng. Đây là nhiệm vụ rất quan trọng mà các cơ quan Đảng, Nhà nước và các tổ chức đoàn thể phải chăm lo. Trong đó nhiệm vụ giáo dục và đào tạo của trường phổ thông, trung học cơ sở về giáo dục pháp luật cho học sinh có ý nghĩa rất lớn và thiết thực góp phần “Tạo sự chuyển biến cơ bản toàn diện trong phát triển giáo dục và đào tạo”. Từ những nhận thức nêu trên, tôi chọn đề tài : “Tăng cường công tác giáo dục pháp luật cho học sinh Trường Trung học cơ sở Nghĩa Lợi, huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ An -Thực trạng và giải pháp”. Tôi viết tiểu luận tốt nghiệp này với mong muốn đóng góp một phần vào công tác giáo dục pháp luật hiện nay cho học sinh trường trung học cơ sở và nơi tôi đang công tác . BỐ CỤC CỦA TIỂU LUẬN Tiểu luận gồm có : Lời mở đầu, ba chương và kết luận Chương 1 : Cơ sở lý luận về công tác giáo dục pháp luật cho học sinh trung học cơ sở. Chương 2 : Thực trạng công tác giáo dục pháp luật cho học sinh Trường Trung học cơ sở Nghĩa Lợi, huyện Nghĩa Đàn. Chương 3 : Mục tiêu, giải pháp công tác giáo dục pháp luật cho học sinh THCS. CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ KHÁI NIỆM , TRÍ , VAI TRÒ, MỤC ĐÍCH CỦA CÔNG TÁC TUYÊN TRUYỀN ,PHỔ BIẾN VÀ GIÁO DỤC PHÁP LUẬT 1.Một số khái niệm: a.Khái niệm về pháp luật: Pháp luật xã hội chủ nghĩa là hệ thống các quy tắc mang tính bắt buộc xử sự chung thể hiện ý chí của giai cấp công nhân liên minh với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức xã hội chủ nghĩa do Nhà nước ban hành và đảm bảo thực hiện trên cơ sở thuyết phục, giáo dục, cưỡng chế của bộ máy nhà nước. b.Khái niệm về tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật: Tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật là việc làm sáng tỏ về mặt tư tưởng và nội dung các quy phạm pháp luật, đảm bảo cho sự nhận thức đúng đắn, đầy đủ và thực hiện nghiêm chỉnh pháp luật của người tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật trong quá trình tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật. c.Khái niệm về giáo dục pháp luật. Trong khoa học pháp lý, giáo dục pháp luật được xem là hoạt động có tính định hướng của các cơ quan Đảng, Nhà nước và các tổ chức xã hội, trong đó người giáo dục và người được giáo dục luôn tác động qua lại lẫn nhau, thiết lập những hành vi xử sự phù hợp các quy phạm pháp luật. Hoạt động của giáo dục pháp luật nhằm hình thành ở con người thói quen xử sự phù hợp với đòi hỏi của pháp luật. Giáo dục pháp luật là quá trình tác động có tính liên tục, lâu dài, thường xuyên. Vì thế, giáo dục pháp luật phải thông qua nhiều cơ quan, tổ chức chính trị - xã hội, trong đó Hội đồng phối hợp PBGDPL giữ vai trò quan trọng, nhưng cần phải có sự kết hợp chặt chẽ với các ban ngành liên quan nhằm mục đích hướng dẫn hành vi của con người xử sự phù hợp với các quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, các cơ quan Đảng, Nhà nước, các tổ chức xã hội, các cấp, các ngành, các phương tiện thông tin đại chúng, các trường học, mỗi một cá nhân có trách nhiệm tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật. Người giáo dục pháp luật thực sự phải là tấm gương sáng trong việc chấp hành pháp luật, có như vậy mới tạo được niềm tin và tính thuyết phục trực tiếp đối với người được giáo dục. Tóm lại, tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật là hoạt động có tính định hướng của các cơ quan Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội với mục đích tăng cường ý thức pháp luật xã hội chủ nghĩa dưới dạng lòng tin, thói quen, động cơ, hành vi tích cực trong chấp hành pháp luật của cá nhân, nó chính là quá trình tác động của nhân tố chủ quan vào ý thức của con người. 2/ Vị trí, vai trò công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật. Công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật tác động vào ý thức đối tượng cần được phổ biến và giáo dục, nhằm nâng cao nhận thức, tác động trực tiếp đến ý thức của đối tượng thông qua nhiều hình thức, biện pháp khác nhau. Đó là, tạo ra sự quan tâm đối với pháp luật của người dân, từ chỗ không để ý đến sự tồn tại của pháp luật, đối tượng được phổ biến, giáo dục bắt đầu dành sự quan tâm của mình đối với pháp luật, đồng thời nâng cao sự hiểu biết về pháp luật. Nhà nước thông qua hệ thống pháp luật để quản lý xã hội và cũng qua các quy định của pháp luật người dân tự bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật giúp cho đối tượng nhận thức được những giá trị của pháp luật và biết sử dụng như một phương tiện hữu hiệu vào cuộc sống hàng ngày, tạo được niềm tin của họ vào pháp luật. Từ đó có ý thức pháp luật, văn hoá pháp luật và đạo đức, có ý thức phê phán, lên án những hành vi ,vi phạm pháp luật. Khi đã có niềm tin, đối tượng sẽ biết tự điều chỉnh hành vi của mình theo đúng các quy định của pháp luật, không những thế họ còn có ý thức tuyên truyền niềm tin pháp luật cho một bộ phận đối tượng khác rộng hơn. Là một bộ phận quan trọng của công tác giáo dục chính trị tư tưởng, có thể thấy rằng, ý thức pháp luật là một bộ phận của ý thức chính trị. Vì vậy, khi thực hiện giáo dục pháp luật sẽ tạo ra khả năng cho việc giáo dục chính trị, hình thành ở đối tượng giáo dục những hiểu biết nhất định về chính trị. Ngược lại, giáo dục chính trị có những đan xen nhất định trong nội dung của mình những tư tưởng pháp lý. Pháp luật là cơ sở và là chỗ dựa cho việc hình thành đạo đức mới. Các nguyên tắc căn bản của đạo đức mới được thể chế hoá thành các quy phạm pháp luật. Do đó, pháp luật bảo vệ và phát triển đạo đức, bảo vệ tính công bằng, chủ nghĩa nhân đạo, tự do, lòng tin và lương tâm con người. Giáo dục đạo đức tạo nên những tiền đề cần thiết hình thành ở công dân sự tôn trọng sâu sắc đối với pháp luật. Giáo dục pháp luật còn là khâu đầu tiên trong quá trình triển khai và thực hiện pháp luật. Sự khẳng định vai trò của pháp luật trong đời sống xã hội, gắn với quá trình không ngừng nâng cao ý thức và tính tích cực tham gia của mọi tầng lớp nhân dân trong việc bảo vệ pháp luật. Tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, mở rộng và hoàn thiện nên dân chủ sẽ không có ý nghĩa khi không thực hiện được một cách toàn diện, hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho cán bộ và nhân dân. Trong thực tế, không phải lúc nào việc chấp hành pháp luật cũng trở thành ý thức tự nguyện. Bởi vậy, trong điều kiện hiện nay việc tuyên truyền, giáo dục pháp luật là hình thành ý thức pháp luật nhằm góp phần giúp mọi người nhận ra tính công bằng của pháp luật, chấp hành pháp luật trên cơ sở tự nguyện, xuất phát từ nhu cầu của bản thân mà không phải do sợ hãi trước sự trừng phạt. Đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay, đất nước ta đang trong tiến trình đổi mới, từng bước tham gia hội nhập Quốc tế, gia nhập WTO, cùng với mục tiêu xây dựng một Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa là Nhà nước của dân, do dân và vì dân thì công tác này được nâng lên một tầm cao mới. Khi nói đến Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, là Nhà nước đó có một hệ thống pháp luật hoàn chỉnh, quản lý xã hội bằng pháp luật và hoạt động của Nhà nước đó cũng phải tuân theo quy định của pháp luật và không ngừng tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa. Nhưng để quản lý xã hội bằng pháp luật và không ngừng tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa đòi hỏi mọi người phải sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật, nhất là những vấn đề liên quan đến lợi ích thiết thực của họ, những vấn đề liên quan đến cuộc sống sinh hoạt hàng ngày. Trong điều kiện kinh tế xã hội của nước ta hiện nay thì trình độ dân trí còn thấp, dẫn đến trình độ pháp luật trong một số bộ phận nhân dân con hạn chế. Vì vậy, muốn pháp luật thực sự đi vào cuộc sống, muốn mọi người đều sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật thì công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật là một yêu cầu cấp thiết, đòi hỏi các cấp, các ngành cần phải quan tâm, nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật góp phần vào việc nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước, quản lý xã hội, phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa. Đối với hoạt động quản lý nhà nước, công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật cũng có vị trí vô cùng quan trọng. Dưới chế độ xã hội chủ nghĩa, Đảng ta đã chỉ rõ: “Công tác quản lý không phải việc riêng của những người quản lý chuyên nghiệp mà là sự chuyên nghiệp của nhân dân”. Xét về góc độ xã hội, chủ thể quản lý nhà nước là nhân dân lao động. Để thực hiện quyền lực của mình một cách có hiệu quả nhất, nhân dân lao động đã tổ chức ra nhà nước. Thông qua nhà nước, nhất là thay mặt cho nhân dân lao động, là công cụ quyền lực quan trọng nhất để thực hiện quyền chính trị của nhân dân. Xét về góc độ pháp lý thì chủ thể quản lý đất nước là nhà nước với hệ thống cơ quan quản lý từ trung ương đến địa phương. Thực hiện quyền lực của nhân dân là một yêu cầu quan trọng của mọi hoạt động quản lý nhà nước để thực hiện nhiệm vụ mà nhân dân giao cho, nhà nước sử dụng nhiều phương tiện, công cụ quản lý khác nhau, trong đó pháp luật đóng vai trò quan trọng nhất. Vì chỉ có quản lý nhà nước bằng pháp luật và không ngừng tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa mới loại bỏ được những yếu tố chủ quan tiêu cực trong hoạt động quản lý thì mới đảm bảo được “Mọi quyền lực thuộc về nhân dân”. Khi nhân dân hiểu được quyền và nghĩa vụ của mình trong quá trình thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân, nhân dân tham gia vào quản lý nhà nước trên cơ sở các quy định của pháp luật. Để thực hiện được điều đó nhà nước phải thực hiện nhiều biện pháp, huy động nhiều phương tiện để tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật cho nhân dân. Đây là nhiệm vụ hết sức quan trọng trong quá trình quản lý nhà nước, trong Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI của Đảng ta đã khẳng định: “Quản lý nhà nước bằng pháp luật chứ không chỉ bằng đạo lý”. Như vậy, pháp luật có một vị trí thực sự quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước. Muốn quản lý xã hội bằng pháp luật thì trước hết nhà nước ta phải xây dựng hoàn thiện hệ thống pháp luật, đồng thời quan tâm đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật cho nhân dân bằng nhiều hình thức, phương pháp khác nhau, phù hợp với từng đối tượng. Trên cơ sở đó, để nhân dân nâng cao ý thức chấp hành pháp luật và việc tìm hiểu các thông tin pháp luật trở thành một nhu cầu thường xuyên không thể thiếu trong đời sống nhân dân. Xuất phát từ vị trị, vai trò của công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật đối với đời sống xã hội nói chung và đối với việc nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước. Trong những năm gần đây, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật ở địa phương đã có chiều hướng chuyển biến tích cực, đạt hiệu quả rõ rệt. Nhưng so với yêu cầu nhiệm vụ đặt ra ngày càng cao trong công tác quản lý xã hội bằng pháp luật thì công tác này chưa được thực hiện thường xuyên, các cấp, các ngành chưa có sự phối hợp chặt chẽ trong công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật cho nhân dân, chưa kết hợp được các hình thức, phương pháp để nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật cho nhân dân. 3/ Mục đích, ý nghĩa của công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật. a. Mục đích: Đất nước ta đang trong tiến trình đổi mới, mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh là ý nguyện của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Một trong những biện pháp để thực hiện mục tiêu chiến lược này là chúng ta phải xây dựng một nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa thực sự của dân, do dân và vì dân, trong đó mỗi người dân đều sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật. Do đó công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật cho cán bộ, nhân dân luôn luôn được coi là một trong những nhiệm vụ quan trọng, là khâu không thể thiếu được trong quá trình xây dựng và thực hiện pháp luật. Với mục đích hình thành và mở rộng hệ thống tri thức pháp luật cho nhân dân, chính là mục đích trước hết của giáo dục pháp luật. Nó đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo phát triển ý thức pháp luật cho con người. Đây là hoạt động không thể thiếu được trong quá trình giáo dục pháp luật, bởi tri thức pháp luật giúp cho con người tổ chức một cách có ý thức hành vi của mình và kiểm tra hành vi đó. Công tác này giúp nhân dân hình thành niềm tin pháp luật, có tri thức pháp luật mà thiếu niềm tin đối với pháp luật thì cũng không thể điều khiển hành vi của mình một cách vững chắc và để có niềm tin thì cần phải có giáo dục pháp luật đến tận người dân, hình thành trong mỗi người dân niềm tin pháp luật. Bên cạnh đó còn hình thành các hành vi hợp pháp, đây là một trong những mục đích quan trọng nhất của giáo dục pháp luật. Vì nếu không tạo lập được thói quen xử sự theo pháp luật ở người được giáo dục thì hoạt động tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật cũng sẽ không có ý nghĩa thiết thực trong đời sống xã hội. Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật là nhằm mục đích góp phần nâng cao hiểu biết pháp luật và ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ và nhân dân. Tạo điều kiện cho mọi người tham gia vào việc áp dụng pháp luật và sử dụng pháp luật như một phương tiện, công cụ để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, của nhà nước và của xã hội. Tăng cường trật tự, kỷ cương, ngăn ngừa có hiệu quả những hành vi vi phạm pháp luật tiến tới xây dựng một nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, nhà nước của dân, do dân và vì dân. b. Ý nghĩa của công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật: Xây dựng pháp luật và thực hiện pháp luật là những công việc rất quan trọng của nhà nước ta. Pháp chế xã hội chủ nghĩa đòi hỏi phải có một hệ thống pháp luật hoàn thiện và sự tuân thủ pháp luật một cách nghiêm chỉnh. Việc ban hành pháp luật và hoàn thiện pháp luật là rất quan trọng, nhưng vấn đề quan trọng hơn là làm thế nào để pháp luật thực sự đi vào cuộc sống có hiệu quả. Chính vì vậy, công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật có ý nghĩa rất lớn trong sự nghiệp củng cố pháp chế và trật tự pháp luật của chế độ xã hội chủ nghĩa. Thưc hiện tốt công tác tuyên truyền, phổ biến và giáo dục pháp luật nhằm đưa pháp luật đi vào cuộc sống, nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của từng cán bộ, từng người dân, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật, pháp luật dần trở thành các chuẩn mực và định hướng giá trị mới, để điều chỉnh các mối quan hệ xã hội, thực hiện dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CÔNG TÁC GIÁO DỤC PHÁP LUẬT Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 1. Những vấn đề lý luận về công tác giáo dục pháp luật a. Sự cần thiết của công tác giáo dục pháp luật : Pháp luật ra đời cùng với Nhà nước, do Nhà nước ban hành và pháp luật là sự biểu hiện của quyền lực chính trị, đồng thời là công cụ sắc bén để thực hiện quyền lực chính trị của giai cấp thống trị duy trì địa vị và bảo vệ lợi ích của giai cấp thống trị. Công tác giáo dục pháp luật có vai trò không những cung cấp tri thức pháp luật, nâng cao hiểu biết pháp luật cho mọi người mà còn góp phần hình thành ý thức pháp luật, xây dựng những tình cảm pháp lý trong sáng và thói quen xử sự theo pháp luật. Đây là việc làm rất cần thiết của Nhà nước mà nhất là Nhà nước xã hội chủ nghĩa, Nhà nước của dân do dân và vì dân. Vai trò của công tác giáo dục pháp luật Nhà nước xã hội chủ nghĩa không chỉ là tất yếu mà còn có ý nghĩa hết sức quan trọng, đặc biệt là trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội. Giáo dục pháp luật chính là sự hình thành ý thức của con người là quá trình ảnh hưởng tác động thống nhất của các điều kiện khách quan lẫn các nhân tố chủ quan. Về khách quan Mác – Ănghen cho rằng quá trình giáo dục người lao động không được tách rời những điều kiện của xã hội như : kinh tế, chính trị với sự phát triển cụ thể của xã hội. b. Bản chất của hoạt động giáo dục pháp luật : Để pháp luật đi vào cuộc sống không chỉ dừng lại ở việc xây dựng và ban hành pháp luật kịp thời, phản ánh đúng nhu cầu xã hội; đáp ứng sự điều chỉnh của pháp luật đối với quan hệ xã hội ở từng giai đoạn nhất định, mà điều kiện tiên quyết bảo đảm cho pháp luật đi vào cuộc sống là đẩy mạnh công tác phổ biến giáo dục pháp luật; nhằm truyền tải thông tin pháp luật tới các chủ thể pháp luật. Qua đó nâng cao sự hiểu biết và thái độ tôn trọng cho các tầng lớp nhân dân trong xã hội. Như vậy, phổ biến pháp luật là sự truyền tải thông tin về pháp luật hiện hành, làm cho mọi người hiểu, biết về pháp luật, biết được quyền và nghĩa vụ của mình. c. Mối quan hệ giữa giáo dục pháp luật và giáo dục đạo đức: Giáo dục pháp luật là một dạng trong hệ thống giáo dục chung có mối quan hệ với tất cả các dạng khác nhau trong cùng một hệ thống như giáo dục pháp luật tác động tương hỗ một cách sâu sắc với giáo dục chính trị. Giáo dục pháp luật là một yếu tố rất quan trọng nhằm nâng cao trình độ dân trí và pháp luật. Giáo dục pháp luật với tư tưởng giáo dục đạo đức.v.v. Giữa giáo dục pháp luật và giáo dục đạo đức tuy là những phạm trù khác nhau nhưng có sự đan xen về nội dung. Pháp luật là chỗ dựa, là cơ sở cho việc hình thành đạo đức mới. Các nguyên tắc cơ bản của đạo đức mới được thể chế hoá thành các qui phạm pháp luật. Do đó pháp luật bảo vệ và phát triển đạo đức, bảo vệ tính công bằng, chủ nghĩa nhân đạo, tự do, lòng tin và lương tâm con người. Vì vậy giáo dục đạo đức tạo nên những tiền đề cần thiết để hình thành ở công dân sự tôn trọng sâu sắc đối với pháp luật. Ngược lại giáo dục pháp luật tạo khả năng thiết lập trong đời sống thực tiễn hàng ngày những nguyên tắc của đạo đức, củng cố các nghĩa vụ đạo đức, thiếp lập quan hệ không dung thứ với các biểu hiện chống đối xã hội, bảo vệ hạnh phúc gia đình, bồi dưỡng thế hệ trẻ. d. Mục đích vai trò của giáo dục pháp luật: Nghị quyết Trung ương 2 khoá VIII đã chỉ rõ : “ Tăng cường giáo dục công dân, đạo đức, lòng yêu nước, chủ nghĩa Mác - Lênin tư tưởng Hồ Chí Minh coi trọng hơn nữa các môn xã hội và nhân văn, nhất là tiếng việt, lịch sử dân tộc, địa lý và văn hoá Việt Nam”. Ngoài ra mục đích của giáo dục pháp luật còn giúp cho việc xác định hiệu quả của quá trình giáo dục. Không dựa vào mục đích của giáo dục pháp luật, chẳng những không thể đánh giá mà không thể tiến hành tìm kiếm các chỉ số xác định hiệu quả của giáo dục pháp luật. Đáp ứng mong đợi của xã hội, đáp ứng được nhu cầu với thực tiễn và giúp cho việc đánh giá, nâng cao hiệu quả giáo dục pháp luật ở nước ta trong từng thời kỳ. 2. Giáo dục pháp luật cho học sinh phổ thông và trung học cơ sở Khái niệm giáo dục pháp luật thường xuất phát từ khái niệm giáo dục của khoa học sư phạm, theo nghĩa hẹp giáo dục đó là quá trình tác động định hướng của nhân tố chủ quan lên khách thể giáo dục. Như vậy những ảnh hưởng hay tác động của các yếu tố khách quan không nằm trong nội hàm của khái niệm giáo dục. Theo nghĩa rộng, giáo dục là quá trình ảnh hưởng của những điều kiện khách quan (như chế độ xã hội, trình độ phát triển kinh tế, môi trường sống…) và những tác động của nhân tố chủ quan (tác động tự giác, định hướng của nhân tố của người). Phải khẳng định rằng : Có tồn tại khái niệm giáo dục pháp luật. Bởi vì theo quan niệm giáo dục cả ở nghĩa rộng lẫn nghĩa hẹp của khoa học sư phạm thì con người nói chung là khách thể chịu ảnh hưởng và tác động của các điều kiện khách quan và cả các nhân tố chủ quan để hình thành ý thức, tình cảm và hành vi pháp luật. Về các điều kiện khách quan, Các – Mác, Ănghen, Lênin đều cho rằng trong quá trình giáo dục, người lao động không được tách rời những điều kiện tồn tại của xã hội như chế độ kinh tế, chính trị với những giai đoạn cụ thể của sự phát triển xã hội ấy. Không có sự hoàn thiện “Văn hoá trừu tượng của cá nhân” mà trước hết là sự thay đổi các điều kiện kinh tế, chính trị, xã hội của đời sống con người sẽ tạo ra khả năng phát triển đời số