Luận văn Thiết kế giáo án điện tử chương 5 và chương 6 vật lý 12 cơ b ản sử dụng phần mềm Lecturemaker

Luận văn tốt nghiệp Thiết kế giáo án điện tử chương 5 và chương 6 vật lý 12 cơ bản sử dụng phần mềm Lecturemaker GVHD: Vương Tấn Sĩ Trang 1 SVTH: Nguyễn Thị Chinh MỤC LỤC PHẦN I MỞ ĐẦU ..............................................................................................6 I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI ...........................................................................................6 1. Đặt vấn đề. .........................................................................................................6 2. Mục đích của đề tài.............................................................................................8 3. Phương pháp và phương tiện nghiên cứu ............................................................8 3.1. Phương pháp nghiên cứu đề tài ....................................................................8 3.2. Tổng kết kinh nghiệm ..................................................................................8 3.3. Thực nghiệm sư phạm..................................................................................9 4. Đối tượng nghiên cứu .........................................................................................9 5. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................9 6. Phương tiện nghiên cứu ......................................................................................9 7. Giới hạn đề tài ....................................................................................................9 8. Các bước tiến hành .............................................................................................9 II. CÁC GIẢ THUYẾT CỦA ĐỀ TÀI.......................................................................10 III. THIẾT KẾ GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ SỬ DỤNG PHẦN MỀM LECTUREMAKER ĐỂ GIẢNG DẠY CHƯƠNG “SÓNG ÁNH SÁNG VÀ LƯỢNG TỬ ÁNH SÁNG” VL 12 CB..................................................................................................................11 1. Nội dung sách vật lí 12 cơ bản............................................................................11 2. Phân tích nội dung chương “ Sóng ánh sáng” và Lượng tử ánh sáng” vật lý 12 cơ bản.................................................................................................................11 3. Kiến thức kỹ năng học sinh cần có sau khi học xong chương “ Sóng ánh sáng và Lượng tử ánh sáng” vật lý 12 cơ bản..............................................................11 a. Về kiến thức ...................................................................................................11 b. Về kỹ năng ....................................................................................................12 PHẦN II NỘI DUNG ..............................................................................................13 I. CÁC NGUYÊN TẮC DẠY HỌC VẬT LÝ ...........................................................13 II. KHÁI NIỆM PHẦN MỀM DẠY HỌC VẬT LÝ..................................................13 III. THỰC TRẠNG XUNG QUANH NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI ....14 Luận văn tốt nghiệp Thiết kế giáo án điện tử chương 5 và chương 6 vật lý 12 cơ bản sử dụng phần mềm Lecturemaker GVHD: Vương Tấn Sĩ Trang 2 SVTH: Nguyễn Thị Chinh 1. Thực trạng sử dụng CNTT trong trường học......................................................14 2. Thực trạng xung quanh vấn đề thiết kế giáo án điện tử ......................................16 3. Thực trạng vấn đề xung quanh sách giáo khoa vật lí phổ thông..........................17 IV. ĐỔI MỚI PPDH VL Ở TRƯỜNG THPT............................................................17 1. Phương hướng chiến lược đổi mới phương pháp dạy học .....................................17 1.1. Khắc phục lối truyền thụ một chiều.................................................................17 1.2. Đảm bảo thời gian tự học, tự nghiên cứu của HS .............................................18 1.3. Rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học.........................................18 1.4. Áp dụng các PP tiên tiến, các phương tiện DH hiện đại vào quá trình DH ...........................................................................................................................18 2. Những định hướng đổi mới PPDH theo chương trình THPT mới...........................18 2.1. Giảm đến tối thiểu việc giảng giải, minh họa của GV, tăng cường việc tổ chức cho HS tự lực, tham gia vào giải quyết các vấn đề HT ......................................18 2.2. Áp dụng rộng rãi kiểu DH nêu và giải quyết vấn đề ........................................19 2.3 Rèn cho học sinh nhận thức VL ......................................................................20 3. Đổi mới việc thiết kế bài học (soạn GA) ................................................................20 3.1. Các yêu cầu đối với việc soạn GA..................................................................20 3.2. Các bước soạn giáo án ..................................................................................21 3.3. Nội dung của việc soạn giáo án.....................................................................21 4. Những ưu điểm của việc sử dụng MVT trong DH .................................................22 4.1 Một số chức năng cơ bản của MVT có thể ứng dụng trong dạy học vật lý .......24 5. Vai trò của MVT đối với các nhiệm vụ dạy học....................................................24 5.1. Truyền thụ tri thức, phát triển tư duy ..................................................................24 5.2. Rèn luyện kĩ năng thực hành ............................................................................25 5.3. Giáo dục nhân cách người lao động mới .............................................................25 6. Vai trò của MVT trong các giai đoạn của quá trình dạy học...................................25 6.1. Giai đoạn củng cố kiến thức cũ và đặt vấn đề mới .............................................26 6.2. Giai đoạn xây dựng kiến thức mới .....................................................................26 6.3. Giai đoạn ôn luyện và vận dụng kiến thức .........................................................27 6.4. Giai đoạn tổng kết, hệ thống hóa kiến thức ........................................................27 Luận văn tốt nghiệp Thiết kế giáo án điện tử chương 5 và chương 6 vật lý 12 cơ bản sử dụng phần mềm Lecturemaker GVHD: Vương Tấn Sĩ Trang 3 SVTH: Nguyễn Thị Chinh 6.5. Giai đoạn kiểm tra trình độ đánh giá kiến thức và các kĩ năng ..........................27 7. Vai trò của CNTT trong việc tích cực hóa hoạt động nhận thức của HS...............28 8. Các chữ viết tắt trong đề tài ..................................................................................30 V. TỔNG QUAN VỀ GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ ..............................................................31 1. Khái quát về giáo án điện tử .................................................................................31 1.1. Khái niệm giáo án điện tử ..............................................................................31 1.2. Quy trình thiết kế giáo án điện tử ...................................................................34 2. Xác định mục tiêu bài học .....................................................................................34 2.1. Lựa chọn kiến thức cơ bản của bài dạy, xác định đúng những nội dung trọng tâm, trọng điểm của bài, cấu trúc các kiến thức cơ bản theo ý định bài dạy học .........36 2.2. Multimedia hóa kiến thức ..............................................................................38 3. Xây dựng các tư liệu thư viện ................................................................................39 3.1. Lựa chọn ngôn ngữ hoặc các phần mềm trình diễn để xây dựng tiến trình dạy học thông qua các hoạt động cụ thể.....................................................................39 VI. CÁC TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ.........................................39 1. Mục tiêu chính của việc xây dựng các bài giảng điện tử ......................................40 2. Kỹ năng trình bày ................................................................................................40 3. Kỹ năng giảng bài................................................................................................40 4. Đáp ứng tiêu chí tự học ......................................................................................41 5. Kỹ năng Multimedia ..........................................................................................41 6. Soạn câu hỏi .....................................................................................................41 7. Nguồn tư liệu .....................................................................................................41 8. Từ khóa.. ............................................................................................................41 VII. THIẾT KẾ GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ SỬ DỤNG PHẦN MỀM LECTUREMAKER42 1. Giới thiệu Lecturemaker .................................................................................42 2. Cài đặt và cập nhật Lecturemaker.....................................................................42 2.1. Yêu cầu hệ thống........................................................................................42 2.2. Cài đặt ........................................................................................................43 2.3. Kiểm tra phiên bản .....................................................................................43 2.4. Gỡ chương trình cài đặt - Uninstall Lecture Maker (Đối với Windows XP) 43 Luận văn tốt nghiệp Thiết kế giáo án điện tử chương 5 và chương 6 vật lý 12 cơ bản sử dụng phần mềm Lecturemaker GVHD: Vương Tấn Sĩ Trang 4 SVTH: Nguyễn Thị Chinh 3. Giao diện và các menu của Lecturemaker .............................................................46 3.1. Giao diện ..........................................................................................................46 3.2. Các menu……………………………………………………………………...47 3.2.1. Menu LectureMaker ...................................................................................47 3.2.2. Menu Insert ...............................................................................................40 3.2.3. Menu Control .............................................................................................50 3.2.4. Menu Design ..............................................................................................50 3.2.5. Menu View ................................................................................................51 3.2.6. Menu Format ..............................................................................................52 3.3. Tinh chỉnh thanh menu ....................................................................................52 4. Một số thao tác trên Lecturemaker.......................................................................53 4.1. Thao tác cơ bản................................................................................................53 4.2. Thao tác với slide.............................................................................................55 4.3. Chèn các đối tượng vào slide ...........................................................................60 5. Quy trình soạn giáo án...........................................................................................73 5.1. Phân tích các nội dung của bài giảng ................................................................73 5.2. Thiết kế bài giảng sử dụng Slide Master ...........................................................73 5.2.1. Tạo file bài giảng mới ....................................................................................73 5.2.2. Tạo Slide Master............................................................................................74 5.2.3. Tạo thiết kế cho Title Master .........................................................................74 5.2.4. Tạo thiết kế cho Body Master ........................................................................75 5.3. Kết xuất bài giảng.............................................................................................79 5.3.1. Kết xuất bài giảng ra định dạng web ..............................................................79 5.3.2. Kết xuất ra định dạng SCO ............................................................................79 5.3.3. Kết xuất ra gói SCORM.................................................................................80 5.3.4. Kết xuất ra file chạy .exe ...............................................................................82 5.4. Thiết kế giáo án điện tử vật lý 12 cơ bản.............................................................85 Luận văn tốt nghiệp Thiết kế giáo án điện tử chương 5 và chương 6 vật lý 12 cơ bản sử dụng phần mềm Lecturemaker GVHD: Vương Tấn Sĩ Trang 5 SVTH: Nguyễn Thị Chinh CHƯƠNG V SÓNG ÁNH SÁNG .............................................................................85 THIẾT KẾ GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ SỬ DỤNG PHẦN MỀM LECTUREMAKER .....85 I. Tiến trình bài dạy ...................................................................................................85 CHƯƠNG VI. LƯỢNG TỬ ÁNH SÁNG .............................................................. ..100 I. Mục đích và yêu cầu............................................................................................ ..100 II. Tiến trình bài dạy............................................................................................... ..101 PHẦN III KẾT LUẬN ......................................................................................... ..110 I. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ............................................................................. . 110 1. Mục đích thực nghiệm sư phạm........................................................................ . 110 2. Nhiệm vụ thực nghiệm sư phạm ....................................................................... . 110 3. Đối tượng thực nghiệm sư phạm....................................................................... . 110 4. Thời gian thực nghiệm sư phạm......................................................................... . 111 5. Phương pháp thực nghiệm sư phạm................................................................... . 111 6. Phương pháp đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm......................................... . 111 II. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.................................................................... ..111 1. Đối chiếu với mục đích nghiên cứu, đề tài luận văn đã cơ bản hoàn thành các nhiệm vụ đặt ra..................................................................................................... ..111 2. Hướng nghiên cứu tiếp theo của đề tài .............................................................. ..112 TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................... 114 Luận văn tốt nghiệp Thiết kế giáo án điện tử chương 5 và chương 6 vật lý 12 cơ bản sử dụng phần mềm Lecturemaker GVHD: Vương Tấn Sĩ Trang 6 SVTH: Nguyễn Thị Chinh PHẦN MỞ ĐẦU I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1. Đặt vấn đề Sự phát triển của xã hội sẽ dẫn đến nhu cầu của con người ngày càng cao và yêu cầu của xã hội đối với con người cũng ngày càng cao hơn để đáp ứng được sự phát triển của xã hội thì con người không ngừng học tập và nâng cao tri thức của mình. Ngày nay với sự phát triển như vũ bão của khoa học và kỹ thuật nếu như chúng ta không đổi mới và không theo kịp thời đại thì chúng ta sẽ bị tụt hậu và kém phát triển. Do đó Đảng và nhà nước ta luôn luôn quan tâm đến vấn đề đầu tư và phát triển con người đó là nhân tố hàng đầu để phát triển đất nước, đầu tư cho phát triển con người là hướng đầu tư lâu dài nhưng sẽ mang lại nhiều lợi ích, vì vậy việc cải cách và xã hội hóa giáo dục là vấn đề cấp bách mà nhà nước ta quan tâm.Chỉ thị 58- CT/TW của Bộ Chính Trị đã khẳng định: “…Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác giáo dục và đào tạo ở các cấp học, bậc học, ngành học. Phát triển các hình thức đạo tạo từ xa phục vụ cho nhu cầu học tập của toàn xã hội”. Thực tế cho thấy chất lượng giáo dục và đào tạo trong nhà trường phổ thông ở nước ta từng bước được nâng cao một cách rõ rệt. Chính vì vậy nhà nước ta đã và đang quan tâm đến vấn đề đổi mới, cải cách nền giáo dục Việt Nam để theo kịp sự phát triển của thế giới mà trong đó có nhân tố ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học được rất nhiều người quan tâm. Hiện nay nước ta đang đổi mới phương pháp dạy học từ kiểu truyền thống lấy người thầy làm trung tâm sang kiểu tích cực hóa tư duy và sáng tạo lấy học sinh làm trung tâm và cải cách nội dung sách giáo khoa cho phù hợp với tình hình thực tế của thế giới. Tuy nhiên việc giảng dạy theo sách cải cách của Bộ giáo dục ở các trường phổ thông gặp rất nhiều khó khăn do lượng kiến thức đưa vào trong một tiết học còn quá nhiều, nội dung kiến thức thì trừu tượng khó hình dung do không có đầy đủ các dụng cụ thí nghiệm trực quan sinh động. Do đó sẽ làm cho học sinh khó tiếp thu kiến thức mà giáo viên muốn truyền đạt. Vì vậy, khi được chọn đề tài làm luận văn tốt nghiệp tôi đã chọn đề tài Thiết kế giáo án điện tử sử dụng phần mềm LectureMaker trong dạy học vật lý và cùng Luận văn tốt nghiệp Thiết kế giáo án điện tử chương 5 và chương 6 vật lý 12 cơ bản sử dụng phần mềm Lecturemaker GVHD: Vương Tấn Sĩ Trang 7 SVTH: Nguyễn Thị Chinh một số chương trình hỗ trợ như: Chương trình hỗ trợ thiết kế: Powerpoint, Flash, video…, chương trình cắt và chỉnh sửa hình ảnh SnagIt_8.0, chương trình tạo ảnh động Selteco Bannershop GIF Animation_4.5…Nội dung đề tài bao gồm phần kiến thức cơ bản của vật lý, nội dung của sách vật lí 12 của Bộ giáo dục biên soạn và phần trắc nghiệm vật lý được biên soạn và kiểm tra. - Đề tài được biên soạn nhằm phục vụ cho việc học tập và giảng dạy có kết quả cao, là nguồn tài liệu tham khảo cho giáo viên và học sinh. - Xuất phát từ những nhu cầu của thời đại ngày nay, với những lợi thế có được của công nghệ thông tin, máy tính đã và đang được sử dụng trong quá trình đổi mới phương pháp dạy học. Trong đó, giáo viên sử dụng công nghệ thông tin với những phần mềm phục vụ trực tiếp cho việc thiết kế và thể hiện bài giảng. Hiện nay Bộ giáo dục và đào tạo nước ta đã và đang tiến hành cải cách nội dung và phương pháp giảng dạy trong nhà trường ở mọi cấp học mọi ngành học. Bên cạnh việc đổi mới nội dung, đổi mới về phương pháp giảng dạy, việc hỗ trợ CNTT là rất quan trọng, giáo viên có thể làm cho bài giảng của mình hay hơn, trực quan, sinh động hơn chủ động hơn bằng cách sử dụng các ứng dụng tin học vào giảng dạy. Như các phần mềm trình diễn: Powerpoint, Flash, Violet, LectureMaker… và các phòng thí nghiệm ảo Crocodile physics, Interactive Physics,… các ứng dụng này nếu được sử dụng chọn lọc có hiệu quả thì sẽ mang lại kết quả cao trong quá trình dạy và học.  Thực trạng và khó khăn trong ứng dụng CNTT trong dạy học hiện nay. - Việc ứng dụng công nghệ thông tin hiện nay chủ yếu là trình bày những bài giảng được xây dựng dưới dạng giáo án điện tử trên phần mềm Powerpoint kết hợp với các tài liệu có sẵn như các đoạn phim, các hình ảnh tư liệu, các mô phỏng… - Ứng dụng CNTT trong dạy học hiện nay chưa phong phú. Từ những lí do trên, với mong muốn góp phần nâng cao chất lượng dạy và học ở trường THPT, tôi chọn đề tài: “Thiết kế giáo án điện tử Vật Lý 12 cơ bản sử dụng phần mềm Lecturemaker giảng dạy chương “Sóng ánh sáng và Lượng tử ánh sáng” – Vật lí 12 cơ bản làm đề tài nghiê