Hoà vào xu thế mở cửa, hội nhập của nền kinh tế quốc tế của thế giới trong thế 
kỷ 21, các doanh nghiệp Việt Nam đã không ngừng cố gắng nâng cao trình độ quản lý, 
hiện đại hoá dây truyền sản xuất, cải tiến mẫu mã, giảm giá thành sản phẩm để nâng cao 
tính cạnh tranh và tạo cho mình một chỗ đứng vững chắc trên thị trường.
Hạch toán kế toán là một công cụ quan trọng trong hệ thống quản lý kinh tế tài 
chính, giữ vai trò tích cực trong việc điều hành và kiểm soát các hoạt động kinh doanh. 
Là một khâu của hạch toán kế toán, công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành 
sản phẩm trong các doanh nghiệp giữ vai trò hết sức quan trọng. Chi phí sản xuất và giá 
thành sản phẩm là các chỉ tiêu chất lượng tổng hợp phản ánh trình độ quản lý, sử dụng 
tài sản, vật tư, lao động, cũng như trình độ tổ chức sản xuất, quy trình công nghệ sản 
xuất sản phẩm của doanh nghiệp, là thước đo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh. 
Việc kế toán chi phí sản xuất kinh doanh không chỉ dừng lại ở chỗ tính đúng, tính đủ mà 
còn phải tính đến việc cung cấp thông tin cho công tác quản trị doanh nghiệp. Mặt khác, 
việc quản lý chi phí và giá thành một cách hợp lý còn có tác dụng tiết kiệm các nguồn 
lực cho doanh nghiệp, giúp hạ giá thành sản phẩm tạo điều kiện để cho doanh nghiệp 
tích luỹ, góp phần cải thiện đời sống công nhân viên. Chính vì vậy, để phát huy tốt chức 
năng của mình, việc tổ chức công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản 
phẩm cần phải được cải tiến và hoàn thiện nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý ngày càng cao 
của doanh nghiệp.
Xuất phát từ nhu cầu và vai trò trên, qua thời gian thực tập tại công ty Cơ khí-Điện Thuỷ Lợi em đã lựa chọn đề tài:
“Tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản 
phẩm tại công ty Cơ khí- Điện Thuỷ Lợi ” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn tốt 
nghiệp của em.
                
              
                                            
                                
            
 
            
                 92 trang
92 trang | 
Chia sẻ: lvbuiluyen | Lượt xem: 2022 | Lượt tải: 3 
              
            Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty Cơ khí - Điện Thuỷ Lợi, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
LUẬN VĂN: 
Tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí 
sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại 
công ty Cơ khí- Điện Thuỷ Lợi 
Lời nói đầu 
Hoà vào xu thế mở cửa, hội nhập của nền kinh tế quốc tế của thế giới trong thế 
kỷ 21, các doanh nghiệp Việt Nam đã không ngừng cố gắng nâng cao trình độ quản lý, 
hiện đại hoá dây truyền sản xuất, cải tiến mẫu mã, giảm giá thành sản phẩm để nâng cao 
tính cạnh tranh và tạo cho mình một chỗ đứng vững chắc trên thị trường. 
Hạch toán kế toán là một công cụ quan trọng trong hệ thống quản lý kinh tế tài 
chính, giữ vai trò tích cực trong việc điều hành và kiểm soát các hoạt động kinh doanh. 
Là một khâu của hạch toán kế toán, công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành 
sản phẩm trong các doanh nghiệp giữ vai trò hết sức quan trọng. Chi phí sản xuất và giá 
thành sản phẩm là các chỉ tiêu chất lượng tổng hợp phản ánh trình độ quản lý, sử dụng 
tài sản, vật tư, lao động, cũng như trình độ tổ chức sản xuất, quy trình công nghệ sản 
xuất sản phẩm của doanh nghiệp, là thước đo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh. 
Việc kế toán chi phí sản xuất kinh doanh không chỉ dừng lại ở chỗ tính đúng, tính đủ mà 
còn phải tính đến việc cung cấp thông tin cho công tác quản trị doanh nghiệp. Mặt khác, 
việc quản lý chi phí và giá thành một cách hợp lý còn có tác dụng tiết kiệm các nguồn 
lực cho doanh nghiệp, giúp hạ giá thành sản phẩm tạo điều kiện để cho doanh nghiệp 
tích luỹ, góp phần cải thiện đời sống công nhân viên. Chính vì vậy, để phát huy tốt chức 
năng của mình, việc tổ chức công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản 
phẩm cần phải được cải tiến và hoàn thiện nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý ngày càng cao 
của doanh nghiệp. 
Xuất phát từ nhu cầu và vai trò trên, qua thời gian thực tập tại công ty Cơ khí- 
Điện Thuỷ Lợi em đã lựa chọn đề tài: 
“Tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản 
phẩm tại công ty Cơ khí- Điện Thuỷ Lợi ” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn tốt 
nghiệp của em. 
Ngoài lời nói đầu và kết luận, bố cục luận văn gồm các nội dung sau: 
Chương 1 : Cơ sở lý luận chung về kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá 
thành sản phẩm. 
Chương 2 : Thực trạng công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản 
phẩm tại công ty Cơ khí - Điện Thuỷ Lợi. 
Chương 3 : Biện pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán chi phí sản xuất và tính 
giá thành sản phẩm tại công ty Cơ khí - Điện Thuỷ Lợi. 
 Chương 1 
Cơ sở lý luận chung về công tác kế toán chi phí 
sản xuất và tính giá thành sản phẩm 
1.1/ Lý luận chung về chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm 
1.1.1/ Sự cần thiết của công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành 
sản phẩm trong nền kinh tế thị trường 
Đất nước ta hiện nay đang trên con đường đổi mới và phát triển với nền kinh tế thị 
trường có sự điều tiết của nhà nước. Một nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, chịu 
tác động trực tiếp của các quy luật kinh tế như quy luật giá trị, quy luật cạnh tranh, quy 
luật cung cầu…Chính vì vậy, một doanh nghiệp muốn tồn tại và tạo được một chỗ đứng 
vững chắc trên thị trường thì sản phẩm sản xuất ra phải phù hợp, đạt chất lượng cao và 
thu nhập phải bù đắp chi phí, có lợi nhuận tức là việc xác định tập hợp chi phí sản xuất 
phải tuyệt đối chính xác, đầy đủ sao cho chi phí sản xuất bỏ ra là tối thiểu, giá thành sản 
phẩm thấp nhất nhưng vẫn đảm bảo chất lượng. Tính toán chi phí sản xuất bỏ ra để tính 
giá thành sản phẩm, doanh nghiệp phải chú trọng làm tốt công tác tập hợp chi phí sản 
xuất và tính giá thành sản phẩm theo đúng chế độ nhà nước quy định và phù hợp với 
tình hình thực tế của doanh nghiệp mình. Công tác này không chỉ có ý nghĩa đối với 
riêng từng doanh nghiệp mà còn có ý nghĩa đối với nhà nước và các bên liên quan. 
- Đối với doanh nghiệp: Trong nền kinh tế thị trường làm tốt công tác kế toán chi 
phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm sẽ giúp cho doanh nghiệp nhìn nhận đúng đắn 
thực trạng quá trình sản xuất, quản lý cung cấp các thông tin một cách kịp thời chính 
xác cho bộ máy lãnh đạo của doanh nghiệp để có những biện pháp, chiến lược, sách 
lược phù hợp nhằm tiết kiệm tối đa chi phí góp phần hạ giá thành sản phẩm. Đồng thời 
làm tốt công tác tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm sẽ giúp doanh 
nghiệp có kế hoạch sử dụng vốn hiệu quả, đảm bảo tính chủ động trong sản xuất kinh 
doanh. 
- Đối với nhà nước: Làm tốt công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá 
thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sẽ giúp cho nhà nước có cái nhìn tổng thể toàn 
diện đối với sự phát triển của nền kinh tế, từ đó đưa ra các đường lối chính sách phù hợp 
để phát triển các doanh nghiệp thực sự làm ăn có hiệu quả và hạn chế quy mô các doanh 
nghiệp sản xuất thua lỗ triền miên không có khả năng khắc phục…nhằm đảm bảo cho 
sự phát triển không ngừng của nền kinh tế đất nước. Mặt khác, công tác này còn ảnh 
hưởng trực tiếp đối với các khoản thuế mà nhà nước phải chú trọng và quan tâm đến 
công tác này trong các doanh nghiệp. 
- Đối với các bên liên quan: Như ngân hàng, đối tác thì việc tập hợp chi phí sản 
xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp cũng rất quan trọng. Một doanh 
nghiệp làm ăn có lãi chắc chắn sẽ chiếm được giao thầu. Công tác này có ảnh hưởng 
trực tiếp tới hoạt động của ngân hàng cũng như của đối tác. 
Tóm lại, trong nền kinh tế thị trường công tác tập hợp chi phí sản xuất và tính giá 
thành sản phẩm trong doanh nghhiệp là vô cùng quan trọng nó ảnh hưởng trực tiếp đến 
sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp, quyền lợi của các bên có liên quan. 
1.1.2/ Khái niệm, kết cấu và phân loại chi phí sản xuất 
1.1.2.1/ Khái niệm chi phí sản xuất 
Sự phát triển của xã hội loài người gắn liền với quá trình sản xuất, sản xuất chính 
là quá trình kết hợp của ba yếu tố: Tư liệu lao động, đối tượng lao động và sức lao động. 
Quá trình sản xuất cũng chính là quá trình dịch chuyển của ba yếu tố nói trên để cấu 
thành nên sản phẩm hàng hoá, dịch vụ. Như vậy, để tiến hành sản xuất hàng hoá người 
ta phải bỏ ra những chi phí về lao động sống và lao động vật hoá, các yếu tố cấu thành 
nên giá trị và giá trị sử dụng của sản phẩm hàng hoá. 
Trong cơ chế thị trường, doanh nghiệp là một đơn vị sản xuất độc lập, tự chủ trong 
hoạt động kinh tế. Điều này buộc các doanh nghiệp phải hạch toán 
kinh doanh thực sự và chịu trách nhiệm về hoạt động sản xuất kinh doanh của mình, 
đồng thời thúc đẩy các doanh nghiệp hạ giá thành, tăng sức cạnh tranh và tăng lợi 
nhuận. Để việc hạch toán chi phí kinh doanh đạt được hiệu quả, các doanh nghiệp cần 
nắm bắt rõ và sâu sắc bản chất kinh tế của chi phí sản xuất kinh doanh cũng như phân 
loại nó theo những cách thức và mục đích nhất định. 
Chi phí sản xuất kinh doanh là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ lao động sống và 
lao động vật hoá mà doanh nghiệp bỏ ra liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh 
trong một thời kỳ nhất định (tháng, quý, năm). Nói cách khác, chi phí sản xuất kinh 
doanh là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ hao phí mà doanh nghiệp phải tiêu dùng trong 
một thời kỳ để thực hiện quá trình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Thực chất chi phí là sự 
dịch chuyển vốn- dịch chuyển giá trị của các yếu tố sản xuất vào các đối tượng tính giá 
thành (sản phẩm, lao vụ, dịch vụ). 
1.1.2.2/ Kết cấu, nội dung chi phí sản xuất 
Trong điều kiện kinh tế hiện nay, các doanh nghiệp sản xuất không chỉ đơn thuần 
thực hiện hoạt động sản xuất kinh doanh mà còn thực hiện các hoạt động dịch vụ 
thương mại khác (như mua bán hàng hoá, xúc tiến thương mại…). Như vậy, khi tiến 
hành hoạt động sản xuất kinh doanh của mình thì các doanh nghiệp này phải bỏ ra 
những chi phí nhất định, bao gồm : 
 Chi phí sản xuất sản phẩm gồm có: 
+ Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Là các chi phí về nguyên liệu, vật liệu, nhiên 
liệu được sử dụng trực tiếp vào việc chế tạo sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ. 
+ Chi phí nhân công trực tiếp: Là các khoản trả cho người lao động trực tiếp sản 
xuất như tiền công, tiền lương và các khoản phụ cấp có tính chất lương, bảo hiểm y tế, 
bảo hiểm xã hội, kinh phí công đoàn của công nhân trực tiếp sản xuất. 
+ Chi phí sản xuất chung: Là những chi phí chung phát sinh ở các phân 
xưởng như tiền lương và các khoản phụ cấp trả cho nhân viên phân xưởng. 
 Chi phí bán hàng: Gồm các khoản chi phí phát sinh trong quá trình tiêu thụ sản 
phẩm, hàng hoá, dịch vụ như tiền lương, các khoản phụ cấp có tính chất lương trả cho 
nhân viên bán hàng, tiếp thị đóng gói, vận chuyển, bảo quản…, khấu hao tài sản cố 
định, chi phí vật liệu bao bì, dụng cụ, chi phí bảo hành sản phẩm, chi phí quảng cáo… 
 Chi phí quản lý doanh nghiệp: Gồm có các khoản chi cho bộ máy quản lý và 
điều hành doanh nghiệp, các chi phí liên quan đến hoạt động chung của doanh nghiệp 
như chi phí về lao động nhỏ, khấu hao tài sản cố định phục vụ cho bộ máy quản lý- điều 
hành doanh nghiệp, các chi phí phát sinh ở phạm vi toàn doanh nghiệp như chi phí vật 
liệu, đồ dùng văn phòng, lãi vay vốn kinh doanh, vốn đầu tư tài sản cố định, dự 
phòng… 
Như vậy, chi phí sản xuất kinh doanh là tổng hợp từ ba chi phí bộ phận là: Chi phí 
sản xuất, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp và được khái quát theo công 
thức sau: 
CPSXKD = CPSXSP + CPBH + CPQLDN 
Trong đó: CPSXKD : Là chi phí sản xuất kinh doanh 
 CPSXSP : Là chi phí sản xuất sản phẩm 
 CPQLDN : Là chi phí quản lý doanh nghiệp 
Do hoạt động chính của doanh nghiệp là sản xuất sản phẩm hàng hoá nên chi phí 
sản xuất sản phẩm chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí sản xuất kinh doanh của doanh 
nghiệp. Tuy nhiên tỷ trọng giữa các yếu tố chi phí trong tổng chi phí sản xuất kinh 
doanh là không giống nhau giữa các doanh nghiệp và ngay cả trong bản thân doanh 
nghiệp. Sở dĩ có sự khác nhau này là do đặc điểm sản xuất kinh doanh của từng doanh 
nghiệp và của cả ngay doanh nghiệp đó trong các giai đoạn sản xuất khác nhau thì kết 
cấu về chi phí cũng thay đổi. Tỷ trọng chi phí này còn phụ thuộc vào trình độ kỹ thuật 
của doanh nghiệp, điều kiện tự nhiên, loại hình sản xuất, trình độ tổ chức quản lý của 
mỗi doanh nghiệp. 
Việc nghiên cứu kết cấu chi phí sản xuất kinh doanh có ý nghĩa rất quan 
trọng, không những cho ta biết tỷ trọng các loại chi phí trong tổng số chi phí sản xuất 
kinh doanh mà còn biết được đặc điểm sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp cũng như 
trình độ công nghệ, trình độ quản lý của doanh nghiệp. Kết cấu chi phí sản xuất kinh 
doanh còn là tiền đề để kiểm tra giá thành sản phẩm, xác định phương hướng cụ thể cho 
việc phấn đấu hạ giá thành, mà làm được điều đó thì doanh nghiệp phải biết tiết kiệm 
bất kỳ một loại chi phí nào. 
1.1.2.3/ Phân loại chi phí sản xuất kinh doanh 
Chi phí sản xuất trong doanh nghiệp bao gồm nhiều loại, có nội dung kinh tế, mục 
đích, công dụng khác nhau. Tuỳ thuộc vào yêu cầu quản lý người ta tiến hành phân loại 
chi phí sản xuất kinh doanh theo những tiêu thức thích hợp. 
Phân loại chi phí là việc xắp xếp chi phí sản xuất vào từng loại, từng nhóm theo 
những đặc trưng nhất định. Xét về mặt lý luận cũng như thực tế, có nhiều cách phân loại 
chi phí khác nhau, tuy nhiên lựa chọn tiêu thức phân loại chi phí nào là phải dựa vào 
yêu cầu của công tác quản lý và hạch toán. Ta có thể tiến hành phân loại chi phí xuất 
kinh doanh theo một số tiêu thức phân loại chủ yếu sau: 
* Phân loại chi phí sản xuất theo nội dung kinh tế 
Theo cách phân loại này, căn cứ vào nội dung kinh tế và tính chất của chi phí để 
chia ra thành các yếu tố chi phí, mỗi yếu tố chi phí có cùng nội dung kinh tế không phân 
biệt chi phí đó phát sinh từ lĩnh vực nào, ở đâu, mục đích, tác dụng của chi phí như thế 
nào. Cách phân loại này giúp cho việc 
xây dựng và phân tích định mức vốn lưu động cũng như lập, kiểm tra và phân tích dự 
toán chi phí. Theo quy định hiện hành thì toàn bộ chi phí được chia thành các yếu tố 
sau: 
- Chi phí nguyên liệu, vật liệu: Gồm toàn bộ giá trị nguyên vật 
liệu chính, vật liệu phụ, phụ tùng thay thế, công cụ dụng cụ…sử dụng vào sản xuất 
kinh doanh (loại trừ giá trị không dùng hết nhập lại kho và phế liệu thu hồi). 
- Tiền lương và các khoản phụ cấp lương: Là toàn bộ tiền lương và phụ cấp có 
tính chất lương mà doanh nghiệp phải trả cho công nhân viên chức trong kỳ. 
- Chi phí bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn: Đây là khoản chi 
phí được trích lập theo tỷ lệ % tính theo lương và quy định hiện hành thì chiếm 19% 
trên tổng lương. 
- Chi phí khấu hao tài sản cố định: Là toàn bộ số tiền trích khấu hao trong kỳ 
của các loại tài sản cố định trong doanh nghiệp. 
- Chi phí dịch vụ mua ngoài: Là các khoản chi về điện, nước, điện thoại, tiền trả 
hoa hồng đại lý, uỷ thác và môi giới xuất- nhập khẩu, quảng cáo và các dịch vụ mua 
ngoài khác. 
- Chi phí khác bằng tiền: Là toàn bộ các chi phí bằng tiền chi cho hoạt động sản 
xuất kinh doanh của doanh nghiệp ngoài các khoản chi phí đã kể trên. 
Cách phân loại này rất cần thiết cho công tác kế toán, nó có ưu điểm là cho biết 
được kết cấu, tỷ trọng của từng loại chi phí mà doanh nghiệp đã chi ra trong kỳ để làm 
căn cứ để lập thuyết minh báo cáo tài chính phần: “Chi phí sản xuất kinh doanh theo 
yếu tố” phục vụ cung cấp thông tin cho quản trị doanh nghiệp và phân tích tình hình 
thực hiện dự toán chi phí trong doanh nghiệp. 
* Phân loại chi phí sản xuất theo mục đích công dụng 
Cơ sở của phương pháp này là dựa vào công dụng kinh tế của chi phí, địa điểm 
phát sinh cũng như mức phân bổ chi phí cho từng đối tượng. Theo quy định, giá trị toàn 
bộ của sản phẩm bao gồm các yếu tố sau: 
- Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Bao gồm chi phí về các loại nguyên vật liệu 
chính, nguyên vật liệu phụ, nhiên liệu…sử dụng trực tiếp vào việc sản xuất, chế tạo sản 
phẩm hay thực hiện các công việc lao vụ, dịch vụ. Không tính vào khoản mục này 
những chi phí nguyên vật liệu dùng vào mục đích phục vụ nhu cầu sản xuất chung hay cho 
những hoạt động ngoài lĩnh vực sản xuất. 
- Chi phí nhân công trực tiếp: Bao gồm chi phí về tiền lương, phụ cấp phải trả và 
các khoản trích BHXH, BHYT và KPCĐ, trích trước tiền lương nghỉ phép trên tiền 
lương của công nhân trực tiếp sản xuất theo quy định. Không tính vào khoản này khoản 
tiền lương phụ cấp và các khoản trích trên tiền lương của nhân viên phân xưởng, nhân 
viên bán hàng, nhân viên quản lý doanh nghiệp hay nhân viên khác. 
- Chi phí sản xuất chung: Là chi phí dùng vào việc quản lý và phục vụ sản xuất 
chung tại bộ phận sản xuất (phân xưởng, đội trại…); bao gồm các điều khoản sau: 
+ Chi phí nhân viên phân xưởng: Gồm các chi phí về tiền lương, phụ cấp phải trả 
và các khoản trích BHXH, BHYT, KPCĐ trên tiền lương của nhân viên quản lý, nhân 
viên thống kê, nhân viên bảo vệ…tại phân xưởng sản xuất theo quy định. 
+ Chi phí vật liệu: Gồm vật liệu các loại sử dụng cho nhu cầu sản xuất chung của 
phân xưởng (đội, trại …) sản xuất, như dùng để sửa chữa tài sản cố định, dùng cho công 
tác quản lý tại phân xưởng. 
+ Chi phí dụng cụ sản xuất: Chi phí về các loại công cụ, dụng cụ dùng cho nhu cầu 
sản xuất chung của phân xưởng sản xuất như khuôn mẫu, dụng cụ, giá lắp, dụng cụ cầm 
tay… 
+ Chi phí khấu hao tài sản cố định: Bao gồm số khấu hao của tài sản cố định hữu 
hình, tài sản vô hình và tài sản cố định thuê tài chính sử dụng ở phân xưởng sản xuất 
như khấu hao máy móc thiết bị sản xuất, khấu hao nhà xưởng… 
+ Chi phí dịch vụ mua ngoài: Bao gồm các khoản chi về dịch vụ mua ngoài, thuê 
ngoài để sử dụng cho nhu cầu sản xuất chung của phân xưởng sản xuất như chi phí về 
điện, nước, điện thoại, thuê sửa chữa tài sản cố định. 
+ Chi phí bằng tiền khác: Bao gồm các khoản chi bằng tiền ngoài các khoản chi đã 
kể trên, sử dụng cho nhu cầu sản xuất chung của phân xưởng sản xuất. 
Phân loại chi phí sản xuất theo mục đích, công dụng kinh tế có tác dụng phục vụ 
cho việc quản lý chi phí theo định mức; là cơ sở cho kế toán tập hợp chi phí sản xuất và 
tính giá thành sản phẩm theo khoản mục; là căn cứ để phân tích tình hình thực hiện kế 
hoạch giá thành và định mức cho kỳ sau. 
* Phân loại chi phí sản xuất theo mối quan hệ giữa chi phí với khối lượng sản 
phẩm, công việc, lao vụ 
Căn cứ vào mối quan hệ giữa chi phí sản xuất kinh doanh với khối lượng hoạt 
động (tính theo sản lượng hàng hoá hoặc doanh thu), người ta chia chi phí làm ba loại: 
- Chi phí khả biến hoặc biến phí: Là các khoản chi phí thay đổi tỷ lệ thuận với 
khối lượng sản xuất ra. Sự thay đổi này chỉ đúng khi ta xét về tổng thể chi phí trên khối 
lượng tổng sản phẩm hàng hoá sản xuất ra nhưng nếu tính cho một đơn vị sản phẩm thì 
lại không đổi. Những chi phí thuộc về chi phí khả biến gồm có: Chi phí nguyên vật liệu 
trực tiếp, nhiên liệu, động lực, tiền lương công nhân trực tiếp sản xuất, hoa hồng đại lý 
và các khoản chi phí khác. 
- Chi phí bất biến (hay còn gọi là định phí): Là các khoản chi phí không đổi khi 
khối lượng sản phẩm sản xuất ra thay đổi trong một phạm vi nhất định nào đó. Ngược 
lại, chi phí bất biến tính về tổng thể (trong phạm vi giới hạn khối lượng sản phẩm sản 
xuất ra) là không đổi nhưng chi phí bất biến tính cho một đơn vị sản phẩm sẽ giảm đi 
khi khối lượng sản phẩm sản xuất ra tăng lên và ngược lại. Những chi phí thuộc về biến 
phí bao gồm : Chi phí khấu hao tài sản cố định, chi phí bảo dưỡng máy móc thiết bị, 
tiền lương bộ phận quản lý doanh nghiệp, tiền thuê nhà xưởng, đất đai máy móc, chi phí 
bảo hiểm… 
- Chi phí hỗn hợp: Là các khoản chi phí vừa thể hiện đặc tính định phí vừa thể 
hiện đặc tính của biến phí. Thuộc loại chi phí này bao gồm: Chi phí về 
tiền điện, điện thoại, fax, chi phí sửa chữa thường xuyên tài sản cố định. 
Việc phân loại chi phí theo phương pháp này có ý nghĩa lớn đối với công tác quản 
lý doanh nghiệp. Qua việc xem xét mối quan hệ giữa khối lượng sản 
xuất với chi phí bỏ ra giúp các nhà quản lý tìm ra những biện pháp quản lý thích hợp 
với từng loại chi phí để tiến tới hạ thấp giá thành sản phẩm. Đồng thời việc phân loại 
này có tác dụng xây dựng các mô hình chi phí trong mối quan hệ với sản lượng và lợi 
nhuận, xác định điểm hoà vốn và phục vụ các quyết định quan trọng khác trong quá 
trình sản xuất kinh doanh. 
* Phân loại chi phí sản xuất theo phương pháp tập hợp chi phí 
Theo tiêu thức này chi phí sản xuất kinh doanh được chia thành chi phí trực tiếp và 
chi phí gián tiếp. 
- Chi phí trực tiếp: Là chi phí liên quan trực tiếp đến việc sản xuất một loại sản 
phẩm, một công việc, lao vụ hoặc một hoạt động, một địa điểm nhất định và hoàn toàn 
có thể hạch toán , quy nạp trực tiếp cho sản phẩm, công việc lao vụ, dịch vụ đó. 
- Chi phí gián tiếp: Là các chi phí có liên quan đến nhiều sản phẩm, công việc 
lao vụ, dịch vụ, nhiều đối tượng khác nhau nên phải tập hợp, quy nạp cho từng đối 
tượng bằng cách phân bổ gián tiếp. 
Cách phân loại này có ý nghĩa thuần tuý đối với kỹ thuật hạch toán, trường hợp có 
phát sinh chi phí gián tiếp bắt buộc phải áp dụng phương pháp phân bổ, lựa chọn tiêu 
thức phân bổ phù hợp. Mức độ chính xác của chi phí gián tiếp tập hợp cho từng đối 
tượng phụ thuộc vào tính hợp lý và khoa học của tiêu chuẩn phân bổ chi phí. Vì vậy, 
các nhà quản trị doanh nghiệp phải hết sức quan tâm đến việc lựa chọn tiêu thức phân 
bổ chi phí nếu muốn có thông tin chuẩn mực về chi phí và kết quả lợi nhuận từng loại 
sản phẩm, dịch vụ, từng loại hoạt động doanh nghiệp. 
Ngoài các cách phân loại chi phí trên, người ta còn phân loại chi phí sản xuất theo 
các tiêu thức khác nhau. Tuy nhiên việc lựa chọn tiêu thức phân loại nào là tuỳ thuộc 
vào tính chất, địa điểm, ngành nghề kinh doanh và mục tiêu quản lý. 
1.1.3/ Giá thành sản phẩm 
1.1.3.1/ Khái niệm, bản chất và nội dung của giá thành sản phẩm 
* Khái niệm 
Sự vận động của quá trình sản xuất kinh doanh ở doanh nghiệp sản xuất bao gồm 
hai mặt đối lập nhau nhưng có liên quan mật thiết với nhau. Một là chi phí mà doanh 
nghiệp bỏ ra, hai là kết quả sản xuất mà doanh nghiệp thu được. Những sản