Luận văn Tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí tại các doanh nghiệp may Việt Nam

1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Dệt may được coi là một trong những ngành trọng điểm của nền công nghiệp Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong đó các DN may đóng vai trò chủ lực. Theo số liệu từ Hiệp hội Dệt may Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu năm 2012 đối với hàng dệt may và xơ sợi dệt các loại đạt 17,2 tỷ USD, tăng 8,5% so với 2011 và mục tiêu đến năm 2015 kim ngạch xuất khẩu đạt 19 tỷ USD thu hút trên 2.500.000 lao động, năm 2020 đạt từ 25-27 tỷ USD. Với vai trò quan trọng và to lớn của ngành dệt may đối với nền kinh tế của đất nước như vậy thì việc bảo đảm cho các doanh nghiệp dệt may tăng trưởng và phát triển bền vững trong hoàn cảnh nền kinh tế thế giới có nhiều biến động là hết sức cần thiết, nhất là khi toàn thế giới đang lâm vào cuộc khủng hoảng và suy thoái kinh tế như hiện nay. Các DN may Việt nam hiện nay vẫn chủ yếu là sản xuất theo quy cách và thiết kế của khách hàng và trong nhiều trường hợp sử dụng nguyên phụ liệu do người mua chỉ định. Mặc dù kim ngạch xuất khẩu lớn nhưng doanh thu thực tế từ các hoạt động này là rất thấp dẫn đến lợi nhuận thấp, thậm chí một số doanh nghiệp còn có lợi nhuận âm.Bên cạnh đó, từ khi gia nhập WTO, ngành dệt may đang phải đối mặt với nhiều thách thức lớn, phải cạnh tranh ngang bằng với các cường quốc xuất khẩu lớn như Trung Quốc, Ấn Độ (cạnh tranh về giá cả) và Hàn Quốc, Nhật Bản (cạnh tranh về mẫu mã, thiết kế). Áp lực cạnh tranh này buộc các DN may Việt nam phải có chiến lược phát triển, quản lý tốt chi phí giảm giá thành sản xuất, đầu tư vào máy móc thiết bị nâng cao chất lượng sản phẩm và hiệu quả sản xuất kinh doanh. Trong bối cảnh đó, nhu cầu thông tin kế toán quản trị của nhà quản trị là rất lớn, đặc biệt hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí luôn giữ vai trò quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp, nó bao gồm việc cung cấp và phân tích thông tin chi phí để ra quyết định đầu tư, cung cấp thông tin để hỗ trợ cho việc sản xuất các sản phẩm với chi phí thấp, đảm bảo chất lượng sản phẩm, giao hàng đúng thời gian quy định. Tuy nhiên, hệ thống kế toán chi phí trong các doanh nghiệp nói chung và trong các doanh nghiệp may nói riêng mới chỉ tập trung vào việc thiết lập thông tin kế toán tài chính phục vụ cho việc lập báo cáo tài chính, chưa chú trọng đến việc cung cấp thông tin phục vụ cho quản trị doanh nghiệp. Hiện nay, công tác tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí tại các doanh nghiệp may đang gặp nhiều khó khăn, khả năng phối hợp giữa các bộ 2 phận, hệ thống trong doanh nghiệp để tổ chức thu thập đầy đủ dữ liệu đầu vào, xử lý và cung cấp thông tin chi phí còn nhiều hạn chế. Với hệ thống kế toán quản trị chi phí như hiện nay, các doanh nghiệp may sẽ khó có thể đứng vững trong môi trường cạnh tranh khu vực và thế giới. Để tổ chức được hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí nhằm đáp ứng tốt nhất cho yêu cầu quản trị doanh nghiệp luôn là công việc phức tạp, đòi hỏi sự nỗ lực từ nhiều phía như: từ nhu cầu thông tin kế toán quản trị chi phí của các nhà quản trị, việc phối hợp giữa các bộ phận trong doanh nghiệp đến việc tổ chức bộ máy kế toán và các phần hành công việc kế toán quản trị chi phí để đáp ứng tốt nhất nhu cầu thông tin về chi phí cho quản trị doanh nghiệp của các nhà quản lý các cấp trong doanh nghiệp. Do vậy, việc nghiên cứu đặc điểm và nội dung của hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí trên cơ sở đó tổ chức được hệ thống thông tin này trong các doanh nghiệp may Việt Nam là việc làm rất cần thiết trong giai đoạn hiện nay. Xuất phát từ những lý do nêu trên, luận án nghiên cứu đề tài “Tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp may Việt Nam” 2. Mục tiêu nghiên cứu Hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí là một công cụ hữu ích giúp các nhà quản trị doanh nghiệp kiểm soát chi phí. Mục tiêu nghiên cứu của luận án là nghiên cứu thực trạng HTTT KTQT chi phí đã được tổ chức ở các doanh nghiệp may Việt Nam như thế nào? Từ đó đề xuất giải pháp tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp may nhằm khai thác lợi ích của hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí đối với công tác quản trị doanh nghiệp. 3. Câu hỏi nghiên cứu Để đạt được mục tiêu nghiên cứu của luận án, luận án cần phân tích các vấn đề liên quan đến HTTT KTQT chi phí trong các doanh nghiệp may nhằm trả lời các câu hỏi sau: 1. Nhu cầu thông tin kế toán quản trị nói chung và thông tin kế toán quản trị chi phí của nhà quản trị trong doanh nghiệp may Việt Nam và mức độ thỏa mãn của họ đối với thông tin do kế toán chi phí cung cấp hiện nay như thế nào? 2. Có những nhân tố nào ảnh hưởng tới HTTT KTQT chi phí trong các doanh nghiệp may? 3. Việc tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp may đang thực hiện ở mức độ như thế nào? 4. Từ kết quả đánh giá thực trạng tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị 3 chi phí trong các doanh nghiệp may đưa ra những giải pháp nào để có thể tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp may nhằm khai thác lợi ích của hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí đối với công tác quản trị doanh nghiệp? 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu: 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Luận án nghiên cứu về hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp may Việt Nam 4.2. Phạm vi nghiên cứu: Hiện nay, tỷ lệ các DN may có quy mô nhỏ chiếm chưa đến 20% về số lượng các DN may Việt Nam, và HTTT KTQT chi phí cũng rất khó thực hiện tại các DN nhỏ do đòi hỏi về khả năng đầu tư tài chính, nguồn nhân lực. Vì vậy, phạm vi nghiên cứu được thực hiện tại các doanh nghiệp may có quy mô lớn và quy mô vừa. 5. Những đóng góp của luận án và đề xuất các nghiên cứu tiếp theo Luận án có đóng góp cả về tính lý luận và tính thực tiễn. Về mặt lý luận, dựa trên cơ sở lý thuyết về hệ thống thông tin quản trị doanh nghiệp, luận án đã nghiên cứu đồng bộ cả ba nội dung của hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí là hệ thống thông tin dự toán chi phí, hệ thống thông tin chi phí thực hiện và hệ thống thông tin kiểm soát chi phí nhằm đưa ra một mối liên hệ mật thiết về thông tin trong kiểm soát chi phí đó là thông tin quá khứ, hiện tại và tương lai. Từ đó có thể khẳng định vai trò của hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí trong việc ra quyết định của nhà quản trị để trả lời câu hỏi có tồn tại mối quan hệ giữa HTTT kế toán quản trị chi phí và hiệu quả công tác quản trị doanh nghiệp hay không? Nghiên cứu được thực hiện trong các DN may Việt Nam nhưng hoàn toàn có thể áp dụng cho các ngành sản xuất công nghiệp khác như sản xuất thuốc lá, xi măng, bia,... Về mặt thực tiễn, luận án đã chỉ ra một vấn đề mà các DN may đang gặp phải hiện nay là làm thế nào đạt mục tiêu kiểm soát chi phí, hạ giá thành sản phẩm và nâng cao năng lực cạnh tranh khi hội nhập. Luận án đã góp phần làm sáng tỏ việc các nhà quản trị DN may cần phải biết cách phân loại tính toán chi phí kinh doanh một cách chính xác, cần phải có thông tin về chi phí không phải chỉ ở phạm vi toàn doanh nghiệp mà từng khâu, từng bộ phận, cá nhân tham gia vào quá trình SXKD để có thể kiểm soát được chi phí. Luận án đã chỉ ra để tổ chức tốt hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí, các giải pháp cho doanh 4 nghiệp may cần có sự đồng bộ, thống nhất xuyên suốt từ các giải pháp về HTTT dự toán chi phí đến các giải pháp về HTTT kiểm soát chi phí và ra quyết định kinh doanh. Qua đó đề xuất các giải pháp tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí khá cụ thể để các DN may có thể ứng dụng vào thực tiễn quản trị chi phí của doanh nghiệp. 6. Kết cấu của luận án Ngoài lời mở đầu và kết luận, luận án được kết cấu thành 4 chương: Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu của luận án Chương 2: Cơ sở lý luận về tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp sản xuất Chương 3: Thực trạng tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp may Việt Nam Chương 4: Giải pháp tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp may Việt Nam 5 CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN 1.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu ở nƣớc ngoài Luận án đã trình bày các nghiên cứu của các tác giả khác nhau có liên quan đến tổ chức HTTT kế toán quản trị chi phí. Theo Laudon J.P (2003), HTTT kế toán được xác định như một tổng thể gồm con người, thiết bị (phần cứng), các chương trình máy tính (phần mềm), dữ liệu được lưu trữ và các phương án tổ chức dữ liệu, mạng kết nối và quá trình thiết lập thông tin về tình hình phân bổ và sử dụng nguồn lực, về tình hình kinh doanh cho người sử dụng. Chang (2001) khẳng định HTTT kế toán đóng vai trò then chốt trong hiệu quả tổ chức quản trị doanh nghiệp, đặc biệt trong môi trường cạnh tranh toàn cầu. Nghiên cứu “Vai trò của thông tin kế toán trong quá trình ra quyết định ở các doanh nghiệp sản xuất sữa CHLB Đức” của Eva, Heidhues & Chris Patel (2008) cho rằng sự phát triển của lý thuyết quản trị chi phí, cộng với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin sẽ là công cụ tốt nhất trong công tác quản trị doanh nghiệp. Nghiên cứu cho rằng các nhà quản trị doanh nghiệp cần phải được thuyết phục về tác dụng của HTTT kế toán chi phí trong quá trình ra quyết định. Tuy nhiên, nghiên cứu chưa làm rõ được mối quan hệ giữa nhu cầu của nhà quản trị doanh nghiệp với thông tin KTQT chi phí. Vấn đề này cần phải được nghiên cứu sâu hơn vì đó là nền tảng thiết lập HTTT KTQT chi phí. Các tác giả Barfield, Raiborn & Kinney (1998) trong tài liệu Cost Accounting: Traditions and Innovations cho rằng hệ thống thông tin kế toán chi phí sẽ thiên về việc cung cấp thông tin cho quản trị nội bộ. Kế toán chi phí có chức năng phân tích về tình hình chi phí và khả năng sinh lời của các dự án, quá trình hoặc sản phẩm nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh. Theo đó, hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí bao gồm 2 bước: Bước 1: thu thập các thông tin về chi phí thông qua phân loại dựa vào bản chất như chi phí nguyên vật liệu, chi phí về lao động,... Bước 2: truy nguyên và phân bổ lại chi phí vào một hay nhiều đối tượng tạo phí như các hoạt động, các phòng ban, khách hàng hay các sản phẩm. Thông qua 2 bước này nhà quản lý mới có thể có đầy đủ thông tin nắm bắt được chính xác đối tượng chi phí, biết được cụ thể bộ phận, khâu nào gây lỗ hoặc không sinh lãi. Tuy vậy, nghiên cứu chưa đề cập đến khía cạnh tổ chức HTTT KTQT chi phí như cách thức thiết lập cơ sở dữ liệu, các phương pháp thiết lập thông tin và hệ thống báo cáo cung cấp thông tin KTQT chi phí. 6 Nghiên cứu của Monden, Y. Và Hamada, K.(1991) trong các DN Nhật Bản cho thấy kế toán quản trị chi phí ngày càng được ứng dụng hiệu quả và hiện đại. Có nhiều phương pháp kế toán quản trị chi phí mới ra đời nhằm xác định chính xác hơn chi phí cho các đối tượng chịu phí như phương pháp chi phí mục tiêu, phương pháp chi phí hoàn thiện liên tục và được ứng dụng rất hiệu quả trong các công ty ở Nhật. . Nghiên cứu này phù hợp với các doanh nghiệp sản xuất có quy mô lớn và có quy trình sản xuất tiên tiến như áp dụng các tiêu chuẩn quản lý ISO. Việc ứng dụng các phương pháp quản trị chi phí hiện đại vào các doanh nghiệp Việt Nam trong bối cảnh các doanh nghiệp đang dần được chuẩn hóa và hội nhập quốc tế là một vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu. Hệ thống thông tin KTQT chi phí không chỉ được nghiên cứu ở mặt lý thuyết mà còn được nghiên cứu ứng dụng vào một số ngành cụ thể như ngành xây dựng, khách sạn, bệnh viện, ngân hàng. Laudon, J.P (2003) cho rằng việc thiết kế hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí phụ thuộc vào đặc điểm riêng có của từng doanh nghiệp và yêu cầu riêng của từng bộ phận trong hệ thống. Nghiên cứu của Omar A.A.Jawabreh (2012) “Vai trò của hệ thống thông tin kế toán trong quá trình lập kế hoạch, kiểm soát và ra quyết định trong các khách sạn Jodhpur” cho thấy mối quan hệ giữa HTTT kế toán với quá trình ra quyết định trong quản trị khách sạn. Nghiên cứu đã chỉ ra những khó khăn của các khách sạn tại Jodhpur, Ấn Độ khi ứng dụng HTTT kế toán quản trị chi phí đó là chi phí để vận hành một HTTT kế toán quản trị là quá cao, cơ sở vật chất cho ứng dụng HTTT kế toán quản trị chi phí như hệ thống phần mềm máy tính, con người chưa đáp ứng đủ và đặc biệt nhà quản trị chưa thực sự bị thuyết phục bởi các phương pháp KTQT chi phí. Như vậy, kế toán quản trị nói chung và HTTT kế toán quản trị chi phí nói riêng là công cụ quản lý rất hiệu quả, đã được các tác giả nghiên cứu nhiều ở các góc độ khác nhau. Trên cơ sở các nghiên cứu trên thế giới, luận án có sự kế thừa các lý luận về bản chất của kế toán chi phí, HTTT kế toán quản trị chi phí, về mối quan hệ của HTTT kế toán quản trị chi phí với cấu trúc của một tổ chức. Từ đó kế thừa và phát triển HTTT kế toán quản trị chi phí phù hợp với các điều kiện cụ thể ở Việt nam. Để xây dựng được một hệ thống thông tin KTQT chi phí có thể áp dụng hiệu quả vào doanh nghiệp trong một lĩnh vực cụ thể cần đi sâu nghiên cứu đặc điểm tổ chức sản xuất của đơn vị, nhu cầu thông tin KTQT chi phí của nhà quản trị trong từng lĩnh vực cụ thể và khả năng áp dụng các phương pháp KTQT của các doanh nghiệp. Chính vì vậy, rất cần 7 thiết nghiên cứu và xây dựng một hệ thống thông tin KTQT chi phí trong các doanh nghiệp may Việt Nam. Đây cũng là khoảng trống mà tác giả tìm thấy trong các nghiên cứu trên thế giới về hệ thống thông tin KTQT chi phí. 1.2. Tổng quan các công trình nghiên cứu trong nƣớc Kế toán quản trị chi phí nói chung và HTTT kế toán quản trị chi phí nói riêng mới được đề cập nghiên cứu tại Việt Nam từ sau năm 1995. Có thể nói rằng các nghiên cứu trong nước từ năm 1995 trở lại đây cho thấy các tác giả đã nghiên cứu những vấn đề cơ bản về kế toán chi phí, kế toán quản trị chi phí, HTTT kế toán quản trị chi phí. Các nghiên cứu đã khẳng định tầm quan trọng của kế toán quản trị chi phí, hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp. Tác giả Phạm Văn Dược (1997) đã chỉ ra sự khác biệt giữa KTTC và KTQT, trên cơ sở đó đưa ra các giải pháp xây dựng các nội dung của KTQT như phân loại chi phí, xây dựng dự toán, xây dựng mối quan hệ CPV, phân tích biến động chi phí và phương hướng vận dụng các nội dung này vào các doanh nghiệp Việt nam. Tác giả Phạm Văn Dược, Huỳnh Lợi (2009) trong nghiên cứu “Mô hình và cơ chế vận hành kế toán quản trị” đã góp phần làm sáng tỏ trên phương diện nhận thức về một sự chuyển biến hội nhập mạnh mẽ của nền kế toán Việt Nam với nền kế toán thế giới. Hệ thống kế toán doanh nghiệp không còn duy nhất một bộ phận kế toán tài chính mà còn bao gồm cả bộ phận kế toán tài chính và bộ phận kế toán quản trị. Một số vấn đề về mặt tổ chức ứng dụng kế toán quản trị trong doanh nghiệp cũng đã được làm rõ trong nghiên cứu. TS Hồ Tiến Dũng (2009) trong nghiên cứu “Tổ chức hệ thống thông tin quản trị doanh nghiệp” đã tập trung vào phương thức tổ chức, thiết kế và sử dụng hệ thống thông tin để đạt được mục tiêu của doanh nghiệp. Kết quả nghiên cứu đã góp phần làm rõ cơ sở và phương pháp để xây dựng hệ thống thông tin phục vụ công tác quản trị doanh nghiệp. Đây là một nền tảng quan trọng cho các nghiên cứu tiếp theo về các lĩnh vực riêng biệt của hệ thống thông tin quản trị như hệ thống thông tin kế toán, hệ thống thông tin quản trị sản xuất, hệ thống thông tin quản trị nhân sự,.... Ngoài ra, có nhiều bài viết trên các tạp chí chuyên ngành như "Quản trị chi phí theo lợi nhuận mục tiêu và khả năng vận dụng tại Việt Nam" của PGS.TS Trương Bá Thanh và TS Nguyễn Công Phương (2009); "Tổ chức hệ thống thông tin kế toán trong các tập đoàn kinh tế" của Hoàng Văn Ninh (2010) đã đưa ra các 8 phương án đề xuất để vận dụng tổ chức HTTT kế toán quản trị chi phí vào các doanh nghiệp tại Việt Nam hiện nay. Tóm lại, thông qua nghiên cứu tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến kế toán quản trị và HTTT kế toán quản trị chi phí trong nước và trên thế giới, tác giả đã nhìn nhận được tầm quan trọng cũng như giá trị của HTTT kế toán quản trị chi phí đối với các doanh nghiệp Việt Nam nói chung và doanh nghiệp may nói riêng. Trên cơ sở những nghiên cứu trên, tác giả hệ thống hóa về mặt lý luận về HTTT KTQT chi phí đồng thời tập trung nghiên cứu mối quan hệ giữa hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí với đặc điểm tổ chức sản xuất và định mức chi phí riêng có trong ngành may. Từ đó, luận án sẽ đề xuất các giải pháp tổ chức HTTT kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp thuộc ngành may theo các nội dung: Tổ chức hệ thống thông tin dự toán chi phí; Tổ chức hệ thống thông tin thực hiện chi phí và Tổ chức kiểm soát thông tin chi phí. Đây là các nội dung mà các nghiên cứu trước chưa đề cập đến. 1.3. Phƣơng pháp nghiên cứu của luận án Xuất phát từ mục tiêu nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu của luận án, tác giả luận án sử dụng phương pháp định tính gồm thống kê mô tả, tổng hợp, so sánh, điều tra, khảo sát,.. trong nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn. 1.3.1. Phương pháp thu thập thông tin Phương pháp được sử dụng thu thập thông tin là phỏng vấn sâu, gọi điện thoại, điều tra khảo sát tại doanh nghiệp. Tác giả đã tiến hành phỏng vấn sâu 2 doanh nghiệp, gửi phiếu điều tra cho 50 doanh nghiệp, nhận về được 40 phiếu trả lời đáp ứng yêu cầu. Mẫu Phiếu điều tra được thiết kế dành cho hai đối tượng được phỏng vấn. Mẫu phiếu tại Phụ lục 01B dành cho các nhà quản trị Doanh nghiệp (thành viên Ban GĐ, HĐQT). Mẫu phiếu tại Phụ lục 01C dành cho các đối tượng là Kế toán trưởng, kế toán chi phí. 1.3.2. Phương pháp tổng hợp, phân tích dữ liệu Những thông tin lấy từ các quan sát trực tiếp, các cuộc phỏng vấn và các phiếu điều tra trên sẽ được mã hóa theo nhóm các nội dung, nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức HTTT kế toán quản trị chi phí. Tiếp đó sẽ được phân tích và tổng hợp thông tin với kết quả như Phụ lục 01E. KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 Kế toán quản trị chi phí nói chung và hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí nói riêng là công cụ kiểm soát chi phí rất hiệu quả, đã được các tác giả 9 trong và ngoài nước nghiên cứu dưới nhiều góc độ khác nhau. Thông qua nghiên cứu tổng quan, luận án kế thừa các lý luận về kế toán chi phí, kế toán quản trị chi phí, về hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí. Đồng thời, luận án cũng chỉ ra phương pháp nghiên cứu của luận án là phương pháp định tính nhằm nghiên cứu về nhu cầu của nhà quản trị doanh nghiệp may về HTTT kế toán quản trị chi phí, thực trạng tổ chức HTTT kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp may. Từ đó làm cơ sở cho việc đề xuất các giải pháp tổ chức HTTT kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp may Việt Nam. CHƢƠNG 2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TRONG DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT 2.1. Khái quát về tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp sản xuất. 2.1.1. Khái niệm về chi phí, quản trị chi phí và tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp sản xuất. Những khái niệm trình bày ở phần này làm cơ sở để nhận thức rõ ràng và thực hiện tổ chức hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp xuyên suốt các nội dung tiếp theo của luận án. 2.1.1.1. Chi phí Luận án nghiên cứu nhiều khái niệm về chi phí ở những phạm vi, góc độ khác nhau. Tuy vậy, dù quan niệm như thế nào thì chi phí phải mang ba đặc trưng bắt buộc là: (1) chi phí phải là sự hao phí về nguồn lực; (2) sự hao phí về nguồn lực phải gắn liền với kết quả hoạt động của doanh nghiệp; (3) các nguồn lực bị hao phí phải được đánh giá. . 2.1.1.2. Kế toán quản trị chi phí. Trên cơ sở các khái n