Theo quan điểm hiện đại, mỗi doanh nghiệp được xem như một tế bào sống cấu
thành nên toàn bộ nền kinh tế. Tế bào sống đó cũng cần phải có quá trình trao đổi chất với
môi trường bên ngoài thì mới tồn tại và phát triển được, Vốn chính là đối tượng của quá
trình trao đổi đó. Nó đảm bảo sự sống cho doanh nghiệp, nếu thiếu hụt thì doanh nghiệp sẽ
mất khả năng thanh toán. Nói cách khác, vốn là điều kiện cho sự tồn tại và phát triển của
bất kỳ doanh nghiệp nào.
Do đó, hiệu quả của quản lý và sử dụng vốn trở thành vấn đề có ý nghĩa vô cùng quan
trọng với các doanh nghiệp. Nếu đồng vốn mà doanh nghiệp sử dụng có khả năng đem lại lợi
nhuận cao thì doanh nghiệp không những bù đắp được chi phí mà còn tích luỹ được để tái sản
xuất mở rộng. Vốn kinh doanh tham gia vào hầu hết các giai đoạn của chu kỳ sản xuất kinh
doanh. Vì vậy, việc quản lý và sử dụng nguồn vốn kinh doanh sao cho có hiệu quả tác động
mạnh mẽ tới khả năng sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Tuy vậy, trên thực tế tình hình
quản lý và sử dụng của các doanh nghiệp kinh doanh còn nhiều bất cập và chưa được quan tâm
đúng mức.
đề tài: “ Vốn kinh doanh và một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn
kinh doanh tại Công ty Cổ phần Xây dựng Công trình Thăng Long 9” làm đề tài cho
khoá luận tốt nghiệp của mình.
Ngoài lời nói đầu và k ết luận, Khóa luận của em đư ợc trình bày theo 3 phần:
Phần I : Cơ sở lý luận về vốn và hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh trong doanh
nghiệp.
Phần II: Thực trạng vốn và công tác quản lý sử dụng vốn tại Công ty Cổ phần Xây
dựng Công trình Thăng Long 9
Phần III: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty Cổ
phần Xây dựng Công trình Thăng Long 9
95 trang |
Chia sẻ: lvbuiluyen | Lượt xem: 5578 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Vốn kinh doanh và một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh tại Công ty Cổ phần Xây dựng Công trình Thăng Long 9, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
LUẬN VĂN:
Vốn kinh doanh và một số giải pháp nâng cao
hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh tại Công ty
Cổ phần Xây dựng Công trình Thăng Long 9
Lời nói đầu
Theo quan điểm hiện đại, mỗi doanh nghiệp được xem như một tế bào sống cấu
thành nên toàn bộ nền kinh tế. Tế bào sống đó cũng cần phải có quá trình trao đổi chất với
môi trường bên ngoài thì mới tồn tại và phát triển được, Vốn chính là đối tượng của quá
trình trao đổi đó. Nó đảm bảo sự sống cho doanh nghiệp, nếu thiếu hụt thì doanh nghiệp sẽ
mất khả năng thanh toán. Nói cách khác, vốn là điều kiện cho sự tồn tại và phát triển của
bất kỳ doanh nghiệp nào.
Do đó, hiệu quả của quản lý và sử dụng vốn trở thành vấn đề có ý nghĩa vô cùng quan
trọng với các doanh nghiệp. Nếu đồng vốn mà doanh nghiệp sử dụng có khả năng đem lại lợi
nhuận cao thì doanh nghiệp không những bù đắp được chi phí mà còn tích luỹ được để tái sản
xuất mở rộng. Vốn kinh doanh tham gia vào hầu hết các giai đoạn của chu kỳ sản xuất kinh
doanh. Vì vậy, việc quản lý và sử dụng nguồn vốn kinh doanh sao cho có hiệu quả tác động
mạnh mẽ tới khả năng sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Tuy vậy, trên thực tế tình hình
quản lý và sử dụng của các doanh nghiệp kinh doanh còn nhiều bất cập và chưa được quan tâm
đúng mức.
đề tài: “ Vốn kinh doanh và một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn
kinh doanh tại Công ty Cổ phần Xây dựng Công trình Thăng Long 9” làm đề tài cho
khoá luận tốt nghiệp của mình.
Ngoài lời nói đầu và kết luận, Khóa luận của em được trình bày theo 3 phần:
Phần I : Cơ sở lý luận về vốn và hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh trong doanh
nghiệp.
Phần II: Thực trạng vốn và công tác quản lý sử dụng vốn tại Công ty Cổ phần Xây
dựng Công trình Thăng Long 9
Phần III: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty Cổ
phần Xây dựng Công trình Thăng Long 9
Phần 1
Cơ sở Lý luận về vốn và hiệu quả sử dụng vốn
sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp
I. Khái quát về vốn
1. Khái niệm
Trong nền kinh tế thị trường các doanh nghiệp tham gia hoạt động sản xuất kinh
doanh đều với mục đích là sản xuất ra hàng hoá và dịch vụ để trao đổi với các đơn vị kinh
tế khác nhằm mục đích tối đa hoá lợi nhuận. Nhưng để tiến hành sản xuất kinh doanh thì
cần thiết phải có vốn. Vậy vốn là gì ?
Từ trước đến nay, có rất nhiều khái niệm về vốn, và mỗi khái niệm đều có những ưu
điểm khác nhau, tuỳ điều kiện, mục đích nghiên cứu mà người ta có thể tiếp cận vốn dưới
giác độ nào.
Theo các nhà kinh tế học cổ điển tiếp cận vốn dưới góc độ hiện vật, “Vốn là yếu tố
đầu vào của quá trình sản xuất kinh doanh” [3] .Đây là cách hiểu phù hợp với trình độ
quản trị còn sơ khai, nó rất đơn giản, dễ hiểu nhưng chưa đầy đủ và chưa phản ánh hết mặt
tài chính của vốn.
Theo quan điểm của Mác dưới góc độ các yếu tố sản xuất, “Vốn (tư bản) là giá trị
mang lại giá trị thặng dư, là một đầu vào của quá trình sản xuất” [3] . Định nghĩa của
C.Mác có tầm khái quát lớn, tuy nhiên trong bối cảnh lúc đó khi mà nền kinh tế chưa phát
triển, C.Mác quan niệm chỉ có khu vực sản xuất mới tạo ra giá trị thặng dư cho nền kinh tế.
Và tiền chỉ được gọi là vốn khi nó được dùng để đầu tư vào sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp với mục đích là lợi nhuận. Quan điểm này đã chỉ rõ mục tiêu của quản trị và
sử dụng vốn, nhưng quan điểm này lại mang tính trừu tượng, do đó hạn chế về ý nghĩa
nhất là đối với các vấn đề như hạch toán, phân tích tình hình quản trị và sử dụng vốn của
doanh nghiệp.
Theo Paul-Sammelson, nhà kinh tế học theo trường phái tân cổ điển đã kế thừa quan
niệm về các yếu tố sản xuất của trường phái cổ điển và chia yếu tố đầu vào của quá trình sản
xuất ra làm ba loại: đất đai, lao động và vốn. Theo ông, “Vốn là hàng hoá được sản xuất ra
để phục vụ cho quá trình sản xuất mới, là đầu vào cho các hoạt động sản xuất kinh doanh
của các doanh nghiệp” – [3]. Khái niệm này không đề cập đến các loại tài sản khác, các giấy
tờ có giá trị có thể đem lại lợi nhuận cho doanh nghiệp. Do đó, cũng không phản ánh đầy đủ
mặt tài chính của vốn.
Theo một số nhà tài chính thì “Vốn là tổng số tiền do những người có cổ phần
trong công ty đóng góp và họ nhận được phần thu nhập chia cho các chứng khoán của
công ty” – [4]. Quan điểm này đã đề cập đến mặt tài chính của vốn, khuyến khích các nhà
đầu tư tăng cường đầu tư , mở rộng và phát triển sản xuất. Song nó có hạn chế là không
nói rõ nội dung và trạng thái của vốn trong quá trình phục vụ sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp .
Hiểu theo nghĩa rộng, một số quan điểm lại cho rằng vốn bao gồm toàn bộ các yếu tố
kinh tế được bố trí để sản xuất hàng hoá, dịch vụ như tài sản hữu hình, tài sản vô hình, các
kiến thức về kinh tế kỹ thuật của doanh nghiệp được tích luỹ, sự khéo léo về trình độ quản
trị và tác nghiệp của cán bộ điều hành cùng chất lượng của đội ngũ công nhân viên trong
doanh nghiệp, các lợi thế về cạnh tranh như vị trí, uy tín của doanh nghiệp trên thương
trường...Quan điểm này có ý nghĩa rộng trong việc khai thác đầy đủ mọi hình thức thức
của vốn trong nền kinh tế thị trường nhưng việc xác định và quản trị vốn theo quan điểm
này rất khó khăn, phức tạp nhất là khi trình độ quản trị chưa cao và hệ thống pháp luật
chưa thực sự hợp lý và hoàn thiện như nước ta hiện nay.
Cũng có quan niệm lại cho rằng: “Vốn kinh doanh là giá trị của các tài sản hiện có
của doanh nghiệp được biểu hiện bằng tiền” – [4], nhưng quan điểm này mới dừng lại ở
mặt hình thái của vốn mà không phản ánh trạng thái, mục đích của vốn nên cũng không
thuận lợi cho phân tích kinh tế.
Như vậy, các quan điểm về vốn ở trên một mặt đã thể hiện được vai trò của vốn trong
những điều kiện lịch sử cụ thể với những yêu cầu, mục đích nghiên cứu cụ thể. Nhưng mặt
khác, trong cơ chế thị trường hiện nay, đứng trên góc độ hạch toán và quản trị, các quan
điểm đó còn gây khó khăn, chưa đáp ứng được yêu cầu của quản trị vốn hiệu quả.
Trong điều kiện tồn tại một nền sản xuất hàng hoá -tiền tệ, khái niệm về vốn sản xuất
kinh doanh phải thể hiện những vấn đề sau:
- Nguồn gốc sâu xa của vốn sản xuất kinh doanh là một bộ phận của thu nhập quốc
dân được tái đầu tư (khác vốn đất đai, vốn nhân lực).
- Trạng thái vốn tham gia vào quá trình sản xuất kinh doanh là tài sản vật chất (tài sản
cố định, tài sản dự trữ ) và tài sản tài chính (tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, các chứng khoán,
tín phiếu…) là cơ sở để ra biện pháp quản trị vốn sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp
một cách hiệu quả.
- Mối quan hệ mật thiết giữa vốn và các nhân tố khác trong quá trình hoạt động sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp (đất đai, lao động). Điều này đòi hỏi các nhà quản trị phải sử dụng tiết
kiệm, hợp lý và hiệu quả vốn.
- Mục đích của quá trình đầu tư vốn vào sản xuất kinh doanh là tìm kiếm lợi nhuận. Vấn đề
này sẽ định hướng cho quá trình quản trị kinh doanh nói chung và quản trị vốn nói riêng.
Từ những quan điểm trên, có thể định nghĩa: “Vốn là một phần thu nhập quốc dân dưới
dạng tài sản vật chất hay tài sản tài chính được các cá nhân, tổ chức, các doanh nghiệp bỏ ra,
đầu tư phục vụ sản xuất kinh doanh nhằm tối đa hoá lợi nhuận” – [11] .
2. Đặc trưng của vốn:
Để tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp cần phải có tư liệu lao động
đội tượng lao động và sức lao động. Quá trình sản xuất kinh doanh là quá trình kết hợp các
yếu tố đó để tạo ra sản phẩm, lao vụ, dịch vụ. Để tạo ra các yếu tố phục vụ cho hoạt động sản
xuất kinh doanh đòi hỏi các doanh nghiệp phải có một lượng vốn nhất định ban đầu để xây
dựng nhà xưởng, mua sắm máy móc, thiết bị, thuê lao động hay mua sắm nguyên vật liệu,
…Có vốn tiền tệ, doanh nghiệp mới tiến hành sản xuất kinh doanh. Sau khi tiêu thụ sản phẩm,
doanh nghiệp dành một phần thu nhập của mình để bù đắp lại những chi phí đã bỏ ra như tài
sản cố định đã bị hao mòn, chi phí vật tư, tiền lương, tiền công … và một phần để tạo lập quỹ
dự trữ cần thiết cho quá trình sản xuất kinh doanh tiếp theo.
Như vậy, có thể thấy các tư liệu lao động và đối tượng lao động mà doanh nghiệp phải
đầu tư để sản xuất và tái sản xuất mở rộng là hình thái hiện vật của vốn sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp. Do vậy, vốn phải có những đặc trưng cơ bản sau:
- Vốn phải là một lượng tài sản nhất định. Vốn được biểu hiện bằng giá trị của tài sản
hữu hình và tài sản vô hình của doanh nghiệp.
- Vốn phải được tích tụ và tập trung tới một qui mô nhất định mới có thể bỏ ra để đầu
tư vào sản xuất kinh doanh và phát huy tác dụng. Các nhà quản trị, các nhà đầu tư không
chỉ tìm cách khai thác mọi tiềm năng của vốn mà còn tìm cách tập trung, huy động vốn từ
những nguồn cung ứng thích hợp.
- Vốn phải gắn liền với chủ sở hữu nhất định và phải được quản trị chặt chẽ. Trong
nền kinh tế thị trường không có những đồng vốn vô chủ, mà nếu có tồn tại những đồng
vốn vô chủ thì cũng đồng nghĩa với việc sử dụng lãng phí và kém hiệu quả vốn. Khi đồng
vốn gắn liền với chủ sở hữu nhất định thì nó mới là động lực để vốn được chi tiêu hợp lý,
hiệu quả.
- Vốn là một loại hàng hoá đặc biệt có giá trị (trao đổi, mua bán) và giá trị sử dụng.
Những người có vốn có thể đưa vào thị trường và những người cần vốn tới thị trường để
vay vốn, tức là chuyển quyền sử dụng vốn. Người vay phải trả một tỷ lệ lãi suất nhất định
tức là phải trả giá cho quyền sử dụng vốn (chi phí sử dụng vốn). Như vậy, khác với hàng
hoá thông thường, vốn khi được bán sẽ không mất đi quyền sở hữu mà chỉ mất đi quyền sử
dụng vốn.
- Vốn phải có giá trị về mặt thời gian, có nghĩa là khi tiến hành đầu tư vào một dự án
kinh doanh nào thì đều phải xét đến yếu tố thời gian của vốn vì trong nền kinh tế thị truờng
do ảnh hưởng của nhiều nhân tố như giá cả, lạm phát,…nên sức mua của đồng tiền tại
những thời điểm khác thì cũng khác nhau.
- Vốn phải được vận động để sinh lời. Vốn được biểu hiện bằng tiền nhưng tiền chỉ là
dạng tiềm năng của vốn, còn để trở thành vốn sản xuất kinh doanh thì vốn phải được vận
động, đầu tư vào sản xuất kinh doanh nhằm tìm kiếm lợi nhuận.
Khi tham gia vào sản xuất kinh doanh, vốn luôn biến động và chuyển hoá hình thái
vật chất theo thời gian và không gian. Toàn bộ sự vận động của vốn khi tham gia quá trình
sản xuất kinh doanh được thể hiện ở sơ đồ sau:
TLSX
T - H -- SX - H - T
SLĐ
Sự vận động của vốn trong doanh nghiệp thương mại có thể chỉ là: T-H- T’ và trong
doanh nghiệp ngân hàng là: T - T’.
Qua sơ đồ ta thấy: quá trình vận động của vốn trải qua ba giai đoạn chủ yếu sau đây:
- Giai đoạn một: vốn hoạt động trong phạm vi lưu thông, lúc đầu là vốn tiền tệ (T)
tích luỹ được đem ra thị trường (đó là thị trường các yếu tố đầu vào) mua hàng hoá bao
gồm tư liệu sản xuất và sức lao động. Trong giai đoạn này vốn thay đổi từ hình thái vốn
tiền tệ sang vốn sản xuất.
TLSX
T - H
SLĐ
- Giai đoạn hai: Vốn rời khỏi lĩnh vực lưu thông bước vào hoạt động trong khâu sản xuất.
ở đây các yếu tố sản xuất hay còn gọi là các yếu tố hàng hoá dịch vụ được sản xuất ra trong đó
có phần giá trị mới (do giá trị sức lao động con người tạo ra).
TLSX
- H’
SLĐ
- Giai đoạn ba: Sau giai đoạn sản xuất tạo ra H’ thì vốn lại trở lại hoạt động trên lĩnh
vực lưu thông dưới hình thái hàng hoá. Kết thúc giai đoạn này (hàng hoá được tiêu thụ) thì
vốn dưới hình thái hàng hoá chuyển thành hình thái vốn tiền tệ ban đầu nhưng về mặt số
lượng có thể là khác nhau.
H’ _______________ T’ (T’ T)
Từ sự phân tích sự vận động của vốn thông qua “vòng tuần hoàn vốn” ta thấy rằng: tiền
có khả năng chuyển hoá thành vốn chỉ khi tiền được đưa vào quá trình sản xuất kinh doanh
thông qua hoạt động đầu tư nhằm mục đích sinh lời mới được gọi là vốn. Với tư cách đầu tư
thì mục đích cuối cùng là tạo được T’ phải lớn hơn T.
Vòng tuần hoàn của vốn bắt đầu từ hình thái tiền tệ (T) và chuyển sang hình thái hàng
hoá (H) dưới dạng các tư liệu lao động và đối tượng lao động. Qua quá trình sản xuất kinh
doanh tạo ra sản phẩm, lao vụ và dịch vụ, vốn chuyển sang hình thái sản phẩm hàng hoá
được bán trên thị trường và cuối cùng vốn lại trở về hình thái tiền tệ (T’). Do sự luân
chuyển không ngừng của vốn trong sản xuất kinh doanh nên cùng một lúc, vốn sản xuất
kinh doanh tồn tại dưới các hình thức khác nhau trong lĩnh vực dự trữ, sản xuất và lưu
thông.
Như vậy, từ những phân tích trên cho thấy trong nền kinh tế thị trường, phạm trù vốn
phải được nhận thức một cách đầy đủ, phù hợp. Đây là vấn đề có tính chất nguyên lý, là cơ
sở cho việc quản trị và sử dụng vốn hiệu quả trong các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh.
3. Vai trò của vốn :
Trong nền kinh tế thị trường, mọi vận hành kinh tế đều được tiền tệ hoá, do vậy bất kỳ một
quá trình sản xuất kinh doanh nào dù ở bất cứ cấp độ nào: cá nhân, tổ chức, gia đình, doanh
nghiệp hay quốc gia luôn luôn cần có một lượng vốn nhất định dưới dạng tiền tệ, tài nguyên đã
được khai thác, bản quyền phát minh,…Vốn là điều kiện tiền đề quyết định sự tồn tại và phát
triển của doanh nghiệp .
- Về mặt kinh tế:
Trong hoạt động sản xuất kinh doanh vốn là mạch máu của doanh nghiệp. Vốn không
những đảm bảo mua sắm máy móc thiết bị dây chuyền công nghệ phục vụ cho quá trình
sản xuất kinh doanh mà còn đảm bảo cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp
được diễn ra liên tục, thường xuyên.
Vốn cũng là yếu tố quyết định việc mở rộng phạm vi hoạt động của doanh nghiệp. Để
có thể tiến hành tái sản xuất và tái sản xuất mở rộng thì sau mỗi chu kỳ sản xuất kinh
doanh, vốn của doanh nghiệp phải sinh lời, tức là hoạt động sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp phải có lãi đảm bảo cho vốn của doanh nghiệp được bảo toàn và phát triển.
Đó là cơ sở để doanh nghiệp tiếp tục đầu tư mở rộng phạm vi sản xuất kinh doanh, mở
rộng thị trường, nâng cao uy tín của doanh nghiệp trên thương trường.
Nhu cầu về vốn xét trên giác độ mỗi doanh nghiệp là điều kiện để duy trì sản xuất, đổi
mới thiết bị công nghệ, mở rộng sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng việc làm và thu
nhập cho người lao động, đóng góp cho xã hội... Như vậy:
+ Vốn sản xuất kinh doanh là công cụ quan trọng để thực hiện các nhiệm vụ kinh
doanh của doanh nghiệp.
+ Vốn sản xuất kinh doanh phản ánh các quan hệ về lợi ích kinh tế giữa doanh
nghiệp với doanh nghiệp trong vấn đề đầu tư.
+ Vốn sản xuất kinh doanh cho phép khả năng lựa chọn của doanh nghiệp trong sự
phân tích nhu cầu thị trường là: quyết định sản xuất cái gì? sản xuất như thế nào? và sản
xuất cho ai? sao cho đạt hiệu quả cao nhất.
- Về mặt pháp lý:
Mỗi doanh nghiệp khi muốn thành lập thì điều kiện tiên quyết là doanh nghiệp phải có
một lượng vốn nhất định. Đối với một số ngành, lĩnh vực thì lượng vốn đó tối thiểu phải
bằng lượng vốn pháp định (do Nhà nước quy định). Nếu không, doanh nghiệp sẽ không
được thành lập. Và trong suốt quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, lượng vốn doanh
nghiệp không đạt điều kiện Nhà nước quy định thì doanh nghiệp sẽ tự tuyên bố chấm dứt
hoạt động như phá sản, sát nhập với doanh nghiệp khác. Như vậy, với một số ngành, vốn
có thể được xem là một trong những cơ sở quan trọng nhất để đảm bảo sự tồn tại tư cách
pháp nhân của một doanh nghiệp trước pháp luật.
Nhận thức được tầm quan trọng của vốn, các doanh nghiệp nhất thiết phải tìm mọi
cách huy động, bảo toàn và phát triển vốn bằng cách sử dụng tiết kiệm, hợp lý vốn tức là
phải nâng cao hiệu quả sử dụng vốn sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
4. Phân loại vốn :
Do trong quá trình vận động, vốn biểu hiện dưới nhiều hình thái khác nhau nên cũng
có nhiều cách phân loại vốn khác nhau:
4.1. Căn cứ vào nguồn hình thành vốn.
4.1.1. Vốn chủ sở hữu.
Là số vốn góp của các chủ sở hữu, của các nhà đầu tư đóng góp. Số vốn này không
phải là một khoản nợ, doanh nghiệp không phải cam kết thanh toán, không phải chịu lãi
suất. Tuy nhiên, lợi nhuận thu được do sản xuất kinh doanh có lãi của doanh nghiệp sẽ
được chia cho các cổ đông theo tỷ lệ phần vốn góp của mình. Tuỳ theo từng loại hình
doanh nghiệp, vốn chủ sở hữu được hình thành theo các hình thức khác nhau, thông
thường là:
Vốn góp
Là số vốn do các thành viên tham gia thành lập doanh nghiệp đóng góp, sử dụng
vào mục đích sản xuất kinh doanh. Đối với doanh nghiệp nhà nước thì đây là nguồn vốn
do Nhà nước cấp. Đối với công ty liên doanh thì là phần vốn góp của các đối tác trong và
ngoài nước tham gia thành lập liên doanh. Số vốn này được bổ sung hoặc rút bớt trong quá
trình sản xuất kinh doanh.
Lãi chưa phân phối
Là số vốn có nguồn gốc từ lợi nhuận hay các khoản thu nhập hợp pháp khác của
doanh nghiệp sau khi đã trừ đi các khoản phải nộp hay thanh toán. Số lãi trong khi chưa
phân phối cho các chủ đầu tư, trích quỹ thì được sử dụng trong sản xuất kinh doanh như
vốn chủ sở hữu.
4.1.2. Vốn vay.
Vốn vay là khoản vốn đầu tư ngoài vốn chủ sở hữu được hình thành từ nguồn vốn đi vay, đi
chiếm dụng của các cá nhân, đơn vị, tổ chức trong và ngoài nước và sau một thời gian nhất định,
doanh nghiệp phải trả cho người cho vay cả gốc lẫn lãi. Phần vốn này, doanh nghiệp được sử
dụng với những điều kiện nhất định (như thời hạn sử dụng, lãi suất, thế chấp,…) nhưng không
thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp. Vốn vay luôn được ưu tiên chi trả trước vốn chủ sở hữu
trong bất cứ hoàn cảnh nào đặc biệt doanh nghiệp khó khăn về tài chính. Doanh nghiệp càng sử
dụng vốn vay càng nhiều thì độ rủi ro càng cao nhưng để phục vụ sản xuất kinh doanh thì đây là
nguồn huy động vốn rất lớn tuỳ thuộc vào khả năng thế chấp, tình hình sản xuất kinh doanh, uy
tín của doanh nghiệp. Vốn vay có hai loại: Vốn vay, nợ ngắn hạn và vốn vay, nợ trung, dài hạn
với nhiều hình thức khác nhau như tín dụng thương mại, hùn vốn qua phát hành trái phiếu, tín
dụng cầm đồ hoặc thế chấp tài sản...
Thông thường, một doanh nghiệp đều nên phối hợp cả hai nguồn vốn trên để đảm bảo
nhu cầu vốn của doanh nghiệp cũng như bảo đảm nguyên tắc phân tán rủi ro trong đầu tư.
Kết cấu hợp lý của hai nguồn vốn này tuỳ thuộc đặc điểm ngành doanh nghiệp đang hoạt
động, quyết định của nhà quản trị doanh nghiệp trên cở sở xem xét tình hình tài chính của
doanh nghiệp và tình hình chung của nền kinh tế đất nước.
4.2. Căn cứ vào thời gian huy động và sử dụng vốn.
4.2.1. Nguồn vốn thường xuyên.
Đây là nguồn vốn mang tính chất ổn định, lâu dài mà doanh nghiệp có thể sử dụng để
đầu tư vào TSCĐ và một bộ phận TSLĐ tối thiểu thường xuyên cần thiết cho hoạt động
sản xuất kinh doanh. Nguồn vốn này bao gồm nguồn vốn chủ sở hữu và vốn vay dài hạn.
4.2.2. Nguồn vốn tạm thời.
Đây là nguồn vốn có tính chất ngắn hạn (sử dụng trong thời gian dưới một năm) để
đáp ứng nhu cầu có tính chất tạm thời, bất thường phát sinh trong hoạt động sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp. Nguồn vốn này bao gồm các khoản vay, nợ ngắn hạn và các
khoản chiếm dụng của doanh nghiệp với các bạn hàng.
Với cách phân loại này còn giúp cho nhà quản trị doanh nghiệp lập các kế hoạch tài
chính, hình thành nên những dự định về tổ chức nguồn vốn trong tương lai trên cơ sở xác
định quy mô vốn cần thiết, lựa chọn nguồn cung ứng và quy mô vốn thích hợp cho từng
nguồn vốn đó, khai thác nguồn tài chính tiềm năng, tổ chức sử dụng vốn đạt hiệu quả cao.
4.3. Căn cứ vào vai trò, đặc điểm chu chuyển cuả vốn trong quá trình sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp
4.3.1. Vốn cố định.
VCĐ của doanh nghiệp là một bộ phận của vốn đầu tư, ứng trước về TSCĐ, mà đặc
điểm của nó là luân chuyển dần từng phần trong nhiều chu kỳ sản xuất và hoàn thành một
vòng tuần hoàn khi TSCĐ hết thời gian sử dụng.
Quy mô của VCĐ quyết định quy mô của TSCĐ nhưng các đặc điểm của TSCĐ lại
ảnh hưởng tới sự vận động và công tác quản trị VCĐ. Vì vậy, muốn quản trị VCĐ hiệu
quả thì phải quản trị, sử dụng hiệu quả TSCĐ. Từ mối quan hệ này, ta có thể khái quát
những nét đặc thù của VCĐ như sau:
- VCĐ tham gia vào nhiều chu kỳ sản xuất ki