Một số ý kiến về mở rộng vốn của chi nhánh ngân hàng đầu tư và phát triển Hà Nội qua các loại hình tài khoản tiền gửi

Môc lôc Lêi nãi ®Çu Trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, c¸c ngµnh Ng©n hµng n­íc ta g¸nh mét träng tr¸ch rÊt nÆng nÒn. Qua c¸c kú §¹i héi, §¶ng ta ®Òu chó träng ®Õn vÊn ®Ò ®æi míi vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Ó theo kÞp c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn cña khu vùc, héi nhËp víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi. ViÖc xo¸ bá c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung quan liªu bao cÊp chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc, céng víi chÝnh s¸c më cöa, ®a ph­¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ quan hÖ kinh tÕ trªn thùc tÕ ®· lµm thay ®æi bé mÆt kinh tÕ n­íc ta sang mét s¾c th¸i míi trong mÊy n¨m qua. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng d­íi sù chi phèi cña c¸c quy luËt kinh tÕ vµ døoi sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc ®· tõng b­íc gi¶i quyÕt ®­îc quan hÖ cung cÇu vÒ hµng ho¸ vµ s¶n phÈm. Thu nhËp quèc d©n nh÷ng n¨m qua t¨ng tr­ëng thËt ®ang s¶n phÈmÊn khëi. Khèi l­îng s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô t¨ng lªn kh«ng ngõng. Khèi l­îng ®Çu t­ vµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, l©m thuû s¶n t¨ng m¹nh lµm thay ®æi tõng ngµy, tõng giê bé mÆt cña ®Êt n­íc. Cã ®­îc kÕt qu¶ to lín ®ã lµ do cã sù nç lùc v­ît bËc cña c¸c ngµnh, c¸c cÊp trong c¶ n­íc, trong ®ã ngµnh Ng©n hµng ®ãng mét phÇn kh«ng nhá. Ho¹t ®éng cña Ng©n hµng chñ yÕu lµ cÊp tÝn dông cho nÒn kinh tÕ nªn Ng©n hµng ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao c«ng t¸c huy ®éng vèn ®Ó ®¸p øng ®­îc vèn trong ho¹t ®éng kinh doanh. Tuy nhiªn, do nhiÒu lý do kh¸c nhau, viÖc huy ®éng vèn cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i cßn bÞ h¹n chÕ, Èn ®äng trong d©n cßn nhiÒu. §©y lµ nguån vèn trong n­íc cÇn ®­îc khai th¸c ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vèn cho c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, trong ®ã Ng©n hµng cã vai trß hÕt søc quan träng. V× vËy, trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi t«i ®· chän kho¸ luËn: “Mét sè ý kiÕn vÒ më réng vèn cña Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi qua c¸c lo¹i h×nh tµi kho¶n tiÒn göi” Néi dung kho¸ luËn bao gåm : Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ c«ng t¸c huy ®éng vèn cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c huy ®éng vèn cña Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi. Ch­¬ng III: Gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ ®èi víi c«ng t¸c huy ®éng vèn t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi. Hoµn thµnh b¶n kho¸ luËn nµy xem xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi thÇy gi¸o Vò ThiÖn ThËp, ng­êi ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho em trong qu¸ tr×nh thùc tËp vµ viÕt kho¸ luËn. Em còng xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì quý b¸u cña Ban l·nh ®¹o, c¸c c« chó, anh chÞ c¸n bé Phßng Nguån vèn kinh doanh Ng©n hµng §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi. Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ c«ng t¸c huy ®éng vèn cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i I. Ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ c¸c nghiÖp vô cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i: 1. VÞ trÝ cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ: Ng©n hµng ®­îc xem lµ mét ngµnh dÞch vô cã tõ l©u ®êi trªn thÕ giíi, Ng©n hµng ra ®êi khi s¶n xuÊt hµng ho¸ ®· ph¸t triÓn tíi møc nhÊt ®Þnh. Trong x· héi chiÕm h÷u n« lÖ ch­a cã s¶n xuÊt hµng ho¸, nÒn kinh tÕ mang nÆng tÝnh tù cÊp, do ®ã Ng©n hµng ch­a xuÊt hiÖn. Tuy nhiªn ®· cã nh÷ng mÇm mèng s¬ khai cña ho¹t ®éng Ng©n hµng, ®ã lµ cho vay nÆng l·i. Khi nÒn s¶n xuÊt ph¸t triÓn, chuyÓn tõ s¶n xuÊt tù cung tù cÊp sang s¶n xuÊt hµng ho¸ ®· t¹o sù chuyÓn biÕn m¹nh mÏ cña nÒn kinh tÕ, theo ®ã hÖ thèng Ng©n hµng ®­îc h×nh thµnh. Ho¹t ®éng cña hÖ thèng Ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ mét mÆt phôc vô cho yªu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, song mÆt kh¸c còng chÝnh lµ do môc ®Ých sinh lêi cña Ng©n hµng kh«ng ngõng hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn. Lóc ®Çu, ho¹t ®éng Ng©n hµng chØ ®¬n gi¶ lµ c¸c dÞch vô ®æi tiÒn, c¸c dÞch vô nµy rÊt ®¬n gi¶n, nã chØ phï hîp víi buæi b×nh minh cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. Khi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn ®Õn tr×nh ®é cao nã ®ßi hái c¸c h×nh thøc dÞch vô Ng©n hµng cµng ph¶i phong phó, ®a d¹ng, do vËy c¸c h×nh thøc tÝn dông vµ dÞch vô Ng©n hµng ®­îc ph¸t triÓn ®Ó ®¸p øng yªu cÇu ngµy cµng cao cña nÒn sxhd. Ngµy nay kinh tÕ thÞ tr­êng lµ sù ph¸t triÓn ®Õn tr×nh ®é cao cña kinh tÕ hµng ho¸. Do ®ã Ng©n hµng cµng cã vÞ trÝ quan träng. Ngoµi chøc n¨ng kinh doanh th«ng th­êng cña m×nh, Ng©n hµng cßn lµ c«ng cô trong tay Nhµ n­íc ®Ó thùc thi viÖc qu¶n lý ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ cã hiÖu qu¶. 2. Vai trß cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i trong viÖc phôc vô kinh tÕ ph¸t triÓn: Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng víi mét ®Æc tr­ng næi bËt lµ møc ®é tiÒn tÖ ho¸ ngµy cµng cao, c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ, trong ®ã vèn lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh phÇn lín thµnh c«ng c¸c môc tiªu ph¸t triÓn cña quèc gia. Trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ l­u th«ng, doanh nghiÖp cã mèi quan hÖ giao dÞch, th«ng qua hÖ thèng thÞ tr­êng, m«i tr­êng ph¸p lý, tr×nh ®é d©n trÝ, lao ®éng, lÜnh vùc ®Çu t­, c«ng nghÖ thiÕt bÞ th«ng tin, thÞ tr­êng c¸c s¶n phÈm, thÞ tr­êng tiÒn tÖ - tµi chÝnh. VËy vÊn ®Ò qu¶n trÞ tµi chÝnh, huy ®éng vèn vµ ph¸t triÓn vèn ®­îc ®Æt ra víi c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Bªn c¹nh s¶n xuÊt diÔn ra vµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng cßn cã c¸c mèi quan hÖ phøc t¹p ®a d¹ng kh¸c n¶y sinh ra trong sù gÆp gì trùc tiÕp gi÷a chñ d­ thõa vµ vèn vµ thiÕu hót vèn ®ang gÆp khã kh¨n trë ng¹i. §Ó gi¶i quyÕt mèi quan hÖ Êy ®· h×nh thµnh mét ®Þnh chÕ trung gian quan träng nhÊt lµ Ng©n hµng th­¬ng m¹i. Nh­ vËy Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ chñ thÓ kinh doanh thÞ tr­êng vèn tiÒn tÖ - tÝn dông. §ã lµ yªu cÇu kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt hµng ho¸. Ng©n hµng th­¬ng m¹i ra ®êi ra ®êi lµ mét kh©u quan träng nhÊt cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ v× nã cung øng vèn ®Ó thùc hiÖn sù nghiÖp hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Trong thÕ giíi hiÖn ®¹i Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®ãng vai trß quan träng nhÊt trong c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh cña mçi n­íc. Ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®a d¹ng, phong phó, ph¹m vi réng lín nªn cã vai trß quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ n¬i cung cÊp vèn cho nÒn kinh tÕ, vèn ®­îc t¹o ra tõ qu¸ tr×nh tÝch luü, tiÕt kiÖm cña mçi c¸ nh©n, doanh nghiÖp vµ Nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ. VËy muèn cã nhiÒu vèn ph¶i t¨ng thu nhËp quèc d©n, gi¶m nhÞp ®é tiªu dïng. §Ó t¨ng thu nhËp quèc d©n, tøc lµ më réng quy m« chiÒu réng lÉn chiÒu s©u cña s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸, ®Èy m¹nh sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ cÇn thiÕt ph¶i cã vèn. Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ chñ thÕ ®¸p øng nhu cÇu vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh. Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®øng ra huy ®éng c¸c nguån vèn nhµn rçi t¹m thêi ®­îc gi¶i ph¸p ra tõ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ l­u th«ng, vèn tõ nguån tiÕt kiÖm cña c¸c c¸ nh©n trong x· héi. B»ng nguån vèn huy ®éng ®­îc, c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i cung cÊp vèn cho mäi ho¹t ®éng kinh tÕ ®¸p øng nhu cÇu vèn mét c¸ch kÞp thêi cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Nh­ vËy nhê cã ho¹t ®éng cña hÖ thèng Ng©n hµng th­¬ng m¹i, c¸c doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn më réng ph¹m vi s¶n xuÊt, c«ng nghÖ, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ. Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ cÇu nèi gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi thÞ tr­êng. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp chÞu sù t¸c ®éng m¹nh mÏ cña c¸c quy luËt kinh tÕ nh­ quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt cung cÇu, quy luËt c¹nh tranh... §Ó ®¸p øng tèt nhÊt c¸c yªu cÇu cña thÞ tr­êng, c¸c doanh nghiÖp kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng lao ®éng, më réng quy m« s¶n xuÊt mét c¸ch thÝch hîp. Th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông, Ng©n hµng ®¸p øng vèn cho doanh nghiÖp trong viÖc n©ng cao chÊt l­îng mäi mÆt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, t¹o cho doanh nghiÖp cã chç ®øng v÷ng ch¾c trong c¹nh tranh. Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®ãng vai trß trung gian thanh to¸n cho c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n trong x· héi. Tæ chøc c«ng t¸c thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt gãp phÇn t¨ng nhanh tèc ®é chu chuyÓn vèn trong nÒn kinh tÕ. Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ c«ng cô ®Ó Nhµ n­íc ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. Ng©n hµng th­¬ng m¹i ho¹t ®éng hiÖu qu¶ th«ng qua c¸c nghiÖp vô kinh doanh cña m×nh s­c thùc sù lµ c«ng cô ®Ó Nhµ n­íc ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. B»ng ho¹t ®éng tÝn dông vµ thanh to¸n, c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®· gãp phÇn më réng khèi l­îng tiÒn cung øng trong l­u th«ng, th«ng qua viÖc cÊp c¸c kho¶n tÝn dông cho c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ. Ng©n hµng th­¬ng m¹i thùc hiÖn viÖc ®iÒu hoµ c¸c luång tiÒn, tÝch tô vµ ph©n phèi cho c¸c ngµnh. Víi nh÷ng néi dung ho¹t ®éng nh­ vËy, Nhµ n­íc ®· sö dông Ng©n hµng th­¬ng m¹i nh­ lµ mét c«ng cô h÷u hiÖu ®Ó ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ. Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ cÇu nèi nÒn tµi chÝnh quèc gia víi hÖ thèng tµi chÝnh quèc tÕ. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng khi c¸c mèi quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ ngµy cµng ®­îc më réng th× nhu cÇu giao l­u kinh tÕ - x· héi gi÷a c¸c n­íc trªn thÕ giíi ngµy cµng trë nªn cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch. ViÖc ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi quèc gia lu«n g¾n víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ lµ mét bé phËn cÊu thµnh nªn sù ph¸t triÓn ®ã. V× vËy, nÒn tµi chÝnh mçi n­íc ph¶i hoµ nhËp víi nÒn tµi chÝnh quèc tÕ. Ng©n hµng th­¬ng m¹i cïng c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh ®ãng vai trß v« cïng quan träng trong sù hoµ nhËp nµy. Víi c¸c nghiÖp vô kinh doanh nh­ nhËn tiÒn göi cho vay, nghiÖp vô thanh to¸n, nghiÖp vô hèi ®o¸i vµ c¸c nghiÖp vô Ng©n hµng kh¸c. Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®· t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy ngo¹i th­¬ng kh«ng ngõng më réng th«ng qua c¸c ho¹t ®éng thanh to¸n kinh doanh ngo¹i hèi, quan hÖ tÝn dông víi c¸c Ng©n hµng n­íc ngoµi. HÖ thèng Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®· thùc hiÖn vai trß ®iÒu tiÕt nÒn tµi chÝnh trong n­íc phï hîp víi sù vËn ®éng cña hÖ thèng tµi chÝnh thÕ giíi. 3. C¸c nghiÖp vô cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i: 3.1. NghiÖp vô tµi s¶n nî vµ vèn cña Ng©n hµng: NghiÖp vô nµy ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh h×nh thµnh vèn cho ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i bao gåm c¸c nghiÖp vô sau: 3.1.1. NghiÖp vô tiÒn göi: §©y lµ nghiÖp vô ph¶n ¸nh c¸c kho¶n tiÒn göi tõ doanh nghiÖp vµo Ng©n hµng ®Ó thanh to¸n hoÆc víi môc ®Ých b¶o qu¶n tµi s¶n mµ tõ ®ã Ng©n hµng th­¬ng m¹i cã thÓ huy ®éng ®­îc. Ngoµi ra c¸c Ng©n hµng cßn huy ®éng c¸c kho¶n tiÒn nhµn rçi cña c¸ nh©n hay c¸c hé gia ®×nh ®­îc göi vµo Ng©n hµng víi môc ®Ých h­ëng l·i. 3.1.2. NghiÖp vô ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸: C¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i sö dông nghiÖp vô nµy ®Ó thu hót c¸c kho¶n vèn cã tÝnh dµi h¹n, nh»m ®¶m b¶o kh¶ n¨ng ®Çu t­ c¸c kho¶n vèn dµi h¹n cña Ng©n hµng vµo nÒn kinh tÕ. Ngoµi ra, c¸c nghiÖp vô nµy cßn gióp c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i t¨ng c­êng tÝnh æn ®Þnh vèn trong ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. 3.1.3. NghiÖp vô ®i vay: §èi víi nghiÖp vô nµy c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i tiÕn hµnh t¹o vèn cho m×nh b»ng viÖc vay c¸c tæ chøc tÝn dông trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ vµ vay Ng©n hµng trung ­¬ng d­íi h×nh thøc t¸i chiÕt khÊu hay vay cã ®¶m b¶o... nh»m t¹o sù c©n ®èi trong ®iÒu hµnh vèn cña b¶n th©n Ng©n hµng th­¬ng m¹i khi mµ hä kh«ng tù c©n ®èi ®­îc trªn c¬ së khai th¸c t¹i chç. 3.1.4. NghiÖp vô huy ®éng vèn kh¸c: Ng©n hµng th­¬ng m¹i cã thÓ tiÕn hµnh t¹o vèn th«ng qua viÖc nhËn lµm ®¹i lý hay uû th¸c vèn cho c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong vµ ngoµi n­íc. 3.1.5. Vèn tù cã cña Ng©n hµng: §©y lµ vèn thuéc së h÷u riªng cã cña c¸c Ng©n hµng. Trong thùc tÕ kho¶n vèn nµy kh«ng ngõng ®­îc t¨ng lªn tõ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña b¶n th©n Ng©n hµng mang l¹i. Nã gãp mét phÇn ®¸ng kÓ vµo vèn trong ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i. 3.2. NghiÖp vô tµi s¶n cã: §©y lµ nghiÖp vô ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh sö dông vèn vµo c¸c môc ®Ých ®¶m b¶o an toµn còng nh­ t×m kiÕm lîi nhuËn cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i. Néi dung cña nghiÖp vô bao gåm: 3.2.1. NghiÖp vô ng©n quü: NghiÖp vô nµy ph¶n ¸nh c¸c kho¶n vèn cña Ng©n hµng ®­îc dïng vµo víi môc ®Ých nh»m ®¶m b¶o an toµn vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ thùc hiÖn quy ®Þnh vÒ dù tr÷ b¾t buéc do Ng©n hµng trung ­¬ng ®Ò ra. 3.2.2. NghiÖp vô cho vay: §©y lµ nghiÖp vô t¹o kh¶ n¨ng sinh lêi chÝnh trong ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i. NghiÖp vô nµy bao gåm c¸c kho¶n sinh lêi cña c¸c Ng©n hµng th«ng qua viÖc cho vay ng¾n h¹n, trung vµ dµi h¹n ®èi víi nÒn kinh tÕ. 3.2.3. NghiÖp vô ®Çu t­ tµi chÝnh: C¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i thùc hiÖn qu¸ tr×nh ®Çu t­ b»ng vèn cña m×nh th«ng qua c¸c ho¹t ®éng hïn vèn, gãp vèn, kinh doanh chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng. 3.2.4. NghiÖp vô kh¸c: B»ng c¸c ho¹t ®éng kh¸c trªn thÞ tr­êng nh­: Kinh doanh ngo¹i tÖ, vµng b¹c vµ kim khÝ, ®¸ quý; thùc hiÖn c¸c dÞch vô t­ vÊn, dÞch vô ng©n quü, nghiÖp vô uû th¸c vµ ®¹i lý; kinh doanh vµ dÞch vô b¶o hiÓm; c¸c dÞch vô kh¸c liªn quan ®Õn ho¹t ®éng Ng©n hµng nh­ : dÞch vô b¶o qu¶n hiÖn vËt quý, giÊy tê cã gi¸, cho thuª kÐt... vµ c¸c dÞch vô kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, mµ c¸c Ng©n hµng thu ®­îc nh÷ng kho¶n lîi nhuËn ®¸ng kÓ. II. NghiÖp vô huy ®éng vèn cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh nghiÖp vô huy ®éng vèn: 1. Néi dung c¸c lo¹i vèn huy ®éng cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i. 1.1. Vèn huy ®éng: Lµ gi¸ trÞ tiÒn tÖ mµ Ng©n hµng huy ®éng ®­îc tõ c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ c¸c c¸ nh©n trong x· héi th«ng qua qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô tÝn dông, thanh to¸n vµ c¸c nghiÖp vô kinh doanh kh¸c ®­îc dïng lµm vèn kinh doanh. Vèn huy ®éng lµ c«ng cô chÝnh ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i, lµ nguån vèn chiÕm tû träng lín nhÊt trong tæng sè nguån vèn cña Ng©n hµng, gi÷ vÞ trÝ quan träng trong ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng. §ång thêi c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i lu«n lu«n ph¶i t«n träng c¸c giíi h¹n vÒ møc huy ®éng vèn theo quy ®Þnh cña mçi n­íc. VÝ dô t¹i ViÖt Nam tû lÖ nµy lµ 20 lÇn so víi vèn tù cã. MÆc dï ph¹m vi sö dông vèn huy ®éng cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i bÞ h¹n chÕ so víi vèn tù cã song nÕu c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i sö dông tèt sè vèn nµy th× kh«ng nh÷ng nguån lîi cña Ng©n hµng ®­îc t¨ng lªn mµ cßn t¹o cho Ng©n hµng cã ®­îc uy tÝn ngµy cµng cao. Qua ®ã t¹o cho Ng©n hµng më réng ®­îc vèn gãp phÇn më réng quy m« ho¹t ®éng cña b¶n th©n Ng©n hµng. 1.2. Vèn ®i vay: Lµ quan hÖ vay m­în gi÷a Ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ Ng©n hµng Nhµ n­íc trung ­¬ng hoÆc vay c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tÝn dông quèc tÕ. C¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i sÏ ®i vay vèn ®Ó bæ sung vµo hèn ho¹t ®éng cña m×nh khi Ng©n hµng ®· sö dông hÕt vèn kh¶ dông hiÖn cã mµ vÉn kh«ng ®ñ vèn ho¹t ®éng. 1.3. Vèn kh¸c: Trong qu¸ tr×nh lµm trung gian thanh to¸n, Ng©n hµng th­¬ng m¹i còng t¹o ®­îc mét kho¶n vèn gäi lµ vèn trong thanh to¸n nh­ vèn trªn tµi kho¶n tiÒn göi më th­ tÝn dông, tµi kho¶n tiÒn göi b¶o chi sÐc vµ c¸c kho¶n tiÒn phong to¶ do Ng©n hµng chÊp nhËn c¸c hèi phiÕu th­¬ng m¹i. 2. C¸c h×nh thøc huy ®éng vèn cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i: Theo gi¸c ®é kh«ng gian, mét Ng©n hµng th­¬ng m¹i cã thÓ huy ®éng vèn trong n­íc vµ ngoµi n­íc. Nguån vèn tõ n­íc ngoµi lµ rÊt quan träng. B»ng c¸ch liªn doanh, liªn kÕt, më v¨n phßng ®¹i diÖn ë n­íc ngoµi, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ra n­íc ngoµi... c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i cã tiÒm lùc cã thÓ hót vèn tõ c¸c Ng©n hµng kh¸c, c¸c tæ chøc kinh tÕ n­íc ngoµi,... gãp phÇn ®Èy m¹nh ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam. Tuy nhiªn, còng cÇn thÊy râ nguån vèn trong n­íc lµ chñ yÕu, nguån vèn trong n­íc võa phong phó, võa chñ ®éng, l¹i ®ang n»m trong tÇm tay cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i. Nguån trong n­íc ®ång thêi còng lµ tiÒn ®Ò, lµ ®iÒu kiÖn ®Ó “®ãn” c¸c nguån n­íc ngoµi. Theo ®èi t­îng huy ®éng, mét Ng©n hµng th­¬ng m¹i cã thÓ huy ®éng vèn tõ c¸c ®èi t­îng sau: - C¸c tæ chøc kinh tÕ. - C¸c tÇng líp d©n c­. - Vay c¸c Ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. - Vay Ng©n hµng trung ­¬ng. Trong ®ã nguån vèn huy ®éng tõ c¸c doanh nghiÖp, d©n c­ lµ quan träng nhÊt v× nã lµ nguån vèn chñ yÕu vµ mang tÝnh l©u dµi. Mäi Ng©n hµng ®Òu ph¶i biÕt dùa vµo tiÕt kiÖm vµ tÝch luü cña c¸c doanh nghiÖp vµ d©n c­. Nguån vèn huy ®éng tõ c¸c tæ chøc tµi chÝnh kh¸c, tõ NHTW tuy kh«ng chiÕm tû träng lín nhun­g nã ®¸p øng ®­îc nh÷ng nhu cÇu ®ét xuÊt vÒ vèn cña Ng©n hµng. §øng trªn quan ®iÓm cña Ng©n hµng (ng­êi huy ®éng vèn), cã thÓ xÕp sè vèn Ng©n hµng huy ®éng ®­îc thµnh hai lo¹i: - Lo¹i chñ ®éng thu gom: TiÒn ph¸t hµnh tÝn phiÕu Ng©n hµng, tÝnn phiÕu cÇm cè, tr¸i phiÕu Ng©n hµng (trong, ngoµi n­íc). - Lo¹i bÞ ®éng thu gom: c¸c lo¹i tiÒn ký göi. VÒ b¶n chÊt hai lo¹i nµy kh«ng cã sù kh¸c nhau ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn, “chñ ®éng vay vèn” (chñ ®éng thu gom) còng cã mét sè ®Æc ®iÓm: + Th«ng th­êng, l·i suÊt “vèn chñ ®éng vay” cao h¬n l·i suÊt tiÒn göi tiÕt kiÖm. + “Vèn chñ ®éng vay” ®­îc huy ®éng theo s¸ng kiÕn riªng cña tõng Ng©n hµng. BÊt cø mét Ng©n hµng th­¬ng m¹i nµo còng ho¹t ®éng víi môc ®Ých chung lµ v× lîi nhuËn vµ sù t¨ng tr­ëng kh«ng ngõng cña nguån vèn. Bé phËn chñ yÕu nhÊt trong tæng nguån vèn cña Ng©n hµng lµ vèn huy ®éng. Do vËy c«ng t¸c huy ®éng vèn ®Ó t¹o nguån cho Ng©n hµng lµ nghiÖp vô quan träng ¶nh h­ëng bao trïm lªn toµn bé ho¹t ®éng cña Ng©n hµng. C¨n cø vµo mét sè tiªu thøc, ng­êi ta chia nghiÖp vô huy ®éng vèn thµnh c¸c h×nh thøc huy ®éng sau. 2.1. TiÒn ký göi: TiÒn ký göi lµ mét bé phËn tµi s¶n nî chñ yÕu cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i. TiÒn ký göi bao gåm c¸c lo¹i: 2.1.1. Trªn tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n (tiÒn göi kh«ng kú h¹n): Lµ kho¶n tiÒn göi mµ ng­êi sö dông cã thÓ rót ra sö dông bÊt cø lóc nµo vµ Ng©n hµng tho¶ m·n yªu cÇu ®ã cña kh¸ch hµng. TiÒn göi kh«ng kú h¹n cã møc l·i suÊt thÊp. TiÒn göi thanh to¸n ®­îc ký th¸c vµo Ng©n hµng ®Ó thùc hiÖn c¸c kho¶n chi tr¶ vÒ mua hµng ho¸, dÞch vô... §©y kh«ng ph¶i lµ tiÒn ®Ó dµnh mµ lµ mét bé phËn tiÒn ®ang chê thanh to¸n. 2.1.2. Trªn tµi kho¶n tiÒn göi cã kú h¹n: TiÒn göi cã kú h¹n lµ lo¹i tiÒn göi ®­îc uû th¸c vµo Ng©n hµng, kh¸ch hµng ký th¸c chØ ®­îc rót khi ®Õn h¹n ®· tho¶ thuËn. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ, do ph¶i c¹nh tranh ®Ó thu hót tiÒn göi, c¸c Ng©n hµng th­êng cho phÐp kh¸ch hµng ®­îc rót ra tr­íc h¹n. Trong tr­êg hîp nµy, cã thÓ cã hai c¸ch gi¶i quyÕt: hoÆc kh¸ch hµng ®­îc vay tiÒn cña Ng©n hµng, sau ®ã khi ®Õn h¹n rót tiÒn th× dïng sè tiÒn vµ l·i nhËn ®­îc ®Ó tr¶ nî vµ l·i vay Ng©n hµng, hoÆc lµ tho¶ thuËn víi Ng©n hµng rót tiÒn ra tr­íc h¹n vµ nhËn l·i suÊt thÊp h¬n (th­êng lµ l·i suÊt tiÒn göi kh«ng kú h¹n). §Ó t¨ng c­êng kh¶ n¨ng huy ®éng nguån nµy, c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i th­êng ®­a ra nhiÒu lo¹i thêi h¹n khac snhau víi c¸c møc l·i suÊt kh¸c nhau nh»m ®¸p øng ®­îc mäi nhu cÇu c¸c c¸c lo¹i kh¸ch hµng kh¸c nhau. Th«ng th­êng cã c¸c lo¹i kú h¹n sau : 1 th¸ng, 3 th¸ng, 6 th¸ng, 12 th¸ng, 2 n¨m, 3 n¨m, 5 n¨m. Víi mçi thêi h¹n, Ng©n hµng ¸p dông mét møc l·i suÊt t­¬ng øng, víi nguyªn t¾c thêi h¹n cµng dµi th× l·i suÊt cµng cao. 2.1.3. TiÒn göi tiÕt kiÖm: TiÒn göi tiÕt kiÖm ®­îc coi lµ c«ng cô huy ®éng vèn truyÒn thèng cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i. ë c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, trong c¸c lo¹i tiÒn göi vµo Ng©n hµng th× tiÒn göi tiÕt kiÖm ®øng vÞ trÝ thø hai vÒ mÆt sè l­îng. TiÒn göi tiÕt kiÖm lµ kho¶n ®Ó dµnh cña c¸ nh©n ®­îc göi vµo Ng©n hµng nh»m h­ëng l·i theo ®Þnh kú. Nh»m thu hót ®­îc tèi ®a nguån vèn nhµn rçi trong d©n chóng, Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®· ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng tiÕt kiÖm, bao gåm: - TiÒn göi tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n (bao gåm néi vµ ngo¹i tÖ). Ng­êi göi cã thÓ rót ra mét phÇn hay toµn bé theo yªu cÇu. Tuy nhiªn, kh¸c víi tiÒn göi thanh to¸n, ng­êi göi kh«ng ®­îc sö dông c¸c c«ng cô thanh to¸n ®Ó chi tr¶ cho ng­êi kh¸c. - TiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n (bao gåm néi vµ ngo¹i tÖ). TiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n cã møc l·i suÊt cao h¬n sao víi tiÒn göi tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n. Th«ng th­êng còng cã c¸c kú h¹n nh­ 1 th¸ng, 2 th¸ng, 3 th¸ng, 6 th¸ng, 1 n¨m , 2 n¨m, 3 n¨m, 5 n¨m. - TiÒn göi tiÕt kiÖm ®­îc ®¶m b¶o b»ng vµng: Trong nÒn kinh tÕ cã l¹m ph¸t, d©n chóng kh«ng thÝch göi tiÒn néi tÖ vµo Ng©n hµng v× sî vèn vµ l·i kh«ng ®¶m b¶o gi¸ trÞ nh­ hä gi÷ vµng. ChÝnh v× lÏ ®ã h×nh thøc huy ®éng tiÒn göi tiÕt kiÖm ®¶m b¶o b»ng vµng lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p phÇn nµo ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®ã. Ng­êi göi tiÕt kiÖm b¶p ®¶m b»ng vµng kh«ng nh÷ng b¶o toµn ®­îc gi¸ trÞ tµi s¶n cña m×nh mµ cßn ®­îc nhËn mét phÇn l·i tõ phÝa ng©n hµng. - TiÕt kiÖm x©y dùng nhµ ë : ®©y lµ mét lo¹i tiÕt kiÖm nh»m hç trî ng­êi d©n sím cã nhµ, ®Ó rót ng¾n thêi gian chê ®îi ®ñ vèn, gãp phÇn thùc hiÖn chÝnh s¸ch vÒ nhµ ë cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. Do vËy còng khuyÕn khÝch ®­îc phÇn nµo ng­êi d©n göi tiÒn vµo ng©n hµng. VÒ mÆt chuyªn m«n, ng©n hµng ®ßi hái ph¶i b¸o tr­íc viÖc rót tiÒn göi cã k