Nghiên cứu quy trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân tại huyện Cầu Kè

Huỳnh Văn Tâm Nghiên cứu quy trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất cho hộ gia ñình, cá nhân tại huyện Cầu Kè vii MỤC LỤC Trang phụ bìa ..................................................................................................... ii Phiếu ñánh giá ................................................................................................... iii Nhận xét của giáo viên ......................................................................................iv Lời cảm ơn ..........................................................................................................v Danh sách các chữ viết tắt ..................................................................................vi Mục lục .............................................................................................................vii Danh sách bảng ...................................................................................................x Danh sách hình...................................................................................................xi Tóm tắt..............................................................................................................xii PHẦN MỞ ðẦU ................................................................................................4 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN..............................................................................4 1.1. ðịa ñiểm thực tập ...................................................................................4 1.1.1. Sơ lược về cơ quan ....................................................................................4 1.1.2. Cơ cấu tổ chức Văn phòng ðăng ký quyền sử dụng ñất. ............................4 1.1.3. Chức năng và nhiệm vụ ñối với văn phòng ðăng ký quyền sử dụng ñất.....5 1.2. Khái quát về ñịa bàn nghiên cứu ..............................................................7 1.2.1. Thực trạng về ñiều kiện tự nhiên, tài nguyên và cảnh quan môi trường......... 7 1.2.2. Thực trạng về phát triển kinh tế ..............................................................11 CHƯƠNG 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .......................................... 15 2.1. Thời gian và ñịa ñiểm nghiên cứu............................................................15 2.1.1. Thời gian nghiên cứu ...............................................................................15 2.1.2. ðịa ñiểm nghiên cứu................................................................................15 2.2. Nội dung và phương pháp nghiên cứu ....................................................15 2.2.1. Nội dung nghiên cứu................................................................................15 2.2.2. Phương pháp nghiên cứu .........................................................................15 2.3. Quy trình thực hiện ..................................................................................16 Trang viii CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN...................................................18 3.1. Chính sách pháp luật ñất ñai và các quy ñịnh chung có liên quan ñến công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất của Bộ Tài nguyên và Môi trường ..............................................................................................................18 3.1.1. Các văn bản pháp luật ñất ñai ..................................................................18 3.1.2. Các quy ñịnh chung về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất của Bộ Tài nguyên và Môi trường............................................................................19 3.2. Những ñiểm mới về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất giữa Luật ðất ñai năm 2003 với Luật ðất ñai năm 1993. ......................................28 3.3. Trình tự, thủ tục trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất cho hộ gia ñình, cá nhân theo quy trình cấp giấy theo tiêu chuẩn tiêu chuẩn Việt Nam ISO 9001:2000................................................................................32 3.3.1. Trường hợp cấp lại, cấp ñổi giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất .............32 3.3.2. Trường hợp chuyển ñổi quyền sử dụng ñất nông nghiệp của hộ gia ñình, cá nhân ..................................................................................................................35 3.3.3. Trường hợp chuyển nhượng quyền sử dụng ñất ......................................37 3.3.4. Trường hợp ñăng ký mới .........................................................................39 3.3.5. Trường hợp tặng cho quyền sử dụng ñất ..................................................42 3.3.6. Trường hợp thừa kế quyền sử dụng ñất ....................................................44 3.4. Quy trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất trên ñịa bàn huyện từ năm 1993 ñến nay. ......................................................................................47 3.4.1. Giai ñoạn 1: Từ khi Luật ðất ñai năm 1993 - 1997 quy trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất theo Quyết ñịnh 201/Qð-ðKTK ngày 14/7/1989 của Tổng cục Quản lý Ruộng ðất ......................................................................47 3.4.2. Giai ñoạn 2: Từ năm 1998 - 2001 quy trình cấp giấy theo Thông tư 346/1998/TT-TCðC ngày 16/3/1998 của Tổng cục ðịa chính...........................49 3.4.3. Giai ñoạn 3: Từ năm 2002 - 30/6/2004 quy trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất theo Thông tư 1990/2001/TT-TCðC ngày 30/11/2001 của Tổng cục ðịa chính ...........................................................................................54 ix 3.4.4. Giai ñoạn 4: Từ 30/6/2004 ñến 30/12/2007, quy trình cấp giấy giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất theo Luật ðất ñai 2003 và Nghị ñịnh 181/2004/Nð-CP ngày 29/10/2004 của Chính phủ về thi hành Luật ðất ñai 2003 .........................58 3.4.5. Giai ñoạn 5: Từ 01/01/2008 ñến nay, quy trình cấp giấy giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất theo tiêu chuẩn Việt Nam ISO 9001: 2000, dựa trên Luật ðất ñai 2003 và Nghị ñịnh 181/2004/Nð-CP ngày 29/10/2004 của Chính phủ về thi hành Luật ðất ñai năm 2003..............................................................................62 3.5. ðánh giá công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất trên ñịa bàn huyện Cầu kè giai ñoạn từ năm 2006 ñến 2008..............................................63 3.5.1. Kết quả cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất năm 2006 .....................63 3.5.2. Kết quả cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất năm 2007. ....................66 3.5.3. Kết quả cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất năm 2008 .....................68 3.6. ðánh giá chung về tình hình quản lý ñất ñai và công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất trên ñịa bàn huyện Cầu Kè trong giai ñoạn từ năm 2006 ñến năm 2008 ..........................................................................................71 3.6.1. ðánh giá chung về kết quả ñạt ñược ........................................................71 3.6.2. Những vấn ñề còn tồn tại trong công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất.............................................................................................................72 3.7. Những thuận lợi và khó khăn trong công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất trên ñịa bàn huyện Cầu Kè và ñề xuất một số hướng dẫn giải quyết.................................................................................................................73 3.7.1. Thuận lợi .........................................................................................................73 3.7.2. Khó khăn.........................................................................................................75 3.7.3. ðề xuất các giải pháp hoàn thiện.............................................................76 KẾT LUẬN - KIẾN NGHỊ .............................................................................78 x DANH SÁCH CÁC BẢNG Bảng số Nội dung Trang Bảng 3 - 1 Kết quả cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất của huyện Cầu Kè năm 2006. 64 Bảng 3 - 2 Kết quả cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất của tỉnh Trà Vinh ñến tháng 12 năm 2006. 66 Bảng 3 - 3 Kết quả cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất của huyện Cầu Kè năm 2007. 67 Bảng 3 - 4 Kết quả cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất của huyện Cầu Kè năm 2008. 69 Bảng 3 - 5 Kết quả ñiều tra thông qua mẫu 1 72 xi DANH SÁCH CÁC HÌNH Hình Nội dung Trang Hình 1-1 Sơ ñồ tổ chức Văn phòng ðăng ký quyền sử dụng ñất huyện Cầu Kè 5 Hình 2-2 Sơ ñồ quy trình thực hiện bài báo cáo. 17 Hình 3-3 Sơ ñồ quy trình ñăng ký, cấp giấy giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất theo Quyết ñịnh 201/Qð ðKTK. 48 Hình 3-4 Sơ ñồ quy trình cấp giấy giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất theo Thông tư 346/1998/TT TCðC 50 Hình 3-5 Sơ ñồ quy trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất theo thông tư 1990. 55 Hình 3-6 Sơ ñồ quy trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất lần ñầu cho hộ gia ñình cá nhân theo nghị ñịnh 181/2004/Nð-CP 59 Hình 3-7 Tình hình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất của huyện Cầu Kè năm 2006 65 Hình 3-8 Tình hình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất của huyện Cầu Kè năm 2007 68 Hình 3-9 Tình hình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất của huyện Cầu Kè năm 2008 70 xii TÓM TẮT Sinh viên thực hiện: Huỳnh Văn Tâm - Lớp Cao ñẳng Quản lý ñất ñai 2006 - Khoa Nông nghiệp - Trường Cao ñẳng Cộng ñồng Vĩnh Long. Thời gian: tháng 05 và tháng 06 năm 2009. ðịa ñiểm thực tập: Văn phòng ðăng ký quyền sử dụng ñất huyện Cầu Kè. ðề tài: “Nghiên cứu về quy trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất cho hộ gia ñình, cá nhân tại huyện Cầu Kè”. Giáo viên hướng dẫn: ThS. Võ Thanh Phong. Trong thời gian qua từ khi có Luật ðất ñai năm 1988 ñến nay, nhất là khi Luật ðất ñai năm 2003 ñã cho phép người sử dụng ñất ñược hưởng 7 quyền sử dụng ñất, ñất ñai ngày càng có giá trị. Vì vậy trong công tác ñăng ký và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất cho người sử dụng ñất rất cấp bách, cũng là nền tảng ñể Nhà nước nắm chắc và quản lý chặt chẽ toàn bộ ñất ñai theo pháp luật, làm cơ sở ñể Nhà nước ñiều chỉnh, bổ sung những chính sách ñất ñai ngày càng hợp lý và có hiệu quả. Giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất là chứng thư pháp lý xác ñịnh quyền sử dụng ñất hợp pháp của người sử dụng ñất, ñể họ yên tâm ñầu tư, cải tạo nâng cao hiệu quả sử dụng ñất và thực hiện các quyền, nghĩa vụ theo pháp luật. Xuất phát từ thực tế ñó, ñề tài ñược thực hiện nhằm mục ñích nghiên cứu các quy trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất trên ñịa bàn huyện giai ñoạn từ năm 1993 ñến nay. ðồng thời ñánh giá công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất từ ñó rút ra những thuận lợi - khó khăn, tồn tại trong công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất và ñề xuất giải pháp hoàn thiện nhằm góp phần hoàn chỉnh công tác quản lý Nhà nước về ñất ñai trên ñịa bàn huyện. ðể hoàn thành vấn ñề trên, ñề tài tập trung nghiên cứu các quy trình cấp giấy qua các giai ñoạn, phân tích ñiều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, trình tự, thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất trên ñịa bàn hiện nay và kết quả công tác ñăng ký cấp giấy từ năm 2006 ñến năm 2008 ñánh giá tình hình cấp giấy của huyện. xiii Nghiên cứu các chính sách pháp luật có liên quan ñến công tác cấp giấy. Trên cơ sở ñó chỉ ra các quy ñịnh chung của Bộ Tài nguyên và Môi trường trong công tác cấp giấy. Kết quả cấp GCNQSDð cho hộ gia ñình, cá nhân sử dụng ñất trên ñịa bàn huyện Cầu Kè ñến năm 2008 ñạt là 25.454 hộ/60.502 giấy, trong ñó diện tích ñược cấp là 21.839,669 ha/23.876,72 ha, ñạt 91,46%. Diện tích còn lại chưa ñược cấp giấy là 2.037,051 ha. Trên cơ sở kết quả ñạt ñược, ñề xuất một số giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện quy trình, ñẩy nhanh công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất còn lại chưa cấp giấy trên ñịa bàn huyện Cầu Kè. 1 PHẦN MỞ ðẦU ðẶT VẤN ðỀ ðất ñai là tài nguyên vô cùng quý giá của Quốc gia, là tư liệu sản xuất ñặc biệt không có gì thay thế ñược trong sản xuất nông - lâm nghiệp, là thành phần quan trọng hàng ñầu trong môi trường sống, là ñịa bàn phân bố dân cư, xây dựng các cơ sở kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng. Luật ðất ñai năm 2003 công nhận ñất ñai là một hàng hóa ñặc biệt và ñược tham gia vào thị trường bất ñộng sản, có sự quản lý của Nhà nước. Vì vậy, ñất ñai và những tài sản gắn liền với ñất cũng tham gia vận ñộng cùng với nền kinh tế thị trường, góp phần thúc ñẩy phát triển kinh tế - xã hội. Công tác quản lý nhà nước về ñất ñai nói chung và nghiên cứu về quy trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất nói riêng là một vấn ñề hết sức cần thiết. Có thể nói nghiên cứu ra một quy trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất ñể phục vụ cho công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất là một yếu tố khách quan và rất cần thiết nhằm ñảm bảo cho Nhà nước là ñại diện chủ sử hữu toàn dân về ñất ñai, nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho người sử dụng ñất ñể họ yên tâm sản xuất trên phần ñất ñược giao, tạo ra nhiều của cải vật chất ñảm bảo nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và ñời sống con người. ðể thực hiện hoàn thành tốt trong công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất trên ñịa bàn huyện theo yêu cầu, cần thiết phải nghiên cứu quy trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất cho hộ gia ñình, cá nhân trên ñịa bàn huyện ñánh trong thời gian qua, ñể từ ñó có những kết luận, những giải pháp, những kiến nghị ñể hoàn thiện quy trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất phù hợp với ñiều kiện thực tế của ñịa phương. Nhằm thực hiện chủ trương của Nhà nước về công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất cũng như xuất phát từ thực tế trên, ñược sự ñồng ý của Khoa Nông nghiệp - Trường Cao ñẳng cộng ñồng Vĩnh Long và Văn phòng ðăng ký quyền sử dụng ñất huyện Cầu Kè, tôi ñã thực hiện ñề tài: 2 “Nghiên cứu về quy trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất cho hộ gia ñình, cá nhân tại huyện Cầu Kè”. MỤC ðÍCH Thông qua kết quả nghiên cứu, phân tích lại các quy trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất trên ñịa bàn huyện Cầu Kè từ khi có Luật ðất ñai năm 1993 có hiệu lực thi hành cho ñến nay, rút ra ñược những vướng mắc, khó khăn, thuận lợi, từ ñó ñưa ra những giải pháp, những kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất. YÊU CẦU - Xác ñịnh ñược những nguyên nhân, những thuận lợi và khó khăn ñang tồn tại trong quy trình cấp GCNQSDð. - Phản ánh ñúng thực trạng tình hình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất trên ñịa bàn huyện Cầu Kè. - Thu thập số liệu ñầy ñủ, chính xác và nắm vững, hiểu rõ các vấn ñề có chuyên môn liên quan. - ðề xuất các giải pháp mang tính khả thi, khách quan phù hợp với ñịa bàn huyện Cầu Kè. - ðánh giá dựa trên các quy ñịnh của pháp luật và các quy trình hướng dẫn công tác ñăng ký, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất. ðỐI TƯỢNG, PHẠM VI VÀ Ý NGHĨA CỦA VIỆC NGHIÊN CỨU ðỀ TÀI
ðối tượng nghiên cứu. - Việc ñăng ký ñất ñai ban ñầu của hộ gia ñình, cá nhân. - Hồ sơ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất. - Quy trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất. - ðánh giá tình hình cấp giấy chứng nhận sử dụng ñất cho hộ gia ñình, cá nhân ñối với ñất nông nghiệp, ñất ở nông thôn và ñất ở ñô thị.
Phạm vi nghiên cứu. ðề tài ñược thực hiện trên phạm vi huyện Cầu Kè bao gồm 10 xã và 01 thị trấn: xã Phong Phú, xã Phong Thạnh, xã Ninh Thới, xã Thông Hòa, xã Tam Ngãi, 3 xã Hòa Ân, xã Hòa Tân, xã An Phú Tân, xã Thạnh Phú, xã Châu ðiền và thị trấn Cầu Kè. Nghiên cứu về quy trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất trên ñịa bàn huyện Cầu Kè giai ñoạn năm 1993 ñến nay.
Ý nghĩa của việc nghiên cứu ñề tài. Có thể nói công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất góp phần tạo nên sự ổn ñịnh lâu dài cho ñối tượng sử dụng ñất nhất là ñối với hộ gia ñình, cá nhân và là một bước tiến mới trong nhận thức về quản lý ñất ñai. Nghiên cứu quy trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất là một giải pháp rất là quan trọng ñể hoàn thiện và ñẩy nhanh tốc ñộ trong công tác cấp GCNQSDð tại ñịa phương. ðồng thời tạo ñiều kiện cho các chủ thể sử dụng ñất ñược yên tâm ñầu tư ñể phát triển sản xuất, kinh doanh nhằm sử dụng ñất hợp lí và có hiệu quả hơn. 4 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN 1.1. ðỊA ðIỂM THỰC TẬP. 1.1.1. Sơ lược về cơ quan. Văn phòng ðăng ký quyền sử dụng ñất trực thuộc Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Cầu Kè. Văn phòng ðăng ký quyền sử dụng ñất huyện Cầu Kè ñược thành lập theo Quyết ñịnh số: 179/Qð-UBND ngày 12/10/2005 của UBND huyện Cầu Kè là cơ quan chuyên môn trực thuộc Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Cầu Kè. Văn phòng ðăng ký quyền sử dụng ñất huyện Cầu Kè là cơ quan dịch vụ công có chức năng tổ chức thực hiện ñăng ký quyền sử dụng ñất và chỉnh lý thống chế biến ñộng về sử dụng ñất, quản lý hồ sơ ñịa chính, giúp cơ quan Tài nguyên và Môi trường thực hiện thủ tục về quản lý sử dụng ñất ñai theo quy ñịnh của pháp luật. 1.1.2. Cơ cấu tổ chức Văn phòng ðăng ký quyền sử dụng ñất. • Ban Giám ðốc : 1 Giám ðốc: phụ trách chung. 1 Phó Giám ðốc: phụ trách thẩm ñịnh hồ sơ, là người giúp việc cho Giám ðốc ñể hoàn thành nhiệm vụ chính trị của ngành. • Bộ phận Hành Chính - Tổng Hợp: 1 Cán bộ kế toán kiêm văn thư. 1 Cán bộ thống kê - tổng hợp. • Bộ phận ðăng Ký ðất ðai và Thẩm ðịnh Hồ Sơ: 1 cán bộ chỉnh lí và in giấy. 1 cán bộ tiếp nhận, chuyển giao hồ sơ. 2 cán bộ thẩm ñịnh hồ sơ. 5 • Bộ phận Công Nghệ Thông Tin: 1 Cán bộ: Kiểm tra bảo quản các tư liệu, máy móc, vật tư kỹ thuật ñược trang bộ cho các văn phòng và in giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất. • Bộ phận Kỹ Thuật ðịa Chính : 3 cán bộ ño ñạc (hợp ñồng). Hình 1-1: Sơ ñồ tổ chức Văn phòng ðăng ký quyền sử dụng ñất huyện Cầu Kè 1.1.3. Chức năng và nhiệm vụ ñối với Văn phòng ðăng ký quyền sử dụng ñất.
Vị trí và chức năng: Văn phòng ðăng ký quyền sử dụng ñất huyện Cầu Kè là cơ quan dịch vụ công có chức năng tổ chức thực hiện ñăng ký sử dụng ñất và chỉnh lý thống nhất biến ñộng về sử dụng ñất, quản lý hồ sơ ñịa chính; giúp Phòng Tài nguyên và Môi trường thực hiện các thủ tục hành chính về quản lý, sử dụng ñất ñai theo quy ñịnh của pháp luật. Trong quá trình hoạt ñộng, văn phòng chịu sự chỉ ñạo và quản lý trực tiếp của Phòng Tài nguyên và Môi trường, ñồng thời chịu sự chỉ ñạo về chuyên môn của Văn phòng ðăng ký quyền sử dụng ñất trực thuộc Sở Tài nguyên và Môi GIÁM ðỐC PHÓ GIÁM ðỐC BỘ PHẬN HÀNH CHÍNH VÀ TỔNG HỢP BỘ PHẬN ðĂNG KÝ ðẤT ðAI VÀ THẨM ðỊNH HỒ SƠ BỘ PHẬN CÔNG NGHỆ THÔNG TIN BỘ PHẬN KỸ THUẬT ðỊA CHÍNH 6 trường Trà Vinh, chịu sự kiểm tra, kiểm toán về mặt tài chính theo ñúng quy ñịnh của pháp luật hiện hành. Văn phòng ðăng ký quyền sử dụng ñất huyện Cầu kè hoạt ñộng theo loại hình sự nghiệp có thu, có con dấu riêng, ñược mở tài khoản theo quy ñịnh hiện hành.
Nhiệm vụ và quyền hạn: - Nhiệm vụ: Giúp phòng Tài nguyên và Môi trường làm ñầu mối thực hiện các thủ tục hành chính về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất trên ñịa bàn huyện ñối với hộ gia ñình, cá nhân, người Việt Nam ñịnh cư ở nước ngoài mua nhà ở gắn với quyền sử dụng ñất ở, cộng ñồng dân cư. ðăng ký sử dụng ñất và chỉnh lý biến ñộng về sử dụng ñất theo qui ñịnh của pháp luật khi thực hiện các quyền của người sử dụng ñất là hộ gia ñình và cá nhân, người Việt Nam ñịnh cư ở nước ngoài mua nhà ở gắn với quyền sử dụng ñất ở, cộng ñồng dân cư. Lưu trữ, quản lý và chỉnh lý toàn bộ bản sao hồ sơ ñịa chính ñối với tất cả các thửa ñất thuộc phạm qui ñịa giới hành chính cấp huyện theo trích sao hồ sơ ñịa chính gốc ñã chỉnh lý do Văn phòng ðăng ký quyền sử dụng ñất cấp tỉnh gởi tới; hướng dẫn và kiểm tra việc lưu trữ, quản lý và chỉnh lý toàn bộ bản sao hồ sơ ñịa chính của Uỷ ban nhân dân xã, thị trấn. Cung cấp số liệu ñịa chính cho cơ quan có chức năng xác ñịnh mức thu tiền sử