Phân tích tình hình hoạt động của công ty xuất nhập khẩu thuỷ sản Hà Nội trong thời gian qua

i Lêi më ®Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi nghiªn cøu. Ngµnh xuÊt khÈu thuû s¶n ®­îc x©y dùng vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong 20 n¨m qua vµ ®· h×nh thµnh ®­îc mét ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn thùc phÈm víi n¨ng lùc s¶n xuÊt lín trong c¸c ngµnh chÕ biÕn n«ng s¶n thùc phÈm. Gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n t¨ng 49 lÇn trong 15 n¨m qua tèc ®é t¨ng trung b×nh 5 n¨m ( 1995- 1999 ) lµ 35% n¨m, thuéc nhãm t¨ng tr­ëng nhanh nhÊt trong c¸c bé phËn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Nhê ®ã ViÖt Nam ®· x¸c lËp mét vÞ trÝ ngµy cµng cao trªn thÞ tr­êng thuû s¶n thÕ giíi: ®­îc xÕp thø 19 vÒ tæng s¶n l­îng thuû s¶n, thø 30 vÒ gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu, thø 5 vÒ s¶n l­îng t«m nu«i vµ thuéc lo¹i hµng ®Çu vÒ tèc ®é t¨ng tr­ëng kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n. NghÞ quyÕt héi nghÞ ban chÊp hµnh Trung ¦¬ng §¶ng lÇn thø 5 ( Kho¸ VII ) ®· x¸c ®Þnh thuû s¶n lµ ngµnh kinh tÕ mòi nhän trong ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam, lµ ngµnh kinh tÕ ®øng thø 3 vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu víi tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh trong 15 n¨m qua vµ cßn nhiÒu tiÒm n¨ng ®Ó tiÕp tôc ph¸t triÓn trong thêi gian tíi. §èi víi c¸c tØnh MiÒn B¾c, ngµnh thuû s¶n hiÖn lµ mét thÕ m¹nh gãp phÇn tÝch cùc vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi cña khu vùc. Trong nh÷ng n¨m qua, ngµnh thuû s¶n cña vïng ®· ®em l¹i mét l­îng ngo¹i tÖ lín cho khu vùc. Trong ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam, thuû s¶n MiÒn B¾c ®ãng gãp mét vai trß quan träng vµ ®­îc ®¸nh gi¸ lµ khu vùc cã tiÒm n¨ng Trong rÊt nhiÒu ®¬n vÞ kinh doanh XNK thuû s¶n cña khu vùc miÒn b¾c, c«ng ty XNK thuû s¶n Hµ Néi ( SEAPRODEX Hµ Néi ) ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong nh÷ng ®¬n vÞ hµng ®Çu. N¨m 2000 c«ng ty ®· xuÊt khÈu ®¹t 14 triÖu USD. §Ó gi÷ v÷ng vµ gia t¨ng vÞ trÝ trong ®iÒu kiÖn kinh doanh cã c¹nh tranh gay g¾t, c«ng ty cÇn x©y dùng nh÷ng biÖn ph¸p kinh doanh h÷u hiÖu, viÖc x©y dùng mét sè biÖn ph¸p ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu thuû s¶n lµ biÖn ph¸p quan träng nhÊt ®èi víi c«ng ty. Nh÷ng biÖn ph¸p ®ã ®­îc ¸p dông vµo qu¶n lý kinh doanh vµ ®­îc vËn dông cô thÓ vµo thùc tÕ cña c«ng ty XNK thuû s¶n Hµ Néi lµ mét ®ßi hái bøc xóc vÒ mÆt lý luËn vµ thùc tiÔn. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu. §Ò tµi nghiªn cøu gãp phÇn lµm râ mét sè vÊn ®Ò lý luËn vµ ph­¬ng ph¸p luËn chñ yÕu vÒ mét sè biÖn ph¸p ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña c«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n Hµ Néi 3. Ph¹m vi vµ ®èi t­îng nghiªn cøu. Trong khu«n khæ nghiªn cøu, ®Ò tµi tËp trung vµo vÊn ®Ò x©y dùng mét sè biÖn ph¸p ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu thuû s¶n ®ã chØ lµ mét sè biÖn ph¸p chÝnh vµ quan träng trong v« sè c¸c biÖn ph¸p cÇn ®­îc quan t©m. §èi t­îng nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ c«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n Hµ Néi ( SEAPRODEX Hµ Néi ). §©y lµ mét doanh nghiÖp nhµ n­íc, ho¹t ®éng chñ yÕu trong lÜnh vùc XNK thuû s¶n trªn ®Þa bµn MiÒn B¾c. 4. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu. §Ò tµi nghiªn cøu sö dông ph­¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng vµ c¸c ph­¬ng ph¸p cô thÓ kh¸c nh­: §iÒu tra ph©n tÝch kinh tÕ, tiÕp cËn hÖ thèng. ...®Ó phôc vô cho môc ®Ých nghiªn cøu. 5. Nh÷ng ®ãng gãp cña ®Ò tµi. -HÖ thèng ho¸ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ biÖn ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu thuû s¶n cña doanh nghiÖp. -§¸nh gi¸ ®óng thùc tr¹ng, ph©n tÝch mét c¸ch kh¸ch quan nh÷ng tån t¹i vµ nh÷ng nguyªn nh©n cña nh÷ng h¹n chÕ trong qu¸ tr×nh kinh doanh cña c«ng ty -X©y dùng ®­îc mét hÖ thèng nh÷ng quan ®iÓm ®Þnh h­íng vµ nh÷ng biÖn ph¸p ®ãng gãp nh»m ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu thuû s¶n cña c«ng ty XNK thuû s¶n Hµ Néi 6. KÕt cÊu luËn v¨n. Tªn luËn v¨n: Mét sè biÖn ph¸p nh»m ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu thuû s¶n cña c«ng ty XNK thuû s¶n Hµ Néi ( SEAPRODEX Hµ Néi ) LuËn v¨n gåm: Ngoµi lêi më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn, phô lôc vµ danh môc tµi liÖu tham kh¶o, néi dung luËn v¨n bao gåm: + Ch­¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ lý luËn vµ ph­¬ng ph¸p luËn vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp + Ch­¬ng II: Ph©n tÝch t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n Hµ Néi trong thêi gian qua. + Ch­¬ng III: Nh÷ng ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn ho¹t ®éng xuÊt khÈu thuû s¶n cña c«ng ty xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n Hµ Néi trong thêi gian tíi. Ch­¬ng I nhung van de co ban ve ly luan va phuong phap luan ve hoat dong xuat khau cua doanh nghiep I. Thùc chÊt vµ tÇm quan träng cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu 1) B¶n chÊt cña xuÊt khÈu ( Ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ ): NÒn th­¬ng m¹i quèc tÕ lµ sù ho¹t ®éng bu«n b¸n gi÷a mét quèc gia nµy víi mét quèc gia kh¸c, lµ sù trao ®æi d­íi h×nh thøc mua b¸n hµng ho¸ vµ nh÷ng dÞch vô kÌm theo viÖc mua b¸n hµng ho¸ nh­ b¶o hµnh, söa ch÷a, l¾p r¸p m¸y mãc, b¶o hiÓm. ...V× lµ mét ngµnh kinh tÕ thùc hiÖn chøc n¨ng l­u th«ng hµng ho¸ gi÷a thÞ tr­êng trong n­íc víi thÞ tr­êng n­íc ngoµi, nªn ng­êi ta coi ngµnh nµy lµ c¸i cÇu nèi gi÷a hai thÞ tr­êng vµ cã t¸c dông quan träng thóc ®Èy thÞ tr­êng trong n­íc Ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ cña mét n­íc bao gåm 3 néi dung c¬ b¶n : - Ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng: Gåm ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu - Ho¹t ®éng hîp t¸c: Gåm hîp t¸c ®Çu t­ vµ hîp t¸c khoa häc c«ng nghÖ - Ho¹t ®éng du lÞch vµ dÞch vô: Lµ ho¹t ®éng vËn t¶i, ng©n hµng. .... VËy: XuÊt khÈu: Lµ ho¹t ®éng bu«n b¸n gi÷a c¸c chñ thÓ cã quèc tÞch kh¸c nhau ®­îc thùc hiÖn qua biªn giíi quèc gia (§­êng bé, hµng kh«ng, ®­êng thuû...). §©y lµ ho¹t ®éng c¬ b¶n cña ngo¹i th­¬ng, xuÊt hiÖn l©u ®êi do s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Cho ®Õn nay c¸c h×nh thøc xuÊt khÈu rÊt ®a d¹ng, ho¹t ®éng xuÊt khÈu diÔn ra trªn ph¹m vi toµn cÇu, trong tÊt c¶ c¸c ngµnh c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ, kh«ng chØ víi hµng ho¸ h÷u h×nh mµ c¶ víi hµng ho¸ v« h×nh víi tØ träng ngµy cµng lín §¶ng vµ nhµ n­íc ta cã chñ tr­¬ng më réng vµ ph¸t triÓn quan hÖ ®èi ngo¹i vµ kinh tÕ ®èi ngo¹i. Trong ®ã mét lÜnh vùc cùc kú quan träng ®ã lµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸. §©y lµ mét chñ tr­¬ng hoµn toµn ®óng ®¾n phï hîp víi thêi ®¹i, víi xu thÕ ph¸t triÓn cña nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi, phï hîp víi quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan Thêi ®¹i ngµy nay lµ thêi ®¹i cïng tån t¹i hoµ b×nh, cïng v­¬n tíi Êm no, h¹nh phóc, thêi ®¹i më cöa, më réng giao l­u kinh tÕ. Xu thÕ ph¸t triÓn cña nhiÒu n­íc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y lµ thay ®æi chiÕn l­îc kinh tÕ tõ ®ãng cöa sang më cöa, tõ thay thÕ nhËp khÈu sang h­íng xuÊt khÈu. 2) TÝnh tÊt yÕu cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu. XuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng tÊt yÕu cña quèc gia trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn Mçi mét quèc gia cã sù kh¸c biÖt vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, vÞ trÝ ®Þa lý, nguån nh©n lùc, c¸c nguån tµi nguyªn gi÷a c¸c quèc gia dÉn ®Õn sù kh¸c biÖt vÒ c¸c thÕ m¹nh trong c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau cña mçi quèc gia. §Ó t¹o ra sù c©n b»ng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, c¸c quèc gia ph¶i tiÕn hµnh trao ®æi hµng ho¸ vµ dÞch vô cho nhau. Tuy nhiªn xuÊt khÈu kh«ng chØ diÔn ra gi÷a c¸c quèc gia cã lîi thÕ vÒ lÜnh vùc nµy hay lÜnh vùc kh¸c. Ngay c¶ khi quèc gia kh«ng cã lîi thÕ vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, nguån lùc quèc gia ®ã vÉn cã thÓ thu ®­îc lîi Ých kh«ng nhá khi tham gia vµo ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Ta thÊy r»ng nÒn kinh tÕ ®ãng cöa vÒ c¬ b¶n lµ ph¸t triÓn kinh tÕ theo h×nh thøc tù cung, tù cÊp, tù s¶n xuÊt thay thÕ nhËp khÈu, ®i ng­îc l¹i víi qu¸ tr×nh x· héi ho¸ cña nÒn s¶n xuÊt, ®i ng­îc l¹i sù ph¸t triÓn tÊt yÕu cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Nã kh«ng phï hîp víi c¸c quy luËt ph¸t triÓn kh¸ch quan cña thÕ giíi. ChÝnh s¸ch ®ãng cöa kh«ng thÓ tån t¹i do nh÷ng nguyªn nh©n sau: - Trong ®iÒu kiÖn quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ quèc tÕ ngµy cµng cao, sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ ngµy cµng s©u s¾c, c¸c n­íc ngµy cµng phô thuéc vµo nhau vµ tham gia tÝch cùc h¬n vµo qu¸ tr×nh liªn kÕt vµ sù hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ, mét chÝnh s¸ch biÖt lËp, ®ãng cöa lµ kh«ng thÝch hîp -Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn m¹nh, trë thµnh mét nh©n tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt. Trong khi ®ã chÝnh s¸ch ®ãng cöa ®· h¹n chÕ kh¶ n¨ng tiÕp thu kü thuËt míi, lµm cho nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp l¹c hËu, s¶n xuÊt nhá lµ phæ biÕn, kh«ng cã nguån bæ xung kÜ thuËt tiªn tiÕn. KÕt qu¶ tÊt yÕu lµ n¨ng xuÊt lao ®éng thÊp, hiÖu qu¶ kÐm, kh¶ n¨ng c¹nh tranh yÕu, tèc ®é t¨ng tr­ëng chËm. - HÇu hÕt c¸c n­íc nghÌo, l¹c hËu hoÆc ®ang ph¸t triÓn ®Òu thiÕu vèn. Trong khi ®ã qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®ßi hái ph¶i nhËp khÈu mét khèi l­îng ngµy cµng nhiÒu m¸y mãc thiÕt bÞ, nguyªn liÖu c«ng nghiÖp mµ trong n­íc kh«ng tù s¶n xuÊt ®­îc. NÕu kh«ng ph¸t triÓn m¹nh xuÊt khÈu th× vÊn ®Ò ngµy cµng trë nªn gay g¾t, thiÕu hôt trong c¸n c©n ngo¹i th­¬ng vµ c¸n c©n thanh to¸n ngµy cµng lín. - ThÞ tr­êng trong n­íc nhá hÑp, kh«ng ®ñ ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp víi qui m« hiÖn ®¹i, s¶n xuÊt hµng lo¹t do ®ã kh«ng t¹o thªm viÖc lµm, ®©y lµ mét vÊn ®Ò mµ c¸c n­íc nghÌo vµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn lu«n lu«n ph¶i gi¶i quyÕt NÒn kinh tÕ më cöa sÏ më ra nh÷ng h­íng ph¸t triÓn míi t¹o ®iÒu kiÖn khai th¸c lîi thÕ, tiÒm n¨ng s½n cã cña mét n­íc, nh»m sö dông trong sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ mét c¸ch cã lîi nhÊt. Trong thêi ®¹i ngµy nay trªn thÕ giíi ®· vµ ®ang diÔn ra nh÷ng biÕn ®éng to lín vµ s©u s¾c. Nh÷ng thay ®æi ®ã, mét mÆt t¹o ra c¬ héi ®Ó c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ n­íc ta v­¬n lªn nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. MÆt kh¸c còng ®Æt ra th¸ch thøc ®ßi hái mçi quèc gia ph¶i ®èi phã vµ gi¶i quyÕt §èi víi nh÷ng n­íc mµ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cßn thÊp nh­ ë n­íc ta, cã nh÷ng nh©n tè thuéc tiÒm n¨ng lµ: tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ lao ®éng. Cßn nh÷ng nh©n tè thiÕu vµ yÕu lµ vèn, khoa häc kü thuËt, thÞ tr­êng vµ kh¶ n¨ng qu¶n lý. ChiÕn l­îc h­íng vµo xuÊt khÈu vÒ thùc chÊt lµ gi¶i ph¸p më cöa nÒn kinh tÕ nh»m tranh thñ vèn vµ kÜ thuËt cña n­íc ngoµi, kÕt hîp chóng víi nh÷ng tiÒm n¨ng bªn trong vÒ lao ®éng vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn, ®Ó t¹o ra sù t¨ng tr­ëng nhanh vÒ kinh tÕ cho ®Êt n­íc gãp phÇn rót ng¾n kho¶ng c¸ch chªnh lÖch víi c¸c n­íc giµu trªn thÕ giíi §Ó ®¹t môc tiªu ®ã, nhµ n­íc ta ®· thùc hiÖn nhiÒu biÖn ph¸p trong ®ã biÖn ph¸p lín nhÊt vµ quan träng nhÊt lµ biÖn ph¸p c¶i tæ nÒn kinh tÕ quèc d©n theo h­íng më réng c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i träng t©m lµ xuÊt khÈu vµ ­u tiªn cao cho c¸c ngµnh ®em l¹i thu nhËp cao cho ®Êt n­íc. §ã lµ c¸c ngµnh n«ng, c«ng nghiÖp s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm cã nhiÒu l­îng tµi nguyªn thiªn nhiªn lín vµ lao ®éng cao ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm ®Ó xuÊt khÈu. Ngoµi ra nhµ n­íc ta cßn cã c¸c biÖn ph¸p sau: - §­a c¸c luËt ®Çu t­ hÊp dÉn cã nhiÒu ­u ®·i ®Ó thu hót vèn vµ kü thuËt n­íc ngoµi nh»m ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng n«ng nghiÖp xuÊt khÈu, ®æi míi vµ hiÖn ®¹i ho¸ c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ ®a d¹ng ho¸ nÒn s¶n xuÊt x· héi - KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸, c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ hµng ho¸, tiÒn tÖ - Thùc hiÖn c¬ chÕ qu¶n lý cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña nhµ n­íc th«ng qua c¸c ch­¬ng tr×nh vµ kÕ ho¹ch ho¸ cã tÝnh chÊt h­íng dÉn vµ hÖ thèng chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh kinh tÕ theo c¸c ch­¬ng tr×nh kinh tÕ ®ã. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn râ trong c¸c chÝnh s¸ch vÒ thuÕ, ®Çu t­, tû gi¸ hèi ®o¸i, tÝn dông ng©n hµng. .... Qua viÖc thùc hiÖn mét lo¹t c¸c biÖn ph¸p nªu trªn chóng ta ®· thu ®­îc mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh vÒ ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i trong ®ã cã xuÊt khÈu. Chóng ta ®· cã c¬ së ®Ó kh¼ng ®Þnh trong lÜnh vùc kinh tÕ ®èi ngo¹i, ph­¬ng h­íng ®æi míi do ®¹i héi §¶ng lÇn thø VII, VIII, ®Ò ra lµ ®óng ®¾n. Tuy nhiªn ®Ó v­ît qua thö th¸ch cña thêi ®¹i, ph¶i tiÕp tôc ®æi míi kinh tÕ ®èi ngo¹i mét c¸ch ®ång bé vµ cã hÖ thèng, c¬ së khoa häc. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, c¸c ®¬n vÞ trùc tiÕp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu kh«ng tr¸nh khái khã kh¨n, vÊp v¸p nhÊt ®Þnh. C¬ chÕ kinh tÕ míi ®ßi hái c¸c ®¬n vÞ ph¶i nhanh chãng thÝch nghi víi m«i tr­êng míi, kinh doanh theo nh÷ng ®Þnh h­íng cña nhµ n­íc ®ång thêi ph¶i tù chñ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Kh«ng ngõng hoµn thiÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh theo h­íng ngµy cµng g¾n víi thÞ tr­êng, lÊy thÞ tr­êng lµm ®iÓm xuÊt ph¸t vµ môc tiªu cña ho¹t ®éng kinh doanh tèt lµ ®iÒu kiÖn ®Ó doanh nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t triÓn 3) §Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu. XuÊt khÈu lµ qu¸ tr×nh tiªu thô hµng ho¸ ®­îc thùc hiÖn qua biªn giíi quèc gia nªn cã ®Æc ®iÓm chñ yÕu sau: - Kh¸ch hµng trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ ng­êi n­íc ngoµi, lo¹i kh¸ch hµng nµy cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt víi kh¸ch hµng trong n­íc vÒ ng«n ng÷, lèi sèng, møc sèng, phong tôc, tËp qu¸n, t«n gi¸o.....Do ®ã, tr­íc khi xuÊt khÈu ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i nghiªn cøu kÜ thÞ tr­êng vµ t×m hiÓu vÒ nhu cÇu nh»m tho¶ m·n nhu cÇu cña hä b»ng hµng ho¸ thÝch hîp - ThÞ tr­êng trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu th­êng phøc t¹p vµ khã tiÕp cËn do c¸ch xa vÒ mÆt ®Þa lý, khã kh¨n vÒ thu nhËp vµ sö lý th«ng tin, sù kh¸c biÖt vÒ m«i tr­êng ph¸p lý. Sù khã kh¨n trong vËn chuyÓn hµng ho¸ - XuÊt khÈu th«ng qua hîp ®ång víi khèi l­îng lín nªn ®ßi hái kÜ cµng, chÆt chÏ, tr¸nh nhÇm lÉn, khiÕu n¹i, tranh chÊp vÒ sau. C¸c nghiÖp vô liªn quan ®Õn xuÊt khÈu nh­ : Thanh to¸n, vËn chuyÓn, kÝ kÕt hîp ®ång ®Òu phøc t¹p vµ chøa ®ùng nhiÒu rñi ro. XuÊt khÈu cã thÓ ®em l¹i nh÷ng hiÖu qu¶ cao vÒ kinh tÕ h¬n so víi tiªu thô trong n­íc. 4) C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu hµng ho¸: Khi tiÕn hµnh kinh doanh xuÊt khÈu, c¸c doanh nghiÖp ph¶i nghiªn cøu vµ ®¸nh gi¸ ­u ®iÓm, nh­îc ®iÓm cña tõng h×nh thøc kinh doanh xuÊt khÈu vµ ®­a ra quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c ®Ó lùa chän ®­îc h×nh thøc kinh doanh phï hîp nhÊt víi m«i tr­êng vµ kh¶ n¨ng cña m×nh a) XuÊt khÈu trùc tiÕp: Doanh nghiÖp cã giÊy phÐp xuÊt khÈu cña nhµ n­íc, trùc tiÕp xuÊt khÈu s¶n phÈm cña m×nh ra n­íc ngoµi, kh«ng th«ng qua ®¬n vÞ trung gian. Doanh nghiÖp trùc tiÕp kÝ kÕt c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu, tæ chøc s¶n xuÊt giao hµng vµ tæ chøc c¸c nguån hµng, bao b× vËn chuyÓn vµ thanh to¸n nguån hµng - ¦u ®iÓm: Do doanh nghiÖp chñ ®éng, t×m kiÕm, th©m nhËp thÞ tr­êng, trùc tiÕp tiÕp xóc, ®µm ph¸n víi kh¸ch hµng n­íc ngoµi, do ®ã dÔ n¾m b¾t ®­îc th«ng tin vµ nhu cÇu cña kh¸ch hµng, ®¸p øng ®­îc nh÷ng ®ßi hái cña thÞ tr­êng, gîi më vµ kÝch thÝch nhu cÇu. Doanh nghiÖp hiÓu râ s¶n phÈm cña m×nh lµm ra nªn cã quyÕt ®Þnh nhanh chãng, chÝnh x¸c vÒ gi¸ c¶, thêi h¹n giao hµng, t¨ng tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm, gi¶m chi phÝ gi¸n tiÕp - Nh­îc ®iÓm: Trong ®iÒu kiÖn doanh nghiÖp míi tham gia vµo ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu nÕu ¸p dông h×nh thøc nµy rÊt khã do ®iÒu kiÖn vèn s¶n xuÊt h¹n chÕ, do ®ã khã chñ ®éng trong viÖc t×m kiÕm nguån hµng vµ kh¶ n¨ng chíp thêi c¬ thÊp, kinh nghiÖm, am hiÓu th­¬ng tr­êng quèc tÕ cßn thÊp kÐm, uy tÝn, nh·n hiÖu s¶n phÈm cßn xa l¹ víi kh¸ch hµng b) XuÊt khÈu uû th¸c : Lµ ho¹t ®éng kinh doanh mµ doanh nghiÖp ph¶i kÝ hîp ®ång uû th¸c cho doanh nghiÖp chøc n¨ng xuÊt khÈu thay mÆt m×nh lµm thñ tôc cÇn thiÕt ®Ó xuÊt khÈu hµng ho¸. Doanh nghiÖp ®ã h­ëng phÇn tr¨m chi phÝ uû th¸c theo gi¸ trÞ hµng xuÊt khÈu vµ trùc tiÕp ®øng ra chÞu tr¸ch nhiÖm toµn bé c¸c c«ng viÖc ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång uû th¸c xuÊt khÈu nh­ thu gom, vËn chuyÓn, ho¸ ®¬n chøng tõ giao nhËn hµng ho¸ vµ thanh to¸n trùc tiÕp cho nhµ s¶n xuÊt - ¦u ®iÓm: C«ng ty xuÊt khÈu uû th¸c kh«ng ph¶i bá vèn vµo kinh doanh tr¸nh ®­îc rñi ro trong kinh doanh mµ vÉn thu ®­îc mét kho¶n lîi nhuËn lµ hoa hång xuÊt khÈu. Do chØ thùc hiÖn ho¹t ®éng xuÊt khÈu nªn tÊt c¶ c¸c chi phÝ tõ nghiªn cøu thÞ tr­êng, giao dÞch ®µm ph¸n, kÝ kÕt hîp ®ång vµ thùc hiÖn hîp ®ång kh«ng ph¶i chi, dÉn tíi gi¶m chi phÝ trong ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty - Nh­îc ®iÓm: C«ng ty xuÊt khÈu uû th¸c do kh«ng ph¶i bá vèn vµo kinh doanh nªn hiÖu qu¶ kinh doanh thÊp, kh«ng ®¶m b¶o tÝnh chñ ®éng trong kinh doanh, thÞ tr­êng vµ kh¸ch hµng bÞ thu hÑp do ho¹t ®éng nµy kh«ng chñ ®éng t×m kiÕm thÞ tr­êng vµ t×m kiÕm kh¸ch hµng, kh«ng cã b­íc ®ét ph¸ trong viÖc sinh lêi còng nh­ t¹o ra siªu lîi nhuËn c) Gia c«ng quèc tÕ : Lµ lo¹i h×nh chÕ biÕn s¶n phÈm theo mÉu m·, tiªu chuÈn kÜ thuËt cña hai quèc gia. Bªn s¶n xuÊt( bªn B ) nhËn tr­íc nguyªn liÖu, thiÕt bÞ kÜ thuËt ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm giao cho bªn ®Æt lµm ( bªn A ) vµ nhËn tiÒn c«ng theo hîp ®ång Gia c«ng quèc tÕ xuÊt ph¸t tõ lîi Ých cña hai bªn. Bªn A cã nguyªn liÖu, cã nhu cÇu vµ thµnh phÈm æn ®Þnh, cã thÞ tr­êng tiªu thô, tËn dông nguån nh©n c«ng rÎ m¹t, nhµn h¹, gi¸ thµnh thÊp nªn ®­a c«ng ®o¹n chÕ biÕn ra n­íc ngoµi. Bªn B thiÕu vèn vµ kÜ thuËt nh­ng l¹i cã nh©n c«ng, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, t¨ng thu nhËp, thiÕu thiÕt bÞ kÜ thuËt míi vµ kinh nghiÖm qu¶n lý, tiÕp xóc víi thÞ tr­êng n­íc ngoµi - ¦u ®iÓm: Doanh nghiÖp kh«ng ph¶i bá vèn vµo kinh doanh, kh«ng ph¶i lo ®Çu vµo, vµ quan träng lµ kh«ng ph¶i lo ®Çu ra, rñi ro Ýt, thÞ tr­êng ®¶m b¶o vµ an toµn. Do vËy ViÖt Nam lµ n­íc hay nhËn gia c«ng do cã nguån nh©n lùc phong phó, gi¸ nh©n c«ng rÎ nh­ng c«ng nghÖ s¶n xuÊt kÐm nªn c¸c doanh nghiÖp nhËn ®Æt hµng gia c«ng th­êng ®Çu t­ m¸y mãc thiÕt bÞ d©y truyÒn c«ng nghÖ phï hîp cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. V× thÕ c¸c doanh nghiÖp nhËn gia c«ng võa ®­îc ®Çu t­ thiÕt bÞ c«ng nghÖ, võa cã ®iÒu kiÖn häc hái kinh nghiÖm, t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn, tõ ®ã n©ng cao ®­îc chÊt l­îng s¶n phÈm, t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi - Nh­îc ®iÓm: H×nh thøc nµy ®ßi hái ph¶i lµm nhiÒu thñ tôc nhËp vµ xuÊt, qua nhiÒu kh©u trung gian. §ßi hái ®éi ngò c¸n bé xuÊt nhËp khÈu cã n¨ng lùc, tr×nh ®é, kinh nghiÖm tèt trong lÜnh vùc XNK. C¸c doanh nghiÖp tham gia vµo ho¹t ®éng nµy th­êng bÞ ®éng vÒ vÊn ®Ò thÞ tr­êng, kh«ng biÕt sù biÕn ®éng cña nã, chÝnh v× vËy lîi nhuËn ®¹t ®­îc tõ ho¹t ®éng nµy th­êng lµ qu¸ thÊp so víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu trùc tiÕp d) H×nh thøc hµng ®æi hµng: Lµ ph­¬ng thøc giao dÞch mµ trong ®ã xuÊt khÈu kÕt hîp chÆt chÏ víi nhËp khÈu, ng­êi b¸n ®ång thêi lµ ng­êi mua, l­îng hµng nhËp cã gi¸ trÞ t­¬ng ®­¬ng víi l­îng hµng xuÊt khÈu Doanh nghiÖp t¨ng ®­îc tiªu thô s¶n phÈm vÒ ®èi t­îng hµng m×nh cã nhu cÇu vµ mua ®­îc nh÷ng mÆt hµng trong nø¬c cÇn ®Ó hoµn thu ®­îc lîi nhuËn ®ång thêi t¹o ®­îc sù tin t­ëng vµ lÖ thuéc vµo nhau h¬n, h×nh thøc nµy tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ vËn chuyÓn e) XuÊt khÈu theo nghÞ ®Þnh th­: §©y lµ h×nh thøc xuÊt khÈu hµng ho¸ ( th­êng lµ g¸n nî ) ®­îc kÝ theo nghÞ ®Þnh th­ gi÷a hai chÝnh phñ. XuÊt khÈu theo h×nh thøc nµy cã nhiÒu ­u ®·i h¬n nh­ng kh¶ n¨ng thanh to¸n ch¾c ch¾n do nhµ n­íc tr¶, gi¸ c¶ hµng ho¸ t­¬ng ®èi cao, viÖc s¶n xuÊt thu mua cã nhiÒu sù ñng hé ­u tiªn. Song trªn thùc tÕ, h×nh thøc nµy ®­îc sö dông chñ yÕu ë c¸c n­íc XHCN tr­íc ®©y, cßn hiÖn nay Ýt ®­îc ¸p dông f) XuÊt khÈu t¹i chç : H×nh thøc nµy rÊt míi nh­ng ®ang ®­îc phæ biÕn réng r·i. §Æc ®iÓm cña h×nh thøc nµy lµ hµng ho¸ kh«ng b¾t buéc ph¶i v­ît ra biªn giíi quèc gia Do vËy gi¶m ®­îc chi phÝ còng nh­ rñi ro trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn vµ b¶o qu¶n hµng ho¸. Thñ tôc xuÊt khÈu trong h×nh thøc nµy còng ®¬n gi¶n, kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i cã c¸c hîp ®ång phô trî nh­ hîp ®ång vËn t¶i, b¶o hiÓm hµng ho¸ vµ thñ tôc h¶i quan. II. Vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu. 1) §èi víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Lµ mét néi dung chÝnh cña ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng vµ lµ ho¹t ®éng ®Çu tiªn cña th­¬ng m¹i quèc tÕ, xuÊt khÈu cã mét vai trß ®Æc biÖt quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña tõng quèc gia còng nh­ cña toµn thÕ giíi. Do nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c nhau nªn mét quèc gia cã thÕ m¹nh vÒ lÜnh vùc nµy nh­ng l¹i yÕu vÒ lÜnh vùc kh¸c. V× vËy, ®Ó cã thÓ khai th¸c ®­îc lîi thÕ, t¹o ra sù c©n b»ng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, c¸c quèc gia ph¶i tiÕn hµnh trao ®æi víi nhau dùa trªn lý thuyÕt lîi thÕ so s¸nh cña D.Ricardo. ¤ng nãi r»ng :” NÕu mét quèc gia cã hiÖu qu¶ thÊp h¬n so víi quèc gia kh¸c trong s¶n xuÊt hÇu hÕt c¸c lo¹i s¶n phÈm, th× quèc gia ®ã vÉn cã thÓ tham gia vµo th­¬ng m¹i quèc tÕ ®Ó t¹o ra lîi Ých cña chÝnh m×nh ’’ vµ khi tham gia vµo th­¬ng m¹i quèc tÕ th× ’’quèc gia cã hiÖu qu¶ thÊp trong s¶n xuÊt c¸c lo¹i hµng ho¸ sÏ tiÕn hµnh chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nh÷ng lo¹i hµng ho¸ mµ viÖc s¶n xuÊt ra chóng lµ Ýt bÊt lîi nhÊt vµ nhËp khÈu nh÷ng lo¹i hµng ho¸ mµ viÖc s¶n xuÊt ra chóng cã bÊt lîi lín h¬n ’’. nãi c¸ch kh¸c, mét quèc gia trong t×nh huèng bÊt lîi vÉn cã thÓ t×m ra ®iÓm cã lîi ®Ó khai th¸c. B»ng viÖc khai th¸c c¸c lîi thÕ nµy c¸c quèc gia tËp chung vµo s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng cã lîi thÕ t­¬ng ®èi Sù chuyªn m«n ho¸ ®ã lµm cho mçi quèc gia khai th¸c ®­îc lîi thÕ cña m×nh mét c¸ch tèt nhÊt, gióp tiÕt kiÖm ®­îc nguån lùc nh­ vèn, kü thuËt, nh©n lùc....trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸. Do ®ã tæng s¶n phÈm trª