Phương hướng và biện pháp mở rộng thị trường tiêu thụ ô tô của Công ty Mercedes - Benz Việt Nam

Môc lôc Trang Më ®Çu 4 Ch­¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ thÞ tr­êng vµ më 7 réng thÞ tr­êng ®èi víi doanh nghiÖp   I. Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thÞ tr­êng 7 1. Kh¸i niÖm thÞ tr­êng 7 2. C¸c yÕu tè cÊu thµnh thÞ tr­êng 9 3. Vai trß vµ c¸c chøc n¨ng cña thÞ tr­êng 11 4. Ph©n lo¹i thÞ tr­êng 13 5. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn thÞ tr­êng 15 II. Néi dung c«ng t¸c duy tr× vµ më réng thÞ tr­êng tiªu 16 thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp 1. ThÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp 16 2. Néi dung c«ng t¸c duy tr× vµ më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n 17 phÈm cña doanh nghiÖp 3. Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña c«ng t¸c duy tr× vµ më réng thÞ 24 tr­êng tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp 4. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn viÖc duy tr× vµ më réng thÞ tr­êng 26 tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp 4.1. Nhãm nh©n tè chñ quan 27 4.2. Nhãm nh©n tè kh¸ch quan 28 5. Vai trß cña viÖc duy tr× vµ më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm 31 Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng kinh doanh vµ më réng thÞ 34 tr­êng tiªu thô s¶n phÈm t¹i c«ng ty liªn doanh « t« Mercedes-benz viÖt nam (mbv) I. ThÞ tr­êng « t« ë ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y 34 II. Kh¸i qu¸t qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña MBV 35 1. S¬ l­îc lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña MBV 35 2. Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña c«ng ty MBV 38 3. C¬ cÊu tæ chøc vµ nh©n sù cña MBV 39 4. T×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña MBV 43 III. Ho¹t ®éng më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm cña 49 MBV giai ®o¹n (2000-2002) 1. T×nh h×nh thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm cña c«ng ty 49 2. C¸c biÖn ph¸p c«ng ty ®· ¸p dông ®Ó duy tr× vµ më réng 53 thÞ tr­êng tiªu thô 2.1. C«ng t¸c ®iÒu tra nghiªn cøu thÞ tr­êng 53 2.2. C«ng t¸c tæ chøc x©y dùng m¹ng l­íi b¸n hµng 55 2.3. ChiÕn l­îc s¶n phÈm 56 2.4. ChÝnh s¸ch gi¸ c¶ 58 2.5. C¸c biÖn ph¸p hç trî xóc tiÕn tiªu thô 63 3. §¸nh gi¸ chung vÒ t×nh h×nh duy tr× vµ më réng thÞ tr­êng 65 tiªu thô s¶n phÈm cña c«ng ty Ch­¬ng III: mét sè gi¶i ph¸p nh»m më réng thÞ tr­êng 70 tiªu thô s¶n phÈm cña MBV I. TriÓn väng ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña MBV 70 II. C¸c biÖn ph¸p nh»m duy tr×, më réng thÞ tr­êng cña MBV 71 1. N©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c dù b¸o nhu cÇu 71 2. VËn dông linh ho¹t c¸c chÝnh s¸ch chñ yÕu cña c«ng ty vµ lµm 73 tèt c¸c ho¹t ®éng phôc vô kh¸ch hµng 2.1. ChÝnh s¸ch s¶n phÈm 73 2.2. ChÝnh s¸ch b¸n hµng 75 2.3. ChÝnh s¸ch x©y dùng vµ qu¶n lý hÖ thèng b¸n hµng vµ dÞch vô 80 sau b¸n hµng 2.4. C¸c chÝnh s¸ch hç trî b¸n hµng 81 3. Hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý kiÓm tra chÊt l­îng xe l¾p r¸p 83 4. Më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm th«ng qua xuÊt khÈu 83 III. Mét sè kiÕn nghÞ ®èi víi chÝnh s¸ch qu¶n lý vÜ m« cña 84 Nhµ n­íc KÕt luËn 87 Tµi liÖu tham kh¶o 89 Më ®Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi. KÓ tõ khi ChÝnh phñ ViÖt Nam ban hµnh LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi, ®ång thêi thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch më cöa nÒn kinh tÕ khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ vèn, c«ng nghÖ, thiÕt bÞ vµo ViÖt Nam, c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· h×nh thµnh vµ ®i vµo ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam. Trong sè ®ã, mét l­îng ®¸ng kÓ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cã tªn tuæi trong lÜnh vùc s¶n xuÊt th­¬ng m¹i vµ dÞch vô vÒ « t« ®· ®­îc cÊp phÐp ®Çu t­ vµ ®i vµo ho¹t ®éng d­íi d¹ng liªn doanh nh­: Mercedes-Benz ViÖt Nam, VMC, Mekong, toyota ViÖt Nam, Ford ViÖt Nam...víi tæng sè vèn ®Çu t­ hµng chôc ®Õn hµng tr¨m triÖu ®« la. Mét vÊn ®Ò mµ c¸c liªn doanh hiÖn ®ang tËp trung gi¶i quyÕt ®ã lµ lµm thÕ nµo ®Ó cã thÓ më réng thÞ phÇn cña m×nh trªn thÞ tr­êng cßn t­¬ng ®èi nhá bÐ hiÖn nay. Môc tiªu hiÖn t¹i cña c¸c liªn doanh lµ lµm sao duy tr× ®­îc ho¹t ®éng cña m×nh kh«ng bÞ thua lç hoÆc cã thua lç th× chØ ë møc kÕ ho¹ch cho phÐp. §©y lµ mét vÊn ®Ò rÊt khã kh¨n cho c¸c liªn doanh t¹i ViÖt Nam. VÊn ®Ò nµy kh«ng chØ phô thuéc vµo nç lùc cña tõng liªn doanh mµ cßn phô thuéc rÊt nhiÒu yÕu tè kh¸ch quan nh­ tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña ViÖt Nam, thu nhËp quèc d©n/®Çu ng­êi, møc ®é ph¸t triÓn cña hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé ViÖt Nam, c¸c chÝnh s¸ch chÕ ®é cña chÝnh phñ ViÖt Nam trong viÖc khuyÕn khÝch hay h¹n chÕ tiªu dïng lo¹i mÆt hµng « t«, chÝnh s¸ch néi ®Þa ho¸ s¶n phÈm, gi¶m gi¸ thµnh, chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu cña Nhµ n­íc, viÖc ph¸t triÓn xuÊt khÈu s¶n phÈm ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Trªn c¬ së nhËn biÕt tÇm quan träng cña c«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm, b»ng nh÷ng kiÕn thøc ®· ®­îc häc, nghiªn cøu t¹i tr­êng §¹i häc Ngo¹i Th­¬ng vµ qua qu¸ tr×nh lµm viÖc t¹i Chi nh¸nh c«ng ty liªn doanh « t« Mercedes-Benz ViÖt Nam, t«i ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi: “Ph­¬ng h­íng vµ biÖn ph¸p më réng thÞ tr­êng tiªu thô « t« cña C«ng ty liªn doanh s¶n xuÊt « t« Mercedes-Benz ViÖt Nam” lµm kho¸ luËn tèt nghiÖp. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi. HÖ thèng ho¸ c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thÞ tr­êng vµ ho¹t ®éng më réng thÞ tr­êng tiªu thô cña doanh nghiÖp, lµm râ c¸c h×nh thøc biÖn ph¸p vµ nguyªn t¾c më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm. Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm cña c«ng ty liªn doanh « t« Mercedes-Benz ViÖt Nam trªn c¬ së nghiªn cøu thÞ tr­êng « t« t×m ra sù biÕn ®éng, c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng trong thêi gian qua ®Õn ho¹t ®éng më réng thÞ tr­êng Mercedes-Benz ViÖt Nam. §­a ra c¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó duy tr× vµ më réng thÞ tr­êng tiªu thô « t« trong n­íc vµ xuÊt khÈu cho c«ng ty Mercedes-Benz ViÖt Nam. 3. §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi. ®èi t­îng lµ c¸c nh©n tè kh¸ch quan cã ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng më réng thÞ tr­êng bao gåm c¸c yÕu tè: møc cÇu cña thÞ tr­êng « t« ViÖt Nam, m«i tr­êng kinh doanh, c¸c chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ n­íc vµ c¸c chÝnh s¸ch, chiÕn l­îc chñ yÕu cña Mercedes-Benz ViÖt Nam liªn quan ®Õn ho¹t ®éng më réng thÞ tr­êng tiªu thô t¹i ViÖt Nam thêi gian qua. ®Ò tµi chØ tËp trung nghiªn cøu, ph©n tÝch ho¹t ®éng më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm « t« cña Mercedes-Benz ViÖt Nam 3 n¨m gÇn ®©y (2000-2002), dù b¸o c¸c yÕu tè míi ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng nµy trong thêi gian tíi, ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p h÷u hiÖu gióp cho c«ng ty thùc hiÖn tèt ho¹t ®éng më réng thÞ tr­êng tiªu thô trong nh÷ng n¨m tíi. 4. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu ®Ò tµi. §Ò tµi sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p chñ yÕu nh­: ph­¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng, ph­¬ng ph¸p duy vËt lÞch sö, ph­¬ng ph¸p thèng kª, ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch, tæng hîp. 5. §ãng gãp cña ®Ò tµi. trong giai ®o¹n hiÖn nay vÊn ®Ò cÊp thiÕt cÇn ph¶i gi¶i quyÕt ®èi víi c«ng ty Mercedes-Benz ViÖt Nam lµ lµm thÕ nµo ®Ó më réng ®­îc thÞ tr­êng tiªu thô cña hä trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh khèc liÖt gi÷a 14 liªn doanh « t« t¹i ViÖt Nam, v× vËy kho¸ luËn ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m më réng thÞ tr­êng « t« cho liªn doanh Mercedes-Benz ViÖt Nam trªn c¬ së ph©n tÝch ®¸nh gi¸ mét c¸ch x¸c thùc ho¹t ®éng më réng thÞ tr­êng cña c¸c liªn doanh « t« t¹i ViÖt Nam hiÖn nay. ®Æc biÖt lµ ph©n tÝch ®­îc c¸c nguyªn nh©n, nªu ra ®­îc nh÷ng h¹n chÕ, v­íng m¾c trong c«ng t¸c më réng thÞ tr­êng tiªu thô trong n­íc còng nh­ chÝnh s¸ch xuÊt khÈu « t« sang c¸c n­íc trong khu vùc trong thêi gian tíi. 6. KÕt cÊu ®Ò tµi bao gåm 3 ch­¬ng: ch­¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ thÞ tr­êng vµ më réng thÞ tr­êng ®èi víi doanh nghiÖp. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng kinh doanh vµ më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm cña c«ng ty liªn doanh Mercedes-Benz ViÖt Nam. Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm cña c«ng ty liªn doanh Mercedes-Benz ViÖt Nam. CH¦¥NG I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ thÞ tr­êng vµ më réng thÞ tr­êng ®èi víi doanh nghiÖp. I. Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thÞ tr­êng. 1. Kh¸i niÖm thÞ tr­êng. ThÞ tr­êng lµ ph¹m trï kinh tÕ g¾n liÒn víi nÒn kinh tÕ hµng hãa, lµ mét kh©u cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt, ®­îc më réng cïng víi sù më réng cña s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸. Theo K. M¸c: Hµng ho¸ lµ s¶n phÈm ®­îc c¸c nhµ s¶n xuÊt lµm ra kh«ng ph¶i ®Ó cho b¶n th©n hä tiªu dïng mµ ®Ó b¸n. Hµng ho¸ ®­îc b¸n t¹i kh«ng gian vµ thêi gian nhÊt ®Þnh trªn thÞ tr­êng.V× vËy kh¸i niÖm thÞ tr­êng lu«n g¾n liÒn víi sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi, sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng hoµn toµn phô thuéc vµo møc ®é ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng x· héi, sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi ngµy cµng tinh vi, phøc t¹p th× kÐo theo sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng ngµy cµng réng lín vµ ®a d¹ng. Cã rÊt nhiÒu kh¸i niÖm vÒ thÞ tr­êng tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p: Theo nghÜa s¬ khai th× thÞ tr­êng ®­îc coi lµ mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh t¹i ®ã c¸c ho¹t ®éng trao ®æi mua b¸n ®­îc h×nh thµnh, vÝ dô nh­ cöa hµng, chî... C¬ së lµm n¶y sinh thÞ tr­êng lµ nhu cÇu sö dông vËt phÈm ®­îc ®¸p øng dùa trªn sù trao ®æi mäi thø miÔn lµ cã gi¸. ThÞ tr­êng ®­îc g¾n víi mét kh«ng gian vµ thêi gian cô thÓ. Ng­êi mua vµ ng­êi b¸n cïng cã mÆt trªn thÞ tr­êng. Kh¸i niÖm nµy trong giai ®o¹n hiÖn nay kh«ng thÓ ph¶n ¸nh hÕt c¸c ho¹t ®éng phøc t¹p diÔn ra trong quan hÖ mua b¸n vµ trao ®æi hµng ho¸ hiÖn nay. Ngµy nay cïng víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸ tÝnh kh«ng gian vµ thêi gian ®· dÇn dÇn bÞ ®Èy lïi vµo lÞch sö. C¸c ho¹t ®éng mua b¸n trªn thÞ tr­êng ngµy cµng ph¸t triÓn ë tr×nh ®é cao. ViÖc mua b¸n hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng diÔn ra phøc t¹p, h×nh thøc ®a d¹ng phong phó ®ßi hái cã c¸ch nh×n nhËn míi vÒ thÞ tr­êng. Theo ®Þnh nghÜa cña c¸c nhµ kinh tÕ häc hiÖn ®¹i th× thÞ tr­êng lµ tæng hîp c¸c quan hÖ kinh tÕ trong viÖc mua, b¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô. Tõ c¸c gãc ®é kh¸c nhau cña thÞ tr­êng ng­êi ta cã c¸c quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ thÞ tr­êng. Theo nhµ kinh tÕ Samuelson: “ThÞ tr­êng lµ mét qu¸ tr×nh trong ®ã ng­êi mua vµ ng­êi b¸n mét thø hµng ho¸ t¸c ®éng qua l¹i víi nhau ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ c¶ vµ sè l­îng hµng”. ( 1 ) Theo nhµ kinh tÕ häc David Begg: “ThÞ tr­êng lµ sù biÓu hiÖn thu gän cña qu¸ tr×nh mµ th«ng qua ®ã c¸c quyÕt ®Þnh cña c¸c gia ®×nh vÒ tiªu dïng mÆt hµng nµo, c¸c quyÕt ®Þnh cña c«ng ty vÒ s¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo vµ quyÕt ®Þnh cña ng­ßi c«ng nh©n vÒ viÖc lµm bao l©u, cho ai ®Òu dung hoµ b»ng sù ®iÒu chØnh gi¸ c¶”. ( 2 ) Hai quan niÖm trªn phï hîp víi b¶n chÊt thÞ tr­êng trong giai ®o¹n hiÖn nay, khi mµ nÒn s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸ ®· ph¸t triÓn ®Õn tr×nh ®é cao. M©u thuÉn gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu thô ®­îc thÓ hiÖn qua m©u thuÉn gi÷a s¶n xuÊt vµ thÞ tr­êng. Nh÷ng khã kh¨n ngµy cµng t¨ng trong kh©u b¸n hµng lµ yÕu tè kh¸ch quan buéc doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ph¶i dùa trªn viÖc nghiªn cøu s©u s¾c vÒ thÞ tr­êng. Cã nhiÒu quan niÖm kh¸c n÷a vÒ thÞ tr­êng nh­ng cßn phô thuéc vµo tõng lÜnh vùc, tõng lo¹i hµng ho¸ mµ chóng ta cã thÓ xem xÐt ®¸nh gi¸ theo khÝa c¹nh, ph­¬ng diÖn nµo ®Ó hiÓu ®­îc c¸c qui luËt ho¹t ®éng ®Æc thï cña thÞ tr­êng ®ã. V× vËy viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng nãi chung vµ nghiªn cøu thÞ tr­êng ®Æc thï cho mét nhãm hoÆc mét lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã cã ý nghÜa hÕt søc quan träng trong viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, chiÕn l­îc vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Qua nghiªn cøu thÞ tr­êng víi c¸c quy luËt t¸c ®éng cña nã, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i coi träng c¸c quan ®iÓm sau khi nghiªn cøu ®­a ra chÝnh s¸ch, chiÕn l­îc ho¹t ®éng cña c«ng ty: Coi träng kh©u tiªu thô. B¸n c¸i mµ thÞ tr­êng cÇn chø kh«ng ph¶i b¸n c¸i mµ m×nh cã thÓ lµm ra. Tæ chøc nghiªn cøu tØ mØ vÒ thÞ tr­êng lo¹i mÆt hµng ®Þnh s¶n xuÊt, c¸c ph¶n øng linh ho¹t kÞp thêi sÏ x¶y ra trong t­¬ng lai tr­íc sù t¸c ®éng ¶nh h­ëng cña thÞ tr­êng. 2. C¸c yÕu tè cÊu thµnh thÞ tr­êng. ThÞ tr­êng muèn h×nh thµnh ph¶i héi ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn sau: Trªn thÞ tr­êng ho¹t ®éng mua b¸n ®­îc diÔn ra th«ng qua hai chñ thÓ chÝnh ®ã lµ ng­êi mua vµ ng­êi b¸n, ng­êi mua sÏ h×nh thµnh nªn søc cÇu trªn thÞ tr­êng vµ ng­êi b¸n sÏ h×nh thµnh søc cung trªn thÞ tr­êng vµ ng­êi b¸n hµng ho¸ cho ng­êi mua ph¶i ®­îc båi hoµn tho¶ ®¸ng. Trong giai ®o¹n hiÖn nay víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña thÞ tr­êng lµm xuÊt hiÖn thªm c¸c trung gian kh¸c nh­ ng­êi m«i giíi, ®¹i lý ph©n phèi, c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, thuÕ, h¶i quan, hiÖp héi b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng, s¶n xuÊt. Trªn thÞ tr­êng, Nhµ n­íc tham gia trªn thÞ tr­êng víi t­ c¸ch lµ hé tiªu dïng ®Æc biÖt vµ ®ång thêi lµ ng­êi ®Ò ra vµ thùc hiÖn c¸c c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ. 2.1. Cung trªn thÞ tr­êng. Cung lµ sè l­îng hµng ho¸ vµ dÞch vô mµ ng­êi b¸n cã kh¶ n¨ng b¸n vµ s½n sµng b¸n ë møc gi¸ kh¸c nhau trong kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. Sè l­îng hµng ho¸ ®­îc cung øng ra trªn thÞ tr­êng trong kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh tu©n thñ theo qui luËt cung. Tøc lµ: khi gi¸ c¶ cña lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã t¨ng lªn lËp tøc c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ cung cÊp hµng sÏ gia t¨ng sè l­îng hµng ho¸ ra thÞ tr­êng do lîi nhuËn c¸ biÖt cña lo¹i hµng ho¸ t¨ng lªn, c¸c doanh nghiÖp khi ®ã sÏ tËp trung toµn lùc ®Ó s¶n xuÊt vµ tung hµng ho¸ ®ã ra thÞ tr­êng. Lîi nhuËn c¸ biÖt cña hµng ho¸ ®ã cao còng l«i kÐo c¸c nhµ s¶n xuÊt tõ c¸c lÜnh vùc kh¸c tham gia ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt mÆt hµng ®ã, do ®ã l­îng hµng ho¸ ®­a ra thÞ tr­êng nhanh chãng t¨ng lªn. Cung t¨ng trong ®iÒu kiÖn cÇu kh«ng ®æi dÉn ®Õn gi¸ c¶ hµng ho¸ gi¶m xuèng t¹o møc c©n b»ng míi. Cung cña lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã cßn bÞ t¸c ®éng bëi c¸c yÕu tè sau: Phô thuéc vµo giíi h¹n kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña nÒn kinh tÕ. Phô thuéc vµo gi¸ c¶ cña c¸c yÕu tè ®Çu vµo. Phô thuéc vµo kú väng cña ng­êi s¶n xuÊt. Phô thuéc vµo c¸c chÝnh s¸ch thuÕ quan, xuÊt nhËp khÈu. 2.2. CÇu trªn thÞ tr­êng. CÇu lµ sè l­îng hµng ho¸ dÞch vô mµ ng­êi mua cã kh¶ n¨ng vµ s½n sµng mua trong kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. Khi gi¸ c¶ hµng ho¸ thay ®æi th× qui luËt cÇu sÏ ph¸t huy t¸c dông. CÇu cña lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã phô thuéc vµo c¸c yÕu tè sau: Møc thu nhËp cña d©n c­. ThÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng. Gi¸ cña c¸c lo¹i hµng ho¸ thay thÕ, bæ xung. C¸c kú väng cña ng­êi tiªu dïng. 2.3. Gi¸ c¶ hµng ho¸. Gi¸ c¶ hµng ho¸ lµ sù biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng. Gi¸ c¶ hµng ho¸ thay ®æi xoay quanh gi¸ trÞ cña nã vµ ®­îc h×nh thµnh nªn bëi t¸c ®éng cña qui luËt cung cÇu vµ mét sè c¸c nh©n tè kh¸c nh­: quy luËt l­u th«ng tiÒn tÖ, gi¸ trÞ thùc tÕ cña ®ång tiÒn sö dông lµm ph­¬ng tiÖn thanh to¸n trªn thÞ tr­êng vµ sù c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp cung øng hµng ho¸ ®ã. Trªn thÞ tr­êng sù t¸c ®éng qua l¹i cña c¸c yÕu tè c¬ b¶n trªn t¹o nªn c¬ chÕ vËn hµnh cña thÞ tr­êng. Trªn thÞ tr­êng ng­êi mua sÏ thÓ hiÖn sù tham gia cña m×nh vµo thÞ tr­êng lµ søc cÇu. Ng­êi b¸n sÏ thÓ hiÖn sù tham gia cña m×nh vµo thÞ tr­êng lµ søc cung. Ng­êi mua vµ ng­êi b¸n ®Òu cã mong muèn riªng cña hä khi tham gia vµo thÞ tr­êng. Ng­êi mua mong muèn mua ®­îc hµng ho¸ phï hîp víi nhu cÇu dù ®Þnh víi gi¸ thÊp nh­ng ®é tho¶ dông cña hµng ho¸ mua ®­îc lµ cao nhÊt. Ng­îc l¹i ®èi víi ng­êi b¸n hä kú väng sÏ b¸n ®­îc gi¸ cao nhÊt vµ c¸c ®iÒu kiÖn b¸n hµng thuËn lîi nhÊt. Víi hai mong muèn tr¸i ng­îc nhau nh­ng t¹i sao viÖc mua b¸n hµng ho¸ vÉn diÔn ra b×nh th­êng trªn thÞ tr­êng. Së dÜ ng­êi mua vµ ng­êi b¸n gÆp nhau ®­îc lµ do gi¸ c¶ mua vµ b¸n cña lo¹i hµng ho¸ ®ã lµ do thÞ tr­êng ®iÒu tiÕt vµ qui ®Þnh dùa theo qui luËt kinh tÕ ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng h×nh thµnh nªn møc gi¸ c¶ thÞ tr­êng cho phÐp ng­êi mua vµ ng­êi b¸n cã thÓ mua thÊp hoÆc b¸n cao xoay xung quanh gi¸ c¶ thÞ tr­êng (møc gi¸ c©n b»ng). 3. Vai trß vµ c¸c chøc n¨ng cña thÞ tr­êng. 3.1. Vai trß. Vai trß cña thÞ tr­êng rÊt quan träng ®èi víi s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸ vµ qu¶n lý kinh tÕ. ThÞ tr­êng ®­îc coi lµ ph¹m trï trung t©m v× qua ®ã c¸c doanh nghiÖp cã thÓ nhËn biÕt ®­îc sù ph©n phèi c¸c nguån l­u th«ng hµng ho¸ qua hÖ thèng gi¸ c¶. ThÞ tr­êng chØ mÊt ®i khi s¶n xuÊt hµng ho¸ kh«ng cßn, ®iÒu nµy cho thÊy s¶n xuÊt lµ chiÕc cÇu nèi cña s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. VËy thÞ tr­êng kh«ng chØ lµ n¬i diÔn ra c¸c ho¹t ®éng mua vµ b¸n mµ nã cßn thÓ hiÖn quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ. Do ®ã thÞ tr­êng ®­îc coi lµ m«i tr­êng cña kinh doanh. Trong qu¶n lý kinh tÕ, thÞ tr­êng lµ n¬i Nhµ n­íc t¸c ®éng vµo qu¸ tr×nh kinh doanh cña c¬ së, quyÕt ®Þnh sù sèng cßn cña c¸c doanh nghiÖp. 3.2. Chøc n¨ng. Chøc n¨ng thõa nhËn: Cã nghÜa lµ hµng ho¸ cña doanh nghiÖp cßn b¸n ®­îc hay kh«ng? nÕu hµng ho¸ b¸n ®­îc cã nghÜa lµ thÞ tr­êng chÊp nhËn, hµng ho¸ ®­îc thÞ tr­êng chÊp nhËn tøc lµ ng­êi mua chÊp nhËn nã nh­ vËy qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ®­îc thùc hiÖn. Chøc n¨ng thùc hiÖn: Lµ n¬i diÔn ra c¸c hµnh vi mua, b¸n hµng ho¸ hay dÞch vô, mét hµng ho¸ hay dÞch vô ®­îc chÊp nhËn th× hµnh vi mua b¸n sÏ ®­îc thùc hiÖn. Ng­êi b¸n cÇn gi¸ trÞ cña hµng ho¸, ng­êi mua cÇn gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸, nh­ng theo tr×nh tù th× sù thùc hiÖn vÒ gi¸ trÞ chØ xÈy ra khi thùc hiÖn ®­îc gi¸ trÞ sö dông. Chøc n¨ng th«ng tin: ThÞ tr­êng cung cÊp th«ng tin cho c¶ ng­êi s¶n xuÊt vµ ng­êi tiªu dïng, thÞ tr­êng chØ cho ng­êi s¶n xuÊt biÕt nªn s¶n xuÊt c¸i g×, sè l­îng bao nhiªu, s¶n xuÊt khi nµo. ThÞ tr­êng chØ cho ng­êi tiªu dïng nªn mua hµng ho¸ hay dÞch vô nµo, mua ë ®©u, mua vµo thêi ®iÓm nµo. Chøc n¨ng nµy chøa ®ùng th«ng tin vÒ tæng cung, tæng cÇu, quan hÖ cung cÇu vµ yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn viÖc mua vµ b¸n. Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt: Th«ng qua nhu cÇu thÞ tr­êng c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh sÏ chñ ®éng ®iÒu tiÒn vèn, vËt t­ vµ lao ®éng trong c¸c lÜnh vùc sao cho lîi nhuËn thu l¹i lµ lín nhÊt. 4. Ph©n lo¹i thÞ tr­êng. ThÞ tr­êng lµ mét lÜnh vùc kinh tÕ phøc t¹p thÓ hiÖn d­íi nhiÒu h×nh th¸i kh¸c nhau, c¸c nhµ kinh doanh kh«ng tham gia vµo thÞ tr­êng nãi chung mµ ho¹t ®éng trong mét h×nh th¸i cô thÓ. §Ó nghiªn cøu vµ ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh nh»m chiÕm lÜnh thÞ tr­êng, doanh nghiÖp cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i ®Ó n¾m ®­îc ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i thÞ tr­êng. Tõ ®ã, ®Þnh ra c¸c ph­¬ng thøc øng xö thÝch hîp ®Ó chiÕm lÜnh thÞ tr­êng cô thÓ. Ph©n lo¹i thÞ tr­êng cã thÓ dïng nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau. D­íi ®©y lµ mét sè ph­¬ng ph¸p ph©n lo¹i mµ ng­êi kinh doanh tham gia víi t­ c¸ch ng­êi b¸n. 4.1. Ph©n lo¹i c¨n cø vµo h×nh th¸i hiÖn vËt vµ môc ®Ých cña hµng ho¸ trao ®æi trªn thÞ tr­êng. Theo tiªu thøc nµy thÞ tr­êng ®­îc chia thµnh: ThÞ tr­êng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt lµ thÞ tr­êng trong ®ã diÔn ra viÖc trao ®æi hµng ho¸ ®Ó tho¶ m·n c¸c yªu cÇu s¶n xuÊt cña x· héi. Hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng chñ yÕu lµ c¸c nguyªn vËt liÖu hoÆc c¸c s¶n phÈm kü thuËt kh¸c (m¸y mãc thiÕt bÞ, c«ng cô dông cô...). ThÞ tr­êng hµng tiªu dïng lµ thÞ tr­êng trao ®æi hµng ho¸ ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi, thÞ tr­êng nµy ®a d¹ng vµ phong phó lu«n biÕn ®éng. ThÞ tr­êng c¸c dÞch vô: trªn thÞ tr­êng trao ®æi c¸c hµng ho¸ ®Æc biÖt kh«ng tån t¹i d­íi h×nh th¸i vËt chÊt cô thÓ (dÞch vô vËn t¶i, b¶o hiÓm ng©n hµng...) trªn thÞ tr­êng trao ®æi th­êng diÔn ra theo ph­¬ng thøc b¸n trùc tiÕp. 4.2. Ph©n lo¹i c¨n cø vµo ph¹m vi vïng thu hót vµ vÞ trÝ cña mèi quan hÖ. Theo tiªu thøc nµy thÞ tr­êng ®­îc chia thµnh: ThÞ tr­êng ®Þa ph­¬ng lµ thÞ tr­êng cã ph¹m vi vïng thu hót trong mét ®Þa ph­¬ng lµng, x·, huyÖn. ë ®©y hµng ho¸ b¸n ®­îc ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng, phong phó cña d©n c­ trong khu vùc ®ã. ThÞ tr­êng d©n téc lµ thÞ tr­êng cã vïng thu hót trong c¶ n­íc tham gia vµo c¸c d©n téc, c¸c nhµ kinh doanh lín tõ nhiÒu n¬i trong n­íc. ThÞ tr­êng d©n téc chÞu ¶nh h­ëng cña t×nh h×nh chÝnh trÞ, x· héi cña ®Êt n­íc ®ång thêi còng cã ¶nh h­ëng l¹i ®èi víi t×nh h×nh ®ã. ThÞ tr­êng quèc tÕ lµ thÞ tr­êng cã ph¹m vi vïng thu hót trong khu vùc thÞ tr­êng quèc tÕ cã thÓ lµ thÞ tr­êng chuyªn m«n ho¸ hoÆc tæng hîp. 4.3. Ph©n lo¹i c¨n cø vµo sè ng­êi tham gia vµo thÞ tr­êng vµ vÞ trÝ cña ng­êi b¸n, ng­êi mua trªn thÞ tr­êng. ThÞ tr­êng ®éc quyÒn lµ thÞ tr­êng mµ bªn tham gia chØ cã mét bªn duy nhÊt, bªn b¸n cã mét ng­êi lµ thÞ tr­êng ®éc quyÒn b¸n, bªn mua chØ cã mét ng­êi lµ thÞ tr­êng ®éc quyÒn mua. ThÞ tr­êng c¹nh tranh mµ ë ®ã cã nhiÒu ng­êi b¸n, ng­êi mua tham gia thÞ tr­êng ®­îc coi lµ thÞ tr­êng c¹nh tranh hoµn h¶o, cßn ®ßi hái hµng ho¸ ph¶i ®ång nhÊt ®Ó kh«ng t¹o ra nh÷ng c¶n trë trong c¹nh tranh, ®ång thêi ph¶i dÔ dµng chuyÓn ®æi ngµnh nghÒ. ThÞ tr­êng ®éc quyÒn c¹nh tranh lµ thÞ tr­êng võa cã yÕu tè c¹nh tranh ®ång thêi ë mét sè bé phËn thÞ tr­êng mét hoÆc mét sè nhµ kinh doanh cã ®­îc lîi thÕ vµ ®éc chiÕm bé phËn thÞ tr­êng ®ã, khi tham gia vµo thÞ tr­êng ®éc quyÒn c¹nh tranh nhµ kinh doanh cã thÓ lùa chän ®Ó quyÕt ®Þnh hoÆc vÒ gi¸ b¸n hoÆc vÒ khèi l­îng b¸n. 4.4. Ph©n lo¹i theo kh¶ n¨ng ®¸p øng yªu cÇu tiªu dïng cña x