Rà soát hệ thống các quy định về giấy phép kinh doanh: Thực trạng, giải pháp, kiến nghị

Haø Noäi, 2007 THÖÏC TRAÏNG VAÁN ÑEÀ KIEÁN NGHÒ RAØ SOAÙT HEÄ THOÁNG CAÙC QUY ÑÒNH VEÀ GIAÁY PHEÙP KINH DOANH THÖÏC TRAÏNG VAÁN ÑEÀ KIEÁN NGHÒ RAØ SOAÙT HEÄ THOÁNG CAÙC QUY ÑÒNH VEÀ GIAÁY PHEÙP KINH DOANH Nguyeãn Ñình Cung vaø Ñoàng nghieäp Haø Noäi, 2007 THÖÏC TRAÏNG VAÁN ÑEÀ KIEÁN NGHÒ RAØ SOAÙT HEÄ THOÁNG CAÙC QUY ÑÒNH VEÀ GIAÁY PHEÙP KINH DOANH 2 LÔØI MÔÛ ÑAÀU 7 PHAÀN I-PHAÏM VI VAØ CAÙCH THÖÙC THÖÏC HIEÄN RAØ SOAÙT, ÑAÙNH GIAÙ 11 1. PHAÏM VI RAØ SOAÙT 11 2. NOÄI DUNG RAØ SOAÙT 12 3. NOÄI DUNG ÑAÙNH GIAÙ 13 PHAÀN II-MOÄT SOÁ PHAÙT HIEÄN BAN ÑAÀU TÖØ KEÁT QUAÛ RAØ SOAÙT CAÙC QUY ÑÒNH HIEÄN HAØNH VEÀ GIAÁY PHEÙP KINH DOANH 15 1. GIAÁY PHEÙP COÙ NHIEÀU TEÂN GOÏI KHAÙC NHAU 15 2. VEÀ TÍNH HÔÏP PHAÙP CUÛA CAÙC LOAÏI GIAÁY PHEÙP 16 3. VEÀ TÍNH CAÀN THIEÁT CUÛA GIAÁY PHEÙP KINH DOANH 20 4. TÍNH ÑAÀY ÑUÛ CUÛA CAÙC QUY ÑÒNH VEÀ GIAÁY PHEÙP 22 5. TÍNH CUÏ THEÅ VAØ HÔÏP LYÙ 22 a. Khoâng roõ vaø cuï theå veà chuû theå phaûi xin pheùp vaø ñoái töôïng (hay hoaït ñoäng) ñöôïc quaûn lyù baèng giaáy pheùp 23 b. Khoâng roõ, khoâng cuï theå vaø coù phaàn khoâng hôïp lyù trong quy ñònh veà ñieàu kieän hay tieâu chí ñeå caáp pheùp 24 c. Heä quaû cuûa thöïc traïng noùi treân 28 d. Veà hoà sô caáp pheùp 28 ñ. Veà trình töï caáp pheùp 30 Muïc luïc e. Veà thôøi haïn caáp pheùp. 31 g. Veà thôøi haïn vaø phaïm vi hieäu löïc cuûa giaáy pheùp vaø vieäc gia haïn hieäu löïc cuûa giaáy pheùp. 32 h. Veà cô quan coù thaåm quyeàn caáp pheùp 33 PHAÀN III-MOÄT SOÁ NHAÄN XEÙT VAØ KIEÁN NGHÒ 35 1. MOÄT SOÁ NHAÄN XEÙT 35 a. Veà phía ngöôøi daân vaø doanh nghieäp (ngöôøi xin pheùp) 36 b. Veà phía cô quan nhaø nöôùc 37 2. NGUYEÂN NHAÂN 38 3. KIEÁN NGHÒ 39 a. Kieán nghò baõi boû vaø söûa ñoåi boå sung caùc giaáy pheùp 39 b. Veà theå cheá vaø trieån khai thöïc hieän 40 PHUÏ LUÏC Phuï luïc 1: Baûng toång hôïp ñaùnh giaù tính ñaày ñuû cuûa giaáy pheùp Phuï luïc 2: Sô ñoà caáp GCN ñuû ñieàu kieän kinh doanh xaêng daàu Phuï luïc 3: Sô ñoà giaáy pheùp thöïc hieän bieån, baûng quaûng caùo Phuï luïc 4: Danh muïc giaáy pheùp kieán nghò baõi boû Phuï luïc 5: Danh muïc giaáy pheùp kieán nghò söûa ñoåi, boå sung THÖÏC TRAÏNG VAÁN ÑEÀ KIEÁN NGHÒ RAØ SOAÙT HEÄ THOÁNG CAÙC QUY ÑÒNH VEÀ GIAÁY PHEÙP KINH DOANH 3 THÖÏC TRAÏNG VAÁN ÑEÀ KIEÁN NGHÒ RAØ SOAÙT HEÄ THOÁNG CAÙC QUY ÑÒNH VEÀ GIAÁY PHEÙP KINH DOANH 4 Lôøi caûm ôn Baùo caùo naøy ñöôïc thöïc hieän bôûi moät nhoùm chuyeân gia do OÂÂng Nguyeãn Ñình Cung - Vieän Nghieân cöùu Quaûn lyù kinh teá Trung öông (CIEM) - laøm tröôûng nhoùm. Nhoùm taùc giaû xin traân troïng caûm ôn söï uûng hoä vaø ñoùng goùp yù kieán cuûa TS. Ñinh Vaên AÂn, Vieän tröôûng Vieän Nghieân cöùu Quaûn lyù Kinh teá Trung öông. Döï aùn DANIDA ñaõ taøi trôï kinh phí cho vieäc nghieân cöùu, raø soaùt vaø hoaøn thieän baùo caùo. Toå chöùc hôïp taùc kyõ thuaät Ñöùc (GTZ) ñaõ hoã trôï nhaèm chia seû baùo caùo vôùi ñoâng ñaûo ñoäc giaû. Ñaëc bieät, chuùng toâi xin chaân thaønh caûm ôn söï uûng hoä vaø hoã trôï tích cöïc cuûa OÂng Thomas Finkel vaø OÂng Leâ Duy Bình (GTZ) trong quaù trình naøy. Nhoùm taùc giaû caûm ôn söï tham gia raø soaùt, ñaùnh giaù caùc giaáy pheùp cuûa caùc thaønh vieân cuûa Toå Coâng taùc thi haønh Luaät Ñaàu tö vaø Luaät Doanh nghieäp, OÂng Vuõ Quoác Tuaán, OÂng Cao Baù Khoaùt coâng ty VietBiz, Vaên phoøng luaät sö NH Quang & Coäng söï, OÂng Buøi Anh Tuaán vaø Ñoã Tieán Thònh (Cuïc Phaùt trieån Doanh nghieäp Nhoû vaø Vöøa – Boä Keá hoaïch Ñaàu tö), Baø Nguyeãn Kim Chi, OÂng Phan Ñöùc Hieáu vaø OÂng Ñinh Troïng Thaéng (CIEM), vaø OÂng Ñaäu Anh Tuaán (VCCI). Quan ñieåm theå hieän trong baùo caùo naøy laø cuûa nhoùm taùc giaû, khoâng nhaát thieát phaûn aùnh quan ñieåm cuûa CIEM, DANIDA hay GTZ. THÖÏC TRAÏNG VAÁN ÑEÀ KIEÁN NGHÒ RAØ SOAÙT HEÄ THOÁNG CAÙC QUY ÑÒNH VEÀ GIAÁY PHEÙP KINH DOANH 5 THÖÏC TRAÏNG VAÁN ÑEÀ KIEÁN NGHÒ RAØ SOAÙT HEÄ THOÁNG CAÙC QUY ÑÒNH VEÀ GIAÁY PHEÙP KINH DOANH 6 Lôøi môû ñaàu Giaáy pheùp laø moät trong soá caùc coäng cuï quaûn lyù nhaø nöôùc ñöôïc söû duïng phoå bieán ôû taát caû caùc quoác gia treân theá giôùi. ÔÛ nöôùc ta, heä thoáng caùc giaáy pheùp ñaõ xuaát hieän vaø söû duïng cuøng vôùi quaù trình hình thaønh, phaùt trieån vaø hoaøn thieän heä thoáng phaùp luaät veà kinh doanh. Treân thöïc teá, giaáy pheùp kinh doanh ñaõ ngaøy caøng nhieàu vaø ñaõ thöïc söï coù yù nghóa trong coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc. Giaáy pheùp ñaõ ñöôïc söû duïng ñeå ñieàu tieát, kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng kinh doanh; qua ñoù, höôùng ñeán baûo veä nhöõng lôïi ích chung cuûa xaõ hoäi vaø coâng ñoàng. Treân phöông dieän naøy, coù theå noùi, heä thoáng giaáy pheùp ñaõ goùp phaàn vaøo hình thaønh vaø phaùt trieån theå cheá kinh teá thò tröôøng, oån ñònh kinh teá vó moâ, traät töï xaõ hoäi vaø baûo veä moâi tröôøng vaø söùc khoeû cuûa coâng ñoàng. Caùc giaáy pheùp hôïp lyù khoâng chæ goùp phaàn baûo veä ñöôïc nhöõng lôïi ích chung cuûa xaõ hoäi, maø coøn goùp phaàn duy trì ñieàu kieän oån ñònh thuùc ñaåy phaùt trieån moät soá ngaønh kinh teá kinh teá quan troïng, nhaát laø caùc ngaønh vaø lónh vöïc dòch vuï. Beân caïnh nhöõng taùc ñoäng tích cöïc, thì heä thoáng caùc quy ñònh veà giaáy pheùp kinh doanh noùi chung vaø caùc giaáy pheùp kinh doanh noùi rieâng cuõng ñaõ boäc loä khoâng ít khieám khuyeát. Nhöõng khieám khuyeát ñoù moät maët laøm giaûm hieäu löïc cuûa heä thoáng giaáy pheùp trong quaûn lyù nhaø nöôùc, laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân chuû yeáu cuûa tham nhuõng phoå bieán vaø treân dieän roäng ôû nöôùc ta hieän nay; maët khaùc, ñaõ vaø ñang taïo neân nhöõng khoù khaên, trôû ngaïi veà THÖÏC TRAÏNG VAÁN ÑEÀ KIEÁN NGHÒ RAØ SOAÙT HEÄ THOÁNG CAÙC QUY ÑÒNH VEÀ GIAÁY PHEÙP KINH DOANH 7 haønh chính ñoái vôùi ñaàu tö vaø kinh doanh noùi rieâng, ñoái vôùi caûi caùch vaø phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi noùi chung. Nhaän thöùc ñöôïc taùc ñoäng baát lôïi noùi treân, trong nhöõng naêm gaãn ñaây, Chính phuû ñaõ thöïc hieän haøng loaït caùc giaûi phaùp caûi caùch1; haøng traêm giaáy pheùp khoâng caàn thieát ñaõ bò baõi boû hoaëc ñöôïc chuyeån ñoåi sang quaûn lyù theo hình thöùc khaùc. Tuy vaäy, nhöõng khieám khuyeát cô baûn vaø heä thoáng cuûa caùc quy ñònh veà giaáy pheùp kinh doanh vaø nhöõng taùc ñoäng baát lôïi cuûa chuùng ñoái vôùi caûi caùch vaø phaùt trieån vaãn chöa ñöôïc khaéc phuïc; vaø thaäm chí, ñang ngaøy caøng gia taêng. Thöïc hieän chöùc naêng nhieäm vuï ñöôïc giao2 taïi Quyeát ñònh soá 1267/2006/QÑ-TTg ngaøy 25 thaùng 9 naêm 2006, trong hôn 3 thaùng qua Toå coâng taùc thi haønh Luaät Doanh nghieäp vaø Luaät Ñaàu tö (TCT) ñaõ taäp hôïp, raø soaùt, phaân tích vaø ñaùnh giaù haàu nhö toaøn boä caùc quy ñònh hieän haønh veà giaáy pheùp kinh doanh. Caên cöù keát quaû raø soaùt noùi treân, Toå coâng taùc xin trình Baùo caùo toång hôïp veà thöïc traïng, vaán ñeà vaø kieán nghò giaûi phaùp caûi thieän chaát löôïng heä thoáng caùc giaáy pheùp hieän haønh ôû nöôùc ta. Muïc ñích chuû yeáu cuûa baùo caùo laø tìm kieám vaø ñöa ra kieán nghò hôïp lyù nhaèm xaây döïng vaø thöïc thi heä thoáng caùc quy ñònh coù chaát löôïng cao veà giaáy pheùp kinh doanh. Vì vaäy, baùo caùo chuû yeáu taäp trung vaø coá gaéng nhaän dieän ñuùng thöïc traïng, nhöõng vaán ñeà vaø maët chöa ñöôïc cuûa heä thoáng caùc quy ñònh hieän haønh veà giaáy pheùp kinh doanh (maø khoâng trình baøy nhöõng maët ñöôïc vaø tích cöïc). Noäi dung baùo caùo goàm 3 phaàn; Phaàn I giôùi thieäu phöông phaùp, phaïm vi, caùch thöùc vaø noäi dung raø soaùt, phaân tích, ñaùnh giaù; Phaàn II toång hôïp nhöõng phaùt hieän nhöõng khieám khuyeát vaø baát lôïi chuû yeáu cuûa heä thoáng caùc quy ñònh hieän haønh veà giaáy pheùp kinh doanh; Phaàn III neâu leân nhöõng nhaän xeùt vaø kieán nghò caûi caùch heä thoáng caùc quy ñònh veà giaáy pheùp kinh doanh. Nhöõng khieám khuyeát, baát lôïi cuûa heä thoáng caùc quy ñònh veà giaáy pheùp kinh doanh neâu ôû phaàn II vaø kieán nghò giaûi phaùp ôû phaàn III chuû yeáu döïa treân keát quaû raø soaùt hôn 289 loaïi giaáy pheùp hieän haønh vôùi hôn 400 vaên baûn phaùp luaät coù lieân quan. THÖÏC TRAÏNG VAÁN ÑEÀ KIEÁN NGHÒ RAØ SOAÙT HEÄ THOÁNG CAÙC QUY ÑÒNH VEÀ GIAÁY PHEÙP KINH DOANH 8 1. Quyeát ñònh 19/2000/QÑ-TTg ngaøy 3 thaùng 2 naêm 2000 cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà baõi boû caùc loaïi giaáy pheùp traùi vôùi quy ñònh cuûa Luaät doanh nghieäp; Nghò ñònh soá 30/2000/NÑ-CP ngaøy 11 thaùng 8 naêm 2000 cuûa Chính phuû veà baõi boû moät soá giaáy pheùp vaø chuyeån moät soá giaáy pheùp thaønh ñieàu kieän kinh doanh; Nghò ñònh soá 59/2002/NÑ-CP ngaøy 4 thaùng 6 naêm 2002 cuûa Chính phuû veà vieäc baõi boû moät soá giaáy pheùp vaø thay theá moät soá giaáy pheùp baèng phöông thöùc quaûn lyù khaùc. 2. Toå coâng taùc coù nhieäm vuï “4. Tröïc tieáp vaø phoái hôïp vôùi caùc cô quan nhaø nöôùc lieân quan, Phoøng Thöông maïi vaø Coâng nghieäp Vieät nam vaø caùc hieäp hoäi doanh nghieäp khaùc raø soaùt caùc quy ñònh veà giaùy pheùp kinh doanh vaø caùc ñieàu kieän kinh doanh khaùc nhaèm kieán nghò: a. Baõi boû caùc quy ñònh khoâng coøn caàn thieát hoaëc traùi vôùi quy ñònh cuûa Luaät Doanh nghieäp vaø Luaät ñaàu tö; b. Boå sung, söûa ñoåi caùc quy ñònh coù noäi dung chöa ñaày ñuû,chöa roõ raøng vaø cuï theå, chöa hôïp lyù vaø chöa döï ñoaùn tröôùc ñöôïc; c. Chuyeån ñoåi giaáy pheùp sang hình thöùc quaûn lyù khaùc khoâng baèng giaáy pheùp thích hôïp vaø hieäu quaû hôn; d. Ban haønh caùc quy ñònh môùi veà ñieàu kieän kinh doanh,neáu xeùt thaáy caàn thieát, ñaùp öùng yeâu caàu quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi doanh nghieäp” (khoaûn 4 Ñieàu 2 Quyeát ñònh 1267/2006/QÑ-TTg ngaøy 25 thaùng 9 naêm 2006). THÖÏC TRAÏNG VAÁN ÑEÀ KIEÁN NGHÒ RAØ SOAÙT HEÄ THOÁNG CAÙC QUY ÑÒNH VEÀ GIAÁY PHEÙP KINH DOANH 9 THÖÏC TRAÏNG VAÁN ÑEÀ KIEÁN NGHÒ RAØ SOAÙT HEÄ THOÁNG CAÙC QUY ÑÒNH VEÀ GIAÁY PHEÙP KINH DOANH 10 Phaïm vi vaø caùch thöùc thöïc hieän PHAÀN I 1. PHAÏM VI RAØ SOAÙT Thöïc hieän nhieäm vuï ñöôïc giao, vöøa qua, TCT ñaõ keát hôïp vôùi Phoøng Thöông maïi vaø Coâng nghieäp Vieät Nam (VCCI) vaø moät soá hieäp hoäi khaùc ñaõ taäp hôïp ñöôïc hôn 320 loaïi giaáy pheùp vaø caùc hình thöùc khaùc (sau ñaây goïi chung laø giaáy pheùp), cuøng nhöõng quy ñònh phaùp luaät töông öùng veà caùc loaïi giaáy pheùp ñoù. Ñaõ thöïc hieän raø soaùt 289 loaïi giaáy pheùp; ñöôïc phaân boá theo caùc ngaønh vaø lónh vöïc nhö sau. • „ Ngaân haøng 38 • „ Vaên hoaù –thoâng tin 33 • „ Taøi chính 27 • „ Noâng nghieäp vaø PTNN 20 • „ Böu chính vieãn thoâng 19 • „ Y teá 18 • „ Taøi nguyeân vaø moâi tröôøng 17 • „ Giao thoâng vaän taûi 15 • „ Khoa hoïc vaø coâng ngheä 15 THÖÏC TRAÏNG VAÁN ÑEÀ KIEÁN NGHÒ RAØ SOAÙT HEÄ THOÁNG CAÙC QUY ÑÒNH VEÀ GIAÁY PHEÙP KINH DOANH 11 Raø soaùt, ñaùnh giaù • „ Coâng an 14 • „ Thöông mai 12 • „ Tö phaùp 12 • „ Du lòch 10 • „ Thuyû saûn 09 • „ Thöông binh-xaõ hoäi 07 • „ Coâng nghieäp 07 • „ Giaùo duïc 04 • „ Haûi quan 04 • „ Xaây döïng 04 Vôùi 289 loaïi giaáy pheùp ñöôïc raø soaùt noùi treân, TCT ñaõ taäp hôïp, raø soùat, phaân tích vaø ñaùnh giaù hôn 400 vaên baûn phaùp luaät khaùc nhau, bao goàm 28 luaät, 14 phaùp leänh vaø 110 nghò ñònh; soá coøn laïi (gaàn 300 loaïi vaên baûn) laø thoâng tö, quyeát ñònh cuûa caùc boä, vaø caû moät soá coâng vaên haønh chính. 2. NOÄI DUNG RAØ SOAÙT Ñoái vôùi moãi loaïi giaáy pheùp, TCT ñaõ taäp hôïp taát caû caùc quy ñònh phaùp luaät coù lieân quan veà giaáy pheùp ñoù; vaø tieán haønh raø soaùt chuùng theo 10 noäi dung cuï theå sau ñaây: • „ Teân giaáy pheùp; • „ Cô sôû phaùp lyù (bao goàm: soá löôïng, teân vaø loaïi vaên baûn; noäi dung caùc ñieàu khoaûn cuï theå tröïc tieáp quy ñònh veà giaáy pheùp ñöôïc raø soaùt trong caùc vaên baûn phaùp luaät lieân quan ñeán giaáy pheùp ñoù); • „ Muïc ñích cuûa giaáy pheùp; • „ Caùc hoaït ñoäng kinh doanh laø ñoái töôïng aùp duïng hay quaûn lyù baèng giaáy pheùp; • „ Ñoái töôïng phaûi xin pheùp; • „ Hoà sô, trình töï, vaø ñieàu kieän caáp pheùp laàn ñaàu, goàm caùc noäi dung cuï theå sau ñaây: z Hoà sô xin pheùp (nhöõng hoà sô, giaáy tôø cuï theå phaûi hoaøn thaønh vaø noäp cho cô quan coù thaåm quyeàn); z Cô quan coù thaåm caáp pheùp; z Tieâu chí hay ñieàu kieän ñeà caáp pheùp (laø caên cöù phaùp lyù maø cô quan coù thaåm quyeàn caáp pheùp quyeát ñònh caáp hoaëc töø choái caáp giaáy pheùp). THÖÏC TRAÏNG VAÁN ÑEÀ KIEÁN NGHÒ RAØ SOAÙT HEÄ THOÁNG CAÙC QUY ÑÒNH VEÀ GIAÁY PHEÙP KINH DOANH 12 z Trình töï caáp pheùp; z Thôøi haïn caáp giaáy pheùp • z Thôøi haïn hieäu löïc cuûa giaáy pheùp; • z Hoà sô, trình töï, thuû tuïc vaø ñieàu kieän boå sung, söûa ñoåi hoaëc gia haïn giaáy pheùp, vaø thôøi haïn ñöôïc giaûi quyeát; • z Thu hoài giaáy pheùp, goàm tröôøng hôïp bò thu hoài giaáy pheùp, cô quan coù thaåm quyeàn vaø trình töï, thuû tuïc thöïc hieän thu hoài giaáy pheùp. • z Trình töï, thuû tuïc khieáu naïi vaø caùch thöùc giaûi quyeát khieáu naïi hoaëc khôûi kieän haønh chính ñoái vôùi tröôøng hôïp bò töø choái caáp pheùp. 3. NOÄI DUNG ÑAÙNH GIAÙ Sau khi thöïc hieän taäp hôïp, raø soaùt vaø phaân tích theo 10 noäi dung cuï theå cuûa töøng loaïi giaáy pheùp kinh doanh, TCT ñaõ thöïc hieän ñaùnh giaù caùc quy ñònh veà giaáy pheùp ñoù treân caùc maët sau ñaây: • „ Tính hôïp phaùp; • „ Tính caàn thieát (hay söï caàn thieát); • „ Tính ñaày ñuû (töùc laø caùc quy ñònh veà giaáy pheùp kinh doanh coù ñuû ít nhaát 10 noäi dung cuï theå nhö ñaõ trình baøy treân ñaây khoâng?). • „ Tính cuï theå, hôïp lyù vaø hieäu quaû; • „ Tính thoáng nhaát (giöõa caùc quy ñònh veà cuøng moät giaáy pheùp vaø giöõa quy ñònh veà giaáy pheùp naøy vôùi caùc quy ñònh veà caùc loaïi giaáy pheùp coù lieân quan). • „ Cuoái cuøng laø hieäu löïc quaûn lyù nhaø nöôùc (lieäu coù ñaït ñöôïc muïc tieâu ñaõ ñònh cuûa quaûn lyù nhaø nöôùc thoâng qua vieäc söï duïng giaáy pheùp cuï theå?). TCT ñaõ söû duïng caùc phöông phaùp phaân tích thoáng keâ, phöông phaùp chuyeân gia keát hôïp vôùi ñieàu tra thöïc teá, v.v... ñeå thöïc hieän caùc coâng vieäc ñaùnh giaù noùi treân. THÖÏC TRAÏNG VAÁN ÑEÀ KIEÁN NGHÒ RAØ SOAÙT HEÄ THOÁNG CAÙC QUY ÑÒNH VEÀ GIAÁY PHEÙP KINH DOANH 13 THÖÏC TRAÏNG VAÁN ÑEÀ KIEÁN NGHÒ RAØ SOAÙT HEÄ THOÁNG CAÙC QUY ÑÒNH VEÀ GIAÁY PHEÙP KINH DOANH 14 Moät soá phaùt hieän ban ñaàu PHAÀN II 1. GIAÁY PHEÙP COÙ NHIEÀU TEÂN GOÏI KHAÙC NHAU: • „ Coù 150 “giaáy” ñöôïc goïi laø “giaáy pheùp”. • „ Coù 53 “giaáy” ñöôïc goïi laø “giaáy chöùng nhaän”. • „ Coù 11 “giaáy” ñöôïc goïi laø “Giaáy ñaêng kyù”. • „ Coù 15 “giaáy” ñöôïc goïi laø “ chöùng chæ haønh ngheà”. • „ Coù 7 “giaáy” ñöôïc goïi laø “theû”. • „ Coù 3 “giaáy” ñöôïc goïi laø “pheâ duyeät”. • „ Coù 8 “giaáy” ñöôïc goïi laø “Chöùng chæ”. • „ Coù 8 “giaáy” ñöôïc goïi laø “Vaên baûn xaùc nhaän”. • „ Coù 17 “giaáy” ñöôïc goïi laø “ quyeát ñònh”. THÖÏC TRAÏNG VAÁN ÑEÀ KIEÁN NGHÒ RAØ SOAÙT HEÄ THOÁNG CAÙC QUY ÑÒNH VEÀ GIAÁY PHEÙP KINH DOANH 15 Töø keát quaû raø soaùt caùc quy ñònh hieän haønh veà giaáy pheùp kinh doanh • „ Coù 4 “giaáy” ñöôïc goïi laø “Giaáy xaùc nhaän”, “baûn cam keát”, “bieån hieäu”. • „ 10 “ vaên baûn chaáp thuaän”. • „ Cuoái cuøng 2 “baèng”.3 Ñieàu ñaùng noùi theâm laø, moät soá “giaáy pheùp” khoâng coù hình thöùc vaø noäi dung thoáng nhaát theo quy ñònh, maø laø döôùi hình thöùc “quyeát ñònh haønh chính” nhö “vaên baûn xaùc nhaän” hay “quyeát ñònh” cuûa cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn. Thöïc teá noùi treân cho thaáy cho ñeán nay, vaãn chöa coù quan nieäm vaø nhaän thöùc moät caùch thoáng nhaát veà caùc coâng cuï maø cô quan nhaø nöôùc coù söû duïng ñeå thieát laäp vaø duy trì moái quan heä giöõa cô quan nhaø nöôùc vôùi doanh nghieäp. “Thoâng baùo” vaø “ñaêng kyù” chöa ñöôïc quan taâm söû duïng; vaø “giaáy pheùp” vôùi caùc hình thöùc vaø teân goïi khaùc nhau ñang ñöôïc söû duïng moät caùch phoå bieán. Söï khoâng roõ raøng hay ña daïng veà teân goïi ñaõ gaây theâm khoù khaên trong vieäc nhaän daïng moät soá giaáy pheùp kinh doanh. “Baûn tieáp nhaän coâng boá chaát löôïng dòch vuï böu chính, vieãn thoâng” theo quyeát ñònh soá 33/2006/QÑ-BBCVT ngaøy 6 thaùng 9 naêm 2006 (ñeå thay theá “giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù chaát löôïng dòch vuï böu chính, maïng vaø vieãn thoâng”) laø moät ví duï cuûa thöïc traïng naøy. Neáu theo teân goïi vaø quy trình xöû lyù, thì hình nhö ñaây khoâng phaûi laø moät loaïi giaáy pheùp. Tuy vaäy, treân thöïc teá, ñaây laïi laø giaáy pheùp; bôûi vì, ñoù laø keát quaû cuûa moät “söï chaáp thuaän” cuûa cô quan nhaø nöôùc, vaø chæ sau khi coù ñöôïc “söï chaáp thuaän” ñoù, doanh nghieäp môùi coù quyeàn coâng boá caùc chæ tieâu chaát löôïng cuûa mình (treân website cuûa doanh nghieäp hoaëc nieâm yeát taïi taát caû caùc ñieåm giao dòch). Söï khoâng thoáng nhaát veà ñònh nghóa vaø teân goïi ñaõ taïo neân söï “bieán töôùng” cuûa khoâng ít caùc loaïi giaáy pheùp kinh doanh. 2. VEÀ TÍNH HÔÏP PHAÙP CUÛA CAÙC LOAÏI GIAÁY PHEÙP Keát quaû raø soaùt ñaùnh giaù veà tính hôïp phaùp cuûa caùc loaïi giaáy pheùp kinh doanh cho thaáy noåi leân moät soá ñieåm sau ñaây. a. Tröôùc heát, noäi dung quy ñònh veà töøng loaïi giaáy pheùp kinh doanh laø raát phaân taùn. Moãi giaáy pheùp kinh doanh thöôøng ñöôïc quy ñònh taïi ba vaên baûn (goàm luaät hoaëc phaùp leänh vaø nghò ñònh, thoâng tö, quyeát ñònh cuûa caùc boä, cô quan ngang boä, v.v...), thaäm chí coù giaáy pheùp ñöôïc quy ñònh taïi 10 vaên baûn phaùp luaät khaùc nhau. Tuy vaäy, phaàn lôùn caùc noäi dung chuû yeáu vaø quan troïng ñöôïc aùp duïng trong thöïc teá thöôøng ñöôïc quy ñònh ôû THÖÏC TRAÏNG VAÁN ÑEÀ KIEÁN NGHÒ RAØ SOAÙT HEÄ THOÁNG CAÙC QUY ÑÒNH VEÀ GIAÁY PHEÙP KINH DOANH 16 3. Coù ba coâng cuï thöïc hieän caùc moái quan heä giöõa cô quan nhaø nöôùc vôùi nhaø ñaàu tö vaø doanh nghieäp vôùi ba möùc ñoä can thieäp töông öùng. Ñoù laø “thoâng baùo”, “ñaêng kyù” vaø “caáp giaáy pheùp”. Thoâng baùo nghóa laø doanh nghieäp chæ göûi nhöõng thoâng tin vôùi noäi dung theo quy ñònh ñeán cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn, maø khoâng caàn coù baát kyø vieäc ghi nhaän, chaáp nhaän hay chaáp thuaän, v.v.. cuûa cô quan ñaõ nhaän thoâng tin. Ñaêng kyù trong tröôøng hôïp naøy laø vieäc ghi nhaän vaø xaùc nhaän cuûa cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn ñoái vôùi quyeàn vaø lôïi ích cuûa caù nhaân, toå chöùc theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. Giaáy pheùp laø vieäc cô quan nhaø nöôùc xem xeùt, thaåm tra hoà sô vaø caên cöù theo caùc ñieàu kieän theo quy ñònh cuûa phaùp luaät chaáp thuaän ñoàng yù ñeå toå chöùc, caù nhaân (ngöôøi ñöôïc caáp pheùp) coù quyeàn thöïc hieän moät hoaëc moät soá hoaït ñoäng nhaát ñònh. Nhö vaäy, neáu khoâng ñöôïc söï ñoàng yù baèng vaên baûn cuûa cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn, thì hoaït ñoäng ñoù khoâng (chöa) ñöôïc pheùp thöïc hieän. Caên cöù baûn chaát nhö trình baøy treân ñaây cuûa “giaáy pheùp”, thì tuy coù teân goïi khaùc nhau, nhöng ña soá caùc loaïi “giaáy” noùi treân khoâng coù teân goïi laø giaáy pheùp, thì veà baûn chaát vaãn laø “giaáy pheùp”. caùc thoâng tö, quyeát ñònh cuûa caùc boä [4]. Nhö vaäy, treân thöïc teá, caùc quy ñònh veà giaáy pheùp kinh doanh laø loaïi vaên baûn do “boä laøm” ñeå thöïc hieän trong ngaønh do boä thöïc hieän quaûn lyù nhaø nöôùc. Vì vaäy, noäi dung cuûa chuùng khoâng traùnh khoûi thieân höôùng “taïo thuaän lôïi hay laáy thuaän lôïi veà cho ngaønh mình, vaø ñaåy khoù khaên veà cho ngöôøi daân vaø doanh nghieäp”. Giaáy pheùp laø moät hình thöùc theå hieän cuûa moät soá caùc ñieàu kieän kinh doanh cuûa ngaønh, ngheà kinh doanh ñoøi hoûi phaûi coù giaáy pheùp. Veà caên cöù phaùp lyù hay tính hôïp phaùp cuûa giaáy pheùp kinh doanh, TCT ñaõ caên cöù vaøo khoaûn 3 vaø 4 Ñieàu 6 Luaät Doanh nghieäp 1999; vaø khoaûn 2 vaø 5 Ñieàu 7 Luaät Doanh nghieäp 20055 . Caên cöù vaøo caùc quy ñònh noùi treân, TCT cho raèng giaáy pheùp chæ coù caên cöù phaùp lyù neáu ngaønh, ngheà kinh doanh hay hoaït ñoäng kinh doanh ñoøi hoûi phaûi ñöôïc quaûn lyù baèng giaáy pheùp vaø ñieàu kieän hay tieâu chí laøm caên cöù caáp hay töø choái caáp giaáy pheùp ñoù phaûi do luaät, phaùp leänh, nghò ñònh hoaëc quyeát ñònh cuûa Thuû töôùng Chính phuû quy ñònh. Noùi caùch khaùc, trong soá 10 noäi dung cuï theå c