Số kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác kế toán thành phẩm và tiêu thụ thành phẩm tại công ty Điện cơ Thống Nhất Hà Nội

kế toán hạch toán thành phẩm và tiêu thụ thành phẩm ở Công ty điện cơ thống nhất Hà Nội Lời mở đầu Sau khi chuyển nền kinh tế nước ta từ cơ chế kế hoạch tập trung quan liêu bao cấp sang cơ chế thị trường có sự quản lý vĩ mô của nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Các doanh nghiệp được mở rộng và phát triển về mọi mặt, sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp hoạt động theo ba quy luật kinh tế: quy luật cạnh tranh quy luật cung cầu và quy luật giá trị. Quá trình sản xuất là quá trình tạo ra giá trị của sản phẩm thì tiêu thụ thành phẩm là quá trình thực hiện giá trị đó. Việc tiêu thụ thành phẩm là quá trình thực hiện giá trị và giá trị sử dụng của sản phẩm hàng hoá. Qua tiêu thụ sản phẩm chuyển từ hình thái hiện vật sang hình thái tiền tệ và kết thúc một vòng luân chuyển vốn. Có tiêu thụ sản phẩm doanh nghiệp mới có vốn để tiến hành tái sản xuất mở rộng tăng nhanh tốc độ luân chuyển vốn, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Qua tiêu thụ, tính chất hữu ích của sản phẩm vốn được xác định một cách hoàn toàn. Có tiêu thụ sản phẩm mới chứng tỏ được năng lực kinh doanh của công ty, thể hiện kết quả của công tác nghiên cứu thị trường ... Sau quá trình tiêu thụ, công ty không những thu hồi được tổng số chi phícó liên quan đến việc chế tạo và tiêu thụ sản phẩm, mà còn thể hiện giá trị lao động thặng dư, đây là nguồn quan trọng nhằm tích luỹ vào ngân sách nhà nước, và các công ty nhằm mở rộng quy mô sản xuất và nâng cao đời sống cán bộ công nhân viên. Như vậy việc quản lý và tiêu thụ là vấn đề rất quan trọng, kế toán là một bộ phận quan trọng của hệ thống công cụ quản lý kinh tế tài chính. Để quản lý điều hành các hoạt động trong đó có quản lý thành phẩm và tiêu thụ thành phẩm, đòi hỏi phải có bộ máy kế toán hoàn thiện. Công ty Điện Cơ Thống Nhất Hà Nội là công ty có bộ máy kế toán tổ chức và hoạt động khá chặt chẽ trong việc quản lý và tiêu thụ thành phẩm đảm bảo tốt quá trình nhập xuất kho thành phẩm cũng như việc xác định kết quả kinh doanh, tuy nhiên vẫn còn một số tồn tại. Bởi vậy trong thời gian thực tập tại công ty Điện cơ Thống Nhất Hà Nội được sự giúp đỡ của các phòng ban, đặc biệt là phòng tài vụ với sự chỉ bảo nhiệt tình của các cô chú trong phòng và sự hướng dẫn tận tình của Tiến sĩ Lê Quang Bính em dã chọn đề tài ''Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác kế toán thành phẩm và tiêu thụ thành phẩm tại công ty Điện cơ Thống Nhất Hà Nội '' làm luận văn tốt nghiệp của mình với hy vọng đóng góp một vài ý kiến nhỏ bé của mình nhằm hoàn thiện hơn nữa công tác kế toán tại công ty. Nội dung báo cáo gồm ba chương: Chương một: Lý luận chung về công tác kế toán thành phẩm và tiêu thụ thành phẩm tại doanh nghiệp sản xuất. Chương hai: Thực trạng công tác kế toán thành phẩm và tiêu thụ thành phẩm tại công ty Điện cơ Thống Nhất Hà Nội. Chương ba: Một số ý kiến nhằm hoàn thiện công tác kế toán thành phẩm và tiêu thụ thành phẩm tại công ty Điện cơ Thống Nhất Hà Nội. Chương I: Lý luận chung về công tác kế toán thành phẩm và tiêu thụ thành phẩm tại doanh nghiệp sản xuất I. Thành phẩm, tiêu thụ thành phẩm và yêu cầu quản lý Thành phẩm và yêu cầu quản lý: Thành phẩm là những sản phẩm đã kết thúc giai đoạn chế biến cuối cùng của quy trình công nghệ sản xuất do các bộ phận sản xuất chính và phụ của doanh nghiệp tiến hành, đã qua kiểm tra và đáp ứng mọi tiêu chuẩn kỹ thuật , chất lượng quy định và được nhập kho hoặc giao trực tiếp cho khách hàng. Bán thành phẩm là những sản phẩm chỉ kết thúc ở một giai đoạn chưa qua giai đoạn công nghệ cuối cùng nhưng cũng được nhập kho hay bán cho khách hàng thì nó cũng có ý nghĩa như thành phẩm. Việc phân định khái niệm trên tạo điều kiện cho việc tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm một cách hợp lý, tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình tiêu thụ thành phẩm cũng như việc xác định kết quả sản xuất kinh doanh. Khi qua các giai đoạn chế biến, thành phẩm được biểu hiện dưới hai hình thái là hiện vật và giá trị. Bởi vậy, trong công tác quản lý chúng ta cần phải chú ý đến cả hai hình thái đó. Quản lý thành phẩm chặt chẽ là vấn đề cần thiết vì sản phẩm là kết quả lao động của con người sản xuất ra. Do vậy mọi mất mát nảy sinh sẽ ảnh hưởng đến doanh thu và thu nhập của người lao động. Việc quản lý thành phẩm phải bám sát vào các vấn đề sau: Quản lý về sự biến động nhập xuất tồn kho của các thành phẩm trên các chỉ tiêu là số lượng và giá trị. Quản lý về số lượng sản phẩm đòi hỏi thường xuyên phản ánh giám đốc thực hiện kế hoanh sản xuất, tình hình xuất nhập tồn kho thành phẩm, giải quyết thành phẩm tồn đọng để tạo điều kiện tăng vòng quay của vốn Quản lý về chất lượng thông qua bộ phận KCS để phát hiện kịp thời các thành phẩm kém chất lượng, loai khỏi quy dây chuyền sản xuất, tạo lại sản phẩm Theo dõi chặt chẽ theo chủng loại thành phẩm xuất bán từ đó giúp cho việc tính toán xác định đúng kết quả từng loại 1.1. Đánh giá thành phẩm: Việc đánh giá thành phẩm là dùng tiền biểu hiện giá trị thành phẩm theo những nguyên tắc nhất định trong quản lý và hạch toán thành phẩm phải đánh giá theo giá giá thành thực tế, gồm những chi phí bỏ ra để cấu thành nên sản phẩm như chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung. Thành phẩm thuê ngoài gia công chế biến được đánh giá theo giá thành thực tế gia công gồm chi phí nguyên vật liệu trực tiếp đem gia công, chi phí thuê gia công, chi phí vận chuyển bốc xếp... Đánh giá thành phẩm theo hai phương pháp: a. Phuơng pháp tính trị giá thực tế của thành phẩm xuất kho trong trường hợp kế toán tổng hợp và kế toán chi tiết thành phẩm theo trị gia mua thực tế của thành phẩm. Theo cách đánh giá này, có thể tính trị giá thực tế của thành phẩm xuất kho theo các phương pháp sau: Phương pháp giá thực tế đích danh: Theo phương pháp này thành phẩm xuất kho thuộc lô hàng mua vào nào thì được tính trị giá (Đơn giá) thực tế xuất kho của lô hàng đó. Phương pháp này thường được áp dụng với những mặt hàng có giá trị và kinh doanh ít mặt hàng Phương pháp tính giá trị thực tế bình quân gia quyền Theo phương pháp này, trước tiên phải tính được đơn giá thực tế của mặt hàng theo công thức sau: Trị giá thực tế của thành phẩm Trị giá thực tế của thành phẩm Đơn giá tồn kho đầu kỳ + nhập kho trong kỳ thực tế = bình quân Số lượng thành phẩm Số lượng thành phẩm ồn kho đầu kỳ + nhập kho trong kỳ Sau đó tính trị giá mua của thành phẩm xuất kho trong kỳ cho từng thành phẩm băng công thức: Trị giá thực tế của Số lượng thành Đơn giá thực tế thành phẩm xuất kho = phẩm xuất kho * bình quân Đơn giá thực tế bình quân tính cho cả kỳ hạch toán hoặc tính trước cho mỗi lần xuất hàng Phương pháp nhập trước - xuất trước: Phương pháp này dựa trên giả thiết lô hàng ( chuyến hàng ) nào nhập trước thì tính giá thực tế mua vào của nó cho thành phẩm xuất trước, nhập sau thì tính sau. Công thức tính như sau: Trị giá thực tế Giá mua thực tế đơn vị Số lượng hàng hoá xuất kho của thành phẩm = thành phẩm nhập kho * trong kỳ thuộc số lượng xuất kho trong kỳ từng lần nhập kho trước từng lần nhập kho Theo phương pháp này kế toán phải ghi sổ kế toán chi tiết mở cho từng thứ thành phẩm cả về số lượng, đơn giá và số tiền từng lần nhập, xuất hàng hoá. Phương pháp nhập sau xuất trước: Theo cách này, giả thiết những lô hàng nào nhập kho sau được tính giá thực tế mua vào của nó cho lô hàng nào xuất trước, nhập trước thì tính sau. Công thức tính như sau: Trị giá thực tế Giá mua thực tế đơn vị Số lượng thành phẩm xuất kho của thành phẩm = thành phẩm nhập kho * trong kỳ thuộc số lượng xuất xuất kho theo từng lần nhập kho sau từng lần nhập kho Theo phương pháp này kế toán phải ghi sổ kế toán chi tiết mở cho từng thứ thành phẩm cả về số lượng, đơn giá và số tiền của từng lần nhập, xuất kho thành phẩm. b. Phương pháp tính trị giá thực tế xuất kho của thành phẩm trong trường hợp kế toán tổng hợp thành phẩm theo giá mua thực tế và kế toán chi tiết thành phẩm theo giá hạch toán. Theo phương pháp này, để tính được giá trị thực tế của thành phẩmbán ra trong kỳ, kế toán phải mở sổ kế toán chi tiêt, phản ánh sự biến động của thành phẩm nhập, xuất trong kỳ theo giá hạch toán và theo giá mua thực tế. Cuối tháng tính trị giá thực tế của thành phẩm xuất kho trong kỳ theo công thức: Trị giá thực tế của Trị giá hạch toán của Hệ số chênh lệch giữa giá thành phẩm xuất kho = thành phẩm xuất kho * thực tế với giá hạch toán Trị giá thực tế của TP Trị giá thực tế của TP Hệ số chênh lệch tồn kho đầu kỳ + nhập kho trong kỳ giữa giáthực tế = với giá hạch toán Số lượng TP Số lượng TP t ồn kho đầu kỳ + nhập kho trong kỳ 3. Vai trò của nền kinh tế thị trường đến hoạt động tiêu thụ. Nền kinh tế thị trường với những quy luật khắc nghiệt của nó đã có những tác động rất lớn trực tiếp hay gián tiếp đến mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nói chung và hoạt động tiêu thụ nói riêng trong doanh nghiệp. Một quy luật kinh tế căn bản của sản xuất và lưu thông thành phẩm là quy luật giá trị. Sự hoạt động của quy luật giá trị có biểu hiện: Giá cả thị trường lên xuống xoay quanh giá trị thị trường, nghĩa là sự hình thành giá cả thị trường phải dựa trên cơ sở giá trị thị trường, Trên cơ sở giá trị thị trường, giá cả là kết quả của sự thương lượng và thoả thuận giữa người mua với người bán. Trong quá trình trao đổi mua bán thành phẩm người bán luôn muốn bán với giá cao, người mua lại luôn muốn mua với giá thấp. Đối với người bán, giá cả phải đáp ứng nhu cầu bù đắp được chi phí và có lợi nhuận. Chi phí sản xuất hoặc chi phí thu mua thành phẩm là giới hạn dưới, là phần cứng của giá cả, còn lợi nhuận càng nhiều càng tốt. Đối với người mua, giá cả phải phù hợp với lợi ích giới hạn của họ. Giá cả thị trường dung hoà được cả lợi ích của người mua lẫn lợi ích của người bán, giá cả hàng tiêu thụ càng hợp lý bao nhiêu và đảm bảo được chất lượng thì thành phẩm sẽ được ưa chuộng bấy nhiêu. Sự ảnh hưởng của quy luật giá trị buộc doanh nghiệp phải có một chính sách sản xuất kinh doanh có hiệu quả, cùng một sản phẩm thành phẩm có cùng chất lượng được bán ra ở hai doanh nghiệp khác nhau mà giá cả khác nhau tất yếu dẫn đến sự lựa chọn của khách hàng, đó là sự lựa chọn doanh nghiệp nào bán rẻ hơn thì sẽ mua của doanh nghiệp đó. Do đó, muốn có nhiều lợi nhuận, các doanh nghiệp luôn phải đua nhau cải tiến kỹ thuật, áp dụng kỹ thuật mới vào sản xuất để nâng cao năng suất lao động cá biệt, giảm hao phí lao động cá biệt và áp dụng những chiến lược kinh doanh có hiệu quả cao. Tất nhiên trong cuộc thoả thuận giữa người mua và người bán để hình thành giá trị thị trường, lợi thế sẽ nghiêng về phía người bán nếu như cung ít, cầu nhiều và ngược lại, lợi thế sẽ nghiêng về bên mua nếu như cầu thì ít mà cung thì nhỉều. Đây chính là sự ảnh hưởng của quy luật cung cầu tới hoạt động sản xuất kinh doanh như hoạt động tiêu thụ của các doanh nghiệp. Khi cung trên thị trường nhỏ hơn nhu cầu của người tiêu thụ thì hoạt động tiêu thụ sẽ diễn ra mạnh mẽ hơn, có nghĩa là hàng hoá, thành phẩm được bán nhanh, bán chạy. Điều đó cho thấy rằng quy luật này ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động tiêu thụ. Mà khi hoạt động tiêu thụ thành phẩm diễn ra nhanh chóng, mạnh mẽ như vậy tất yếu ảnh hưởng gián tiếp tới hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, vì khi thành phẩm được bán chạy doanh nghiệp sẽ thu hồi được vốn nhanh chóng để mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh nhằm mục đích sản xuất kinh doanh nhiều hàng hơn để đáp ứng được mọi nhu cầu cuả khách hàng đồng thời thu được nhiều lợi nhuận. Ngược lại, nếu cung lớn hơn cầu thì sẽ dẫn đến thành phẩm không bán chạy thậm chí gây tồn đọng nhiều, thời gian thu hồi vốn của doanh nghiệp sẽ rất chậm, lúc này doanh nghiệp sẽ phải xem xét lại chiến lược kinh doanh của mình. Trên thực tế hoạt động của các doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường hiện nay chịu sự chi phối rất lớn của quy luật canh tranh. Trước đây “ Trăm người bán vạn, người mua” còn bây giờ đây thì trăm người bán mới có một người mua. Sự cạnh tranh không chỉ diên ra ở linh vực sản xuất mà còn diễn ra một cách phổ biến trong cả lĩnh vực lưu thông. Cạnh tranh trong lĩnh vực sản xuất bao gồm: canh tranh nội bộ ngành và cạnh tranh giữa các ngành với nhau. Cạnh tranh trong lĩnh vực lưu thông bao gồm: cạnh tranh giữa các người tham gia trao đổi hàng hoá dịch vụ trên thị trường (người bán với những người bán, người mua với những người mua). Hình thức và những biện pháp của cạnh tranh có thể rất phong phú nhưng động lực và mục đích cuối cùng của cạnh tranh chính là lợi nhuận. Vì vậy, để có thể đứng vững và phát triển, tạo uy tín trên thương trường thì doanh nghiệp phải luôn nghiên cứu thi trường để biết xu hướng nhu cầu tiêu dùng của Xã hội để từ đó có những phương án kinh doanh hợp lý và đặc biệt ở khâu tiêu thụ muốn ngày càng tăng tấc độ bán hàng thì thành phẩm của doanh nghiệp không những phải đảm bảo chất lượng tốt mà giá cả phải hợp lý, bên cạnh đó phải ngày càng tự nâng cao chất lượng phục vụ và dịch vụ sau bán để có thể làm “ vui lòng khách đến, vừa lòng khách đi”, từ đó có thể tạo dụng vị thế của mình ngày càng vững mạnh. Nhiêm vụ kế toán và nội dung tổ chức kế toán thành phẩm và tiêu thụ thành phẩm. Nhiêm vụ của kế toán thành phẩm và tiêu thụ thành phẩm. Tổ chức theo dõi phản ánh cính xác, đầy đủ, kịp thời và giám sát chặt chẽ tình hình hiện có và sự biến động nhập, xuất, tồn kho từng loại thành phẩm trên cả hai mặt giá trị và hiện vật. Theo dõi phản ánh giám sát chặt chẽ quá trình tiêu thụ ghi chép kịp thời đầy đủ các khoản chi phí bán hàng, thu nhập bán hàng và thu nhập khác và xác định kết quả kinh doanh bán hàng. Bên cạnh đó việc theo dõi trên đồng thời giữa các bộ phận kế toán có trách nhiệm cung cấp thông tin kinh tế có liên quan cho nhau. Định kỳ tiên hàng phân tích kinh tế đối với hoạt động bán hàng của doanh nghiệp. 2. Kế toán thành phẩm 2.1. Kế toán chi tiết thành phẩm. Chứng từ sử dụng. Biên bản kiểm nghiệm Biên bản kiểm kê sản phẩm Phiếu nhập kho Hoá đơn kiêm phiếu xuất Hoá đơn bán hàng Hoá đơn giá trị gia tăng Phương pháp kế toán chi tiết thành phẩm. Kế toán chi tiết thành phẩm phải được tiến hành ở kho và phòng kế toán. Việc ghi chép phản ánh của thủ kho và kế toán phải được thực hiện đồng thời và đối chiếu thường xuyên. Kế toán chi tiết thành phẩm nhập xuất tồn kho sử dụng một trong các phương pháp sau: + Phương pháp ghi thẻ song song: Sơ đồ 1.1: Kế toán chi tiết thành phẩm theo phương pháp thẻ song song (1) (1) (3) (2) (4) Ghi chú: Ghi hàng ngày Ghi cuối tháng Đối chiếu kiểm tra ở Kho: Việc ghi chép tình hình xuất nhập do thủ kho tiến hành và ghi chép theo số lượng. ở phòng kế toán: Kế toán sử dụng sổ kế toán chi tiết thành phẩm để ghi chép mặt số lượng ghi chép nhiều nên thường có sự trừng lặp trong ghi chép, việc kiểm tra đối chiếu thường dồn vào cuối tháng. Do vậy việc cung cấp thông tin không kịp thời. + Phương pháp ghi sổ đối chiếu luân chuyển: Sơ đồ 1.2: Kế toán chi tiết thành phẩm theo phương pháp đối chiếu luân chuyển (1) (1) (4) (2) (2) (3) (3) Ghi chú: Ghi hàng ngày Ghi cuối tháng Đối chiếu, kiểm tra ở kho: Thủ kho mở thẻ kho để theo dõi về mặt số lượng. ở phòng kế toán: Sử dụng số đối chiếu luân chuyển để phản ánh tình hình nhập xuất tồn kho thành phẩm theo từng chủng loại. Về chỉ tiêu số lượng cũng như giá trị và chỉ được ghi một lần vào cuối tháng và được mở cho cả năm. Cơ sở để ghi vào sổ này là các bảng kê nhập xuất tồn kho theo từng chủng loại thành phẩm. Cuối tháng kế toán đối chiếu số lượng trên cơ sở đối chiếu luân chuyển với thẻ kho của thủ kho và số liệu trên cơ sở tổng hợp. Phương pháp này giảm nhẹ việc ghi chép. Nhưng lại làm cho việc cung cấp thông tin và lập báo cáo chậm trễ và có sự trùng lặp trong ghi chép ở kho và phòng kế toán. + Phương pháp số dư: Sơ đồ 1.3: kế toán chi tiết thành phẩm số dư (1) (1) (6) (2) ` (2) (3) (3) (5) (4) (4) Ghi chú: Ghi hàng ngày Ghi cuối tháng Đối chiếu, kiểm tra. ở kho: Mở kho để theo dõi về mặt số lượng thành phẩm biến động. Cuối kỳ phải ghi sổ tồn kho đã tính được ở trên thẻ kho vào sổ số de cột số lượng. ở phòng kế toán: Kế toán mở sổ số dư theo từng kho dùng cho cả năm để ghi sổ tồn kho từng chủng loại, thứ hạng thành phẩm vào cuối tháng theo chi tiêu giá trị. Phương pháp này giảm bớt khối lượng công việc kế toán song số liệu chưa có tính tổng hợp khó khăn cho việc đối chiếu và phát hiên sai sót. 2.2 Kế toán tổng hợp thành phẩm: Phưong pháp hạch toán: Trong kế toán thành phẩm việc sử dụng tài khoản nào phải phù hợp với phương pháp hạch toán hàng tồn kho mà doanh nghiệp áp dụng. Theo chế độ kế toán quy định, doanh nghiệp được áp dụng một trong 2 phương pháp sau: + Phương pháp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên: Là phương pháp ghi chép thường xuyên liên tục có hệ thống tình hình nhập, xuất, tồn kho thành phẩm hàng hoá trên sổ kế toán. hi áp dụng phương pháp kê khai thương xuyên các tài khoản hàng tồn kho được dùng để phản ánh số hiện có tình hình biến động tăng giảm vật tư hàng hoá thành phẩm. Do vậy việc xác định số lượng tồn kho trên sổ kế toán dược xác định ở bất kỳ thời điểm nào trong kỳ kế toán. + Phương pháp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ: Là phương pháp căn cứ vào số liệu kết quả kiểm kê thực tế để phản ánh giá trị tồn kho cuối kỳ của vật tư hàng hoá thành phẩm trên sổ kế toán từ đó tính giá trị xuất kho trong kỳ. Giá trị vật tư hàng Giá trị vật tư thành Chênh lệch vật tư thành hoá thành phẩm = phẩm nhập kho + phẩm hàng hoá tồn đầu xuất kho trong kỳ kỳ và tồn cuối kỳ Tài khoản sử dụng. Kế toán sử dung các tài khoản sau: TK: 155 “ Thành phẩm” dùng để phản ánh giá trị hiện có tình hình biến động của các loại thành phẩm của doanh nghiệp. TK: 157 “ Hàng gửi bán” dùng để phản ánh giá trị của hàng hoá, sản phẩm đã gửi hoặc đã chuyển giao cho khách hàng hoặc nhờ bán đại lý ký gửi, trị giá của lao vụ, dịch vụ đã hoàn thành bàn giao cho người dặt hàng nhưng chưa được chấp nhận thanh toán. TK: 632 “ Giá vốn hàng bán” (Trường hợp hạch toán theo phương pháp kê khai thường xuyên) phản ánh trị giá vốn của thành phẩm, hàng hoá, lao vụ xuất bán trong kỳ. TK: 631 “ Giá thành sản xuất” (Trường hợp hạch toán theo phương pháp kiểm kê định kỳ). Hạch toán thành phẩm. Đối với doanh nghiệp áp dụng phương pháp kê khai thươòng xuyên Nhâp kho thành phẩm do đơn vị sản xuất hoặc thuê ngoài gia công, ghi: Nợ TK 155 - Thành phẩm Có TK - Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang. Xuất kho thành phẩm để gửi bán hoặc xuất kho cho các cơ sở nhận bán hàng đại lý, ký gửi ghi: Nợ TK - Hàng gửi bán Có TK - Thành phẩm