Tác động của việc thu hồi đất nông nghiệp đến việc làm và thu nhập của lao động nông thôn huyện Hương Thủy, tỉnh thừa Thiên Huế

1PHẦN I ĐẶT VẤN ĐỀ Ngày nay, đất nước đang đẩy mạnh quá trình CNH-HĐH và hội nhập kinh tế quốc tế. Xu thế này đã buộc tất cả các quốc gia, dân tộc phải mở cửa hợp tác, giao lưu. Sự phát triển nhanh của công nghiệp đã đẩy nhanh tốc độ, quy mô của quá trình đô thị hóa. Trong những năm qua trên khắp các vùng, miền của đất nước nhiều khu công nghiệp với quy mô khác nhau đã được xây dựng và đi vào hoạt động. Cùng với xu hướng đó, quá trình xây dựng các khu công nghiệp, khu đô thị, kết cấu hạ tầng KT- XH, các công trình công cộng phục vụ lợi ích quốc gia...cũng đang diễn ra rất nhanh ở nước ta, không chỉ ở những thành phố lớn như Hà Nội, Thành Phố Hồ Chí Minh mà đô thị hóa diễn ra ở hầu hết các tỉnh, thành phố khác trên phạm vi toàn quốc. Đây là xu thế tất yếu trong quá trình phát triển KT-XH của đất nước, tạo động lực cho sự phát triển, thúc đẩy nhanh quá trình CNH-HĐH. Việc phát triển nhanh các khu công nghiệp, khu đô thị...sẽ song song với việc thu hồi đất, bao gồm cả đất ở và đất nông nghiệp của một bộ phận dân cư, chủ yếu là vùng ven đô có điều kiện thuận lợi, có tiềm năng phát triển. Trong những năm trở lại đây, quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh chóng, công nghiệp phát triển mạnh mẽ làm cho bộ phận dân cư nông thôn bị thu hồi đất ngày càng nhiều. Trong đó đáng lưu tâm là diện tích đất nông nghiệp bị thu hồi tăng lên nhanh chóng. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến dân cư nông thôn quen sống và gắn bó với nghề nông. Mất việc làm khi đất đai bị thu hồi buộc họ phải tìm kiếm việc làm mới để duy trì và ổn định cuộc sống. Tuy nhiên, không phải lao động nào cũng tìm được việc làm mới dẫn đến tình trạng thiếu việc làm, thất nghiệp, khó khăn trong việc chuyển đổi ngành nghề...đã và đang diễn ra ở nhiều nơi. Huyện Hương Thủy cách trung tâm thành phố Huế 12km về phía Đông Nam, có khu công nghiệp Phú Bài, cảng hảng không quốc tế Phú Bài...và nhiều công trình khác lần lượt được quy hoạch và xây dựng. Quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa đã dẫn đến một lượng lớn diện tích đất nông nghiệp của huyện bị thu hồi. Người nông dân đối Đại học Kin h tế Hu ế 2mặt với khó khăn khi mất đi TLSX chủ yếu là đất đai. Việc làm và thu nhập chịu sự tác động mạnh mẽ nhất đối với họ sau khi thu hồi đất. Xuất phát từ lý do trên trong đợt thực tập tốt nghiệp này tôi đã chọn đề tài: “Tác động của việc thu hồi đất nông nghiệp đến việc làm và thu nhập của lao động nông thôn huyện Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên Huế” làm khóa luận tốt nghiệp của mình. * Mục tiêu nghiên cứu: - Góp phần làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận và thực tiễn về ảnh hưởng của quá trình đô thị hóa đến việc làm và thu nhập của người nông dân. - Đánh giá được mức độ tác động của việc thu hồi đất đến việc làm và thu nhập của người dân. - Đưa ra một số giải pháp nhằm góp phần hạn chế những tác động tiêu cực của quá trình đô thị hóa đến vấn đề việc làm và thu nhập của người nông dân. * Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu, phân tích thực trạng lao động, việc làm và thu nhập của lao động ở các nông hộ có ruộng đất bị thu hồi phục vụ cho quá trình đô thị hóa ở huyện Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên Huế trong giai đoạn phát triển từ năm 2005 đến năm 2010. * Phương pháp nghiên cứu: Trong đề tài này tôi sử dụng kết hợp các phương pháp sau: * Phương pháp điều tra thu thập số liệu. - Chọn điểm nghiên cứu: trên địa bàn huyện Hương Thủy để phù hợp với điều kiện, đặc điểm nghiên cứu, tôi chọn 3 xã Thủy Dương, Thủy Phương và Thủy Vân nơi có các dự án “xây dựng đường Tự Đức – Thuận An”, “xây dựng khu tái định cư”, “xây dựng đường Thủy Dương - Thủy Phương”...thực hiện quá trình đô thị hóa của huyện làm địa bàn nghiên cứu chính. Trên địa bàn 3 xã này tôi chọn các tổ có hộ gia đình đã và đang tham gia sản xuất nông nghiệp để tiến hành điều tra. - Thông tin có sẵn: được tham khảo và thu thập trên các sách, báo, tạp chí, niên giám thống kê, các báo cáo tổng kết của địa phương, trên mạng internet, khóa luận.... - Tổ chức điều tra: để tiến hành điều tra tôi đã sử dụng phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có phân loại. Cơ cấu mẫu điều tra được phân loại thành 3 nhóm theo diện tích đất bị thu hồi: Nhóm I: thu hồi <50% diện tích; Nhóm II: thu hồi từ 50 – 70% diện Đại học Kin h tế Hu ế 3tích; Nhóm III: thu hồi 70 – 100% diện tích. Số đơn vị điều tra của mẫu trong mỗi nhóm được tính theo công thức: Số hộ trong mỗi nhóm = số hộ trong mỗi nhóm của tổng thể : tổng thể * mẫu điều tra. - Phân tích và xử lý số liệu: sử dụng phương pháp thống kê mô tả, thống kê so sánh. Số liệu được tổng hợp, xử lý và phân tích trên phần mềm Excel. * Phương pháp thống kê, phân tích kinh tế - Phương pháp thống kê mô tả: Từ các số liệu thu thập được, tiến hành xây dựng bảng biểu để phân tích, đánh giá tác động của thu hồi đất nông nghiệp tới việc làm và thu nhập của lao động nông thôn - Phương pháp phân tổ: Là phương pháp cơ bản để tiến hành tổng hợp thống kê, giúp hệ thống hoá các số liệu điều tra, từ đó tìm ra mối quan hệ lẫn nhau của rừng yếu tố riêng biệt như: độ tuổi, trình độ văn hoá chuyên môn, cơ cấu ngành nghề, giới tính Do đó, phân tổ thống kê được sử dụng nhằm đánh giá được mức độ ảnh hưởng của một số nhân tố cơ bản, nghiên cứu các nhân tố đó trong mối quan hệ với việc làm và thu nhập của lao động nông thôn sau khi bị thu hồi đất phân tổ.  Phương pháp chuyên gia, chuyên khảo Đại học Kin h tế Hu ế 4PHẦN II NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHƯƠNG I: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VẤN ĐỀ VIỆC LÀM VÀ THU NHẬP CỦA NÔNG DÂN 1.1. Đô thị hóa và sự cần thiết phải thu hồi đất 1.1.1. Đô thị hóa Trên quan điểm kinh tế quốc dân: “Đô thị hóa là quá trình biến đổi và phân bố lại lực lượng sản xuất trong nền kinh tế quốc dân, bố trí dân cư, hình thành, phát triển các hình thức và điều kiện sống theo chiều sâu trên cơ sở hiện đại hóa cơ sở vật chất, kỹ thuật và tăng quy mô dân số ở các đô thị. Đó là quá trình tập trung, tăng cường, phân hóa các hoạt động trong đô thị và nâng cao tỷ lệ dân số thành thị trong các vùng, các quốc gia cũng như trên thế giới. Đồng thời, đô thị hóa cũng là quá trình phát triển của các thành phố lớn và phổ biến rộng rãi lối sống thành thị trong dân cư” Trong quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa, tiến trình phát triển xã hội đã có sự thay đổi cơ bản là: 1) phát triển đô thị kèm theo sự thu hẹp xã hội nông thôn; 2) làm thay đổi căn bản xã hội nông thôn theo hướng công nghiệp. Cùng với quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa được coi như một khía cạnh quan trọng trong sự vận động đi lên của xã hội. Đô thị hóa có 2 hình thức biểu hiện chủ yếu: - Một là, đô thị hóa theo chiều rộng, trong đó quá trình đô thị hóa diễn ra tại các đô thị trước đây không phải là đô thị. Đó cũng chính là quá trình mở rộng quy mô diện tích các đô thị hiện có trên cơ sở hình thành các khu đô thị mới, các quận, phường mới. Đô thị hóa theo chiều rộng là hình thức phổ biến hiện nay ở các nước đang phát triển trong thời kỳ đầu công nghiệp hóa. - Hai là, đô thị hóa theo chiều sâu, đó là quá trình hiện đại hóa nâng cao trình độ của các đô thị hiện có. Đô thị hóa theo chiều sâu lá quá trình thường xuyên và là yêu cầu tất yếu của quá trình tăng trưởng và phát triển. Quá trình đó đòi hỏi các nhà quản lý đô thị, các thành phần kinh tế trên địa bàn đô thị thường xuyên vận động, tận dụng tối đa những tiềm năng sẵn có, hoạt động có hiệu quả cao trên cơ sở hiện đại hóa mọi lĩnh vực kinh tế - xã hội ở đô thị. Đại ọc Kin h tế Hu ế 51.1.2. Đặc điểm chủ yếu của quá trình đô thị hóa Công nghiệp hóa, hiện đại hóa và đô thị hóa ở nước ta cũng chính lá quá trình cơ cấu lại nền kin tế theo hướng phát triển mạnh công nghiệ và dịch vụ, cơ cấu lại công việc, phân bố lại dân cư theo hướng tăng nhanh khối lượng dân cư sống ở khu vực thành thị và giảm mạnh số lượng, tỷ lệ dân cư sống ở khu vực nông thôn. Quá trình hình thành các đô thị ở nước ta trong những năm gần đây có một số đặc điểm chủ yếu sau đây: - Hình thành các trung tâm công nghiệp, thương mại, dịch vụ trong các đô thị lớn: sự hình thành các trung tâm có tính chất chuyên ngành trong những đô thị lớn là xu thế nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của đô thị, là biểu hiện của tính chuyên môn hóa cao trong sản xuất, kinh doanh. - Hình thành các trung tâm công nghiệp, thương mại, dịch vụ ở các vùng ngoại ô: sự hình thành các trung tâm của mỗi vùng là tất yếu khách quan nhằm đáp ứng các nhu cầu của sản xuất, đời sống ngày càng tăng nhanh của chính vùng đó và là hạt nhân lan tỏa sang các vùng khác. Đó cũng chính là biểu hiện của tính tập trung hóa trong các hoạt động sản xuất, kinh doanh. Tuy nhiên, quy mô sản xuất và hoạt động thương mại – dịch vụ phụ thuộc vào trình độ phát triển kinh tế - xã hội và quy mô dân số của vùng đê đảm bảo hoạt động có hiệu quả. Đồng thời, các trung tâm này còn là điểm nối, sự chuyển tiếp giữa các đô thị lớn làm cho tính hiệu quả của hệ thống đô thị được nâng cao. Trong quá trình đô thị hóa, các trung tâm này sẽ trở thành những đô thị vệ tinh của các đô thị lớn. - Mở rộng các đô thị hiện có: việc mở rộng các đô thị hiện có theo mô hình làn sóng là xu thế tất yếu khi nhu cầu về đất xây dựng đô thị tăng và khả năng mở rộng có thể thực hiện tương đối dễ dàng. Xu hướng này tạo sự ổn định và giải quyết vấn đề quá tải cho đô thị hiện có. - Chuyển một số vùng nông thôn thành đô thị: đây là xu hướng hiện đại trong quá trình công nghiệp hóa nông thôn ở nước ta. Vấn đề cơ bản là tạo nguồn tài chính để xây dựng kết cấu hạ tầng hiện đại. - Chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất: cả hai hình thức đô thị hóa đều dẫn đến sự chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất. hình thức phát triển theo chiều rộng đưa đến tình trạng thu hẹp đất canh tác nông nghiệp nhanh chóng. Một phần đất do nhà nước thu hồi để xây dựng các công trình, một phần đất dân cư bán cho những người từ nơi khác tới ở, Đại ọc Kin h tế Hu ế 6làm cơ sở sản xuất, kinh doanh. Hình thức phát triển theo chiều sâu cũng dẫn đến tình trạng thay đổi mục đích sử dụng đất. Trong quá trình đô thị hóa, nhà nước chủ động chuyển đổi mục đích sử dụng đất nhằm tạo tiền đề cho sự phát triển kinh tế - xã hội. - Chuyển dịch cơ cấu kinh tế: trong quá trình đô thị hóa, cơ cấu ngành kinh tế trong đô thị, trong vùng và cả nền kinh tế đều thay đổi theo hướng giảm tỷ trọng trong khu vực nông nghiệp, tăng tỷ trọng khu vực CN-DV. Khi đô thị mở rộng ra vùng ngoại vi nhằm giải quyết vấn đề quá tải dân số, hình thành các khu dân cư đô thị thì các hoạt động thương mại, dịch vụ phát triển, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tăng khu vực thương mại, dịch vụ. - Thay đổi hình thái kiến trúc: hình thái kiến trúc đô thị được biểu hiện tập trung ở các kiểu nhà ở. Kiểu nhà ở phản ánh trình độ văn hóa, mức sống, đặc điểm xã hội mỗi thời kỳ. - Hình thành nhanh chóng kết cấu hạ tầng: quá trình đô thị hóa là quá trình hình thành nhanh chóng kết cấu hạ tầng kỹ thuật bắt đầu bằng hệ thống giao thông, tiếp theo đó là hệ thống điện, nước, thông tin liên lạc, trường học, bệnh viện, trung tâm thương mại, dịch vụ và cuối cùng là khu dân cư. - Thay đổi lối sống: thay đổi tập quán sinh hoạt, lối sống, phương thức kiếm sống là kết quả tất yếu của quá trình đô thị hóa. Người dân sẽ nhanh chóng thích nghi và biến đổi tập quán cho phù hợp với lối sống đô thị hiện đại. - Thay đổi cơ cấu dân cư: cơ cấu dân cư theo tuổi, giới, theo tấng lớp xã hội, theo nghề nghiệp cũng biến đổi trong quá trình đô thị hóa. Sự phân hóa giàu nghèo ngày càng rõ nét. Thu nhập của dân cư nói chung tăng lên nhưng tốc độ tăng của mỗi nhóm xã hội, mỗi nghề nghiệp rất khác nhau. Cơ cấu giàu nghèo có quan hệ chặt chẽ với cơ cấu nghề nghiệp, việc làm của người lao động. 1.1.3. Tầm quan trọng của việc thu hồi đất phục vụ cho quá trình đô thị hóa Như đã nói ở trên, đô thị hóa là xu thế đã, đang và sẽ diễn ra ở các vùng trên khắp cả nước. Đây là một hướng đi nhằm góp phần thay đổi bộ mặt của đất nước, giúp nước ta thoát khỏi tình tạng nghèo và lạc hậu. Lẽ dĩ nhiên quá trình đô thị hóa tất yếu dẫn đến sự phân bố lại các nguồn lực trong đó có nguồn lực về đất đai. Một bộ phận đất đai, trước hết là đất nông nghiệp được chuyển sang phục vụ cho việc xây dựng các khu công nghiệp, khu chế xuất mở rộng các khu đô thị cũ và xây dựng các khu đô thị mới. Đại học K n h tế Huế 7Xây dựng, phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng và các công trình công cộng phục vụ lợi ích quốc gia. Hiện nay, đô thị hóa ở nước ta đang diễn ra đồng thời cả hai quá trình: đô thị hóa theo chiều rộng và đô thị hóa theo chiều sâu. Từ nay cho đến năm 2020, khi nền kinh tế nước ta cơ bản trở thành một nền kinh tế công nghiệp – đô thị hóa đã và dang tiếp tục diễn ra với quy mô lớn theo chiều rộng. Đó là quá trình hình thành các trung tâm công nghiệp, dịch vụ, các khu đô thị mới. Do vậy việc thu hồi đất để xây dựng các khu công nghiệp, khu đô thị, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội là một tất yếu có vai trò quan trọng trong quá trình CNH-HĐH và đô thị hóa. Tác động này thể hiện rõ ở những điểm sau: -Thứ nhất, nhờ có đất thu hồi mới có thể xây dựng các khu công nghiệp, khu chế xuất thu hút hàng trăm dự án đầu tư ở trong và ngoài nước. - Thứ hai, việc thu hồi đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất làm cho quá trình đô thị hóa được đẩy mạnh. - Thứ ba, tạo điều kiện nâng cấp và xây dựng mới được khá đồng bộ và tương đối hiện đại hệ thống kết cấu hạ tầng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và an ninh- quốc phòng. - Thứ tư, việc hình thành các khu công nghiệp, khu đô thị mới đã tạo điều kiện thu hút đầu tư, giải quyết việc làm cho hàng triệu lao động với thu nhập tương đối khá, giúp họ từng bước cải thiện, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nguời dân. - Thứ năm, việc thu hồi đất nông nghiệp có quy hoạch cụ thể, chính xác sẽ tạo điều kiện thuận lợi để hoạt động công nghiệp, thương mại, dịch vụ phát triển nhanh, mạnh và nông nghiệp sẽ thuận lợi hơn khi sản xuất được cải thiện không còn manh mún, nhỏ lẻ. Tóm lại, nếu CNH-HĐH và đô thị hóa là tất yếu khách quan đối với nước ta thì việc thu hồi đất phục vụ CNH-HĐH và đô thị hóa là vấn đề có ý nghĩa quan trọng. Vì thế, muốn quá trình CNH-HĐH và đô thị hóa diễn ra thuận lợi và hiệu quả cần có những biện pháp thu hồi đất đúng đắn đặc biệt là khi thu hồi đất sản xuất nông nghiệp. 1.2. Những tác động của quá trình đô thị hóa đối với nông thôn 1.2.1. Những tác động tiêu cực - Sự phát triển nhanh chóng của các đô thị là nguyên nhân chính gây ảnh hưởng đáng kể đến môi trường và tài nguyên thiên nhiên, đến cân bằng sinh thái khi tài nguyên đất bị khai thác triệt để cho xây dựng đô thị, khối lượng khai thác và sử dụng Đại học Kin h tế Hu ế 8nước sạch tăng, ô nhiễm các chất thải công nghiệp và sinh hoạt, giảm diện tích cây xanh và mặt nước, bùng nổ gia tăng cơ giới. - Vấn đề phân tầng xã hội: phân tầng xã hội, phân hóa giàu nghèo là một thực tế đang diễn ra ở các đô thị. Trong lĩnh vực sản xuất, phân tầng xã hội được thể hiện trong sự chênh lệch về thu nhập và thu lao. Trong lĩnh vực giáo dục là tình trạng thất học, bỏ học của học sinh là con em của các gia đình nghèo. - Vấn đề văn hóa xã hội và lối sống đô thị: đây là vấn đề hết sức nhức nhối hiện nay, nhiều khía cạnh tốt đẹp của văn hóa truyền thống bị mai một, các tệ nạn xã hội gia tăng. - Sự gia tăng dòng dân cư từ nông thôn ra đô thị cũng gây nên những áp lực đáng kể về nhà ở và vệ sinh môi trường, an ninh trật tự, tệ nạn xã hội... gây khó khăn trong công tác quản lý đô thị. - Đối với nước ta, với 80% dân cư sống ở nông thôn và khoảng 60% lực lượng lao động làm việc trong khu vực nông nghiệp khi đô thị hóa diễn ra, đất đai bị thu hồi thì bộ phận dân cư thiếu việc làm và khó khăn trong chuyển đổi việc làm sẽ tăng lên nhanh chóng. Thậm chí có một bộ phận dân cư phải chuyển đổi chỗ ở do đất ở bị thu hồi và cuộc sống của họ sẽ bị xáo trộn. Như vậy, những tác động tiêu cực của đô thị hóa trong nông thôn chủ yếu xuất phát từ việc thu hồi đất nông nghiệp. Do vậy, nhiệm vụ cấp bách là phải có quy hoạch cụ thể, các công tác sau quy hoạch như bồi thường, hỗ trợ tái định cư, giải quyết việc làm cho lao động nhằm hạn chế những tác động tiêu cực do quá trình đô thị hóa gây ra. 1.2.2. Những tác động tích cực - Khi đô thị hóa theo chiều rộng thì diện tích và dân số đô thị không ngừng gia tăng, các hoạt động kinh tế phi nông nghiệp và các hoạt động kinh tế đô thị không ngừng được mở rộng. Sự hình thành các đô thị mới được tạo trên cơ sở phát triển các khu công nghiệp và trung tâm công nghiệp, thương mại, dịch vụ,ở vùng nông thôn và ngoại ô là xu hướng tất yếu của sự phát triển, là nhân tố mở đường thúc đấy lực lượng sản xuất phát triển. - Đối với các vùng đô thị hóa theo chiều sâu thì mật độ dân số có thể tiếp tục tăng cao, phương thức và các hoạt động kinh tế ngày càng đa dạng, thực lực khoa học Đại họ Kin h tế Hu ế 9kỹ thuật, công nghệ ngày càng tăng cường, hiệu quả kinh tế- xã hội cũng ngày càng được cải thiện và nâng cao. - Đô thị sẽ là nơi cung cấp những cơ sở kỹ thuật để CNH-HĐH nông nghiệp nông thôn như: thủy lợi hóa, điện khí hóa, cơ giới hóa...xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội từng bước hình thành nông thôn hiện đại. - Đô thị là thị trường tiêu thụ nông sản hàng hóa, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển toàn diện nông – lâm – ngư nghiệp nhằm tạo ra nhiều sản phẩm hàng hóa có chất lượng đáp ứng nhu cầu của công nghiệp chế biến, của thị trường trong và ngoài nước. - Đô thị còn là nơi tạo nguồn vốn, cung cấp vốn cho nông thôn. Mặc dù chính các đô thị cũng đang thiếu vốn đầu tư cho sự phát triển của mình, đặc biệt là ở các nước đang phát triển, nhưng các đô thị tạo điều kiện thu nhập khá hơn nhiều so với nông thôn. - Đô thị hóa nông thôn mạnh mẽ sẽ hạn chế được sự di chuyển lao động từ nông thôn ra thành thị. Vì đô thị hóa bao gồm cả việc đưa công nghiệp về nông thôn qua các xí nghiệp vừa và nhỏ, thu hút lao động nông thôn đồng thời xây dựng lối sống đô thị ở vùng nông thôn. Và chính điều này sẽ tạo ra những đô thị sầm uất, thị trường được mở rộng cả về quy mô lẫn phạm vi ảnh hưởng. Các đô thị với thị trường của nó sẽ gắn kết sự phát triển các xí nghiệp nhỏ trên địa bàn huyện, nhất là các xí nghiệp chế biến các mặt hàng thủ công mỹ nghệ truyền thống với dịch vụ tổng hợp và thương mại. Qua đó, góp phần công nghiệp hóa nông thôn phát triển kinh tế nông thôn theo hướng sản xuất hàng hóa, đa dạng hóa các ngành nghề và sản phẩm, tạo ra nhiều việc làm và tăng thu nhập cho người nông dân. Vậy có thể xem đô thị là một bộ phận của nền kinh tế quốc dân, có vai trò thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của cả nước. Sự phát triển đô thị kích thích tăng trưởng và phát triển của các vùng lãnh thổ xung quanh và toàn bộ nền kinh tế, lan truyền tiến bộ công nghệ, văn hóa, xã hội. Sơ đồ sau biểu thị rõ hơn vai trò và tác động tích cực của quá trình đô thị hóa: Đại học Kin h tế Huế 10 Sơ đồ 1: Vai trò và tác động tích cực của quá trình đô thị hóa 1.3. Khái quát chung về lao động, việc làm và thu nhập của người lao động 1.3.1. Khái niệm về lao động Lao động là hoạt động có mục đích của con người thông qua các công cụ lao động tác động lên đối tượng lao động nhằm biến đổi chúng thành của cải vật chất cần thiết cho nhu cầu của mình và xã hội. Lao động là yếu tố đầu vào không thể thiếu được của mọi quá trình sản xuất, là quá trình con người sử dụng sức lao động hay năng lực lao động bao gồm toàn bộ thể lực và trí lực của mình để phát động và đưa vào các tư liệu hoạt động lao động tạo ra sản phẩm. Do vậy, trong quá trình lao động, sức lao động là yếu tố tích cực và hoạt động nhiều nhất, bởi sức lao động là một trong những nguồn lực khởi đầu của quá trình sản xuất để tạo ra sản phẩm hàng hóa. Lực lượng lao động hay dân số hoạt động kinh tế bao gồm toàn bộ những người đủ 15 tuổi trở lên đang có việc làm hoặc không có việc làm nhưng có nhu cầu làm Phát triển DTH Phát triển và Phân bố Các ngành CN mới Tăng việc làm và DS Trong vùng Nâng cao trình độ của LĐ CNo Thu hút vốn đâu tư và sự Phân bố của DNo mới