Thực trạng của nghiệp vụ uỷ thác tại công ty tài chính dầu khí

Lêi më ®Çu ViÖt Nam ®· vµ ®ang trªn con ®­êng ®æi míi nÒn kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa. Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®­îc mäi ng­êi quan t©m nhÊt hiÖn nay lµ lµm sao ®Ó ®Èy m¹nh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c tæng c«ng ty Nhµ n­íc nh»m cã thÓ c¹nh tranh hiÖu qu¶ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi vµ gi÷ ®­îc vÞ trÝ chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. ViÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trªn theo h­íng thµnh lËp c¸c tËp ®oµn kinh tÕ Nhµ n­íc hiÖn nay ®ßi hái c¸c tæng c«ng ty ph¶i tù hoµn thiÖn m×nh vÒ c¬ cÊu tæ chøc dÉn tíi sù thµnh lËp c¸c c«ng ty tµi chÝnh thuéc Tæng c«ng ty. VÊn ®Ò cã thµnh lËp hay kh«ng c¸c c«ng ty tµi chÝnh nµy lµ mét vÊn ®Ò nh¹y c¶m nh­ng thùc tÕ lµ c¸c c«ng ty nµy muèn chøng tá sù tån t¹i cña m×nh lµ mét sù tÊt yÕu phï hîp c¸c qui luËt kinh tÕ th× ph¶i chøng tá chóng thùc sù ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. KÕt qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng ty phô thuéc vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c nghiÖp vô chñ yÕu mµ mét trong sè ®ã lµ nghiÖp vô ñy th¸c. §©y vèn lµ mét nghiÖp vô chñ yÕu cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i nh­ng ngµy cµng ®­îc më réng cho c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian kh¸c vµ riªng vèn ñy th¸c ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng nguån t¹o vèn c¬ b¶n cho c¸c c«ng ty tµi chÝnh thuéc tæng c«ng ty t¹i ViÖt Nam. NghiÖp vô ñy th¸c bªn c¹nh viÖc gi¶i quyÕt tèt nhiÖm vô lµm ®Çu mèi trong qu¸ tr×nh chu chuyÓn vèn trong ngµnh cßn thÓ hiÖn ®­îc râ nÐt tÝnh trung gian cña c«ng ty tµi chÝnh, t¸ch quyÒn së h÷u vµ quyÒn sö dông vèn phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®ang trong qu¸ tr×nh chuyªn m«n hãa cao ®é. V× vËy, trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i c«ng ty tµi chÝnh dÇu khÝ em ®· rÊt quan t©m tíi nghiÖp vô nµy vµ ®­îc sù h­íng dÉn tËn t×nh cña c« gi¸o NguyÔn ThÞ Kim Quý vµ sù gióp ®ì, h­íng dÉn cña c¸c anh chÞ t¹i c«ng ty tµi chÝnh dÇu khÝ em ®· quyÕt ®Þnh chän vÊn ®Ò nµy lµm ®Ò tµi tÊt nghiÖpvíi mong muèn t×m hiÒu xem nghiÖp vô nµy lµ g×, ®ãng gãp nh­ thÕ nµo cho sù ph¸t triÓn cña c«ng ty tµi chÝnh dÇu khÝ nãi riªng vµ cho nh÷ng môc ®Ých thµnh lËp c«ng ty tµi chÝnh thuéc tæng c«ng ty, hy väng ®ãng gãp ®­îc chót g× cho sù ph¸t triÓn cña c«ng ty. Ngoµi lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn, néi dông luËn v¨n ®­îc tr×nh bµy theo 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: C«ng ty tµi chÝnh thuéc tËp ®oµn vµ nghiÖp vô uû th¸c Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng cña nghiÖp vô uû th¸c t¹i C«ng ty Tµi chÝnh DÇu khÝ Ch­¬ng III: Mét sè kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng uû th¸c t¹i c«ng ty Tµi chÝnh DÇu khÝ. Ch­¬ng mét Tæng quan vÒ c«ng ty tµi chÝnh thuéc tËp ®oµn vµ nghiÖp vô ñy th¸c 1.1. Kh¸i qu¸t m« h×nh tæng c«ng ty theo h­íng tËp ®oµn vµ c«ng ty tµi chÝnh trong tËp ®oµn ®ã 1.1.1. M« h×nh tæng c«ng ty theo h­íng tËp ®oµn Dùa trªn nh÷ng gi¸c ®é nghiªn cøu vµ ph©n tÝch kh¸c nhau ng­êi ta ®­a ra mét sè ®Þnh nghÜa kh¸c nhau vÒ tËp ®oµn kinh doanh. §ã lµ mét thùc thÓ kinh tÕ thùc hiÖn sù liªn kÕt kinh tÕ gi÷a c¸c thµnh viªn lµ c¸c doanh nghiÖp cã quan hÖ víi nhau vÒ c«ng nghÖ vµ lîi Ých ®­îc gäi b»ng c¸c tªn kh¸c nhau nh­: hiÖp héi, liªn hiÖp, tæng c«ng ty theo m« h×nh tËp ®oµn, tËp ®oµn kinh doanh... Theo c¸c t¸c gi¶ cña tõ ®iÓn th­¬ng m¹i Anh Ph¸p ViÖt th× kh¸i niÖm “Group” (tøc tËp ®oµn) cã thÓ hiÒu nh­ sau: Mét nhãm lµ mét tËp ®oµn kinh tÕ vµ tµi chÝnh gåm mét c«ng ty mÑ vµ c¸c c«ng ty kh¸c mµ nã kiÓm so¸t hay trong ®ã cã nã tham gia. Mçi c«ng ty b¶n th©n còng cã thÓ kiÓm so¸t c¸c c«ng ty kh¸c hay tham gia c¸c tæ hîp kh¸c. Theo quan niÖm nµy ®Æc tr­ng chñ yÕu cña tËp ®oµn kinh doanh lµ cÊu trócvµ sù kiÓm so¸t cña mét c«ng ty lín nhÊt (c«ng ty mÑ ) trong tæ hîp c¸c c«ng ty ®ã. D­íi gi¸c ®é cña v¨n b¶n ph¸p luËt, theo ®iÒu lÖ mÉu vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña tæng c«ng ty nhµ n­íc ban hµnh t¹i nghÞ ®Þnh sè 39CP ngµy 27-6-1999, ®iÒu lÖ ghi râ: “Tæng c«ng ty nhµ n­íc lµ doanh nghiÖp nhµ n­íc cã qui m« lín bao gåm c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cã quan hÖ g¾n bã víi nhau vÒ lîi Ých kinh tÕ, tµi chÝnh, c«ng nghÖ, th«ng tin, ®µo t¹o, nghiªn cøu, tiÕp thÞ ho¹t ®éng trong mét hoÆc mét sè chuyªn ngµnh kinh tÕ - kü thuËt chÝnh, do nhµ n­íc thµnh lËp nh»m t¨ng c­êng tÝch tô, tËp trung, ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸ vµ hîp t¸c s¶n xuÊt ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô nhµ n­íc giao; n©ng cao kh¶ n¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn vµ cña toµn tæng c«ng ty ®¸p øng yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ” Tæng qu¸t c¸c tËp ®oµn cã ba lo¹i h×nh tæ chøc: Lo¹i h×nh thø nhÊt: Quan hÖ gi÷a c¸c thµnh viªn t­¬ng ®èi láng lÎo th«ng qua c¸c tho¶ thuËn hoÆc c¸c cam kÕt hîp t¸c, trong h×nh thøc nµy c¸c c«ng ty thµnh viªn tham gia tËp ®oµn cã tÝnh ®éc lËp cao; th«ng th­êng c¬ së tån t¹i cña lo¹i h×nh tËp ®oµn nµy lµ c¸c tho¶ thuËn hoÆc hîp ®ång t¹o ra sù liªn kÕt mÌm gi÷a c¸c thµnh viªn ®Ó t¨ng thªm lîi thÕ cho nhãm c¸c thµnh viªn ®ã. Lo¹i h×nh thø hai: Mèi liªn kÕt gi÷a c¸c thµnh viªn rÊt chÆt chÏ, møc ®é phô thuéc lÉn nhau cao, c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn bÞ h¹n chÕ tÝnh ®éc lËp, c¬ së kinh tÕ cña sù liªn kÕt chÆt chÏ trong néi bé tËp ®oµn lµ quyÒn së h÷u gi÷a c¸c c«ng ty thµnh viªn cã sù n¾m gi÷ cæ phiÕu cña nhau hoÆc cã mét c«ng ty m¹nh nhÊt chi phèi c¶ tËp ®oµn. Lo¹i h×nh thø ba: Do sù ph¸t triÓn cao cña thÞ tr­êng tµi chÝnh, h×nh thµnh kiÓu tËp ®oµn cã h¹t nh©n liªn kÕt lµ c«ng ty tµi chÝnh. C«ng ty mÑ (Holding Company) lµ c«ng ty tµi chÝnh n¾m gi÷ cæ phÇn chi phèi cña c¸c c«ng ty con. Sù ph¸t triÓn cao cña thÞ tr­êng tµi chÝnh vµ c«ng nghÖ th«ng tin cho phÐp mét c«ng ty chi phèi mét hoÆc nhiÒu c«ng ty kh¸c th«ng qua quyÒn së h÷u cæ phiÕu do vËy c¸c c«ng ty trong tËp ®oµn kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i cã mèi liªn hÖ vÒ s¶n phÈm hay c«ng nghÖ kü thuËt. Thùc hiÖn chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc vÒ thµnh lËp c¸c tæng c«ng ty theo quyÕt ®Þnh 90/TTg vµ 91/TTg ngµy 7/3 /1994 cña thñ t­íng chÝnh phñ, c¶ n­íc ®· cã 92 tæng c«ng ty lín trong ®ã cã 17 tæng c«ng ty 91 lµ c¸c tæng c«ng ty ®­îc thµnh lËp thÝ ®iÓm x©y dùng theo m« h×nh tËp ®oµn kinh doanh. Tuy nhiªn cã thÓ nhËn thÊy viÖc ph¸t triÓn c¸c tËp ®oµn kinh tÕ Nhµ n­íc ë ViÖt Nam cßn rÊt míi mÎ vµ ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n. C¸c tæng c«ng ty cã søc c¹nh tr¹nh quèc tÕ ch­a cao, hµng ho¸ dÞch vô xuÊt khÈu rÊt khã kh¨n, qui m« vµ tiÒm lùc so víi c¸c tËp ®oµn kinh tÕ t­¬ng tù cña c¸c n­íc lµ qu¸ nhá bÐ. V× vËy cã thÓ thÊy gi÷a c¸c tæng c«ng ty h­íng tËp ®oµn kinh doanh cña ta vµ c¸c tËp ®oµn kinh tÕ cßn cã mét kho¶ng c¸ch kh¸ xa. Mét nguyªn nh©n chñ yÕu cña t×nh tr¹ng nµy lµ c¸c tæng c«ng ty kh«ng cã ®ñ vèn thÝch hîp ®Ó ph¸t triÓn, ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ vµ më réng s¶n xuÊt. Do thÞ tr­êng vèn cña ta cßn rÊt s¬ khai vµ kÐm ph¸t triÓn, nguån vèn tõ nhµ n­íc th× l¹i rÊt h¹n hÑp, nguån vèn tõ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i th× kh«ng ®ñ qui m« vµ chñ yÕu lµ ng¾n h¹n nªn kh«ng ®¸p øng ®ñ yªu cÇu ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn cña c¸c tæng c«ng ty. C«ng ty tµi chÝnh trong c¸c tæng c«ng ty ra ®êi víi nhiÖm vô quan träng lµ ®iÒu hoµ vèn trong tæng c«ng ty vµ t¹o lËp, sö dông nguån vèn phï hîp, hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó ph¸t triÓn tæng c«ng ty. 1.1.2. M« h×nh c«ng ty tµi chÝnh trong tæng c«ng ty Tuy c¸c ng©n hµng lµ mét tæ chøc tµi chÝnh quan träng nhÊt cña c¸c trung gian tµi chÝnh nh­ng c¸c tæ chøc tµi chÝnh phi ng©n hµng ngµy cµng ®ãng mét vai trß quan träng trong viÖc kh¬i nguån vèn tõ nh÷ng ng­êi cho vay - ng­êi tiÕt kiÖm tíi nh÷ng ng­êi vay- nh÷ng ng­êi cÇn chi tiªu. Qu¸ tr×nh ®æi míi tµi chÝnh ®· lµm cho c¸c tæ chøc tµi chÝnh phi ng©n hµng trë nªn quan träng h¬n rÊt nhiÒu. C¸c tæ chøc nµy ngµy nay c¹nh tranh trùc tiÕp h¬n víi c¸c ng©n hµng qua c¸c dÞch vô t­¬ng tù nh­ ho¹t ®éng cña ng©n hµng. Nh÷ng n¨m ®Çu cña thÕ kû 20 c¸c trung gian tµi chÝnh phi ng©n hµng, trong ®ã cã c«ng ty tµi chÝnh ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së chuyªn m«n ho¸ mét sè ho¹t ®éng cña ng©n hµng nh»m kh¾c phôc, h¹n chÕ c¸c khiÕm khuyÕt cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Trong sù ph¸t triÓn cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh phi ng©n hµng c¸c c«ng ty tµi chÝnh ngµy cµng kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ vµ vai trß cña m×nh nh­ mét ®Þnh chÕ tµi chÝnh kh«ng thÓ thiÕu trong nÒn kinh tÕ cña mçi quèc gia. C«ng ty tµi chÝnh lµ mét tæ chøc tµi chÝnh trung gian mµ ho¹t ®éng chñ yÕu vµ th­êng xuyªn lµ: Thu hót vèn b»ng c¸ch ph¸t hµnh th­¬ng phiÕu, tr¸i phiÕu vµ cæ phiÕu. Cho vay chñ yÕu la trung vµ dµi h¹n Thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô cho thuª vµ thuª mua CÇm cè c¸c lo¹i hµng ho¸, vËt t­, ngo¹i tÖ, c¸c giÊy tê cã gi¸ vµ c¸c vËt b¶o ®¶m kh¸c Thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô kinh doanh vµng b¹c, ®¸ quý, mua b¸n chuyÓn nh­îng chøng kho¸n Cho ®Õn thËp kû 70, cã 3 lo¹i h×nh c«ng ty tµi chÝnh ho¹t ®éng phæ biÕn lµ tµi trî tiªu dïng, tµi trî b¸n lÎ,vµ tµi trî th­¬ng m¹i.Tõ thËp niªn 80 trë l¹i ®©y, c¸c c«ng ty tµi chÝnh kh«ng ngõng thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ ho¹t ®éng kinh doanh trªn nhiÒu lÜnh vùc nh­ thuª mua, ®Çu t­ tµi chÝnh, ph¸t hµnh vµ kinh doanh chøng kho¸n,.. ®ång thêi thùc hiÖn s¸p nhËp, th«n tÝnh lÉn nhau ®Ó t¹o thµnh c¸c c«ng ty tµi chÝnh cã qui m« ho¹t ®éng lín, n©ng cao søc c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ kinh doanh. Ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty tµi chÝnh lµ rÊt ®a d¹ng vµ phong phó nh­ng nh×n chung cã thÓ ph©n lo¹i nh­ sau: C¨n cø vµo c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô, c«ng ty tµi chÝnh ®­îc chia thµnh: + C¸c c«ng ty tµi chÝnh b¸n hµng: cho nh÷ng ng­êi tiªu dïng vay ®Ó mua c¸c hµng ho¸ tõ mét nhµ b¸n lÎ hoÆc mét nhµ s¶n xuÊt kh¸c. C¸c c«ng ty tµi chÝnh b¸n hµng trùc tiÕp c¹nh tranh víi c¸c ng©n hµng vÒ cho vay tiªu dïng vµ ®­îc ng­êi tiªu dïng sö dông v× c¸c mãn vay th­êng ®­îc thùc hiÖn nhanh h¬n vµ tiÖn lîi h¬n t¹i n¬i mua hµng. + C¸c c«ng ty tµi chÝnh ng­êi tiªu dïng: cho ng­êi tiªu dïng vay ®Ó mua nh÷ng mãn hµng riªng, vÝ dô nh­ ®å ®¹c vµ c¸c dông cô gia ®×nh ®Ó c¶i thiÖ nhµ cöa hay ®Ó gióp thanh to¸n c¸c mãn nî nhá. + C¸c c«ng ty tµi chÝnh kinh doanh: cung cÊp c¸c d¹ng tÝn dông ®Æc biÖt cho c¸c doanh nghiÖp b»ng c¸ch mua nh÷ng kho¶n tiÒn sÏ thu cã chiÕt khÊu; viÖc cung cÊp c¸c tÝn dông nµy ®­îc gäi lµ bao thanh to¸n. Ngoµi ra, c¸c c«ng ty tµi chÝnh kinh doanh còng chuyªn m«n ho¸ trong viÖc cho thuª thiÕt bÞ lµ nh÷ng thø c«ng ty mua sau ®ã cho c¸c nhµ kinh doanh thuª mét sè n¨m. C¨n cø vµo quan hÖ vÒ së h÷u, c¸c c«ng ty tµi chÝnh ®­îc chia thµnh: + C¸c c«ng ty tµi chÝnh ®éc lËp thùc hiÖn nhiÒu ho¹t ®éng kinh doanh nh­: nghiÖp vô tÝn dông (cho vay vµ b¶o l·nh cho c¸c kh¸ch hµng th­¬ng m¹i vµ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ); c¸c nghiÖp vô cho thuª vµ thuª mua; nghiÖp vô bao thanh to¸n; kinh doanh tiÒn tÖ; t­ vÊn tµi chÝnh... + C¸c c«ng ty tµi chÝnh trong c¸c tËp ®oµn kinh doanh tham gia chñ yÕu c¸c ho¹t ®éng nh­: t×m kiÕm c¸c nguån vèn ®Çu t­ ®Ó cung øng cho c¸c thµnh viªn trong tËp ®oµn; qu¶n lý vµ ®Çu t­ c¸c kho¶n vèn ch­a sö dông trong tËp ®oµn; qu¶n lý c¸c kho¶n tiÒn t¹m thêi nhµn rçi, ®iÒu hoµ vèn gi÷a c¸c thµnh viªn; lµm ®Çu mèi vµ t­ vÊn cho tËp ®oµn, c¸c c«ng ty thµnh viªn trong quan hÖ víi c¸c ng©n hµng, c¸c ®èi t¸c ®Çu t­; qu¶n lý rñi ro vµ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa rñi ro tµi chÝnh trong tËp ®oµn; cung cÊp c¸c dÞch vô t­ vÊn tµi chÝnh kh¸c... Sù kh¸c biÖt c¬ b¶n gi÷a c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ c¸c c«ng ty tµi chÝnh lµ c¸c ng©n hµng cã nhËn tiÒn göi th­êng xuyªn trong khi c¸c c«ng ty tµi chÝnh th× sö dông vèn tù cã ®Ó cho vay vµ ®Çu t­, kh«ng nhËn tiÒn göi cña d©n chóng vµ c¸c tæ chøc víi thêi h¹n ng¾n vµ d­íi h×nh thøc më tµi kho¶n, kh«ng thùc hiÖn dÞch vô thanh to¸n vµ sö dông vèn vay ®Ó lµm ph­¬ng tiÖn thanh to¸n trong khi ®ã qu¸ tr×nh trung gian tµi chÝnh cña c¸c c«ng ty tµi chÝnh ®­îc m« t¶ r»ng hä vay nh÷ng mãn tiÒn lín nh­ng l¹i th­êng cho vay c¸c mãn tiÒn nhá, mét qu¸ tr×nh hoµn toµn kh¸c víi qu¸ tr×nh trung gian cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. ChÝnh v× vËy qu¸ tr×nh cho vay cña c¸c c«ng ty tµi chÝnh ®Æc biÖt thÝch hîp víi c¸c nhu cÇu cña c¸c doanh nghiÖp vµ ng­êi tiªu dïng. Tuy vËy, trong c¸c quèc gia cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, do yªu cÇu më réng ph¹m vi ho¹t ®éng nªn c¸c c«ng ty tµi chÝnh ®Òu muèn më réng vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c nghiÖp vô ®Ó phôc vô kh¸ch hµng cña m×nh nhiÒu h¬n dÉn ®Õn sù ph©n chia gi÷a c¸c tæ chøc ng©n hµng vµ c¸c c«ng ty tµi chÝnh ngµy cµng mê nh¹t. C¸c c«ng ty tµi chÝnh ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn vµ lµ mét ®Þnh chÕ tµi chÝnh kh«ng thÓ thiÕu cña mçi quèc gia. C¸c c«ng ty tµi chÝnh cã mét lîi thÕ lµ hä kh«ng gÆp ph¶i mét h¹n chÕ nµo tõ phÝa chÝnh phñ vÒ viÖc më chi nh¸nh, vÒ nh÷ng tµi s¶n mµ hä cã vµ c¸ch thøc huy ®éng vèn. ViÖc kh«ng cã h¹n chÕ gióp cho c¸c c«ng ty tµi chÝnh cã thÓ lµm phï hîp mét c¸ch tèt h¬n c¸c mãn vay cña hä víi nh÷ng nhu cÇu cña kh¸ch hµng h¬n lµ c¸c tæ chøc ng©n hµng.Th«ng qua c¸c c«ng ty tµi chÝnh c¸c nguån vèn nhá hÖp trong d©n c­ cã thÓ ®­îc tËp trung l¹i phôc vô cho nhu cÇu vÒ vèn cña ®Êt n­íc còng nh­ c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ dµi h¹n kh¸c. C¸c c«ng ty tµi chÝnh trong tËp ®oµn lµ s¶n phÈm tÊt yÕu cña thÞ tr­êng vµ lµ b­íc ph¸t triÓn cao h¬n cña c¸c tËp ®oµn kinh doanh, gãp phÇn lµm ®a d¹ng ho¸ c¸c dÞch vô tµi chÝnh vµ c¸c lo¹i h×nh tæ chøc tÝn dông. Sù ra ®êi cña c¸c c«ng ty tµi chÝnh lµm t¨ng thªm nguån vèn huy ®éng, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn trong tËp ®oµn vµ nhÊt lµ ph¸t huy triÖt ®Ó søc m¹nh cña tËp ®oµn trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh trong vµ ngoµi n­íc. C¸c c«ng ty tµi chÝnh trong tËp ®oµn ®­îc thµnh lËp víi môc ®Ých ban ®Çu lµ cung cÊp c¸c dÞch vô tµi chÝnh trî gióp cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh chñ yÕu cña tËp ®oµn nh­ tµi trî b¸n hµng, huy ®éng vèn tËp trung, qu¶n lý vèn ®Çu t­ ñy th¸c, ®iÒu hoµ vèn nhµn rçi, t­ vÊn vµ lµm ®¹i lý ph¸t hµnh tr¸i phiÕu trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh...; sau ®ã c¸c c«ng ty tµi chÝnh ®· tõng b­íc ®a d¹ng ho¸ ho¹t ®éng kinh doanh, më réng ®èi t­îng phôc vô ra bªn ngoµi tËp ®oµn nh­ cho kh¸ch vay ®Ó mua hµng ho¸ do tËp ®oµn s¶n xuÊt, cho c¸c doanh nghiÖp trong cïng ngµnh kinh tÕ - kü thuËt vay vèn, cung cÊp c¸c dÞch vô b¶o hiÓm, tµi chÝnh, kinh doanh ®Þa èc... Së h÷u vèn cña c«ng ty tµi chÝnh lµ së h÷u hçn hîp nh­ng cã mét chñ ®ãng vai trß khèng chÕ, chi phèi vÒ tµi chÝnh. TËp ®oµn tiÕn hµnh ho¹t ®éng vµ qu¶n lý tËp trung mét sè mÆt nh­ huy ®éng, ®iÒu hoµ, qu¶n lý vèn; nghiªn cøu triÓn khai; ®µo t¹o; x©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn, chiÕn l­îc thÞ tr­êng, chiÕn l­îc s¶n phÈm, chiÕn l­îc ®Çu t­... C¸c c«ng ty tµi chÝnh chiÕm mét vÞ trÝ quan träng thiÕt yÕu trong d©y chuyÒn vèn - tÝn dông cña c¸c tËp ®oµn, lµ trung gian tµi chÝnh-cÇu nèi gi÷a tËp ®oµn víi thÞ tr­êng tµi chÝnh. Mét nguån vèn kinh doanh quan träng cña c¸c c«ng ty tµi chÝnh lµ nguån vèn ®­îc cÊp hoÆc ®i vay tõ tËp ®oµn vµ c¸c c«ng ty thµnh viªn; ®ång thêi doanh thu tõ c¸c ho¹t ®éng tµi trî ®Ó mua hµng hãa do tËp ®oµn s¶n xuÊt, cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trong tËp ®oµn vay, chiÕm tû lÖ ®¸ng kÓ trong tæng doanh thu cña c¸c c«ng ty tµi chÝnh. Trong qua tr×nh ho¹t ®éng, c¸c c«ng ty tµi chÝnh trong tËp ®oµn th­êng ph¸t triÓn theo hai xu h­íng: Mét lµ: ph¸t triÓn trë thµnh mét tæ hîp c¸c c«ng ty gåm c«ng ty mÑ vµ c¸c c«ng ty con phÇn lín mang hä cña c«ng ty mÑ. C«ng ty mÑ chi phèi c¸c c«ng ty con vÒ mÆt tµi chÝnh vµ chiÕn l­îc th«ng qua quyÒn biÓu quyÕt do së h÷u mét phÇn khèng chÕ trong tæng cæ phÇn ®ang l­u hµnh cña c«ng ty con. Hai lµ: h×nh thµnh c¸c c«ng ty tµi chÝnh ®éc lËp trùc thuéc tËp ®oµn, cã chøc n¨ng ho¹t ®éng gièng nhau nh­ng kinh doanh trªn trªn c¸c vïng ®Þa lý kh¸c nhau; hoÆc cã chøc n¨ng ho¹t ®éng kh¸c nhau nh­ng cïng ho¹t ®éng trªn cïng mét ®Þa bµn. Lµ thµnh viªn trong tËp ®oµn nªn c¸c c«ng ty tµi chÝnh cã nhiÒu lîi thÕ nhê hiÓu ®­îc râ c¸c ®Æc tÝnh kinh tÕ -kü thuËt cña tËp ®oµn, c¸c mèi quan hÖ trong néi bé tËp ®oµn; cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn nhiÒu nguån th«ng tin víi chi phÝ thÊp ®Ó n¾m b¾t ho¹t ®éng ¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn; tõ ®ã rót ng¾n thêi gian vµ chi phÝ thÈm ®Þnh so víi c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. 1.2. NghiÖp vô ñy th¸c 1.2.1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña nghiÖp vô ñy th¸c NghiÖp vô ñy th¸c cã nguån gèc, xuÊt xø tõ rÊt l©u, gÇn nh­ lµ cïng víi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña ng©n hµng th­¬ng m¹i. Trong thêi kú s¬ khai cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ®· cã nh÷ng nhµ bu«n, ®Þa chñ hay thî kim hoµn,.. lµ nh÷ng ng­êi cã tiÒn vµ ph¸t sinh nhu cÇu ®­îc b¶o ®¶m an toµn vÒ nh÷ng kho¶n tiÒn hay tµi s¶n cña m×nh. Tõ ®ã xuÊt hiÖn nh÷ng ng­êi giÇu h¬n hay cã kh¶ n¨ng, ®­îc kÝnh träng h¬n nh÷ng ng­êi kh¸c ®øng ra gi÷ hé cña c¶i cña ng­êi kh¸c vµ nhËn ®­îc mét kho¶n tiÒn phÝ nhÊt ®Þnh cña nh÷ng ng­êi göi,khi ®ã nghiÖp vô ñy th¸c n¶y sinh. Sau ®ã nh÷ng ng­êi nµy nhËn thÊy cã thÓ lîi dông tiÒn cña mäi ng­êi ®Ó cho vay nh÷ng ng­êi cã nhu cÇu vµ cã lîi h¬n nhiÒu so víi nhËn phÝ vµ do vËy tõ viÖc nhËn phÝ hä ®· tiÕn tíi tr¶ cho nh÷ng ng­êi göi tiÒn mét kho¶n ®Ó thu hót tiÒn göi vµ h×nh thµnh nh÷ng ng©n hµng th­¬ng m¹i s¬ khai. VËy cã thÓ thÊy nghiÖp vô ñy th¸c ®· xuÊt hiÖn tõ rÊt sím tuy r»ng cßn s¬ khai vµ kh¸c nhiÒu so víi ngµy nay. DÔ thÊy, ban ®Çu nghiÖp vô ñy th¸c dùa trªn c¬ së sù tin t­ëng lÉn nhau gi÷a nh÷ng ng­êi cã quan hÖ ñy th¸c. V× vËy trong tiÕng Anh cã thuËt ng÷ “Trust” (cã nghÜa lµ ®óng, tÝn nhiÖm, tin t­ëng ) ®­îc sö dông ®Ó chØ tíi nghiÖp vô ñy th¸c vµ nã ®· cho thÊy b¶n chÊt cña nghiÖp vô ñy th¸c lµ nghiÖp vô ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së cña sù tin t­ëng vµ sù tÝn nhiÖm lÉn nhau gi÷a c¸c bªn trong x· héi. Ban ®Çu, nghiÖp vô ñy th¸c ®a sè chØ xuÊt hiÖn trong nh÷ng quan hÖ c¸ nh©n víi c¸ nh©n vµ dùa nhiÒu vµo sù tin t­ëng mang tÝnh c¸ nh©n cao gi÷a hai bªn. C¸ nh©n cã tµi s¶n trªn c¬ së nhËn thÊy mét ng­êi kh¸c cã uy tÝn cao, cã kh¶ n¨ng ®¶m b¶o an toµn hay cã kh¶ n¨ng lµm cho tµi s¶n cña m×nh sinh lîi sÏ giao cho ng­êi ®ã tµi s¶n cña m×nh ®Ó qu¶n lý hay kinh doanh hé m×nh. Ng­êi cã tµi s¶n th× cã thÓ an t©m vÒ sè tµi s¶n cña m×nh kh«ng lo bÞ c­íp hay thÊt l¹c vµ trong mét sè tr­êng hîp hä cßn cã thÓ nhËn ®­îc mét kho¶n lîi nhuËn nhá. Trong khi ®ã th× ng­êi nhËn qu¶n lý tµi s¶n võa cã thÓ n©ng cao ®­îc uy tÝn cña m×nh võa nhËn ®­îc mét kho¶n phÝ hay cã thÓ mang tµi s¶n ®ã ra kinh doanh sinh lêi (nÕu chñ së h÷u ®ång ý ) tuy trong giai ®o¹n ®Çu th× lo¹i h×nh nµy Ýt khi x¶y ra. trong giai ®o¹n nµy th× ñy th¸c ®­îc hiÓu lµ viÖc b¶o ®¶m, qu¶n lý hé tµi s¶n cña ng­êi kh¸c vµ ®­îc tiÕn hµnh dùa trªn c¬ së sù tin t­ëng c¸ nh©n gi÷a hai bªn. Ngay tõ giai ®o¹n nµy cña nghiÖp vô ñy th¸c th× ®èi t­îng cña c¸c hîp ®ång ñy th¸c ®· kh¸ ®a d¹ng bao gåm tiÒn, nhµ ®Êt, vµng b¹c, ®å trang søc,... vµ cã ®Æc ®iÓm rÊt quan träng lµ ch­a cã sù tham gia cña luËt ph¸p mµ chØ lµ sù tho¶ thuËn miÖng gi÷a hai bªn tham gia ñy th¸c trªn c¬ së tin t­ëng vµ hai bªn cïng cã lîi. DÇn dÇn cïng víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt, nghiÖp vô ñy th¸c cã nhiÒu thay ®æi. Lóc nµy, kh«ng chØ cßn lµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c c¸ nh©n víi nhau mµ cßn lµ mèi quan hÖ gi÷a c¸ nh©n víi tæ chøc hay gi÷a tæ chøc víi tæ chøc. Trong kinh tÕ thÞ tr­êng xuÊt hiÖn nhu cÇu cña c¸c c«ng ty cã l­îng vèn nhµn rçi, hay cã tµi s¶n ch­a sö dông mong muèn tµi s¶n cña m×nh gÆp Ýt rñi ro nhÊt hay mong sinh lêi mét c¸ch hîp lý ®· t×m ®Õn nh÷ng ng­êi cã kh¶ n¨ng ®¸p øng mét c¸ch tèt nhÊt nh÷ng ®ßi hái ®ã. Khi ®ã nghiÖp vô ñy th¸c ph¸t triÓn tíi mét møc ®é cao, xuÊt hiÖn nh÷ng tæ chøc chuyªn nghiÖp cung øng dÞch vô ñy th¸c cho toµn x· héi vµ lóc nµy ho¹t ®éng ñy th¸c kh«ng cßn ®¬n thuÇn lµ qu¶n lý tµi s¶n ®Ó nhËn phÝ mµ chuyÓn sang chñ yÕu lµ lÜnh vùc qu¶n lý tµi s¶n nh»m sinh lêi vµ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc mµ kh¸ch hµng yªu cÇu. Trong giai ®o¹n ph¸t triÓn nµy, c¸c lo¹i hinh tæ chøc tÝn dông ®· ph¸t triÓn m¹nh mÏ víi hµng lo¹t c¸c c«ng ty míi nh­ c«ng ty b¶o hiÓm, c¸c quü tiÕt kiÖm tÝn th¸c dµnh cho ng­êi nghÌo... Víi ®Æc ®iÓm kh¸ch hµng ®Õn víi c«ng ty b¶o hiÓm lu«n e ng¹i víi c¸c rñi ro mµ hä cã thÓ gÆp ph¶i, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ®· nhanh ch©n h¬n c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c trong viÖc ph¸t triÓn nghiÖp vô ñy th¸c cho phÐp kh¸ch hµng cã thÓ yªn t©m vÒ sù an toµn cña c¸c tµi s¶n cña hä khi ñy th¸c chóng cho c«ng ty b¶o hiÓm. Tuy nhiªn, nghiÖp vô ñy th¸c cña c«ng ty b¶o hiÓm chØ ®­îc phÐp dõng ë møc ®é qu¶n lý tµi s¶n ®Ó h­ëng phÝ chø ch­a nghÜ tíi viÖc sö dông chóng ®Ó sinh lîi. Trong khi ®ã th× hÖ thèng c¸c quü tÝn th¸c dµnh cho ng­êi nghÌo ®· nghÜ tíi viÖc sinh lîi cho tµi s¶n cña kh¸ch hµng khi thùc hiÖn thu gom nh÷ng ®ång tiÒn nhá bÐ cña ng­êi nghÌo tËp trung l¹i vµ ñy th¸c cho ng­êi qu¶n lý quü ®Ó göi ng©n hµng lÊy l·i hay ®Çu t­ vµo chøng kho¸n ®Ó sinh lîi. L·i thu ®­îc sÏ chia theo tû lÖ tiÒn göi cña tõng ng­êi. Quü nµy trao cho nh÷ng ng­êi nghÌo