Thực trạng thương mại nội địa - Khái quát tổ chức và hoạt động

Lêi nãi ®Çu. Ngµy 7/11/2006 ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc thø 150 cña tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) ®¸nh dÊu b­íc tiÕn quan träng cña thêi k× më cöa, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. §iÒu nµy t¹o c¬ héi to lín cho ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh c¶i c¸ch trong n­íc,ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cïng víi nh÷ng thµnh tùu to lín sau 20 n¨m ®æi míi viÖc gia nhËp WTO sÏ n©ng cao vÞ thÕ cña n­íc ta trªn tr­êng quèc tÕ.Tuy nhiªn ®iÒu ®ã còng ®ång nghÜa víi viÖc chóng ta sÏ ph¶i ®èi ®Çu víi th¸ch thøc kh«ng nhá.Trong ®iÒu kiÖn ®ã quan ®iÓm ph¸t triÓn th­¬ng m¹i cña n­íc ta lµ:ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr­êng hµng ho¸ dÞch vô,më réng thÞ tr­êng ngoµi n­íc ph¶i g¾n víi viÖc ph¸t triÓn æn ®Þnh thÞ tr­êng trong n­íc,lÊy thÞ tr­êng trong n­íc lµm c¬ së.V× vËy “th­¬ng m¹i néi ®Þa –thùc tr¹ng vµ biÖn ph¸p ph¸t triÓn” lµ vÊn ®Ò hiÖn nay ®¸ng d­îc quan t©m h¬n c¶, chóng ta cÇn cã ®Þnh h­íng chÝnh s¸ch ®óng ®¾n ®Ó ph¸t triÓn th­¬ng m¹i néi ®Þa trªn c¬ së ®ã n©ng cao vai trß cña th­¬ng m¹i néi ®Þa trong viÖc ®Þnh h­íng vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt ph¸t triÓn,phôa vô nhu cÇu n©ng cao ®êi sèng cña nh©n d©n ,t¹o c¬ së ®Ó ph¸t triÓn xuÊt khÈu,gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong GDP,t¹o tiÒn ®Ò ®Ó chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ – th­¬ng m¹i quèc tÕ mét c¸ch s©u réng vµ thµnh c«ng. V× ®iÒu kiÖn cã h¹n nªn ®Ò ¸n nµy chØ ®Ò cËp tíi th­¬ng m¹i hµng ho¸,dÞch vô b¸n lÎ mong thÇy c« vµ c¸c b¹n th«ng c¶m. MỤC lôC Ch­¬ng i: nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ th­¬ng m¹i néi ®Þa. i. b¶n chÊt cña th­¬ng m¹i néi ®Þa. 1.Kh¸i niÖm th­¬ng m¹i néi ®Þa. 1.1.§iÒu kiÖn lÞch sö. 1.2 Kh¸i niÖm. 2.§Æc tr­ng cña th­¬ng m¹i néi ®Þa . 3.Chøc n¨ng,nhiÖm vô cña th­¬ng m¹i néi ®Þa. 4.Vai trß cña th­¬ng m¹i néi ®Þa. II. néi dung cña th­¬ng m¹i néi ®Þa vµ hÖ thèng chØ tiªu ®¸nh gi¸. 1.Néi dung cña th­¬ng m¹i néi ®Þa. 2.§Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi cña th­¬ng m¹i néi ®Þa. 2.1 C¬ cÊu thÞ tr­êng . 2.2 C¸c nh©n tè t¸c ®éng tíi th­¬ng m¹i néi ®Þa. 2.3.HÖ thèng chØ tiªu ®¸nh gi¸. 3.Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn th­¬ng m¹i néi ®Þa. Ch­¬ng 2:thùc tr¹ng TMN§-kh¸I qu¸t tæ chøc vµ ho¹t ®éng. I. §¸nh gi¸ kh¸i qu¸t tæ chøc vµ ho¹t ®éng TMN§. 1.Nh÷ng thµnh tùu. 2.Nh÷ng tån t¹i. 3.Nguyªn nh©n. II. Thùc tr¹ng TMN§. 1.HÖ thèng ph©n phèi hµng ho¸. 2.C¬ cÊu kinh tÕ. 3.ChØ sè gi¸ tiªu dïng. Ch­¬ng3:nh÷ng ®Þnh h­íng vµ biÖn ph¸p ph¸t triÓn TMN§. I. Bèi c¶nh. 1.T×nh h×nh quèc tÕ. 2.T×nh h×nh trong n­íc. 3.Xu thÕ ph¸t triÓn TMN§ hËu gia nhËp ¦TO. 4.Mét sè dù b¸o. II. Môc tiªu vµ quan ®iÓm ph¸t triÓn TMN§. 1.Môc tiªu tæng qu¸t vµ cô thÓ. 2.Quan ®iÓm ph¸t triÓn TMN§. III. §Þnh h­íng tæ chøc vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn. 1.§Þnh h­íng tæ chøc. 2.Gi¶i ph¸p,chÝnh s¸ch ph¸t triÓn TMN§. Ch­¬ng I. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ TMN§. I.b¶n chÊt cña TMN§. 1.Kh¸i niÖm . 1.1. §iÒu kiÖn lÞch sö cña TMN§. C¸c ngµnh ra ®êi vµ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ quèc d©n lµ do sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi ,tøc lµ ph©n chia nh÷ng ng­êi kh¸c nhau vµo nh÷ng vÞ trÝ c«ng viÖc kh¸c nhau phï hîp víi kh¶ n¨ng cña hä . Chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt ®· lµm t¨ng thªm lùc l­îng s¶n xuÊt x· héi vµ lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc chñ yÕu cña t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ tiÕn bé khoa häc kü thuËt . Trong ®êi sèng con ng­êi cã nhiÒu nhu cÇu cÇn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau . ChÝnh yÕu tè chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt ®· ®Æt ra sù cÇn thiÕt ph¶i trao ®æi trong x· héi c¸c s¶n phÈm gi÷a ng­êi s¶n xuÊt vµ ng­êi tiªu dïng . Ban ®Çu lµ trao ®æi hiÖn vËt ( hµng lÊy hµng ) dÇn dÇn trao ®æi hµng ho¸ ph¸t triÓn ®Õn tr×nh ®é ®· xuÊt hiÖn tiÒn tÖ lµm chøc n¨ng ph­¬ng tiªn l­u th«ng th× trao ®æi hµng ho¸ gäi lµ l­u th«ng hµng ho¸ . Qu¸ tr×nh l­u th«ng hµng ho¸ tÊt yÕu ®ßi hái mét sù hao phÝ nhÊt ®Þnh trong quan hÖ trao ®æi . ViÖc ph©n c«ng lao ®éng x· héi kh«ng cô thÓ chi tiªt ngay tõ ®Çu gi÷ c¸c tËp ®oµn s¶n xuÊt dÉn tíi hËu qu¶ vµ n¨ng xuÊt lao ®éng r©t thÊp , hiÖu qu¶ kh«ng cao . Sù xuÊt hiÖn mèi quan hÖ tæng hîp ®ã trong c¸c doanh nghiÖp , c¸c hé tiªu dïng dÉn tíi sù ra ®êi cña c¸c ngµnh l­u th«ng hµng ho¸ : c¸c ngµnh th­¬ng m¹i – dÞch vô . Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi vµ tiÕn bé KHKT c¸c ngµnh th­¬ng m¹i dÞch vô ph¸t triÓn hÕt søc ®a d¹ng vµ phong phó . 1.2 Kh¸i niÖm th­¬ng m¹i néi ®Þa . Theo nghÜa réng , th­¬ng m¹i néi ®Þa lµ toµn bé c¸c ho¹t ®éng kinh doanh trªn thÞ tr­êng . Th­¬ng m¹i ®ång nghÜa víi kinh doanh ®­îc hiÓu nh­ lµ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ nh»m môc tiªu sinh lîi . Theo luËt th­¬ng m¹i 2005 th× th­¬ng m¹i lµ ho¹t ®«ng ®Çu t­ nh»m thu môc ®Ých thu lîi nhuËn bao gåm mua b¸n hµng ho¸ , cung øng dÞch vô , ®Çu t­ xóc tiÕn th­¬ng m¹i . Theo nghÜa hÑp , th­¬ng m¹i néi ®Þa vµ qu¸ tr×nh mua b¸n hµng ho¸ dÞch vô trªn thÞ tr­êng , lµ lÜnh vùc ph©n phèi vµ l­u th«ng hµng ho¸ . 2. §Æc tr­ng c¬ b¶n cña th­¬ng m¹i néi ®Þa trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta. Kinh tÕ thÞ tr­êng lµ c¸ch thøc tæ chøc nÒn kinh tÕ x· héi trong ®ã c¸c quan hÖ kinh tÕ cña c¸c c¸ nh©n , c¸c doanh nghiÖp ®Òu biÓu hiÖn qua mua b¸n hµng ho¸ vµ th¸i ®é c­ sö cña mäi thµnh viªn , chñ thÓ kinh tÕ lµ h­íng vµo viÖc t×m kiÕm lîi Ých cña chÝnh m×nh theo sù dÉn d¾t cña gi¸ c¶ thÞ tr­êng . Kinh tÕ thÞ tr­êng cã nh÷ng ®Æc tr­ng sau : cã mét khèi l­îng hµng ho¸ , dÞch vô dåi dµo phong phó mµ nÒn kinh tÕ tù nhiªn , kinh tÕ chØ huy ch­a bao giê ®¹t ®­îc ; mäi ho¹t ®éng mua b¸n ®Òu theo gi¸ c¶ thÞ tr­êng ; tiÒn tÖ ho¸ c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ ; s¶n xuÊt vµ b¸n hµng ho¸ theo nhu cÇu thÞ tr­êng ; kinh tÕ thÞ tr­êng lµ nÒn kinh tÕ më ; c¹nh tranh lµ m«i tr­êng cña kinh tÕ thÞ tr­êng ; quyÒn tù chñ tù do cña doanh nghiÖp cao Do tÝnh tù ph¸t vèn cã , kinh tÕ thÞ tr­êng cã thÓ dÉn ®Õn kh«ng chØ tiÕn bé mµ c¶ suy tho¸i , khñng ho¶ng , xung ®ét x· héi nªn cÇn cã sù can thiÖp cña nhµ n­íc. Kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc lµ nÒn kinh tÕ hçn hîp võa cã c¬ chÕ tù ®iÒu chØnh cña thÞ tr­êng , võa cã c¬ chÕ qu¶n lý ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc . Trong ®iÒu kiÖn nh­ vËy th­¬ng m¹i néi ®i¹ ë n­íc ta cã nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n sau : Mét lµ , th­¬ng m¹i néi ®Þa hµng ho¸ dÞch vô ph¸t triÓn dùa trªn c¬ së nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn . C¬ së kh¸ch quan cña sù tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn ®ã lµ do nhiÒu h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt . C¸c thµnh phÇn kinh tÕ bao gåm : kinh tÕ nhµ n­íc , kinh tÕ tËp thÓ , kinh tÕ t­ nh©n , kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc , kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi . Hai lµ , th­¬ng m¹i néi ®Þa ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng XHCN d­íi sù qu¶n lý cña nhµ n­íc . Sù qu¶n lý nµy ®­îc thùc hiÖn b»ng luËt ph¸p , chÝnh s¸ch , chiÕn l­îc , quy ho¹ch , kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th­¬ng m¹i néi ®Þa . Ba lµ , th­¬ng m¹i néi ®Þa tù do hay tù do l­u th«ng hµng ho¸ dÞch vô theo quy luËt kinh tÕ thÞ tr­êng vµ theo ph¸p lô©t . Th­¬ng m¹i néi ®Þa lµm cho s¶n xuÊt phï hîp víi nh÷ng biÕn ®æi kh«ng ngõng cña thÞ tr­êng trong n­íc vµ thÕ giíi , ®ång thêi th«ng qua viÖc phôc vô tiªu dïng lµm n¶y sinh nh­ng nhu cÇu míi mµ kÝch thÝch s¶n xuÊt . Th­¬ng m¹i tù do lµm cho l­u th«ng hµng hãa nhanh chãng th«ng suèt lµ ®iÒu kiÖn nhÊt thiÕt ph¶i cã ®Ó ph¶t triÓn th­¬ng m¹i néi ®Þa vµ kinh tÕ hµng ho¸ Bèn lµ , th­¬ng m¹i néi ®Þa theo gi¸ c¶ thÞ tr­êng . Gi¸ c¶ thÞ tr­êng ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së gi¸ trÞ thÞ tr­êng . Mua b¸n hµng ho¸ theo gi¸ c¶ thÞ tr­êng t¹o ra ®éng lùc thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn , t¹o c¬ héi cho c¸c doanh nghiÖp v­¬n lªn lµm giÇu . N¨m lµ , tÊt c¶ c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i dÞch vô ®Òu ®­îc tiÒn tÖ ho¸ vµ ®­îc thiÕt lËp mét c¸ch hîp lý theo ®Þnh h­íng kÕ ho¹ch cña nhµ n­íc , tu©n theo c¸c quy luËt cña l­u th«ng hµng ho¸ vµ cña kinh tÕ thÞ tr­êng . 3.Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña th­¬ng m¹i néi ®Þa. 3.1.Chøc n¨ng cña th­¬ng m¹i néi ®Þa. Thø nhÊt,tæ chøc qu¸ trinh l­u th«ng hµng ho¸,dÞch vô trong n­íc víi n­íc ngoµi.§©y lµ chøc n¨ng x· héi cña th­¬ng m¹i,víi chøc n¨ng nµy ngµnh th­¬ng mËiphØ nghiªn cøu n¾m v÷ng nhu cÇu thÞ tr­êng hµng ho¸ dÞch vô;huy ®éng vµ sö dông hîp lý c¸c nguån hµng nh»m tho¶ m·n tèt mäi nhu cÇu cña x· héi. Thø hai,th«ng qua qu¸ tr×nh l­u th«ng hµng ho¸,th­¬ng m¹i thùc hiÖn chøc n¨ng tiÕp tôc s¶n xuÊt trongkh©u l­u th«ng. Thø ba,th«ng qua ho¹t ®éng trao ®æi ,mua b¸n hµng ho¸ trong vµ ngoµi n­íccòng nh­ thùc hiÖn c¸c dÞch vô,th­¬ng m¹i lµm chøc n¨ng g¾n s¶n xuÊt víi thÞ tr­êng va g¾n nÒn kinh tÕ n­íc ta víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi,thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa nÒn kinh tÕ. Thø t­,chøc n¨ng thùc hiÖngi¸ trÞ hµng ho¸,dÞch vô qua ®ãth­¬ng m¹i néi ®Þa ®¸p øng tèt mäi nhu cÇu cña s¶n xuÊt vµ ®êi sèng ,n©ng cao møc h­ëng thô cña ng­êi tiªu dïng.Thùc hiÖnchøc n¨ng nµy ,th­¬ng m¹i néi ®Þa tÝch cùc phôc vôvµ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn,®¶m b¶o l­u th«ng th«ng sèutlµ thùc hiÖn môc tiªu cña qu¸ tr×nh kinh doanh th­¬ng m¹i dÞch vô. 3.2.NhiÖm vô cña th­¬ng m¹i néi ®Þa. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ n­íc ta lµ mét nÒn kinh tÕhµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc.Thùc tÕn­íc ta vÉn cßn lµ mét trong nh÷ng n­íc nghÌo nhÊt trªn thÕ giíi,tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña n­íc ta cßn thÊp,chÊt l­îng hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cän kÐm.c¨n cø vµo môc tiªu nhiÖm vô ph¸t triÓn –kinh tÕ x· héi cña n­íc ta giai ®o¹n 2006-2010vµ c¨n cø vµo bèi c¶nh quèc tÕ ,th­¬ng m¹i néi ®Þa cã nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu sau: Mét lµ,n©ng cao hiÖu qu¶ cña kinh doanh th­¬ng m¹i, dÞch vô,thóa ®Èy qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Hai lµ,ph¸t triÓn th­¬ng m¹i dÞch vô ,®¶m b¶o l­u th«ng hang f ho¸ th«ng suèt,dÔ dµng trong c¶ n­íc,®¸p øng tèt nhÊt mäi nhu cÇu cña ®êi sèng. Ba lµ,gãp phÇn gi¶I quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi quan trängcña ®Êt n­íc:vèn ,viÖc lµm ,c«ng nghÖ… Bèn lµ,kh«ng ngõng hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lývµ m¹ng l­íi kinh doanh,chèng trèn thuÕ ,lËu thuÕ,l­u th«ng hµng gi¶ ,hµng kÐm phÈm chÊt,thùc hiÖ ®Çy ®ñ c¸c nghÜa vô víi nhµ n­íc,x· héi vµ ng­êi lao ®éng. N¨m lµ,®¶m b¶o sù thèng nhÊt gi÷a kinh tÕ vµ chÝnh trÞ trong ho¹t ®éng th­¬ng m¹i-dÞch vô. 4.Vai trß cña th­¬ng m¹i néi ®Þa. Thø nhÊt , th­¬ng m¹i néi ®Þa lµ ®iÒu kiÖn ®Ó thóc ®Èy s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn.Th«ng qua ho¹t ®éng th­¬ng m¹i trªn thÞ tr­êng ,c¸c chñ thÓ kinh doanh mua b¸n ®­îc c¸c hµng ho¸ ,dÞch vô .§iÒu ®ã ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ®­îc tiÕn hµnh b×nh th­êng ,l­u th«ng hµng ho¸ dÞch vô th«ng suèt. Thø hai , viÖc mua b¸n hµng ho¸ ,dÞch vô trªn thÞ tr­êng th­¬ng m¹i néi ®Þa cã vai trß quan träng trong viÖc më réng kh¶ n¨ng tiªu dïng n©ng cao møc h­ëng thô cña c¸c c¸ nh©n vµ doanh nghiÖp ,thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ më réng ph©n phèi lao ®éng x· héi. Thø ba , th­¬ng m¹i néi ®Þa lµ ®iÒu kiÖn , lµ cÇu nèi g¾n kÕt nÒn kinh tÕ trong n­íc víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi , thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa. Thø t­ , ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp tÝnh n¨ng ®éng , s¸ng t¹o trong s¶n xuÊt ,kinh doanh thóc ®Èy c¶i tiÕn ,ph¸t huy s¸ng kiÕn ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ ,dÞch vô trªn thÞ tr­êng. II . Néi dung cña th­¬ng m¹i vµ hÖ thèng chØ tiªu ®¸nh gi¸. 1.Néi dung c¬ b¶n cña th­¬ng m¹i néi ®Þa. Thø nhÊt lµ qu¸ tr×nh ®iÒu tra ,nghiªn cøu vµ x¸c ®Þnh nhu cÇu thÞ tr­êng vÒ c¸c lo¹i hµng ho¸ ,dÞch vô.§©y lµ kh©u ®Çu tiªn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh th­¬ng m¹i.Cã thÓ lµ nhu cÇu cho tiªu dïng s¶n xuÊt trong ®ã cã phÇn c¸ nh©n nã h×nh thµnh trùc tiÕp tõ s¶n xuÊt vµ do s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh cá cÊu, cã thÓ lµ nhu cÇu ®Æt hµng cña doanh nghiÖp. Thø hai lµ qu¸ tr×nh huy ®éng sö dông hîp lý c¸c nguån tµi nguyªn ®Ó tho¶ m·n c¸c nhu cÇu cña x· héi.C¸c nguån lùc : vèn , nh©n lùc , lao ®éng , tµi nguyªn lµ nh÷ng nguån lùc cã h¹n mµ c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i sö dông mét c¸ch hiÖu qu¶ nh­ng cÇn ph¶i biÕt kÕt hîp hiÖu qu¶ kinh doanh víi hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi. Thø ba lµ qu¸ tr×nh tæ chøc c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i. Mèi quan hÖ nµy cã thÓ lµ trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ ,tæ chøc vµ ph¸p luËt ph¸t sinh gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh mua b¸n hµng ho¸.Mèi quan hÖ doanh nghiÖp thÓ hÞªn th«ng qua quan hÖ ®Çu vµo ,®Çu ra tuú thuéc vµo lo¹i h×nh cña doanh nghiÖp. Thø t­ lµ qu¸ tr×nh tæ chøc hîp lý c¸c kªnh ph©n phèi vµ tæ chøc chuyÓn giao hµng hãa ,dÞch vô.§©y lµ qu¸ tr×nh vËn chuyÓn hµng ho¸ ,dÞch vô tõ s¶n xuÊt ®Õn ng­êi sö dông víi nh÷ng ®iÒu kiÖn hiÖu qu¶ tèi ®a.Qu¸ tr×nh nµy gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò : thay ®æi quyÒn së h÷u tµi s¶n , di chuyÓn hµng ho¸ qua c¸c kh©u vËn chuyÓn ,dù tr÷ ,b¶o qu¶n , ®ãng gãi… Thø n¨m lµ qu¸ tr×nh qu¶n lý hµng ho¸ ë doanh nghiÖp vµ xóc tiÕn mua b¸n hµng hãa.Néi dung nµy ®Ò cËp tíi vÊn ®Ò tæ chøc qu¶n lý th­¬ng m¹i ®Çu vµo vµ th­¬ng m¹i ®Çu ra cña c¸c doanh nghiÖp ,thiÕt lËp bé m¸y qu¶n lý trong mua b¸n hµng ho¸ ,thiÕt lËp mèi quan hÖ l©u dµi t¹o quan hÖ g¾n bã gi÷a kh¸ch hµng víi doanh nghiÖp. 2. §Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi cña th­¬ng m¹i néi ®Þa. 2.1.C¬ cÊu thÞ tr­êng. a.Theo thµnh phÇn kinh tÕ: Theo quy ®Þnh cña LuËt Th­¬ng M¹i 2005 th× nÒn kinh tÕ n­íc ta bao gåm 5 thµnh phÇn kinh tÕ c¬ b¶n ®ã lµ kinh tÕ nhµ n­íc , kinh tÕ tËp thÓ , kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc ,kinh tÕ t­ nh©n vµ kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi.Trong ®ã cã c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp sau : Doanh nghiÖp t­ nh©n : lµ doanh nghiÖp do mét c¸ nh©n lµm chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng toµn bé tµi s¶n cña m×nh vÒ mäi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp nµy ph¶i tù bá vèn , b¶o toµn vèn ,tæ chøc s¶n xuÊt vµ tù t×m kiÕm thÞ tr­êng. Doanh nghiÖp nhµ n­íc:lµ tæ chøc kinh tÕ do nhµ n­íc ®Çu t­ vèn ,thµnh lËp vµ tæ chøc qu¶n lý ,ho¹t ®éng kinh doanh hoÆc ho¹t ®éng c«ng Ých nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi do nhµ n­íc giao. Doanh nghiÖp nhµ n­íc cã t­ c¸ch ph¸p nh©n , cã quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù , tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh trong ph¹m vi sè vèn do doanh nghiÖp qu¶n lý. C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, C«ng ty cæ phÇn vµ C«ng ty hîp doanh: ®©y lµ h×nh thøc biÓu hiÖn sù kÕt hîp vµ giao l­u c¸c thµnh phÇn kinh tÕ .C¸c doanh nghiÖp nµy cã ®Æc ®iÓm lµ chÕ ®é së h÷u vèn , tµi s¶n kh«ng thuÇn nhÊt .C¸c thµnh viªn , c¸c cæ ®«ng chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kho¶n nî cña doanh nghiÖp trong ph¹m vi sè vèn ®· gãp. Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi :xÝ nghiÖp liªn doanh ®­îc thµnh lËp t¹i ViÖt Nam trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh ký gi÷a mét bªn lµ xÝ nghiÖp cã t­ c¸ch ph¸p nh©n cña ViÖt Nam víi mét bªn hoÆc c¸c bªn n­íc ngoµi nh»m kinh doanh trong c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ .XÝ nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi lµ xÝ nghiÖp hoµn toµn thuéc quyÒn së h÷u cña tæ chøc vµ c¸ nh©n n­íc ngoµi ,do tæ chøc hoÆc c¸ nh©n nø¬c ngoµi thµnh lËp ,tù qu¶n lý vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh .Nã lµ mét ph¸p nh©n ho¹t ®éng theo sù ®iÒu chØnh cña luËt ph¸p ViÖt Nam. Doanh nghiÖp tËp thÓ: vèn do mét tËp thÓ ng­êi lao ®éng gãp t¹o nªn trªn nguyªn t¾c tù nguyÖn hoÆc mét phÇn vèn tËp thÓ ,mét phÇn vèn do nhµ n­íc ®¶m b¶o .H×nh thøc tæ chøc kinh doanh lµ c¸c Hîp T¸c X· hoÆc Tæ hîp t¸c , c¸c cöa hµng hîp t¸c mua b¸n. b. Theo ngµnh kinh tÕ: Theo hÖ thèng ph©n ngµnh SNA th× nÒn kinh tÕ bao gåm : Ngµnh N«ng nghiÖp : bao gåm cã n«ng nghiÖp ,l©m nghiÖp ,ch¨n nu«i ,thuû s¶n . S¶n phÈm cña nã g¾n liÒn víi cuéc sèng hµng ngµy cña nh©n d©n.S¶n phÈm n«ng nghiÖp cã tÝnh thêi vô ,tÝnh ph©n t¸n ,tÝnh khu vùc ,tÝnh t­¬i sèng vµ tÝnh kh«ng æn ®Þnh. Ngµnh c«ng nghiÖp : bao gåm c«ng nghiÖp vµ x©y dùng c¬ b¶n .S¶n phÈm cña ngµnh c«ng nghÞªp cã ng­êi mua chñ yÕu lµ c¸c ®¬n vÞ c«ng nghiÖp ,x©y dùng , giao th«ng vËn t¶i ….sè l­îng mua mçi lÇn kh¸ nhiÒu ,s¶n xuÊt ®ång bé ®Çy ®ñ. Ngµnh dÞch vô : bao gåm th­¬ng m¹i , giao th«ng vËn t¶i ,b¶o hiÓm y tÕ. 2.2 .C¸c nh©n tè t¸c ®éng tíi th­¬ng m¹i néi ®Þa. a.YÕu tè chÝnh trÞ vµ ph¸p luËt ,m«i tr­êng ph¸p lý : NÒn kinh tÕ n­íc ta lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ N­íc theo ®Þnh h­íng X· Héi Chñ NghÜa.Trong thùc tÕ kh«ng cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng tù do víi nghÜa lµ kh«ng cã sù can thiÖp cña Nhµ N­íc. §Ó ®¶m b¶o sù vËn hµnh cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ,ho¹t ®éng c¹nh tranh quèc gia nµo còng cã hÖ thèng ph¸p luËt vµ c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch cña ChÝnh Phñ ®Ó ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng.Trªn thùc tÕ c¸c yÕu tè chÝnh trÞ vµ ph¸p luËt gåm sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ , ®­êng lèi ngo¹i giao , chÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng , hÖ thèng ph¸p luËt ,c¸c chiÕn l­îc quy ho¹ch kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th­¬ng m¹i néi ®Þa cña Nhµ N­íc ,cña c¸c ®Þa ph­¬ng , c¸c quy ®Þnh cña chÝnh phñ vÒ c¹nh tranh , chèng ®éc quyÒn….Sù thay ®æi hay biÕn ®éng cña c¸c yÕu tè nµy cã thÓ t¹o nªn nh÷ng c¬ héi hoÆc nguy c¬ ,th¸ch thøc cho th­¬ng m¹i néi ®Þa ,®Æc biÖt lµ nh÷ng thay ®æi liªn tôc ,nhanh chãng ,kh«ng thÓ dù b¸o tr­íc. b.ChÝnh s¸ch vÒ qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu : Ho¹t ®éng th­¬ng m¹i bao gåm th­¬ng m¹i néi ®Þa vµ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu .V× vËy c¸c chÝnh s¸ch vÒ qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cã t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn cña th­¬ng m¹i néi ®Þa.C¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ nhËp khÈu , c«ng cô thuÕ quan vµ phi thuÕ quan cã t¸c dông h¹n chÕ sù x©m nhËp cña hµng ho¸ n­íc ngoµi ,b¶o hé hµng trong n­íc t¹o ®iÒu kiÖn cho th­¬ng m¹i néi ®Þa ph¸t triÓn. c.ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn th­¬ng m¹i néi ®Þa : Bao gåm chÝnh s¸ch ®èi víi Doanh nghiÖp nhµ n­íc , Hîp t¸c x· vµ c¸c h×nh thøc hîp t¸c kh¸c t¹o nÒn t¶ng cña nÒn kinh tÕ ; chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i ®èi víi n«ng th«n ®¶m b¶o cung øng nh÷ng hµng ho¸ cÇn thiÕt cho n«ng d©n s¶n xuÊt vµ tiªu dïng.§ång thêi , ®¶m b¶o tiªu thô hµng ho¸ do n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n s¶n xuÊt ra .ChÝnh s¸ch ®èi víi miÒn nói ,nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn th­¬ng m¹i miÒn nói , chÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ thuÕ ,trî gi¸ trî c­íc cho mét sè mÆt hµng….ChÝnh s¸ch l­u th«ng hµng ho¸ vµ dÞch vô th­¬ng m¹i khuyÕn khÝch , t¹o ®iÒu kiÖn më réng l­u th«ng hµng ho¸ ,ph¸t triÓn dÞch vô th­¬ng m¹i mµ ph¸p luËt kh«ng h¹n chÕ hoÆc kh«ng cÊm. d.YÕu tè Khoa Häc C«ng NghÖ: Lµ yÕu tè mang ®Çy kÞch tÝnh nhÊt ,cã ¶nh h­ëng quan träng ,trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng th­¬ng m¹i néi ®Þa.Trong thêi ®¹i Khoa Häc C«ng NghÖ míi ph¸t triÓn nh­ vò b·o ,mçi c«ng nghÖ míi ph¸t sinh sÏ huû diÖt c¸c c«ng nghÖ tr­íc ®ã kh«ng nhiÒu th× Ýt. NhÊt lµ trong ®ØÒu kiÖn héi nhËp víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi tj× yÕu tè Khoa Häc C«ng NghÖ cÇn ®­îc quan t©m tr¸nh t×nh tr¹ng tôt hËu ,trë thµnh b·i r¸c cña thÕ giíi vÒ Khoa häc C«ng NghÖ. e.YÕu tè c¬ së h¹ tÇng vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn: YÕu tè c¬ së h¹ tÇng lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi hoÆc khã kh¨n cho ho¹t ®éng kinh doanh .C¬ së h¹ tÇng bao gåm hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i ,hÖ thèng th«ng tin , hÖ thèng bÕn c¶ng , nhµ kho… §iÒu kiÖn tù nhiªn lµ yÕu tè cÇn ®­îc quan t©m v× sù biÕn ®éng cña tù nhiªn nh­ n¾ng , m­a , b·o lôt…cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i néi ®Þa. 2.3.HÖ thèng chØ tiªu ®¸nh gi¸ th­¬ng m¹i néi ®Þa. a.Tæng møc b¸n lÎ hµng ho¸ vµ doanh thu dÞch vô tiªu dïng lµ toµn bé doanh thu hµng ho¸ b¸n lÎ vµ dÞch vô tiªu dïng ®· b¸n ra thÞ tr­êng cña c¸c c¬ së kinh doanh bao gåm : doanh thu b¸n lÎ hµng ho¸ cña c¸c c¬ së kinh doanh th­¬ng nghiÖp , doanh thu b¸n lÎ s¶n phÈm cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt vµ n«ng d©n trùc tiÕp b¸n ra thÞ tr­êng ,doanh thu kh¸ch s¹n nhµ hµng ,doanh thu du lÞch l÷ hµnh ,doanh thu dÞch vô c¸ nh©n ,céng ®ång vµ c¸c dÞch vô kh¸c do c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n kinh doanh , phôc vô trùc tiÕp cho ng­êi tiªu dïng. b. Gi¸ tiªu dïng : lµ sè tiÒn do ng­êi tiªu dïng ph¶i chi tr¶ khi mua mét ®¬n vÞ hµng ho¸ hoÆc dÞch vô phôc vô trùc tiÕp ®êi sèng hµng ngµy.Gi¸ tiªu dïng ®­îc biÓu hiÖn b»ng gi¸ b¸n lÎ hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng hoÆc gi¸ dÞch vô phôc vô ®êi sèng sinh ho¹t .Trong tr­êng hîp hµng ho¸ kh«ng niªm yÕt gÝa ,ng­¬× mua cã thÓ mÆc c¶ gi¸ th× gi¸ tiªu dïng lµ gi¸ mµ ng­êi mua ph¶i tr¶ thùc sau khi tho¶ thuËn víi ng­êi b¸n. C«ng thøc tÝnh chØ sè gi¸ tiªu dïng (c«ng thøc Laspeyres): IP = = . Trong ®ã :IP :chØ sè gi¸ tiªu dïng. Po: gi¸ k× gèc . Pt : gi¸ k× b¸o c¸o. qo :l­îng k× gèc. Do : quyÒn sè cè ®Þnh gèc. t: k× b¸o c¸o. o : n¨m gèc. Do = . Ræ hµng ho¸ ,dÞch vô ®Ó tÝnh chØ sè gi¸ tiªu dïng gåm c¸c lo¹i hµng ho¸ vµ dÞch vô phæ biÕn ,®¹i diÖn cho tiªu dïng cña d©n c­ , th­êng ®­îc xem xÐt cËp nhËt 5 n¨m mét lÇn cho phï hîp víi tiªu dïng cña d©n c­ trong mçi thêi k×. QuyÒn sè ®Ó tÝnh chØ sè gi¸ tiªu dïng lµ c¬ cÊu chi tiªu c¸c nhãm mÆt hµng trong tæng chi tiªu cña hé gia ®×nh ®­îc tæng hîp tõ kÕt qu¶ ®iÒu tra møc sèng hé gia ®×nh