Thực trạng xuất khẩu hàng dệt may sang thị trường Mỹ và các nhân tố ảnh hưởng

Ch­¬ng I:Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ th©m nhËp thÞ tr­êng xuÊt khÈu I.ThÞ tr­êng xuÊt khÈu 1.ThÞ tr­êng ThÞ tr­êng lu«n g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸, nã ra ®êi vµ ph¸t triÓn cïng víi sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸. ThÞ tr­êng theo nghÜa nguyªn thuû, thÞ tr­êng g¾n liÒn víi mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh, ®ã lµ n¬i diÔn ra c¸c ho¹t ®éng mua b¸n hµng ho¸. ThÞ tr­êng cã tÝnh kh«ng gian vµ thêi gian. ThÞ tr­êng theo nghÜa hiÖn ®¹i, thÞ tr­êng lµ lÜnh vùc trao ®æi mua b¸n hµng ho¸ th«ng qua m«i giíi lµ tiÒn tÖ. T¹i ®©y ng­êi b¸n, ng­êi mua t¸c ®éng qua l¹i víi nhau ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ c¶ vµ l­îng hµng ho¸ l­u th«ng. ThÞ tr­êng ®­îc cÊu thµnh bëi c¸c nh©n tè c¬ b¶n lµ: hµng-tiÒn, ng­êi mua-ng­êi b¸n tõ ®ã, h×nh thµnh mèi quan hÖ hµng ho¸-tiÒn tÖ, mua-b¸n, cung cÇu vµ gi¸ c¶ hµng ho¸. 2.ThÞ tr­êng xuÊt khÈu ThÞ tr­êng xuÊt khÈu lµ lÜnh vùc trao ®æi mua b¸n hµng ho¸ xuÊt khÈu th«ng qua m«i giíi lµ tiÒn tÖ. C¸c nh©n tè c¬ b¶n cÊu thµnh nªn thÞ tr­êng xuÊt khÈu lµ hµng xuÊt khÈu- tiÒn, nhµ xuÊt khÈu- nhµ nhËp khÈu. II. Th©m nhËp thÞ tr­êng xuÊt khÈu 1.Th©m nhËp thÞ tr­êng Th©m nhËp thÞ tr­êng lµ gia t¨ng thÞ phÇn cña c¸c s¶n phÈm hiÖn thêi th«ng qua gia t¨ng nç lùc marketing. Th©m nhËp thÞ tr­êng bao gåm viÖc gia t¨ng sè ng­êi b¸n, gia t¨ng chi phÝ qu¶ng c¸o, chµo hµng réng r·i c¸c tªn hµng xóc tiÕn b¸n, hoÆc gia t¨ng nç lùc quan hÖ c«ng chóng. C¸c tr­êng hîp mµ doanh nghiÖp ¸p dông chiÕn l­îc th©m nhËp thÞ tr­êng: - Khi c¸c thÞ tr­êng s¶n phÈm vµ dÞch vô hiÖn t¹i ch­a b·o hoµ - Khi tû lÖ sö dông cña kh¸ch hµng hiÖn t¹i cã thÓ gia t¨ng ®¸ng kÓ - Khi thÞ phÇn cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh chñ yÕu ®· gi¶m do doanh sè toµn nghµnh hµng ®ang gia t¨ng. - Khi trong qu¸ khø cã mèi t­¬ng quan gi÷a mét ®ång doanh thu vµ mét ®ång chi tiªu. - Khi gia t¨ng tÝnh kinh tÕ theo qui m« cung cÊp c¸c lîi thÕ c¹nh tranh chñ yÕu 2.Th©m nhËp thÞ tr­êng xuÊt khÈu Th©m nhËp thÞ tr­êng xuÊt khÈu lµ gia t¨ng thÞ phÇn cña s¶n phÈm xuÊt khÈu hiÖn thêi trªn thÞ tr­êng xuÊt khÈu th«ng qua c¸c nç lùc Marketing. 3.Marketing vµ vai trß cña c¸c ho¹t ®éng Marketing ®èi víi viÖc th©m nhËp thÞ tr­êng xuÊt khÈu Theo Philip Kotler: Marketing lµ mét d¹ng ho¹t ®éng cña con ng­êi nh»m tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu vµ mong muèn cña hä th«ng qua trao ®æi. Qu¸ tr×nh trao ®æi ®ßi hái ph¶i lµm viÖc. Ai muèn b¸n th× cÇn ph¶i t×m ng­êi mua. Ai muèn mua th× ph¶i t×m ng­êi b¸n. NÒn t¶ng cña ho¹t ®éng Marketing lµ: viÖc t¹o ra hµng ho¸, kh¶o s¸t, thiÕt lËp quan hÖ giao dich, tæ chøc ph©n phèi, x¸c ®Þnh gi¸ c¶, triÓn khai dÞch vô… Vai trß cña Marketing ®èi víi viÖc th©m nhËp thÞ tr­êng xuÊt khÈu: C¸c ho¹t ®éng Marketing lµ nÒn t¶ng ®Ó tiÕn hµnh ph©n khóc thÞ tr­êng, x¸c ®Þnh vÞ trÝ s¶n phÈm cña m×nh, lùa chän thÞ tr­êng môc tiªu, v¹ch ra chiÕn l­îc cô thÓ ®Ó th©m nhËp thÞ tr­êng xuÊt khÈu C¸c ho¹t ®éng Marketing cã thÓ gióp c¸c doanh nghiÖp thiÕt kÕ, ®æi míi hµng ho¸: s¶n phÈm, nh·n hiÖu, bao b×, dÞch vô cho phï hîp víi thÞ tr­êng dù kiÕn th©m nhËp Th«ng qua ho¹t ®éng ph©n tÝch Marketing, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ra ®­îc c¸c quyÕt ®Þnh hîp lý vÒ gi¸ c¶ KÕt qu¶ thu ®­îc tõ c¸c ho¹t ®éng Marketing sÏ gióp cho c¸c nhµ qu¶n trÞ lùa chän ®­îc c¸ch thøc xuÊt khÈu, ph­¬ng thøc ph©n phèi hiÖu qu¶ nhÊt, tiÕt kiÖm nhÊt. NÕu c¸c doanh nghiÖp muèn t¨ng l­îng b¸n xuÊt khÈu, ®Èy m¹nh tiªu thô th× c¸c ho¹t ®éng truyªn th«ng, khuyÕn m·i, qu¶ng c¸o tuyªn truyÒn vµ b¸n hµng trùc tiÕp cña ho¹t ®éng Marketing lµ c¸c c«ng cô m¹nh ®Ó hä lùa chän. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng dÖt may sang thÞ tr­êng Mü vµ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng I Thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng may mÆc sang thÞ tr­êng Mü 1.T×nh h×nh chung Mü cã thÞ tr­êng may mÆc lín nhÊt thÕ giíi: Hµng n¨m n­íc nµy xuÊt khÈu trªn 12 tû USD quÇn ¸o thñ c«ng, hµng dÖt may b¸n thµnh phÈm, v¶i sîi b«ng vµ th«, nhËp khÈu trªn 60 tû USD hµng may mÆc dÖt tõ v¶i quÇn ¸o ®å c¾m tr¹i ®å gia dông tõ v¶i kh¸c…C¸c doanh nghiÖp may mÆc cña chóng ta ®Òu rÊt coi träng thÞ tr­êng nµy. HiÖn nay dÖt may lµ nghµnh hµng ®øng thø 4 vÒ doanh sè xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü.Nh­ng trong thêi gian võa qua kh¶ n¨ng xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng nµy cßn gÆp nhiÒu trë ng¹i do ch­a ®­îc h­ëng Quy chÕ tèi huÖ quèc MFN cña Mü, trong khi chóng ta ch­a ph¶i lµ thµnh viªn cña HiÖp ®Þnh ®a sîi MFA cña WTO. Sau ®©y lµ mét vµi nÐt ®iÓn h×nh vÒ t×nh h×nh nµy (c¸c nguyªn nh©n sÏ ®­îc tr×nh bµy râ ë phÇn: C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng). 2.VÒ tèc ®é xuÊt khÈu Gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü MÆt hµng  1994  1995  1996  1997  1998  1999  2000   Hµng dÖt  0.11  1.78  3.59  5.326  5.053  6.50  7.80   Hµng may  2.45  15.09  20.01  21.35  21.35  24.50  52.20   Céng  2.56  16.87  23.60  25.93  26.40  30.02  40.00   T¨ng gi¶m (%)   +558.98  +38.89  +9.86  +1.82  +13.65  +29.75   Tû träng so víi tæng trÞ gi¸ xuÊt khÈu cña hµng dÖt may ViÖt Nam(%)  0.46  2.25  2.15  1.99  1.82  1.78  1.56   Nguån: H¶i quan Mü vµ b¸o c¸o cña Bé Th­¬ng M¹i ViÖt Nam §¬n vÞ: TriÖu USD Qua b¶ng sè liÖu thèng kª trªn chóng ta thÊy gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng dÖt may sang thÞ tr­êng Mü t¨ng . Tuy nhiªn møc t¨ng nµy thÊp h¬n so víi møc t¨ng trong xuÊt khÈu cña toµn nghµnh dÖt may nªn tû träng xuÊt khÈu sang Mü gi¶m dÇn. Trong n¨m 1995 cã sù t¨ng ®ét biÕn phÇn lín lµ nhê cã sù chuyÓn biÕn tÝch cùc vÒ quan hÖ ®èi ngo¹i gi÷a hai n­íc. N¨m 1999 xuÊt khÈu hµng dÖt may sang Mü ®¹t 30 triÖu USD t¨ng 13.65% so víi n¨m 1998. Trong n¨m 2000 ®¹t xÊp xØ 40 triÖu USD t¨ng 29.75% so víi n¨m 1999 nh­ng theo b¸o c¸o cña Bé Th­¬ng M¹i ViÖt Nam con sè nµy chØ chiÕm 0.062% thÞ phÇn nhËp khÈu hµng dÖt may cña Mü trong n¨m. 3.MÆt hµng xuÊt khÈu HiÖn nay, hµng dÖt may xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo Mü míi chØ cã 10 Cat (category-chñng lo¹i) phÇn lín lµ hµng may mÆc, chia ra lµm hai lo¹i chñ yÕu lµ hµng dÖt th­êng vµ hµng dÖt kim mang ký hiÖu: 41,161,331, 338, 340, 435, 438, 444, 636, 644. C¬ cÊu hµng dÖt may ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü MÆt hµng  1998  1999  2000    Kim ng¹ch  %  Kim ng¹ch  %  Kim ng¹ch  %   DÖt th­êng  20.58  81.22  20.45  83.74  28.63  71.25   DÖt kim  3.82  18.78  7.55  16.26  10.91  28.75   Tæng céng  24.40  100  28.00  100  39.54  100   §¬n vÞ: TriÖu USD Nguån: B¸o c¸o cña Tæng c«ng ty Vinatex Sè liÖu trªn cho ta thÊy hµng dÖt th­êng chiÕm tû träng cao trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo Mü. §iÒu nµy mét phÇn do thÞ hiÕu mét phÇn do tr×nh ®é c«ng nghÖ cña ta cßn yÕu. Còng theo b¸o c¸o cña Tæng c«ng ty Vinatex, c¸c mÆt hµng dÖt may cô thÓ cña ViÖt Nam th©m nhËp thÞ tr­êng Mü trong n¨m 1999 lµ: G¨ng tay sîi b«ng 19,86% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam vµo Mü. ¸o dÖt kim 7,55 % ¸o s¬ mi v¶i b«ng 33,80 % QuÇn sîi nh©n t¹o 6,80 % Th¶m len vµ th¶m tõ x¬ dõa 26,82 % 4.C«ng nghÖ-chÊt l­îng Theo thèng kª cña c¸c chuyªn gia th× thiÕt bÞ nghµnh DÖt ®· ®­îc ®æi míi kho¶ng 40-50% vµ nghµnh May lµ 90-95%, tr×nh ®é tù ®éng ho¸ chØ ®¹t møc trung b×nh, kh«ng Ýt c«ng ®o¹n cßn cã sù can thiÖp trùc tiÕp cña con ng­êi lµm cho chÊt l­îng s¶n phÈm kh«ng æn ®Þnh. Tr×nh ®é c«ng nghÖ cña nghµnh DÖt ViÖt Nam cßn l¹c hËu h¬n so víi c¸c n­íc tiªn tiÕn trong khu vùc kho¶ng 10-15 n¨m, vµ 5 n¨m ®èi víi nghµnh May. VÝ dô: MÆt hµng dÖt kim cotton OE, mÆt hµng xuÊt khÈu lín cña Mü, ViÖt Nam ch­a cã s¶n phÈm ®¸p øng nhu cÇu nµy bëi hiÖn t¹i ch­a cã nhµ m¸y dÖt kim nµo cña ViÖt Nam ®i tõ sîi cotton OE, mµ toµn bé dÖt kim ®i tõ sîi cotton kÐo tõ thiÕt bÞ nåi khuyªn cã ch¶i kü, ch¶i th« hoÆc tõ sîi PE/CO. C¸c nhµ m¸y lµm hµng dÖt kim trßn 30 inch, ¸o r¸p s­ên. Trong khi ®ã, ®Æc tr­ng s¶n phÈm dÖt kim ¸o Polo-shirt, T-shirt ë thÞ tr­êng Mü lµ ¸o liÒn s­ên, ®é co tèi thiÓu kho¶ng 2-3% vµ s¶n phÈm ®¹i trµ ®i tõ sîi cotton OE, cã thuª hoa hoÆc in h×nh næi. Chóng ta sÏ nhËn thÊy râ h¬n nh÷ng nhËn xÐt trªn qua hai b¶ng sè liÖu thèng kª ë Thµnh phè Hå ChÝ Minh (Trung t©m may mÆc lín nhÊt ViÖt Nam-chiÕm trªn 60% n¨ng lùc s¶n xuÊt hµng may mÆc cña c¶ n­íc) nh­ sau: T×nh h×nh thiÕt bÞ m¸y mãc ngµnh may mÆc thµnh phè HCM (§Õn 5/1998) Khu vùc kinh doanh  Tæng sè m¸y  Ph©n lo¹i theo tr×nh ®é     Tiªn tiÕn  Trung b×nh  L¹c hËu   1. Khèi quèc doanh T/P       a. M¸y may CN  5698  34%  66%  0%   b. ThiÕt bÞ phô trî  2388  68%  32%  0%   2.Khèi QD quËn, huyÖn       a. M¸y may CN  949  2%  8%  17%   b. ThiÕt bÞ phô trî  75  3%  8%  17%   Nguån: Së C«ng nghiÖp TP.HCM §¸nh gi¸ tr×nh ®é c«ng nghÖ, m¸y mãc cña c¸c ®¬n vÞ may mÆc trung ­¬ng ®ãng trªn ®Þa bµn thµnh phè HCM so víi c¸c n­íc ASEAN (®Õn hÕt n¨m 1999) Lo¹i thiÕt bÞ  Tæng sè %  So s¸nh tr×nh ®é c«ng nghÖ     HiÖn ®¹i h¬n  Ngang b»ng  L¹c hËu   1. M¸y c¾t  100  0  75  25   2. M¸y may  100  5  85  10   3. M¸y phô trî (Ðp cæ, thªu, ñi…)  100  14  83  3   Nguån: §Ò ¸n quy ho¹ch ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp trªn ®i¹ bµn TP. HCM Qua b¶ng ®¸nh gi¸ nµy, chóng ta ®Òu thÊy râ sù thua kÐm vÒ c«ng nghÖ cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Sù thua kÐm l¹i t¨ng thªm nÕu chóng ta tÝnh c¶ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh vµ c¸c trung t©m may mÆc kh¸c trªn ph¹m vi c¶ n­íc. 5.VÒ nguyªn vËt liÖu PhÇn lín nguyªn vËt liÖu ngµnh may mÆc nhËp khÈu tõ c¸c n­íc trong khu vùc nhÊt lµ nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu vµ hµng chÊt l­îng cao. §iÒu nµy sÏ ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ c¶ vµ sù chñ ®éng trong kinh doanh. 6.Møc ®é am hiÓu vÒ thÞ tr­êng Mü Møc ®é am hiÓu  Sè doanh nghiÖp  Tû lÖ%   1. Am hiÓu nhiÒu  26  16.05   2. Am hiÓu cã møc ®é  58  41.98   3. Am hiÓu Ýt  50  30.86   4. Kh«ng biÕt vÒ thÞ tr­ßng Mü  9  5.56   5. Kh«ng tr¶ lêi  9  5.56   Tæng céng  162  100   Nguån: Së C«ng nghiÖp TP.HCM(1999) Trªn ®©y lµ kÕt qu¶ kh¶o s¸t 162 doanh nghiÖp may mÆc(bao gåm c¶ doanh nghiÖp ®ang xuÊt khÈu vµ ®ang chuÈn bÞ xuÊt khÈu sang Mü) trªn ®Þa bµn thµnh phè Hå ChÝ Minh n¨m 1999. Qua ®ã ta thÊy møc ®é hiÓu biÕt vÒ th«ng tin, luËt lÖ kinh doanh cßn rÊt khiªm tèn. 7. Quy m«- c¸ch thøc xuÊt khÈu §a sè c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam cã quy m« võa vµ nhá kh«ng ®ñ søc thùc hiÖn nh÷ng hîp ®ång giao dÞch lín trong thêi h¹n ng¾n. C¸ch thøc xuÊt khÈu hµng may mÆc sang thÞ tr­êng Mü C¸ch thøc xuÊt khÈu  Sè doanh nghiÖp kh¶o s¸t  Tû lÖ %   1. Ký hîp ®ång xuÊt kh¶u trùc tiÕp 2. Gia c«ng xuÊt khÈu 3. Cã ®¹i lý ph©n phèi trùc tiÕp 4. B¸n qua mét n­íc thø ba  3 9 0 1  23.08 69.23 0 8.69   Tæng céng  13  100   L­u ý: Cã doanh nghiÖp sö dông nhiÒu h×nh thøc xuÊt khÈu Nguån: §Ò ¸n quy ho¹ch ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp trªn ®i¹ bµn TP. HCM Tr­íc ®©y, phÇn lín c¸c s¶n phÈm may mÆc ViÖt Nam kh«ng xuÊt khÈu trùc tiÕp sang Mü ®­îc, mµ ph¶i ®i qua mét n­îc thø 3 khiÕn gi¸ bÞ ®éi lªn rÊt nhiÒu nªn ch­a t¹o ®­îc chç ®÷ng v÷ng ch¾c trªn thÞ tr­êng nµy.HiÖn nay, sè doanh nghiÖp xuÊt khÈu trùc tiÕp ®· t¨ng lªn nh­ng phÇn vÉn cßn rÊt nhiÒu doanh nghiÖp (gÇn 70%) chØ dõng l¹i ë hîp ®ång gia c«ng cho n­íc ngoµi, lîi nhuËn thu vÒ thÊp. Ch­a cã mét doanh nghiÖp nµo ®Æt ®¹i lý ph©n phèi trùc tiÕp s¶n phÈm cña m×nh t¹i thÞ tr­êng Mü. 8. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh Do ch­a ®­îc h­ëng quy chÕ Tèi HuÖ Quèc cña Mü, hµng dÖt may cña ViÖt Nam ph¶i chÞu møc thuÕ 40-70% nªn gi¸ b¸n c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i cña chóng ta th­êng cao h¬n Trung Quèc, Th¸i Lan, Indonexia…Céng víi tr×nh ®é c«ng ngÖ vµ chÊt l­îng thÊp h¬n, chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh: hµng dÖt may ViÖt Nam ch­a cã tÝnh c¹nh tranh cao ë thÞ tr­êng Mü. 9. Tæng kÕt t×nh h×nh MÆc dï c¸c sè liÖu míi chØ tËp trung kh¶o s¸t c¸c doanh nghiÖp may mÆc ë Thµnh phè Hå ChÝ Minh nh­ng ®©y lµ trung t©m may mÆc lín nhÊt c¶ n­íc, nªn chóng ta cã thÓ tæng kÕt vÒ t×nh h×nh xuÊt khÈu sang thÞ tr­ßng Mü nh­ sau: C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· thùc hiÖn ®­îc viÖc xuÊt khÈu mÆt hµng may mÆc sang Mü cã tèc ®é t¨ng kh¸ nh­ng cßn h¹n chÕ c¶ vÒ quy m« lÉn chñng lo¹i. Tr×nh ®é c«ng nghÖ ®· cã b­íc chuyÓn biÕn nh­ng vÉn cßn l¹c hËu so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. Møc ®é hiÓu biÕt vÒ thÞ tr­êng h¹n hÑp dÉn ®Õn c¸ch thøc ho¹t ®éng ch­a mang l¹i hiÖu qu¶ cao. II C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn xuÊt khÈu hµng may mÆc sang thÞ tr­êng Mü 1.Nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng thuËn lîi §­êng lèi ®óng ®¾n cña §¶ng vµ ChÝnh phñ t¹o mäi c¬ héi thuËn lîi cho mäi doanh nghiÖp ë mäi thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng thÕ giíi. C¬ chÕ ®iÒu hµnh xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam giai ®o¹n 2001-2005: mäi doanh nghiÖp ®Òu cã thÓ tham gia vµo ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, tiÕn tíi xo¸ bá nh÷ng rµo c¶n ph¸p lý, thñ tôc g©y trë ng¹i cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. C¬ chÕ nµy còng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc tiÕp cËn thÞ tr­êng quèc tÕ trong ®ã cã thÞ tr­êng Mü. S¾p tíi, HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-Mü sÏ cã hiÖu lùc, hµng ho¸ cña ViÖt Nam sÏ ®­îc h­ëng quy chÕ Tèi HuÖ Quèc khi ®­a vµo thÞ tr­êng Mü, tÝnh c¹nh tranh vÒ gi¸ cña s¶n phÈm ViÖt Nam sÏ ®­îc gia t¨ng ®¸ng kÓ v× thuÕ nhËp khÈu sÏ gi¶m b×nh qu©n tõ 40-70% xuèng cßn 3-7%. Bªn c¹nh ®ã, HiÖp ®Þnh sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­, thu hót vèn ®Çu t­ cña c¸c doanh nghiÖp Mü vµ c¸c doanh nghiÖp ë n­íc kh¸c, c¸c rµo c¶n th­¬ng m¹i quèc tÕ sÏ ®­îc gi¶m bít. Nguån lao ®éng dåi dµo, khÐo lÐo vµ rÎ lµ lîi thÕ kh¸ lín cho nghµnh may mÆc ViÖt Nam M¸y mãc trang thiÕt bÞ cña nghµnh dÖt may ®· ®­îc n©ng lªn ®¸ng kÓ (trong giai ®o¹n 1996-2000), ®Æc biÖt lµ ë c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, nhiÒu s¶n phÈm xuÊt khÈu cã chÊt l­îng cao ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c¸c thÞ tr­êng cao cÊp: EU, NhËt B¶n. C¸c bªn cã thÈm quyÒn cña ViÖt Nam vµ Mü rÊt quan t©m chuÈn bÞ ®µm ph¸n HiÖp ®Þnh vÒ may mÆc khi cã ®iÒu kiÖn. Sau gÇn10 n¨m thùc hiÖn gia c¸c hîp ®ång gia c«ng xuÊt khÊu sang c¸c thÞ tr­êng cao mang tÝnh c¹nh tranh lín nh­: EU, NhËt b¶n, Ca-na-da…c¸c doanh nghiÖp dÖt may ®· tÝch luü ®­îc nh÷ng kinh nghiÖm tæ chøc s¶n xuÊt, tæ chøc xuÊt hµng may, tiÕp thÞ, giµnh kh¸ch hµng… HiÖn nay, ë Mü cã kho¶ng 1,5 triÖu ViÖt kiÒu sinh sèng. PhÇn lín hä lµ nh÷ng ng­êi cã kiÕn thøc, am hiÓu thÞ tr­êng Mü. NÕu cã c¸c gi¶i ph¸p hîp lý, hä sÏ lµ cÇu nèi cho c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam th©m nhËp thÞ tr­êng Mü. GÇn 200 dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi trong lÜnh vùc dÖt may còng lµ tiÒm lùc m¹nh ®Ó cã thÓ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü. 2.Nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng xÊu a) Nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan N­íc Mü, réng lín, hÖ thèng luËt ph¸p rÊt phøc t¹p. Trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam l¹i míi tiÕp cËn víi thÞ tr­êng nµy, kinh nghiÖm vµ sù hiÓu biÕt ch­a nhiÒu. ViÖt Nam ch­a gia nhËp Tæ chøc Th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO nªn kh«ng ®­îc h­ëng c¸c lîi Ých tõ HiÖp ®Þnh ATC (Agreement on Textile and Clothing) n»m trong HiÖp ®Þnh ®a sîi MFA (Multifibre Agreement), mµ HiÖp ®Þnh nµy dù kiÕn bá h¹n ngh¹ch nghµnh hµng dÖt may vµo n¨m 2005 cho nªn, xuÊt khÈu hµng dÖt may sang Mü trong t­¬ng lai sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n khi mµ c¸c n­íc thµnh viªn cña MFA thùc hiÖn tù do ho¸ mËu dÞch lÜnh vùc nµy. ThÞ tr­êng Mü xa x«i , chi phÝ vËn t¶i vµ b¶o hiÓm chuyªn chë hµng ho¸ xuÊt khÈu lín, ®iÒu nµy lµm cho chi phÝ kinh doanh hµng ho¸ tõ ViÖt Nam sang Mü t¨ng lªn. TÝnh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng Mü rÊt cao. Tr­íc hÕt, chóng ta ph¶i c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp may mÆc cña n­íc chñ nhµ. Bªn c¹nh ®ã, rÊt nhiÒu n­íc coi Mü lµ thÞ tr­êng chiÕn l­îc trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu, trong ®ã cã c¶ c¸c n­íc cã c¬ cÊu xuÊt khÈu vµ lîi thÕ t­¬ng tù ViÖt Nam, cho nªn ChÝnh phñ vµ c¸c doanh nghiÖp cña c¸c n­íc nµy ®Òu quan t©m vµ hç trî th©m nhËp giµnh thÞ phÇn trªn thÞ tr­êng Mü, trong ®ã ®èi thñ lín nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp cña Trung Quèc víi ­u thÕ phong phó vÒ chñng lo¹i hµng ho¸, gi¸ rÎ. Ngoµi ra, mét sè n­íc ASEAN nh­ Phi-lÝp-pin, Th¸i lan, In-®«-nª-xi-a… lµ nh÷ng n­íc xuÊt khÈu lín, cã s½n thÞ tr­êng tiªu thô. Tuy gi¸ nh©n c«ng cao h¬n ViÖt Nam nh­ng hä tù tóc ®­îc nguyªn liÖu v¶i vµ c¸c phô kiÖn may chÊt l­îng cao nªn ®· gãp phÇn h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Hä cã nhiÒu nh·n hiÖu næi tiÕng nh­: ¸o thun “c¸ sÊu” cña Th¸i lan, quÇn lãt “Soel” cña Phi-lÝp-pin…Ch­a hÕt, Mª-hi-c«, Ca-na-da vµ c¸c n­íc vïng Ca-ri-bª lµ nh÷ng ®èi thñ cã nhiÒu lîi thÕ trong cung cÊp mÆt hµng nµy cho thÞ tr­êng Mü. C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam b­íc vµo thÞ tr­êng Mü chËm h¬n so víi c¸c t¸c, khi mµ thÞ tr­êng ®· æn ®Þnh vÒ: ng­êi mua, mèi b¸n, thãi quen së thÝch s¶n phÈm th× ®©y còng ®­îc coi lµ th¸ch ®è kh«ng nhá. Gi¸ ®iÖn, n­íc, dÞch vô ®iÖn tho¹i, Fax, telex, Internet cña ViÖt Nam cao h¬n so víi c¸c n­íc trong khu vùc, ®iÒu nµy ®· lµm cho chÝ phÝ s¶n xuÊt t¨ng. Sau sù kiÖn ngµy 11/9, t×nh h×nh n­íc Mü cã nhiÒu biÕn ®éng lín, søc mua cña d©n Mü sót gi¶m ®¸ng kÓ còng sÏ lµ nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. b) Nh÷ng nh©n tè chñ quan Gi¸ thµnh s¶n phÈm may mÆc cao do(chñ quan): n¨ng suÊt lao ®éng thÊp h¬n mét sè n­íc trong khu vùc, nguyªn liÖu nghµnh may chñ yÕu cßn phô thuéc vµo nhËp khÈu lµm gi¸ thµnh nguyªn vËt liÖu cao, xuÊt khÈu ph¶i qua trung gian... 70% trÞ gi¸ xuÊt khÈu hµng may mÆc thùc hiÖn qua ph­¬ng thøc gia c«ng, trong khi ®ã thÞ tr­êng Mü chñ yÕu thùc hiÖn nhËp khÈu trùc tiÕp (mua ®øt b¸n ®o¹n s¶n phÈm). C«ng nghÖ thiÕt bÞ m¸y mãc vÉn cßn l¹c hËu so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. S¶n phÈm may cña ViÖt Nam ch­a cã th­¬ng hiÖu næi tiÕng thÕ giíi. Tiªu chuÈn ho¸ chÊt l­îng ch­a ®­îc c¸c doanh nghiÖp coi träng. Tay nghÒ c«ng nh©n ch­a cao, v× ®©y ®­îc coi lµ nghµnh cã sù dÞch chuyÓn lao ®éng lín (hËu qu¶ cña chÕ ®é tiÒn l­¬ng thÊp) C¸c doanh nghiÖp ®· quen xuÊt khÈu gia c«ng nªn c«ng t¸c thiÕt kÕ mÈu m· ch­a ®­îc chó ý. PhÇn lín trong sè hä lµ nh÷ng doanh nghiÖp võa vµ nhá, thêi gian cung cÊp th­êng dµi. Am hiÓu vÒ thÞ tr­êng Mü cßn qu¸ Ýt. Tãm l¹i, tiÒm n¨ng xuÊt khÈu hµng dÖt may cña cña ViÖt Nam lµ rÊt lín nh­ng nguy c¬ vµ th¸ch thøc l¹i nhiÒu h¬n. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng may mÆc sang thÞ tr­êng Mü ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p Marketing phï hîp víi t×nh h×nh khã kh¨n nµy. Ch­¬ng III: Nh÷ng gi¶i ph¸p Marketing nh»m th©m nhËp thÞ tr­êng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü I Môc tiªu cña c¸c gi¶i ph¸p ViÖc th©m nhËp thÞ tr­êng Mü cña ViÖt Nam, theo c¸c nhµ nghiªn cøu, cã thÓ chia lµm hai giai ®o¹n: Giai ®o¹n 1 (2001-2005) vµ Giai ®o¹n 2 (2006-2010) v× nh÷ng lý do sau: - 2005 lµ n¨m cuèi cïng ®Ó ViÖt Nam thùc hiÖn xong gi¶m viÖc thuÕ nhËp khÈu hµng lo¹t theo ch­¬ng tr×nh CEPT cña AFTA - N¨m 2005, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi giai ®o¹n 2001-2005 cña Nhµ n­íc ®· thùc hiÖn xong - Dù kiÕn ®Çu giai ®o¹n 2001-2005, HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-Mü sÏ cã hiÖu lùc vµ ®Çu giai ®o¹n 2005-2010 ViÖt Nam sÏ lµ thµnh viªn chÝnh thøc cña WTO. - N¨m 2005, WTO xo¸ bá hoµn toµn h¹n ng¹ch nhËp khÈu hµng dÖt may gi÷a c¸c thµnh viªn cña tæ chøc nµy. C¨n cø vµo t×nh h×nh thÞ tr­êng Mü, sù ¶nh h­ëng cña HiÖp ®Þnhh th­¬ng m¹i ViÖt Mü vµ thùc tr¹ng xuÊt cña nghµnh may mÆc ViÖt Nam, chóng ta cã c¨n cø ®Ó ®Æt ra môc tiªu cña hai giai ®o¹n nh­ sau: - Giai ®o¹n1: Doanh sè xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü ®¹t 500-600 triÖu USD. Sau khi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-Mü cã hiÖu lùc tèc ®é t¨ng ph¶i ®¹t trªn 100%. - Giai ®o¹n 2: Doanh sè xuÊt khÈu ®¹t 1,2 tû USD, tèc ®é t¨ng b×nh qu©n mçi n¨m 15%. II C¸c gi¶i ph¸p 1. Gi¶i ph¸p t¨ng kh¶ n¨ng hiÓu biÕt thÞ tr­êng Mü Muèn ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p cô thÓ ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü, tr­íc hÕt c¸c doanh nghiÖp ph¶i n¾m v÷ng vÒ thÞ tr­êng Mü vÒ: LuËt ph¸p cña Mü cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng nhËp khÈu vµ kinh doanh trªn toµn thÞ tr­êng Mü vµ c¸c bang dù kiÕn th©m nhËp (v× ngoµi luËt liªn bang th× ho¹t ®éng th­¬ng m¹i trªn thÞ tr­êng Mü cßn bÞ chi phèi bëi luËt cña tõng bang) Th«ng tin vÒ thuÕ nhËp khÈu cña Mü(thuÕ nµy thay ®æi tõng n¨