Tiểu luận Các diễn đàn mua bán trực tuyến tại Việt Nam

1 BỘ CÔNG THƯƠNG TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ ĐỐI NGOẠI KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH Bài tiểu luận Môn: Mạng thông tin quốc tế Đề tài: G V H D: Trương Minh Hoà LỚP: QT14B NHÓM 9: 1.Nguyễn Tiến Cường 2.Trần Thị Liên 3.Tô Thúy Quỳnh 4.Đoàn Phương Thanh Tâm Tp. Hồ Chí Minh, tháng 12 năm 2012 MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU .......................................................................................... 4 Đề tài: Các diễn đàn mua bán trực tuyến tại Việt Nam GVHD: Trương Minh Hòa Trang 2 I. GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT VỀ CÁC DIỄN ĐÀN MUA BÁN TRỰC TUYẾN Ở VIỆT NAM ........................................................................................ 5 1. Diễn đàn mua bán giữa doanh nghiệp với người tiêu dùng – Business to Customer (B2C): ........................... Error! Bookmark not defined. 1.1. Khái niệm mô hình B2C .................................................................. 5 1.2. Tình hình phát triển ở Việt Nam ..................................................... 5 1.3. Một số diễn đàn mua bán giữa doanh nghiệp với người tiêu dùng (B2C) 5 2. Mua bán tự do giữa những người tiêu dùng có nhu cầu trao đổi hàng hóa – Customer to Customer (C2C) ..................................................... 7 2.1. Khái niệm mô hình C2C ................................................................. 7 2.2. Tình hình phát triển ở Việt Nam ..................................................... 7 2.3. Một số diễn đàn mua bán tự do giữa các người tiêu dùng có nhu cầu trao đổi hàng hóa (C2C) ...................................................................... 7 II. GIỚI THIỆU VỀ HAI DIỄN ĐÀN MUA BÁN TRỰC TUYẾN THEO MÔ HÌNH B2C VÀ C2C: ..................................................................... 8 1. Diễn đàn mua bán trực tuyến theo mô hình C2C 8 1.1. Giới thiệu chung ............................................................................. 8 1.2. Điều kiện tham gia ........................................................................ 11 1.3. Quy tắc chung ............................................................................... 12 1.4. Quy trình giao dịch và thanh toán ............................................... 13 2. Diễn đàn mua bán trực tuyến www.dienmay.com theo mô hình B2C 14 2.1. Giới thiệu chung ........................................................................... 14 2.2. Qui trình giao dịch ....................................................................... 15 2.3. Quy trình thanh toán..................................................................... 16 III. ĐIỀU KIỆN THAM GIA VÀ CÁC QUI TẮC CHUNG .................. 17 1. Điều kiện tham gia: ...................................................................................... 17 2. Các nguyên tắc chung: ................................................................................ 18 Đề tài: Các diễn đàn mua bán trực tuyến tại Việt Nam GVHD: Trương Minh Hòa Trang 3 IV. QUI TRÌNH GIAO DỊCH VÀ THANH TOÁN .................................. 19 1. Qui trình giao dịch: ........................................ Error! Bookmark not defined. 2. Thanh toán: .................................................................................................... 19 V. NHỮNG NGUY CƠ RỦI RO KHI MUA HÀNG QUA MẠNG, NHỮNG BIỆN PHÁP PHÒNG TRÁNH VÀ CÁC KINH NGHIỆM HẠN CHẾ RỦI RO ............................................................................................. 20 1. Những nguy cơ làm giao dịch thất bại, giao dịch ảo, hay các hiểm họa lừa đảo trên mạng. ................................................................................... 20 1.1. Rủi ro cho người bán hàng online: ............................................... 20 1.2. Rủi ro cho người mua hàng .......................................................... 20 2. Biện pháp phòng tránh và kinh nghiệm hạn chế rủi ro ...................... 22 2.1. Đối với người bán hàng online ..................................................... 22 2.2. Đối với người mua hàng online: ................................................... 23 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................. 25 Đề tài: Các diễn đàn mua bán trực tuyến tại Việt Nam GVHD: Trương Minh Hòa Trang 4 LỜI NÓI ĐẦU Thương mại điện tử là hình thức mua bán hàng hóa và dịch vụ thông qua mạng máy tính toàn cầu. Đây là lĩnh vực hoạt động kinh tế không còn xa lạ với nhiều quốc gia. Thương mại điện tử vẫn mang bản chất như các hoạt động thương mại truyền thống. Tuy nhiên, thông qua các phương tiện điện tử mới, các hoạt động thương mại được thực hiện nhanh hơn, hiệu quả hơn, giúp tiết kiệm chi phí và mở rộng không gian kinh doanh. Người ta không còn phải mất nhiều thời gian, công sức, tiền bạc…cho những giao dịch kinh tế. Việc áp dụng thương mại điện tử trong hoạt động kinh doanh là một xu thế tất yếu của thời đại. Và Việt Nam – trong quá trình hội nhập không nằm ngoài xu hướng phát triển đó. Đối với DN: Thương mại điện tử hiện nay hỗ trợ DN rất tốt trong việc marketing và tìm kiếm cơ hội kinh doanh, nhất là trên thị trường quốc tế. Tương lai không xa, Thương mại điện tử sẽ giúp DN tiết kiệm nhiều chi phí hoạt động vì đa số các hoạt động kinh doanh đều được hệ thống CNTT quản lý. Đối với cá nhân hay cộng đồng: Thương mại điện tử mang lại rất nhiều lợi ích cho cá nhân như quyền chọn lựa dịch vụ, sản phẩm để có thể an tâm khi mua (vì Thương mại điện tử buộc các DN phải cạnh tranh bằng chất lượng, giá cả, dịch vụ nên cuối cùng là người tiêu dùng có lợi),… Đối với quốc gia: Thương mại điện tử sẽ góp phần rất lớn vào việc phát triển nền kinh tế quốc gia, phục vụ lợi ích cộng đồng (chủ yếu là thông tin, kiến thức, dịch vụ) để giúp Việt Nam nâng cao dân trí, phát triển kinh tế, sớm sánh vai cùng các nước trong khu vực. Năm 2003, 2004 là năm các website sàn giao dịch B2B (marketplace), các website rao vặt C2C, các siêu thị trực tuyến B2C… đua nhau ra đời. Những mặt hàng được bán phổ biến trên mạng tại Việt Nam hiện nay gồm: hàng điện tử, kỹ thuật số, sản phẩm thông tin (sách điện tử, CD, VCD, nhạc…), thiệp, hoa, quà tặng, hàng thủ công mỹ nghệ. Các dịch vụ ứng dụng Thương mại điện tử nhiều như: du lịch, tư vấn, CNTT, dịch vụ thông tin (thông tin tổng hợp, thông tin chuyên ngành…), giáo dục và đào tạo…Để tìm hiểu về vấn đề này, nhóm em đã nghiên cứu và thực hiện bài tiểu luận này nhằm tìm hiểu rõ hơn về các diễn đàn mua bán trực tuyến, điều kiện tham gia, phương thức thanh toán cũng như các rủi ro có thể xảy ra khi thực hiện giao dịch và cách khắc phục những rủi ro đó. Vì thời gian và khả năng có hạn nên có thể bài tiểu luận có phần chưa hoàn hảo, mong Thầy và các bạn đọc và góp ý kiến cho nhóm em. Chân thành cảm ơn ! Đề tài: Các diễn đàn mua bán trực tuyến tại Việt Nam GVHD: Trương Minh Hòa Trang 5 I. GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT VỀ CÁC DIỄN ĐÀN MUA BÁN TRỰC TUYẾN Ở VIỆT NAM. 1. Diễn đàn mua bán giữa doanh nghiệp với người tiêu dùng – Business to Customer (B2C). 1.1. Khái niệm mô hình B2C B2C là loại hình giao dịch giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng qua các phương tiện điện tử. Doanh nghiệp sử dụng các phương tiện điện tử để bán hàng hóa, dịch vụ tới người tiêu dùng. Người tiêu dùng thông qua các phương tiện điện tử để lựa chọn, mặc cả, đặt hàng, thanh toán, nhận hàng. 1.2. Tình hình phát triển ở Việt Nam Tại Việt Nam hình thức buôn bán này đang rất "ảm đạm" vì nhiều lý do nhưng lý do chủ quan nhất là ý thức của các doanh nghiệp. Họ không quan tâm, không để ý và tệ nhất là không chăm sóc nổi website cho chính doanh nghiệp mình. Chi phí để lập và duy trì một website là rất ít và không tốn kém với một cá nhân chứ chưa kể đến một doanh nghiệp, doanh nghiệp Việt Nam nếu vẫn trì trệ trong việc cập nhật công nghệ thì sẽ sớm bị các doanh nghiệp trẻ, doanh nghiệp nước ngoài chiếm mất thị trường béo bở 80 triệu dân với 40% là giới trẻ. Hiện tại, có rất nhiều website hoạt động trong lĩnh vực TMĐT (khoảng hơn 100 website) như: 123mua.com, chodansinh.net... Tuy nhiên, có hơn 97% các doanh nghiệp chưa tham gia ứng dụng TMĐT vào hoạt động sản xuất kinh doanh. Đây chính là một thị trường rất tiềm năng cho TMĐT. 1.3. Một số diễn đàn mua bán giữa doanh nghiệp với người tiêu dùng (B2C) 1.3.1 Đề tài: Các diễn đàn mua bán trực tuyến tại Việt Nam GVHD: Trương Minh Hòa Trang 6 của công ty Vinagame đa dạng các chủng loại hàng hóa, dịch vụ: Kim khí điện máy, Thời trang, Hoa – quà tặng, Sách – Báo chí – Đĩa, Thẻ cào điện thoại và thẻ game các loại… Điểm mạnh của 123mua! là có thể thanh toán trực tuyến100% trên mạng. 123mua! đảm bảo hàng hóa đã đến tay người tiêu dùng nhanh nhất. Đặc biệt, tiện ích 123mua!ePlaza – cho phép khách hàng thuê gian hàng trực tuyến. Thành tích ấn tượng năm 2007 có khoảng 2.200 – 2.500 đơn hàng/tháng, doanh thu 200%, cúp đồng IT Week 2007, thành viên Bạc của ECVN, giải Sao Khuê – Giải pháp thương mại điện tử xuất sắc nhất. 1.3.2. Ebay là một thị trường trực tuyến toàn cầu, nơi có thể mua bán hầu như mọi thứ. Từ các vật phẩm thông dụng như điện thoại di động, DVD, sách cho đến quần áo, bộ sưu tập và cả xe hơi. Mua bán trên eBay vui và dễ dàng, và bạn sẽ không thể nào biết điều bạn sẽ khám phá. Hiện nay có hơn 200 triệu người sử dụng eBay trên toàn cầu, và 80 triệu trang đăng hàng trực tuyến vào mọi thời điểm. eBay hiện diện tại 33 thị trường trên toàn thế giới và cung cấp sân chơi cho cả người bán và người mua. Từ năm 2009 người tiêu dùng việt nam có thể mua sắm trên Ebay thông qua cổng mua sắm Ngoài ra còn có các diễn đàn: - - - - - www.25h.vn Đề tài: Các diễn đàn mua bán trực tuyến tại Việt Nam GVHD: Trương Minh Hòa Trang 7 2. Mua bán tự do giữa những người tiêu dùng có nhu cầu trao đổi hàng hóa – Customer to Customer (C2C): 2.1. Khái niệm mô hình C2C: C2C là loại hình giao dịch giữa các cá nhân với nhau. Sự phát triển của các phương tiện điện tử làm cho nhiều cá nhân có thể tham gia hoạt động thương mại với tư cách là người bán, người cung cấp dịch vụ. Một cá nhân có thể tự thiết lập website để kinh doanh những mặt hàng do mình làm ra hoặc sử dụng một website có sẵn để đấu giá một số món hàng mình có. C2C góp phần tạo nên sự đa dạng của thị trường. 2.2. Tình hình phát triển ở Việt Nam; C2C xuất hiện ở Việt Nam dưới hai hình thức chính là website rao vặt và website đấu giá. Do yêu cầu kỹ thuật không phức tạp và đòi hỏi về trình độ thương mại điện tử đối với người tham gia không lớn, các diễn đàn rao vặt phát triển với tốc độ khá nhanh, cả về số lượng trang cũng như lượng thông tin đăng trên từng trang. Giao dịch qua mạng giữa người tiêu dùng với nhau phổ biến nhất là đăng tải, quảng bá thông tin sản phẩm. Sau đó, việc làm thủ tục để hoàn tất cuộc mua bán lại được thực hiện phi trực tuyến. Không có thanh toán online, mô hình C2C ở Việt Nam ở tình trạng nửa vời. Theo thống kê của Bộ Thương mại tại trustvn.gov.vn, trong nước có tới 87 trang web hoạt động theo hình thức C2C (customer to customer). Các website 1001shoppings.com, chodientu.vn, vietco.com,... là những sàn giao dịch hoạt động có hiệu quả nhất theo xếp hạng của Bộ thương mại tính đến 31/12/2006. 2.3. Một số diễn đàn mua bán tự do giữa các người tiêu dùng có nhu cầu trao đổi hàng hóa (C2C): 2.3.1 Đề tài: Các diễn đàn mua bán trực tuyến tại Việt Nam GVHD: Trương Minh Hòa Trang 8 – sàn giao dịch TMĐT theo mô hình C2C, B2C được nhắc đến như eBay của ViệtNam. Xây dựng trên nền tảng công nghệ E4Portal, chợ điện tử được VINASA và Bộ Bưu chính – Viễn thông (MPT) đánh giá và xét gắn 1 trong 3 biểu tượng 5 sao khẳng định đẳng cấp quốc tế của một giải pháp CNTT thuần Việt. Chợ điển tử đã gặt hái được rất nhiều thành công về mặt tài chính và giải pháp công nghê như Giải pháp TMĐT tiêu biểu Nhất 2006, cúp “Sao Khuê”, Sao Vàng Đất Việt”, nằm trong top website thương mại điện tử tiêu biểu do bình chọn… 2.3.2. RongBay.com – Một chuyên trang về rao vặt, một sản phẩm thương mại điện tử tiên tiến của Công ty cổ phần truyền thông ViệtNam(VCCorp). Thực hiện phương châm “Rao nhanh, tìm dễ “ RongBay.com đem đến cho khách hàng một kênh đăng tải thông tin rao vặt hàng hóa, dịch vụ phong phú nhất , nhanh chóng nhất. Ngoài ra còn có các diễn đàn - www.1001shoppings.com - www.saigondaugia.com - www.muaban.net - www.muabanraovat.com - www.muare.vn II. GIỚI THIỆU VỀ HAI DIỄN ĐÀN MUA BÁN TRỰC TUYẾN THEO MÔ HÌNH B2C VÀ C2C: 1. Diễn đàn mua bán trực tuyến theo mô hình C2C 1.1. Giới thiệu chung Đề tài: Các diễn đàn mua bán trực tuyến tại Việt Nam GVHD: Trương Minh Hòa Trang 9 Tiền thân của 5giay.com là Được cánh tay phải của Nhật Nguyệt là admin kakalot setup,vì do mua bằng acc chùa nên sau 3 tháng hoạt động qui tụ được khoảng 300 thành viên thì domain bị thu hồi . 21/6/2004 06:00:01, 5giay.com ra đời Sinh ra theo slogan "5giay cho mỗi lần thấy " ý nghĩa thông điệp này là mỗi món hàng được bán trên web sau 5 giây sẽ bán sạch . Khi ra đời 5giay là 1 web portal có các chức năng rao vặt như những website khác. - Năm 2004: Mở đầu cho sự ra đời của thương hiệu 5giay - Năm 2005: trở thành 1 trong các website mua bán đông đảo tại Việt Nam. - Năm 2006: một trong các website mua bán hàng đầu ở phía Nam, có lượng member tham dự sinh nhật là 45 người tại Hoa Viên. - Năm 2007: chạy server riêng để đáp ứng lượng truy cập ngày càng tăng cao. Từ top 100 VN (hạng 61) thẳng tiến vào top 50 VN (hạng 38) nhờ sự thay đổi mã nguồn forum từ IPB sang VBB. Có bộ phận quảng cáo riêng biệt là công ty iGo làm Agency. Lần sinh nhật này có 120 members tham dự. Ngày 04/7/2007: 5giay.com hạng 61 lọt vào Top 100 của VN,đang trên đà tiến lên. Đề tài: Các diễn đàn mua bán trực tuyến tại Việt Nam GVHD: Trương Minh Hòa Trang 10 - Năm 2008 : Nâng cấp thêm server vượt qua website lâu đời là trí tuệ việt nam ,lọt vào top 20( hạng 14).Lần sinh nhật này có 130 members tham dự. Thời gian này 1 sự kiện lớn xảy ra đó là tên miền 5giay.com bị mất do lỗi từ nhà cung cấp tên miền lớn nhất Việt Nam là PAvietnam,qua đó cũng thấy được cung cách phục vụ từ nhà cung cấp này,từ khi bị mất từ 2008 đến nay là 2010 chưa thấy 1 văn bản hay thông cáo báo chí xin lỗi hay đền bù thiệt hại này. Cùng với sự nâng cấp server mạnh nhất về forum Việt Nam là hệ thống server Blade.5giay.com chuyển sang domain việt nam là 5giay.vn - Năm 2009 : thay đổi bộ máy tìm kiếm của VBB theo cách search SQL bằng là bộ search engine xử lý các khó khăn về search theo tiếng Việt và chống nghẽn data khi lượng dữ liệu ngày càng phình to. Dùng điện thoại Up bài thông qua hệ thống sms ,chỉ có ở 5giay đầu tiên. Nâng thêm tính năng AutoUp Tích hợp các hình thức thanh toán online nhưng chưa thành công. Lần sinh nhật này có 330 member tham gia. Trong năm này có cuộc bình chọn từ Sở Công Thương đầu tiên "Website TMĐT do người dùng bình chọn được yêu thích nhất" 5giay đã được các thành Đề tài: Các diễn đàn mua bán trực tuyến tại Việt Nam GVHD: Trương Minh Hòa Trang 11 viên ủng hộ đạt giải nhất với khoảng cách cách biệt so với các web khác. Đây là 1 năm thành công của 5giay. - Năm 2010 : Các thành viên có thể thay đổi avatar tùy ý thông qua tài khoản của mình. Lần sinh nhật năm 2010 đã có hơn 400 member tham gia dù mưa to như trút nước. Đến nay, website 5giay.vn đã đạt được rất nhiều thành tựu đáng kể, xuất hiện trên nhiều mặt báo về thương mại điện tử cả trong và ngoài nước. 1.2. Điều kiện tham gia: Có tài khoản thành viên của website 5giay.vn, nếu chưa có thì thực hiện đăng ký: Đề tài: Các diễn đàn mua bán trực tuyến tại Việt Nam GVHD: Trương Minh Hòa Trang 12 1.3. Quy tắc chung: Cũng như các diễn đàn khác thì 5giay cũng có những quy tắc, cụ thể như sau: 1/ Quy tắc tạo topic mua- bán 2/ Quy tắc về nội dung topic 3/ Quy tắc Up- Spam bài 4/ Quy tắc title, chữ ký, avatar, nickname Đề tài: Các diễn đàn mua bán trực tuyến tại Việt Nam GVHD: Trương Minh Hòa Trang 13 5/ Quy tắc đấu giá 6/ Quy tắc quảng cáo 7/ Quy tắc tố cáo 1.4. Quy trình giao dịch và thanh toán : Trong mỗi gian hang đều có thông tin liên lạc, phương thức giao dịch, thanh toán riêng. Tùy vào nhu cầu, điều kiện, độ tin cậy của người mua đối với người bán mà lựa chọn hình thức giao dịch và thanh toán sao cho phù hợp nhất.  Quy trình giao dịch :  Tìm kiếm, tham khảo thông tin sản phẩm thành viên đang quan tâm.  Tham khảo thông tin sản phẩm, giá cả mà Người Bán đăng tải trên Topic bán hàng do 5GIAY.VN hỗ trợ Đăng Tin hay Đăng Tin tự do mà có bán sản phẩm khách hàng đang có nhu cầu mua  Lựa chọn cửa hàng thích hợp để mua sản phẩm.  Sau khi chọn được cửa hàng bán sản phẩm phù hợp nhu cầu, khách hang có thể xem tin bán sản phẩm trực tiếp tại nội dung của cửa hàng.  Dựa trên thông tin gian hàng trên 5GIAY.VN, khách hàng liên hệ với cửa hàng trước để hỏi về thông tin sản phẩm hoặc đến trực tiếp cửa hàng để xem sản phẩm (khuyến cáo khách hàng nên chọn các cửa hàng bán sản phẩm tin cậy hoặc đến trực tiếp cửa hàng để xem sản phẩm trước khi có quyết định mua sản phẩm).  Lựa chọn phương thức thanh toán giá trị sản phẩm (Mua trực tiếp, chuyển khoản).  Khách hàng nhận sản phẩm.  Khách hàng thắc mắc, khiếu nại cửa hàng (nếu có)  Quy trình thanh toán: Cách 1: Thanh toán trước offline thông qua bưu điện, chuyển khoản (internet banking, ngân hàng, ATM);  Bước 1: Khách hàng đặt hàng;  Bước 2: Khách hàng thanh toán trước thông qua hình thức chuyển khoản;  Bước 3: Khách hàng xác nhận đã thanh toán;  Bước 4: Chủ shop nhận tiền, thông báo và chuyển hàng;  Bước 5: Khách hàng kiểm tra và nhận hàng; Đề tài: Các diễn đàn mua bán trực tuyến tại Việt Nam GVHD: Trương Minh Hòa Trang 14 Cách 2: Thanh toán sau (COD):  Bước 1: Khách hàng đặt hàng;  Bước 2: Khách hàng xác thực đơn hàng ( điện thoại, tin nhắn, email);  Bước 3: Chủ shop xác nhận thông tin khách hàng;  Bước 4: Chủ shop chuyển hàng;  Bước 5: Khách hàng nhận hàng và thanh toán 2. Diễn đàn mua bán trực tuyến www.dienmay.com theo mô hình B2C 2.1. Giới thiệu chung Công ty TNHH Thế Giới Di Động (Mobile World Co. Ltd) thành lập vào tháng 03/2004 bởi 5 thành viên đồng sáng lập là Trần Lê Quân, Nguyễn Đức Tài, Đinh Anh Huân, Điêu Chính Hải Triều và Trần Huy Thanh Tùng, lĩnh vực hoạt động chính của công ty bao gồm: mua bán sửa chữa các thiết bị liên quan đến điện thoại di động, thiết bị kỹ thuật số và các lĩnh vực liên quan đến thương mại điện tử. - Sau 3 tháng thành lập, công ty ra mắt website www.thegioimobi.com và 3 cửa hàng nhỏ tại đường Hoàng Văn Thụ, Lê Lai, CMT8 (Tp.HCM). - Tháng 10/2004, ban giám đốc công ty quyết định khai trương siêu thị đầu tiên tại 89A, Nguyễn Đình Chiểu, Tp.HCM với tên gọi ban đầu là www.thegioididong.com. Với quy mô hơn 200 m2, siêu thị được xây dựng khang trang này đã thành công rực rỡ bởi nó khác biệt hoàn toàn với hơn 10.000 cửa hàng điện thoại di động nhỏ lẻ lúc bấy giờ trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. - Tháng 1/2005 siêu thị thứ 2 của www.thegioididong.com ra mắt tại số 330 Cộng Hòa (TPHCM). - Tháng 1/2006, siêu thị thứ 3 được khai trương tại 26 Phan Đăng Lưu và 2 tháng sau lại thêm 1 cửa hàng nữa ra đời tại 182A, Nguyễn Thị Minh Khai. - Giai đoạn 2007 - 2009 là giai đoạn thegioididong.com mở rộng ở TPHCM, Đà Nẵng và Hà Nội. - Đến cuối năm 2009, thegioididong.com có tổng cộng 38 siêu thị với 19 siêu thị tại TPCHM, 5 siêu thị tại Hà Nội, 2 siêu thị tại Đà Nẵng và 12 siêu thị khác tại các tỉnh Đồng Nai, Long An, Bình Dương, Cà Mau,… 2007 cũng là năm Công ty TNHH Thế Giới Di Động chuyển đổi sang Công ty Cổ phần để mở rộng cơ hội phát triển. Đề tài: Các diễn đàn mua bán trực tuyến