Nước ta là một nước có nền nông nghiệp phát triển. Trong đó ngành chăn nuôi
đóng một vài trò quan trọng trong cơcấu kinh tếcủa nền nông nghiệp. Giai đoạn 2001-2006, ngành chăn nuôi có mức tăng trưởng bình quân 7-8%/năm; năm 2007 chỉ đạt 4,6%
và năm 2008 đạt 6%.Theo sốliệu thống kê 01.10.2008, Việt Nam có gần 2,90 triệu con
trâu; 6,34 triệu con bò; 26,701 triệu con lợn; 247,320 triệu con gia cầm; 1,48 triệu con dê,
cừu; 121 ngàn con ngựa. Tỷtrọng ngành chăn nuôi trong Nông nghiệp đạt 20-24,5% giai đoạn 2001-2006, năm 2007 đạt 24,4% và năm 2008 đạt 27%. Bên cạnh đó
do vịtrí địa lí , Việt Nam nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới, độ ẩm cao là điều kiện thuận
lợi cho một sốdịch bệnh phát triển.
Trong sốmột sốbệnh thường gặp, chúng tôi đặc biệt chú ý đến bệnh lởmồm long
móng. Đây là một bệnh thường xảy ra trên đàn vât nuôi gây thiệt hại to lớn đối với nền
kinh tếnước ta.
Trâu bò bịbệnh lởmồm long móng thì phải nghỉcày kéo, ảnh hưởng đến thời vụ
gieo trồng. Khi khỏi bệnh phải nghỉhàng tháng mới lấy lại sức.Những con bịlong móng
phải đi khập khễnh 2- 3 tháng, có khi thành tật, phải giết thịt.Do bệnh tích của bệnh lở
mồm long móng thểhiện ởmiệng, ởvùng móng và ởvùng vú .Khi gia súc bịbệnh thì
núm vú, bầu vú bịsưng, da xung quanh có mụn đỏvà đau, 2- 6 ngày mụn vỡtạo thành
vết loét dễgây viêm vú nhiễm trùng.
31 trang |
Chia sẻ: lvbuiluyen | Lượt xem: 1937 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Tiểu luận Cây sinh dòng virus lở mồm long móng serotype A, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
BỘ MÔN CÔNG NGHỆ SINH HỌC
Tiểu luận:
Sinh viên thực hiện : Lê Hoàng Lâm
MSSV : 06126069
GVHD : PGS.TS Nguyễn Ngọc Hải
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
Nước ta là một nước có nền nông nghiệp phát triển. Trong đó ngành chăn nuôi
đóng một vài trò quan trọng trong cơ cấu kinh tế của nền nông nghiệp. Giai đoạn 2001-
2006, ngành chăn nuôi có mức tăng trưởng bình quân 7-8%/năm; năm 2007 chỉ đạt 4,6%
và năm 2008 đạt 6%.Theo số liệu thống kê 01.10.2008, Việt Nam có gần 2,90 triệu con
trâu; 6,34 triệu con bò; 26,701 triệu con lợn; 247,320 triệu con gia cầm; 1,48 triệu con dê,
cừu; 121 ngàn con ngựa. Tỷ trọng ngành chăn nuôi trong Nông nghiệp đạt 20-
24,5% giai đoạn 2001-2006, năm 2007 đạt 24,4% và năm 2008 đạt 27%. Bên cạnh đó
do vị trí địa lí , Việt Nam nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới, độ ẩm cao là điều kiện thuận
lợi cho một số dịch bệnh phát triển.
Trong số một số bệnh thường gặp, chúng tôi đặc biệt chú ý đến bệnh lở mồm long
móng. Đây là một bệnh thường xảy ra trên đàn vât nuôi gây thiệt hại to lớn đối với nền
kinh tế nước ta.
Trâu bò bị bệnh lở mồm long móng thì phải nghỉ cày kéo, ảnh hưởng đến thời vụ
gieo trồng. Khi khỏi bệnh phải nghỉ hàng tháng mới lấy lại sức.Những con bị long móng
phải đi khập khễnh 2- 3 tháng, có khi thành tật, phải giết thịt.Do bệnh tích của bệnh lở
mồm long móng thể hiện ở miệng, ở vùng móng và ở vùng vú .Khi gia súc bị bệnh thì
núm vú, bầu vú bị sưng, da xung quanh có mụn đỏ và đau, 2- 6 ngày mụn vỡ tạo thành
vết loét dễ gây viêm vú nhiễm trùng.
Bệnh do virus thuộc giống Aphthovirus, họ Picornaviridae có 7 type virus gây
bệnh lở mồm long móng: O, A, C, S.A.T–1, S.A.T- 2, S.A.T- 3 và ASIA-1và hơn 60
subtype. Hiện nay ở nước ta có 2 type gây bệnh là A, O. Đây là bệnh truyền nhiễm cấp
tính lây lan rất nhanh và rất mạnh, rộng cho nhiều loài gia súc, loài nhai lại, heo và
người.Các type virus lở mồm long móng phân bố không đều trên thế giới: các type SAT
thường ở khu vực châu Phi, type O và A ở khu vực Châu Á,Viễn Đông, Nam Mỹ. Type
C ít hơn chỉ có ở khu vực Ấn Độ và Type Asia1 chỉ có ở khu vực Nam Á. Các chủng
virus lở mồm long móng biến đổi rất nhiều và do sự phân bố rộng, phức tạp của chúng
nên thường gặp nhiều khó khăn trong việc xác định nguồn gốc lây lan của chúng.
Vì vậy, để kiểm soát dịch bệnh lở mồm long móng, tránh việc lây lan bệnh trên
diện rộng thì nhất thiết phải sử dụng những loại vacxin thích hợp cho đàn vật nuôi.
Chính bởi vì lí do trên, nên chúng tôi thực hiện tiểu luận “ Cây sinh dòng virus lở mồm
long móng SEROTYPE A”. Mục đích của tiểu luận giúp chúng ta có cái nhìn tổng thể về
virus lở mồm long móng serotype A, giúp các nhà quản lí có kế hoạch phòng chống dịch
bệnh một cách hiệu quả ngay từ khi mới bùng phát.
2
PHẦN II:TỔNG QUAN
2.1.Bệnh lở mồm long móng
2.1.1. Nguyên nhân:
Do virus thuộc giống Aphthovirus, họ Picornaviridae có 7 type virus gây bệnh lở
mồm long móng: O, A, C, S.A.T–1, S.A.T- 2, S.A.T- 3 và ASIA-1. Hiện nay ở nước ta
có 2 type gây bệnh là A, O và Asia-1.
2.1.2 Sức đề kháng của virus
- Virus có sức đề kháng mạnh. Ở 600C tồn tại 5-15 phút, ở 1000C virus sẽ chết,
từ 0-40C tồn tại 425 ngày, trong đất ẩm virus sống hàng năm, trong thịt ướp lạnh virus
tồn tại khá lâu trong phân virus tồn tại 7 ngày, nước tiểu virus tồn tại 39 ngày.
- Virus dễ bị tiêu diệt bởi các loại thuốc sát trùng của công ty ANOVA như: NOVA-
MC.A30, NOVACIDE, NOVADINE, NOVASEPT, NOVAKON và các loại khác như:
NaOH 1% diệt virus từ 1-10 phút, formol 2%, nước vôi từ 5-10%.
2.1.3. Phương thức truyền lây
- Bệnh lây qua đường tiêu hóa, đường hô hấp và sinh dục là đường xâm nhập phụ.
Sự truyền bệnh trực tiếp do nuôi nhốt chung, chăn thả chung… hoặc lây gián tiếp qua
thức ăn, nước uống, dụng cụ chăn nuôi mang mầm bệnh, người, phương tiện vận chuyển.
- Loài mắc bệnh: Trâu bò mắc bệnh nhiều nhất, rồi đến các loài sau: heo, dê cừu, thú
hoang dã… Bệnh có thể lây qua cho người, các loài một móng, ngựa, gia cầm không mắc
bệnh này.
2.1.4. Triệu chứng
Thời gian nung bệnh từ 2-7 ngày, trung bình là 3-4 ngày, gồm 3 thể bệnh
2.1.4.1. Thể thông thường
- Bệnh hay gặp ở vùng nhiệt đới, thú ủ rũ, lông dựng, da mũi khô, thú sốt cao 40-
41 0C kéo dài 3 ngày.
- Xuất hiện các mụn nước ở da, vành móng kẻ chân, lưỡi, vú làm thú kém ăn,
nhai khó khăn.
3
- Ở miệng: lưỡi có mụn to ở đầu lưỡi gốc lưỡi ở hai bên lưỡi, xoang trong miệng
trong má, lỗ chân răng, môi có mụn lấm tấm bằng hạt ké, hạt bắp. Sau đó mụn vỡ và tạo
thành các vết loét đáy nhỏ và phủ màu xám. Nước dãi chảy nhiều như bọt xà phòng.
- Ở mũi: niêm mạc có mụn nước, đặt biệt là vành mũi có mụn loét, nước mũi lúc
đầu trong sau đục dần.
- Ở chân, kẽ móng có mụn nước từ trước ra sau, mụn vỡ làm long móng.
- Ngoài da : xuất hiện các mụn loét ở vùng da mỏng như bụng, bẹn, vú, ở đầu
núm vú … Thú giảm sản lượng sữa, sau sữa đổi thành màu vàng, vắt sữa khó gây viêm
vú.
- Sau khi hàng loạt mụn nước vỡ dần sẽ dẫn đến nhiễm trùng máu, nhiễm
trùng da, thú sốt cao, suy nhược dần.
2.1.4.2. Thể biến chứng
Những biến chứng xảy ra khi điều kiện vệ sinh, chăm sóc kém làm mụn vỡ dẫn
đến nhiễm trùng, chân bị long móng, thối móng, thối xương làm thú què. Vú thì bị viêm
tắt sữa. Các mụn khác vỡ sẽ gây nhiễm vi khuẩn kế phát, bại huyết.
Bệnh lỡ mồm long móng ghép với các bệnh ký sinh trùng hay vi khuẩn khác có
sẵn trong máu (tiêm mao trùng, lê dạng trùng...) có thể làm con vật mau chóng chết.
2.1.4.3. Thể ác tính
Trên bê nghé ngoài triệu chứng sốt cao, thú bị tiêu chảy và chết đột ngột trước khi
xuất hiện các mụn nước ở thượng bì do viêm ruột cấp tính, viêm phổi cấp hoặc viêm cơ
tim cấp tính.
2.1.5. Bệnh tích
Chủ yếu ở đường tiêu hóa như miệng có các vết loét ở lưỡi, lỗ chân răng, hầu,
thực quản, dạ dày… Ở đường hô hấp gây viêm phế quản. Bên trong phủ tạng: tim bị viêm
cấp, van tim bị sùi hoặc loét, lách bị sưng đen, niêm mạc ruột non ruột già xuất huyết
điểm, long móng, rụng xương bàn chân. Khi khỏi bệnh thì ở các vết loét sẽ để lại sẹo.
4
(1) (2) (3)
(4) (5) (6)
Hình 1.1: Một số hình ảnh triệu chứng, bệnh tích FMD trên bò: (1) Miệng chảy nhiều
nước bọt, (2)(3) Vết loét ở lưỡi, (4) Vết loét ở móng (5) Vết loét ở móng bò, (6)) miệng
loét ở lưỡi và môi, nưới răng.
2.1.6. Phòng bệnh
- Khi phát hiện dịch phải khai báo ngay với các cơ quan thú y và chính quyền địa
phương, cách ly thú bệnh, tránh tiếp xúc với thú khỏe và các loài thú khác
5
- Phòng bệnh bằng vệ sinh là rất quan trọng, thường xuyên sát trùng chuồng trại,
dụng cụ chăn nuôi, bãi chăn thả, bằng các loại thuốc sát trùng của ANOVA như: NOVA-
MC.A30, NOVACIDE, NOVASEPT, NOVADINE, NOVAKON.
- Khi xảy ra bệnh phải xử lý thật kỹ toàn bộ chuồng trại, dụng cụ chăn nuôi bằng
các loại thuốc sát trùng, các gia súc mắc bệnh phải tích cực điều trị phụ nhiễm và tránh
lây lan bệnh, xác chết phải được xử lý theo các quy định của ngành thú y. Không được
phép bán chạy hoặc tự ý giết mổ bán thịt các gia súc mắc bệnh.
- Định kỳ tiêm phòng bệnh lỡ mồm long móng bằng vaccin (1 năm tiêm 1-2 lần
tùy theo vaccin). Vaccin dùng nên lựa chọn vaccin đa giá có 2 type O và A
- Lịch chủng ngừa: Chủng ngừa lần đầu vào lúc 2 tuần tuổi đối với bê nghé từ mẹ
chưa tiêm phòng và 50-70 ngày trên bê nghé từ mẹ đã được tiêm phòng bệnh. Sau 3-4
tuần thì tiêm lại lần 2 để nâng cao miễn dịch. Chủng ngừa định kỳ 6 tháng một lần.
2.1.7. Điều trị
Việc điều trị thường không mang kết quả tốt vì là nguồn bệnh sau này sẽ ảnh hưởng đến
các đàn heo nuôi kế tiếp. Có thể điều trị các triệu chứng và tăng sức đề kháng cho heo
như sau:
- Tiêu độc chuồng trại và xung quanh hàng ngày bằng các lọai thuốc sát trùng như
NOVADINE, NOVACIDE, NOVASEPT và liên tục cho đến 2 tuần sau khi gia súc được
điều trị khỏi bệnh.
- Điều trị các vết thương ở miệng: thoa bằng dung dịch NOVADINE hoặc dùng
chanh, khế thoa lên các mụn nước ở lưỡi, môi, nướu răng, mỗi ngày thoa 3-4 lần cho đến
khi hết mụn nước.
- Trong bệnh lỡ mồm long móng chủ yếu là điều trị triệu chứng và kết hợp sử
dụng kháng sinh để tránh nhiễm vi khuẩn kế phát. Sử dụng một trong các sản phẩm sau:
+ NOVA-NORCINE: tiêm bắp 1ml/20kg thể trọng, ngày 1 lần, 4-5 ngày
liên tục.
+ NOVA-GENTASONE 10%: tiêm bắp 1ml/20kg thể trọng, ngày 1 lần,
trong 3-4 ngày liên tục.
6
+ NOVASONE: tiêm bắp 1ml/12-15kg thể trọng, ngày 1 lần, trong 3-4 ngày
liên tục.
+ NOVA-TETRA LA: tiêm bắp 1ml/20kg thể trọng, 2 ngày tiêm 1 lần.
+Sử dụng NOVA PREDNI-C để kháng viêm hạ sốt tiêm bắp liều 1ml/25-
30kg thể trọng, dùng cho đến khi hết triệu chứng bệnh. Kết hợp sử dụng NOVA-
B.COMPLEX, NOVA-ATP COMPLEX, NOVASAL để tăng sức đề kháng bệnh và mau
hồi phục.
2.2.CẤU TRÚC GENOME CỦA VIRUS LỞ MỒM LONG MÓNG (FMDV)
Bộ gen của FMDV là ARN đơn chuỗi (+) gồm 8.5kb, tương ứng với 2,6.106 (dal)
có hệ số lắng 146S. Vỏ capsid gồm 4 loại protein vỏ: VP1,VP2, VP3, VP4, mỗi loại gồm
60 copy. VP1 có đặc tính sinh miễn dịch. Genome FMDV gồm 3 phần: Vùng 5’ không
dịch mã (5’ UTR- Untranslated Region) mang một đoạn poly C, vùng mã hóa (coding
region), vùng 3’ không dịch mã (3’UTR) và vùng không tương đồng (heteropolymeric)
và một đuôi poly(A) cần thiết cho sự sao chép virus.
7
Toàn bộ genome của FMDV mã hóa cho một protein đơn. Sau khi dịch mã,
protein này được phân cắt thành 4 sản phẩm sơ cấp: Amino terminal L protease, phân cắt
ở đầu cuối cacboxyl, P1-2A, tiền chất của protein vỏ; sẽ trải qua giai đoạn polyproteinsau
dịch mã với sự tham gia của các protease virus để tạo 1 promoter. 5 copy của promoter sẽ
sắp xếp thành một pentamer. 12 pentamer sau đó sẽ sắp xếp với RNA virus để tạo thành
một virion. 2B2C ,P3 được phân cắt để tạo thành protein sao chép hoặc protein không
cấu trúc: 3A, 3B, 3C, và 3D, polymerase RNA phụ thuộc RNA.
Việc phân cắt các polyprotein ban đầu đều có sự tham gia của các protease do
virus mã hóa, sự phân cắt này diễn ra cực kì nhanh chóng.
Việc chuẩn đoán bệnh FMD được thực hiện theo các phương pháp chuẩn hóa
được quy định bởi tổ chức dịch tễ thế giới OIE (Office International des Epizooties). Các
phương pháp chuẩn đoán bao gồm: Xác định tác nhân gây bệnh ( phân lập, ELISA, xác
định acid nhân virus..). Trong mục đích chuẩn đoán tác nhân gây bệnh, loại mẫu tốt nhất
là mẫu biểu mô tại vùng mụn nước chưa bị vỡ hoặc chỉ mới bị vỡ. Mẫu phải được bảo
quản cẩn thận trong dung dịch glycerol pha với dung dịch đệm photphat pH 7,2-7,6 và
kháng sinh; mẫu được giữ trong điều kiện lạnh để vận chuyển về phòng thí nghiệm, tốt
nhất là giữ đông lạnh ở -70oC
2.3.RT-PCR
RT - PCR là phản ứng sinh tổng hợp DNA trên khuôn mẫu RNA, do một DNA
polymerase là reverse transcriptase (RT enzyme) xúc tác.
Tổng hợp cDNA (complementary DNA) trên khuôn RNA gồm ba bước :
- Bước 1: Chiết xuất RNA tổng số, trong đó có RNA của virus.
- Bước 2: Tổng hợp sợi cDNA thứ nhất nhờ reverse transcriptase. Tùy thuộc vào
mục đích thí nghiệm, primer để tổng hợp sợi DNA đầu tiên có thể được lai chuyên
biệt với một gen đích hay có thể kết hợp với toàn RNA. Có ba loại primer có thể dùng
trong tổng hợp cDNA.
(1) Oligo (dT): kết hợp với đuôi poly A của mRNA của động vật hữu nhũ.
(2) Primer chuyên biệt với trình tự đã chọn trên RNA đích.
(3) Random hexanucleotide: có thể khởi đầu sự tổng hợp cDNA ở nhiều điểm trên
RNA khuôn mẫu tạo ra nhiều đoạn bản sao của toàn phân tử RNA. Chúng hữu
dụng khi RNA đích là quá dài hay chứa quá nhiều cấu trúc bậc hai đến nỗi sự
tổng hợp cDNA không bắt đầu hiệu quả bởi oligo (dT) hay primer chuyên biệt. Trong
hầu hết trường hợp, mục đích của những nhà nghiên cứu là tạo cDNA ban đầu dài và
chứa nhiều thành phần của phân tử bổ sung với trình tự RNA đích. Do đó primer chuyên
8
biệt là lựa chọn tốt nhất. Tiếp đến là oligo (dT) cũng tốt cho sự lựa chọn. Random
hexamer không chuyên biệt và tạo ra những phân tử cDNA dài, ngắn khác nhau được sử
dụng khi những phương pháp kia không hiệu quả.
- Nhân sợi cDNA thứ nhất lên nhiều bản bằng PCR. Giai đoạn này gồm có 3 bước như
sau:
+ Denature (biến tính): Chuyển dây đôi thành dây đơn
+ Annealing (bắt cặp): Primer gắn vào vị trí trên dây khuôn mẫu có mã đối
xứng với nó.
+ Extension (kéo dài): Kéo dài chuỗi mới nhờ enzyme polymerase.
Ba giai đoạn này lặp lại nhiều lần, để tạo nhiều sản phẩm khuếch đại. Ba giai
đoạn này xảy ra trong điều kiện nhiệt độ khác nhau (ví dụ: 94oC, 55oC, 72oC) với sự trợ
giúp của enzyme polymerase. Sự lặp lại theo chu kỳ thường xảy ra khoảng 30 lần để làm
tăng lượng sản phẩm. Độ dài của sản phẩm PCR tùy thuộc vào số đoạn và chiều dài của
primer trong phản ứng, điều kiện chất buffer, nhiệt độ bắt cặp của primer.
Reverse transcriptase, là một DNA polymerase phụ thuộc vào RNA làm
khuôn mẫu. Hiện có hai loại Reverse transcriptase được giới thiệu trên thị trường :
- AMV (Avian myeloblastosis virus) Reverse Transcriptase.
- Mo - MLV Reverse Transcriptase (Moloney murine leukemia virus).
Mo - MLV Reverse Transcriptase đợc dùng nhiều hơn đối với thực vật. Để tổng
hợp DNA cần một đoạn primer gắn trên mẫu RNA làm chỗ khởi động.
Chú ý, khi làm việc với RNA cần cẩn thận để tạo môi trường không có
ribonuclease. Ribonuclease hay RNAse có thể ở mọi nơi. RNAse rất bền và khó bị bất
hoạt. Cần duy trì môi trường không có RNAse từ giai đoạn tinh sạch RNA cho đến suốt
quá trình phân tích.
2.4. PHƯƠNG PHÁP GIẢI TRÌNH TỰ
Hiện nay, với trình độ khoa học ngày càng phát triển, phương pháp xác định trình
tự nucleotide ra đời đóng vai trò quan trọng trong nghiên cứu cũng như ứng dụng trong
thực tế. Hai phương pháp xác định trình tự chính là phương pháp hoá học của Maxam
Gilbert (1977) và phương pháp enzyme học của Sanger và cộng sự (1977). Dù rất khác
nhau về nguyên tắc, hai phương pháp này có một số điểm chung: hình thành một tập hợp
nhiều oligonucleotide có chiều dài khác nhau, mỗi oligonucleotide có xác suất xuất
hiện bằng nhau trong phản ứng. Các trình tự này sau đó được phân tách dựa vào kích
thước bằng phương pháp điện di trên gel polyacrylamide có khả năng phân tách hai
trình tự chỉ cách nhau 1 nucleotide. Kết quả được đọc trên bảng phóng xạ tự ghi hoặc
nhờ một máy dò tự động.
9
2.4.1.Nguyên tắc hóa học : Phương pháp Maxam và Gilbert
Phương pháp này dựa vào sự thủy giải đặc trong phân tử DNA cần xác định
trình tự bằng phương pháp hoá học.
Trước hết các phân tử DNA đợc đánh dấu bằng 32 chia thành 5 phân đoạn, mỗi
phân đoạn chịu một xử lý hoá học chuyên biệt có khả năng làm biến đổi đặc trong
một loại nucleotide và sau đó cắt phân tử DNA ngay nucleotide ấy. Năm nhóm
nucleotide bị tác động là: G, A, C, G+A, T+C. Kết quả của các xử lý hoá học là sự hình
thành năm tập hợp nucleotide, các oligonucleotide trong một tập hợp có kích thước
khác nhau nhưng đều chấm dứt tại cùng một loại nucleotide. Cuối cùng năm
phân đoạn trên được đem phân tách trên gel polyacrylamide. Vị trí của các
oligonucleotide trên gel tương ứng với kích thước của chúng và đuợc phát hiện nhờ
đầu có đánh dấu phóng xạ. Kết quả được đọc trên bảng phóng xạ tự ghi.
2.4.2. Phương pháp enzyme học thông qua việc sử dụng các
dideoxynucleotide của Sanger.
Phương pháp này dựa vào sự tổng hợp nhờ enzyme DNA polymerase mạch bổ
sung cho trình tự DNA mạch đơn cần xác định. Đặc trưng của phương pháp là ngoài bốn
loại nucleotide thông thường còn sử dụng thêm bốn loại dideoxynucleotide là
những deoxynucleotide trong đó nhóm 3’OH được thay thế bằng H. Điều này khiến các
dideoxynucleotide không còn khả năng hình thành các nối phosphodiester và do đó sẽ
làm ngừng quá trình tổng hợp.
Trình tự DNA cần xác định cần phải được tạo dòng trong một vector mạch đơn
(phage M13). DNA polymerase sử dụng có thể là đoạn Klenow của DNA polymerase I,
Taq polymerase hay Sequanase. Sự tổng hợp mạch mới bắt đầu bằng từ một mồi bắt cặp
với một trình tự chuyên biệt trên phage M13, với sự hiện diện của bốn loại
nucleotide trong đó một loại được đánh dấu đồng vị phóng xạ (35S). Phản ứng tổng hợp
được tiến hành trong bốn phân đoạn riêng. Người ta lần lượt cho vào mỗi phân đoạn
một trong bốn loại dideoxynucleotide với hàm lượng rất nhỏ. Do hàm lượng thấp nên
thỉnh thoảng mới có một dideoxynucleotide được sử dụng vào phản ứng tổng hợp một
olidonucleotide và lập tức sự tổng hợp oligonucleotide đó ngừng lại. Tính xác suất thì
trong mỗi phân đoạn sẽ có mặt tất cả các cỡ oligonucleotide ứng với tất cả các nucleotide
cùng loại hiện diện trên trình tự DNA. Ví dụ: nếu trình tự DNA cần xác định là
AATCGATAGGCTTGCATG thì trong phân đoạn có mặt dideoxynucleotide ddC sẽ có
sự tổng hợp các oligonucleotide sau:
AATC
AATCGATAGGC
AATCGATAGGCTTGC
Sau đó bốn phản ứng tổng hợp sẽ được đem phân tách trên gel polyacrylamide và
kết quả được đọc trên bản phóng xạ tự ghi.
10
2.4.3.Giải trình tự bằng máy đọc tự động
Hiện nay, đã có những phương pháp cải biên từ phương pháp của Sanger như
phương pháp giải trình tự bằng máy tự động qua cloning và trực tiếp từ sản
phẩm PCR. Ở đây, chúng tôi tiến hành giải trình tự trực tiếp từ sản phẩm PCR bằng máy
đọc trình tự tự động ABI PRISM 3100 của công ty AB (Applied Bioscience). Máy
hoạt động dựa trên nguyên tắc của Sanger nhưng có một số cải biên. Trong kỹ thuật này
người ta không đánh dấu bằng các đồng vị phóng xạ mà bằng hoá chất – các
fluochrome. Mỗi loại dideoxynucleotide được đánh dấu bằng một fluochrome có màu
khác nhau. Như vậy, tất cả các oligonucleotide cùng chấm dứt tại một loại
dideoxynucleotide sẽ có cùng một màu. Sau khi điện di trên gel polyacrlamide, kết
quả sẽ được đọc qua một hệ thống vi tính.
Trước hết, đoạn DNA cần xác định trình tự được khuếch đại bằng phương pháp
PCR. Sau đó hai mạch của phân tử DNA đựợc tách rời nhau. Mỗi mạch được bắt cặp bởi
một mồi (có thể là mồi dùng cho phản ứng PCR hay một mồi nằm bên trong đoạn DNA).
Phản ứng tổng hợp xảy ra tương tự như trong các phương pháp enzyme học sử dụng
dideoxynucleotide. Phương pháp đọc trình tự trực tiếp từ sản phẩm PCR chỉ sử dụng khi
vùng cần xác định trình tự đã biết trớc và ứng dụng chủ yếu là nhằm phát hiện nhanh
một đột biến điểm.
PHẦN III:VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP
3.1.Vật liệu
Trong nghiên cứu này, chúng tôi nghiên cứu trên 82 chủng virus type A trong đó
có 80 chủng được phân lập và phục hồi từ những ổ dịch khác nhau trên 15 bang của Ấn
Độ từ 1984-2000 và 2 chủng đã có vaccine IND/490/97 và A10-Indian Vaccine Strain
(A10-IVS) . Những chủng này vẫn được lưu giữ tại kho dữ liệu quốc gia của Ấn Độ về
FMDV
3.2.Phương pháp
Quy trình chung cho quá trình xây dựng cây sinh dòng của 82 chủng FMDV
11
3.2.1. Nuôi virus-và thu hoạch tế bào
82 chủng virus được cấy chuyền 3-5 lần trong môi trường tế bào một lớp BHK-
21(Baby hamster kidney cell line ) . Ta tiến hành thu các tế bào nhiễm bệnh nổi lên trên
mặt môi trường đem cất ở 70oC trước khi sử dụng
3.2.2.Li trích RNA tổng số
RNA tổng số được ly trích bằng bộ kít li trích RNA (Qiagen)
3.2.3. Chạy RT-PCR và giải trình tự
Phản ứng reverse transcriptase (RT) tạo cDNA
- Thành phần phản ứng RT:
• Primer (NK61,5’GACATGTCCTCCTGCATCTG-3’) 20pmol
• AMV Reverse Transcriptase 1 µl
• RNA tổng số 10 µl
• Hỗn hợp phản ứng cuối cùng 20 µl
Hỗn hợp phản ứng được ủ tại 48oC trong 1h để tổng hợp cDNA. Tiếp theo ủ tại 95oC
trong 5 phút để bất hoạt enzym.
Sau đó chạy phản ứng PCR khuếch đại các cDNA vừa mới tạo thành từ phản ứng
Reverse Transcriptase
Phản ứng khuếch đại PCR của những cDNA này được tiến hành sử dụng Hotstar
PCR kit(Qiagen) và 20 pmol của mỗi primer( NK61 và
12
pA-1C562,5’TACCAAATTACACACGGGAA) theo hướng dẫn được cung cấp. Phản
ứng được thực hiện theo chu trình nhiệt: chu kỳ đầu tiên biến tính tại 95oC trong 15 phút
theo sau bởi 35 chu kỳ theo chu trình: biến tính tại 94oC trong 1 phút, bắt cặp tại 55oC
trong 1 phút, kéo dài tại 72oC trong 1.5 phút. C