Tiểu luận Chủ trương, đường lối đổi mới toàn diện đất nước được đề ra trong bối cảnh như thế nào và đâu là nhân tố quyết định? Thực chất vấn đề đổi mới tư duy đối ngoại là gì - Những bài học nào được rút ra cho ngoại giao Việt Nam sau đổi mới

Sau Đại hội Đảng VI (tháng 12-1986) khi Đảng ta đề ra chủ trương đổi mới toàn diện, trước hết là đổi mới tư duy đối ngo ại, Đảng và nhân dân ta đã đạt được những thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử trên con đường xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc XHCN. Trong Báo cáo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX, Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh nêu rõ: "Vị thế nước ta trên trường quốc tế không ngừng được nâng cao. Sức mạnh tổng hợp của quốc gia đã tăng lên rất nhiều, tạo ra thế và lực mới cho đất nước tiếp tục đi lên với triển vọng tốt đẹp". Về đối ngoại: Sau 20 năm tiến hành sự nghiệp đổi m ới với chủ trương phát triển và nâng cao đường lối đối ngoại c ủa ta thành đường lối độc lập tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, làm cho đất nước khởi sắc về mọi m ặt. Cụ thể, trong lĩnh vực ngoại giao đã có nhiều phát triển mới, nổi lên là ba sự kiện trong năm 1995: bình thường hóa quan hệ với Mỹ (11-7-1995); ký Hiệp định khung hợp tác với Liên minh châu Âu (17-7-1995) và trở thành thành viên chính thức của Hiệp hội các nước Đông - Nam Á - ASEAN (28-7-1995).

pdf18 trang | Chia sẻ: lvbuiluyen | Lượt xem: 3488 | Lượt tải: 1download
Bạn đang xem nội dung tài liệu Tiểu luận Chủ trương, đường lối đổi mới toàn diện đất nước được đề ra trong bối cảnh như thế nào và đâu là nhân tố quyết định? Thực chất vấn đề đổi mới tư duy đối ngoại là gì - Những bài học nào được rút ra cho ngoại giao Việt Nam sau đổi mới, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Chính sách đối ngoại II Hoàng Thị Thanh Tuyền H33 1 Tiểu luận Chủ trương, đường lối đổi mới toàn diện đất nước được đề ra trong bối cảnh như thế nào và đâu là nhân tố quyết định? Thực chất vấn đề đổi mới tư duy đối ngoại là gì? Những bài học nào được rút ra cho ngoại giao Việt Nam sau đổi mới? Chính sách đối ngoại II Hoàng Thị Thanh Tuyền H33 2 PHẦN MỞ ĐẦU Sau Đại hội Đảng VI (tháng 12-1986) khi Đảng ta đề ra chủ trương đổi mới toàn diện, trước hết là đổi mới tư duy đối ngoại, Đảng và nhân dân ta đã đạt được những thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử trên con đường xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc XHCN. Trong Báo cáo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX, Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh nêu rõ: "Vị thế nước ta trên trường quốc tế không ngừng được nâng cao. Sức mạnh tổng hợp của quốc gia đã tăng lên rất nhiều, tạo ra thế và lực mới cho đất nước tiếp tục đi lên với triển vọng tốt đẹp". Về đối ngoại: Sau 20 năm tiến hành sự nghiệp đổi mới với chủ trương phát triển và nâng cao đường lối đối ngoại của ta thành đường lối độc lập tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, làm cho đất nước khởi sắc về mọi mặt. Cụ thể, trong lĩnh vực ngoại giao đã có nhiều phát triển mới, nổi lên là ba sự kiện trong năm 1995: bình thường hóa quan hệ với Mỹ (11-7-1995); ký Hiệp định khung hợp tác với Liên minh châu Âu (17-7-1995) và trở thành thành viên chính thức của Hiệp hội các nước Đông - Nam Á - ASEAN (28-7-1995). Cho đến nay, sau khi tiến hành đổi mới, nước ta đã có quan hệ ngoại giao đầy đủ với 169 nước, trong đó có tất cả các nước láng giềng và các nước lớn, có quan hệ thương mại với trên 180 nước và vùng lãnh thổ, trở thành thành viên và có những đóng góp quan trọng trong nhiều tổ chức quốc tế và khu vực như ASEAN, ASEM, Chính sách đối ngoại II Hoàng Thị Thanh Tuyền H33 3 APEC.... Chúng ta đã tổ chức tốt nhiều Hội nghị cấp cao lớn như Hội nghị cấp cao Á – Âu, Hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương - APEC 14. Tháng 11/2006, Việt Nam lần đầu tiên tổ chức thành công Hội nghị cấp cao Diễn đàn châu Á - Thái Bình Dương APEC. Vừa qua, Việt Nam được các nước Châu Á nhất trí đề cử làm Ủy viên không thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2008- 2009. Đó là sự thừa nhận của cộng đồng quốc tế về uy tín quốc tế của Việt Nam và về khả năng đóng góp đầy trách nhiệm của Việt Nam trong việc giải quyết các vấn đề an ninh, chính trị quốc tế quan trọng. Tóm lại, “Hai mươi năm qua, Việt Nam đã đạt được những thành tựu nổi bật về đối ngoại, đưa đất nước ra khỏi tình trạng bị bao vây, cô lập, mở rộng hơn bao giờ hết quan hệ quốc tế cả về chính trị lẫn kinh tế, không ngừng nâng cao vị thế ở khu vực và trên thế giới, tạo môi trường thuận lợi cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc1.” Về kinh tế Việt Nam cũng đã đạt được những thành tựu vượt bậc trên hầu hết các lĩnh vực, tạo nên thế và lực mới, và mở ra rất nhiều tiềm năng và cơ hội phát triển cho đất nước . Các chỉ tiêu kinh tế - xã hội liên tiếp tăng qua các năm. Liên tục trong vòng 20 năm, tăng trưởng kinh tế khá cao, GDP tăng bình quân 7% / năm, riêng năm 2005 và 2006 tăng trưởng trên 8%/năm. Đất nước đã chuyển mạnh sang nền kinh tế thị trường và hội nhập có hiệu quả với nền kinh tế thế giới. Chính phủ Việt Nam đang hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường. Cùng với Trung Quốc, Nam Phi, và Vênêzuêla, đầu tháng 5/2007, tổ chức ASEAN đã chính thức ra tuyên bố công nhận Việt Nam là một nền kinh tế thị trường đầy đủ. Theo số liệu của IMF, tổng sản phẩm quốc dân của Việt Nam tăng từ 45 tỷ USD năm 2004 lên hơn 60 tỷ USD năm 2006, kim ngạch xuất khẩu trung bình hàng năm đạt 40 tỷ USD, thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vượt trên 10 tỷ USD. Đến nay, đã có 76 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam với hơn 8.000 dự án và tổng số vốn đăng ký trên 70 tỷ USD, riêng năm 2006 đã thu hút được 10,2 tỷ USD. Việt Nam hiện có quan hệ kinh tế thương mại với hơn 220 quốc gia và nền 1 “Thành tựu trong lĩnh vực đối ngoại qua 20 năm đổi mới”, Vũ Khoan, Báo Nhân Dân ngày 14/1/2005. Chính sách đối ngoại II Hoàng Thị Thanh Tuyền H33 4 kinh tế, kim ngạch xuất khẩu tăng 20%/năm liên tục trong nhiều năm qua. Sự kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng là ngày 7/11/2006, Việt Nam đã là thành viên thứ 150 của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), đánh dấu sự hội nhập hoàn toàn của Việt Nam vào nền kinh tế toàn cầu, mang đến những cơ hội to lớn về thương mại và đầu tư cho nền kinh tế Việt Nam. Đây này thể hiện sự công nhận và tin tưởng của cộng đồng quốc tế đối với những thành tựu đổi mới của Việt Nam. Tình hình chính trị - xã hội Cùng với sự mở rộng các quan hệ đối ngoại và sự phát triển của kinh tế, tình hình chính trị - xã hội của đất nước ngày càng ổn định, an ninh quốc phòng được tăng cường vững chắc hơn. Nền dân chủ không ngừng được củng cố, quyền làm chủ của nhân dân ngày càng được phát huy. Những thành tựu kinh tế chung của đất nước đã góp phần cải thiện đời sống các tầng lớp nhân dân. Có thể nói, công cuộc đổi mới đã làm cho vị thế nước ta trên trường quốc tế không ngừng được nâng cao và đưa nước ta trở thành một người bạn và là một đối tác tin cậy của nhân dân tất cả các nước. Sau 20 năm tiến hành công cuộc đổi mới trên mọi mặt: chính trị, kinh tế, xã hội..., đến nay, Việt Nam đã từng bước vượt qua các thử thách và khó khăn, có đủ cơ sở để khẳng định rằng đổi mới là sự lựa chọn đúng đắn, đã đặt Việt Nam vào quỹ đạo phát triển mới, phù hợp với xu thế của thời đại và với mong muốn của nhân dân. Sự hưởng ứng đường lối đổi mới ngày càng sâu rộng và tự giác của nhân dân, khả năng tiếp cận và hội nhập một cách có hiệu quả của đất nước vào đời sống của cộng đồng quốc tế cùng với những kết quả to lớn và toàn diện mà đổi mới mang lại là những bằng chứng thuyết phục về tính tất yếu lịch sử của quá trình đổi mới ở Việt Nam. Trong quá trình nhìn nhận, đánh giá những thành tựu của Việt Nam sau 20 năm đổi mới, còn rất nhiều những câu hỏi được đặt ra như: Chủ trương, đường lối đổi mới toàn diện đất nước được đề ra trong bối cảnh như thế nào và đâu là nhân tố quyết định? Thực chất vấn đề đổi mới tư duy đối ngoại là gì? Những bài học nào được rút ra cho ngoại giao Việt Nam sau đổi mới? Trong phần tiếp theo của bài viết, chúng ta sẽ lần lượt đi vào tìm hiểu và giải Chính sách đối ngoại II Hoàng Thị Thanh Tuyền H33 5 thích từng câu hỏi được đặt ra ở trên để có cái nhìn sâu sắc và tổng quát hơn về vấn đề này. Do những hạn chế về mặt thời gian và tài liệu tham khảo, bài viết chắc chắc không tránh khỏi những thiếu sót, em rất mong nhận được sự nhận xét góp ý của các thầy cô giáo bộ môn để bài viết được hoàn chỉnh hơn. Em xin chân thành cảm ơn! PHẦN NỘI DUNG CHÍNH I. “Đổi mới hay là chết”2- Vấn đề chính của chính sách đối ngoại của Việt Nam trong giai đoạn từ 1986 đến nay. 1. Xu hướng hòa bình ổn định trên thế giới ngày càng phát triển. Cuộc khủng hoảng trầm trọng của chủ nghĩa tư bản kéo dài trong suốt những năm 70 đã đưa đến giai đoạn mới của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật. Giai đoạn mới này đang thúc đẩy một cuộc chạy đua kinh tế toàn cầu và lịch sử. Những thách thức to lớn về kinh tế trở thành những thách thức lớn về an ninh, chính trị và quốc phòng của tất cả các nước lớn và nhỏ trên thế giới. Xu thế toàn cầu hóa và tự do hóa thương mại ngày càng diễn ra sâu rộng và quyết liệt trong quá trình phát triển kinh tế của mọi quốc gia, làm cho nền kinh tế của các quốc gia ràng buộc lẫn nhau ngày một chặt chẽ hơn. Dưới tác động của xu thế này, không một quốc gia nào có thể độc lập giải quyết mọi vấn đề của mình như phát triển kinh tế, khoa học công nghệ, bảo vệ môi sinh.... Xu thế mới của thời đại là nguyên nhân sâu xa dẫn đến sự điều chỉnh chiến lược của các nước lớn, trong đó đặc biệt ưu tiên phát triển kinh tế, kể cả những nước có tiềm lực cũng đều phải giảm chạy đua vũ trang và chi phí quân sự, tập trung giải quyết nội bộ nhằm tạo ra một nền kinh tế phát triển cao vào cuối thế kỷ này. Đáng chú ý nhất là Xô-Mỹ, từ năm 1985, hai nước này đã giảm chạy đua vũ trang để tập trung sức lực vào giải quyết khó khăn kinh tế, tạo khả năng tốt nhất để có thể thắng trong cuộc chạy đua về kinh tế. Các cuộc gặp cấp cao Xô-Mỹ đánh dấu bước 2 Câu nói nổi tiếng của cựu Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt nam Nguyễn Văn Linh trong Đại Hội VI (1986) của Đảng. Chính sách đối ngoại II Hoàng Thị Thanh Tuyền H33 6 chuyển biến quan trọng từ Chiến tranh lạnh chuyển dần sang đấu tranh và hợp tác trong cùng tồn tại hòa bình. Chiến tranh lạnh kết thúc với sự sụp đổ của Liên Xô, trật tự hai cực không còn, ý thức hệ không còn là chuẩn mực trong tư duy tập hợp lực lượng. Các dân tộc nâng cao ý thức tự chủ, tự lực tự cường, kiên quyết đấu tranh chống lại sự áp đặt và can thiệp của các thế lực bên ngoài vì hòa bình và phát triển; Các nước XHCN, các đảng cộng sản và công nhân, các lực lượng cách mạng, tiến bộ khác trên thế giới kiên trì chống các thế lực thù địch và phản động, kiên trì lý tưởng XHCN, phấn đấu cho dân sinh, dân chủ, vì một xã hội mới tốt đẹp, một cuộc sống hòa bình độc lập tự do ấm no hạnh phúc; Các nước có chế độ chính trị xã hội khác nhau vừa hợp tác vừa đấu tranh trong cùng tồn tại hòa bình. Việc tập hợp lực lượng trên trường quốc tế cũng không dựa trên ý thức hệ như trước kia nữa mà rất đa dạng, phức tạp, tùy vấn đề, từng hoàn cảnh cụ thể, căn cứ vào lợi ích của từng quốc gia, dân tộc Những thay đổi sâu sắc của nền chính trị quốc tế, nhất là xu thế toàn cầu hóa và sự gia tăng ảnh hưởng của các quyền lực đa quốc gia đòi hỏi chúng ta phải có tư duy đối ngoại mới. 2. Đông Nam Á- xu hướng hợp tác hòa bình, cùng phát triển. Từ sau chiến tranh thế giới thứ hai, lịch sử các nước Đông Nam Á có những bước phát triển thăng trầm do những mâu thuẫn nội bộ và tác động của tình hình thế giới. Cho đến khoảng giữa thập niên 60, trong bối cảnh quốc tế của chiến tranh lạnh thì sự ra đời của ASEAN là một bước phát triển quan trọng nhằm thiết lập hàng rào bảo vệ an ninh của 5 nước trong Đông Nam Á. Giai đoạn 9 năm đầu 1967-1975 là giai đoạn thử thách sự tin cậy giữa các nước thành viên để giải quyết những xung đột trước đó như: tranh châp Malaixia và PhiLip Pin, Indonexia và Xinggapo. Cuối thập kỉ 70 đến giữa thập kỉ 80 của thế kỉ XX, tình hình giữa 2 nhóm nước trong khu vực đó là nhóm nước ASEAN và ba nước Đông Dương căng thẳng do sự kích động can thiệp của các nước lớn khi Việt Nam đưa quân vào giúp đỡ nhân dân Campuchia lật đổ chế độ Polpot. Tuy nhiên, do tác động của xu thế hòa bình, hợp tác Chính sách đối ngoại II Hoàng Thị Thanh Tuyền H33 7 ngày càng phát triển trên thế giới giữa những năm 80, tình hình khu vực Đông Nam Á cũng dần dần hoà dịu. ASEAN bắt đầu đối thoại với 3 nước Đông Dương nhất là Việt Nam, để cùng tìm giải pháp giải quyết vấn đề Campuchia trong hòa bình. Có thể nói, tại Đông Á đối đầu chính trị lùi bước nhường chỗ cho đối thoại và hợp tác, xích lại gần nhau thông qua tăng cường quan hệ kinh tế đa phương giữa hầu hết các thành viên trong khu vực. 3. Tình hình trong nước. Sau khi giải phóng miền Nam và thống nhất Tổ quốc, nước ta vẫn còn phải đối mặt với nhiều khó khăn do chiến tranh gây ra. Thêm vào đó, do những sai lầm chủ quan, duy ý chí, nóng vội, chúng ta đã lâm vào một cuộc khủng hoảng kinh tế - xã hội và bị bao vây cấm vận về kinh tế, chính trị: chỉ tham gia khối SEV, lạm phát cao, thiếu hụt lương thực,… Cuộc khủng hoảng kinh tế-xã hội nước ta lên tới đỉnh cao. Sau hai kế hoạch 5 năm xây dựng và phát triển kinh tế theo mô hình cũ, nền kinh tế Việt Nam rơi vào tình trạng khủng hoảng: Quan hệ sản xuất chưa phù hợp với tính chất và trình độ phát triển của lực lượng sản xuất. Kinh tế tăng trưởng thấp, nếu tính chung từ năm 1976 đến năm 1985, tổng sản phẩm xã hội tăng 50,5%, bình quân mỗi năm tăng 4,6 %. Thu nhập quốc dân tăng 38,8 %, bình quân tăng 3,7%/năm. Sản xuất trong nước không đáp ứng đủ nhu cầu tiêu dùng của nhân dân. Toàn bộ quỹ tích lũy và một phần tiêu dùng phải dựa vào nguồn nước ngoài. Nhà nước không những phải nhập các mặt hàng quan trọng cho sản xuất mà còn phải nhập hàng tiêu dùng, kể cả những loại hàng hóa lẽ ra sản xuất trong nước có thể đáp ứng được như gạo, vải mặc. Lạm phát diễn ra ở mức trầm trọng. Trong kế hoạch 1976 - 1980, lạm phát đã gây tác động xấu đến đời sống kinh tế- xã hội. Chính phủ đã có nhiều biện pháp kiềm chế tốc độ lạm phát nhưng không có hiệu quả. Năm 1985, cải cách giá, lương tiền không Chính sách đối ngoại II Hoàng Thị Thanh Tuyền H33 8 thành công càng làm cho tốc độ lạm phát tăng vọt. Sau hơn 10 năm tiến hành xây dựng CNXH trên phạm vi cả nước (1975 - 1986), tuy có đạt được những thành tựu ban đầu, song nhiều vấn đề mấu chốt và thiết yếu nhất của cuộc sống nhân dân vẫn chưa được giải quyết đầy đủ; đất nước chưa có những thay đổi sâu sắc và triệt để trong phương thức phát triển; tình trạng mất cân đối nền kinh tế ngày càng trầm trọng; nhiệt tình lao động và năng lực sáng tạo của nhân dân, tài nguyên và các nguồn lực chưa được khai thác, phát huy đầy đủ, thậm chí bị xói mòn. Tình trạng thiếu hụt các nhu cầu sinh hoạt thiết yếu, làm gia tăng các căng thẳng trong đời sống xã hội. Quần chúng nhân dân mất lòng tin đối với sự lãnh đạo của Đảng và sự điều hành của Nhà nước. Vấn đề cấp bách đặt ra cho Đảng cộng sản và Nhà nước Việt Nam lúc này là tìm kiếm cách thức phát triển mới có khả năng đáp ứng các mục tiêu của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, trong đó quan trọng nhất là phải tháo gỡ các ràng buộc về cơ chế và thể chế để giải phóng các nguồn lực phát triển của đất nước. Toàn bộ tình hình trên đây, ở trong cũng như ngoài nước đã tác động đến Việt Nam về cả hai phương diện. Một mặt, nó đòi hỏi phải đổi mới tư duy phát triển, đặt trọng tâm vào phát triển kinh tế theo một phương thức mới. Mặt khác, nó tạo ra các cơ hội và điều kiện để sự thay đổi đó diễn ra thuận lợi. Đó là điểm khởi đầu cả về lịch sử lẫn lý luận của quá trình đổi mới. “Đại hội của Đổi mới tư duy” Nhận thức được sự thay đổi của tình hình và yêu cầu gay gắt phải tạo một bước ngoặt trong tiến trình phát triển đất nước, Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ VI đã đề ra chủ trương đổi mới toàn diện và triệt để. Chương trình phát triển đất nước được thông qua tại Đại hội này có nội dung đặc biệt quan trọng là chuyển nền kinh tế sang cơ chế thị trường - mở cửa theo định hướng XHCN. Để thực hiện được bước chuyển ấy, khâu đầu tiên có ý nghĩa quyết định là phải đổi mới tư duy phát triển. Chính điều đó xác định giá trị lịch sử của Đại hội VI: Đại hội của Đổi mới tư duy. Trước hết, với tinh thần "nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật Chính sách đối ngoại II Hoàng Thị Thanh Tuyền H33 9 ", Đại hội VI đã kiểm điểm và đánh giá theo tinh thần phê phán những sai lầm chủ quan, duy ý chí, lối suy nghĩ và hành động nóng vội, chủ quan, không tôn trọng và hành động theo quy luật khách quan. Đại hội đã rút ra 4 bài học lớn, trong đó 2 bài học đầu tiên là "Trong toàn bộ hoạt động của mình, Đảng phải quán triệt tư tưởng "lấy dân làm gốc", xây dựng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân lao động " và "Đảng phải luôn luôn xuất phát từ thực tế, tôn trọng và hành động theo quy luật khách quan"3. Những bài học trên đây là cơ sở quyết định để từ bỏ lối tư duy sáo mòn; tập trung trí tuệ của toàn Đảng vào việc tìm kiếm và lựa chọn một tư duy mới, chiến lược phát triển mới, có khả năng đáp ứng tốt nhất đòi hỏi của nhân dân. Đại hội Đảng VI trở thành sự kiện đánh dấu bước ngoặt phát triển là nhờ nó quán triệt sâu sắc nguyên tắc: nếu không có sự phê phán và tự phê phán nghiêm túc, sẽ không thể có bất kỳ một sự đổi mới nào, kể cả đổi mới tư duy. Qua việc tìm hiểu, phân tích bối cảnh của đổi mới tư duy đối ngoại, có thể nhận thấy rằng: sự thay đổi trong tư duy của các nhà lãnh đạo, mà cơ bản là sự chuyển biến các giá trị, quan niệm trong các vấn đề ý thức hệ, từ đó có sự nhạy bén và linh hoạt trong việc xác định lợi ích quốc gia dân tộc và hoạch định các chính sách đối ngoại phù hợp với tình hình thực tiễn. II. Thực chất vấn đề đổi mới tư duy đối ngoại. Sau Đại hội VI của Đảng, Bộ Chính trị thông qua Nghị quyết 13 (5/1988) về đổi mới tư duy đối ngoại, khẳng định: “Lợi ích cao nhất của Đảng và nhân dân ta là phải củng cố và giữ vững hoà bình để tập trung xây dựng và phát triển kinh tế, vì với một nền kinh tế mạnh, một nền quốc phòng vừa đủ mạnh cùng với sự mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế, chúng ta sẽ có nhiều khả năng giữ vững độc lập và xây dựng thành công CNXH hơn”. Để đảm bảo lợi ích cao nhất nêu trên, đường lối đối ngoại phải chuyển từ việc chú trọng nhân tố chính trị - quân sự sang dành ưu tiên cho nhân tố kinh tế, giữ vững hoà bình và độc lập. Đây có thể coi là bước chuyển biến chiến lược đối ngoại cơ bản của Việt Nam. Sự chuyến biến này tiếp tục được khẳng 3 Báo cáo Chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa V. Chính sách đối ngoại II Hoàng Thị Thanh Tuyền H33 10 định trong văn kiện của các Đại hội Đảng sau này. Đổi mới tư duy đối ngoại: Chuyển từ lăng kính ý thức hệ sang lăng kính lợi ích quốc gia dân tộc. Đây chính là quá trình giảm yếu tố ý thức hệ trong chính sách đối ngoại, đặt quốc gia dân tộc là mục tiêu cơ bản trong quan hệ quốc tế. Chúng ta đã có cái nhìn toàn diện hơn, đúng đắn hơn về tình hình thế giới trong thời kỳ mới. Đó là cái nhìn đổi mới từ một thế giới 2 phe 4 mâu thuẫn sang một thế giới các quốc gia dân tộc với nhiều mâu thẫn đan xen, từ quan điểm ba dòng thác cách mạng,đấu tranh chống đế quốc sang thế giới tuỳ thuộc lẫn nhau, đối thoại thay đối đầu ,các quốc gia tham gia vào phân công lao động quốc tế và cùng tồn taị hoà bình.Và đặc biệt quan trọng, lợi ích quốc gia dân tộc chính là định hướng cho mọi hoạt động quốc tế của quốc gia dân tộc. Nghị quyết 13 của Bộ Chính Trị tháng 5/1988 đã nêu rõ : “Lợi ích cao nhất của Đảng và nhân dân ta sau khi giải phóng miền Nam, cả nước thống nhất, đi lên CNXH là phải củng cố và giữ vững hoà bình để tập trung xây dựng và phát triển kinh tế”. Rõ ràng đến thời điểm này, Đảng ta đã nhận thức được tầm quan trọng của kinh tế đối với một quốc gia dân tộc.Trong thời chiến, lợi ích cao nhất của nước ta là an ninh, và sau khi đã giành độc lập dân tộc, chúng ta nên tìm cách giữ vững nền độc lập ấy để phát triển nền kinh tế, xây dựng đất nước giàu mạnh chứ không phải là thực hiện nghĩa vụ quốc tế, là tiền đồn cho CHXN ở Đông Nam Á. Nghị quyết 13 5/1988 có thể nói là mốc son chói lọi trong sự nghiệp lãnh đạo của Đảng ta. Nghị quyết đã xác định rõ trong thời điểm này, chúng ta cần xác định lợi ích đúng đắn, phù hợp với tình hình thực tiễn quốc gia và thế giới. “Với một nền kinh tế mạnh,một nền quốc phòng vừa đủ mạnh cùng với sự mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế,chúng ta sẽ càng có khả năng giữ vững độc lập và xây dựng tành công CNXH hơn”. Sự chuyển biến trong tư duy đối ngoại về lợi ích quốc gia đã thể hiện ngày càng rõ nét. Trong thời đại mới chúng ta không thể đứng ngoài sự vận động và phát triển của thế giới.Chúng ta cần giải quyết những vấn đề tồn tại, then chốt là: giải quyết hoà bình vấn đề Campuchia,bình thường hoá quan hệ với Mỹ và Trung quốc và xây dựng quan Chính sách đối ngoại II Hoàng Thị Thanh Tuyền H33 11 hệ tốt đẹp với ASEAN.Có như vậy, mới thoát khỏi tình thế bị bao vây cấm vận, từ đó có điều kiện để phát triển kinh tế, quốc phòng, có nền tảng để đảm bảo cho lợi ích quốc gia. Đảng cũng xác định “kết hợp chủ nghĩa quốc tế chân chính với chủ nghĩa yêu nước trong tình hình mới”. Chúng ta cần phải xây dựng một tiềm lực quốc gia mạnh mẽ về mọi mặt và quan trọng nhất là kinh tế. Chỉ có như vậy, lợi ích quốc gia mới được đảm
Luận văn liên quan