Tiểu luận Kế toán quản trị Bàn về các phương pháp xác định chi phí và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp hiện nay
Trong xu th phát triĨn cđa th giới, khi mà nỊn kinh t chuyĨn đỉi hoàn toàn sang nỊn kinh t m, thì viƯc sản xut kinh doanh càng tr nên kh khăn. ĐĨ các doanh nghiƯp c thĨ tn tại và phát triĨn đưỵc,thì yêu cầu đỈt ra cho các doanh nghiƯp là phải cạnh tranh với nhau và cuc cạnh tranh này càng tr nên gay gắt và khc liƯt khi nỊn kinh t càng phát triĨn. Trong xu th đ thì các doanh nghiƯp sản xut cịng không ngoại lƯ,đĨ tn tại và phát triĨn thì yêu cầu đỈt ra cho doanh nghiƯp sản xut là các sản phm mà doanh nghiƯp sản xut ra phải đĐp, cht lưỵng tt, ph hỵp với thị hiu ngưi tiêu dng và c uy tín trên thị trưng.Nhưng những yu t trên cịng chưa đđ đĨ doanh nghiƯp sản xut kinh doanh c lãi mà còn kt hỵp với giá thành.Doanh nghiƯp phải sản xut ra sản phm với giá thành hỵp lý,cht lưỵng tt,mu mã đĐp,ph hỵp thị hiu ngưi tiêu dng.Nhưng mun c giá cả hỵp lý thì doanh nghiƯp phải tính toán sao cho tạo ra sản phm với giá cả là thp nht,mun như vy Doanh nghiƯp phải hạ chi phí xung còn thp nht.Đưỵc như vy doanh nghiƯp mới ngày càng đi lên và phát triĨn. Xut phát t đ xí nghiƯp X18-công ty Hà Thành-B Quc Phòng thuc Quân khu thđ đô là mt xí nghiƯp nh,với s lưỵng hàng sản xut hàng năm không nhiỊu chđ yu phơc vơ nhu cầu trong nước.ĐĨ sản xut ra nhiỊu sản phm và tiêu thơ sản phm ngày càng nhiỊu thì viƯc tính toán và hạ giá thành là yu t cơ bản đĨ sản xut kinh doanh phát triĨn.Là k toán cđa xí nghiƯp thì viƯc tính toán sao cho giá thành hạ đn mc thp nht là yêu cầu cơ bản và mang tính quyt định cho s tn tại và phát triĨn cđa xí nghiƯp. Qua quá trình thc tp và tìm hiĨu tại xí nghiƯp đưỵc s quan tâm giĩp đỡ cđa các thầy cô giáo b môn k toán và nht là cô Thủ,cng s giĩp đỡ tn tình cđa cán b công nhân viên trong xí nghiƯp,nên em đã mạnh dạn chn cho mình đỊ tài mang tên: "K toán tp hỵp chi phí sản xut và tính giá thành sản phm tại xí nghiƯp X18” Mơc tiêu cđa đỊ tài là:khảo sát tình hình thc t công tác k toán chi phí và tính giá thành tại xí nghiƯp X18 và thông qua đ giĩp em hoàn thiƯn hơn vỊ kin thc mình đã hc vỊ k toán chi phí sản xut và tính gía thành sản phm. Bài vit này ngoài phần m đầu và kt lun còn bao gm các phần sau: Phần I:Lý lun chung vỊ k toán chi phí sản xut và tính giá thành sản phm. Phần II:Thc trạng tỉ chc k toán chi phí sản xut và tính giá thành tại xí nghiƯp X18. Phần III:Mt s ý kin nhằm hoàn thiƯn vỊ công tác k toán chi phí và tính giá thành tại xí nghiƯp X18.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Tiểu luận Kế toán quản trị Bàn về các phương pháp xác định chi phí và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp hiện nay, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
LêI Më §Çu
Trong xu thÕ ph¸t triÓn cña thÕ giíi, khi mµ nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi hoµn toµn sang nÒn kinh tÕ më, th× viÖc s¶n xuÊt kinh doanh cµng trë nªn khã kh¨n. §Ó c¸c doanh nghiÖp cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc,th× yªu cÇu ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp lµ ph¶i c¹nh tranh víi nhau vµ cuéc c¹nh tranh nµy cµng trë nªn gay g¾t vµ khèc liÖt khi nÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn.
Trong xu thÕ ®ã th× c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt còng kh«ng ngo¹i lÖ,®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× yªu cÇu ®Æt ra cho doanh nghiÖp s¶n xuÊt lµ c¸c s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra ph¶i ®Ñp, chÊt lîng tèt, phï hîp víi thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng vµ cã uy tÝn trªn thÞ trêng.Nhng nh÷ng yÕu tè trªn còng cha ®ñ ®Ó doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh cã l·i mµ cßn kÕt hîp víi gi¸ thµnh.Doanh nghiÖp ph¶i s¶n xuÊt ra s¶n phÈm víi gi¸ thµnh hîp lý,chÊt lîng tèt,mÉu m· ®Ñp,phï hîp thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng.Nhng muèn cã gi¸ c¶ hîp lý th× doanh nghiÖp ph¶i tÝnh to¸n sao cho t¹o ra s¶n phÈm víi gi¸ c¶ lµ thÊp nhÊt,muèn nh vËy Doanh nghiÖp ph¶i h¹ chi phÝ xuèng cßn thÊp nhÊt.§îc nh vËy doanh nghiÖp míi ngµy cµng ®i lªn vµ ph¸t triÓn.
XuÊt ph¸t tõ ®ã xÝ nghiÖp X18-c«ng ty Hµ Thµnh-Bé Quèc Phßng thuéc Qu©n khu thñ ®« lµ mét xÝ nghiÖp nhá,víi sè lîng hµng s¶n xuÊt hµng n¨m kh«ng nhiÒu chñ yÕu phôc vô nhu cÇu trong níc.§Ó s¶n xuÊt ra nhiÒu s¶n phÈm vµ tiªu thô s¶n phÈm ngµy cµng nhiÒu th× viÖc tÝnh to¸n vµ h¹ gi¸ thµnh lµ yÕu tè c¬ b¶n ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn.Lµ kÕ to¸n cña xÝ nghiÖp th× viÖc tÝnh to¸n sao cho gi¸ thµnh h¹ ®Õn møc thÊp nhÊt lµ yªu cÇu c¬ b¶n vµ mang tÝnh quyÕt ®Þnh cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña xÝ nghiÖp.
Qua qu¸ tr×nh thùc tËp vµ t×m hiÓu t¹i xÝ nghiÖp ®îc sù quan t©m gióp ®ì cña c¸c thÇy c« gi¸o bé m«n kÕ to¸n vµ nhÊt lµ c« Thuû,cïng sù gióp ®ì tËn t×nh cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong xÝ nghiÖp,nªn em ®· m¹nh d¹n chän cho m×nh ®Ò tµi mang tªn: "KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i xÝ nghiÖp X18”
Môc tiªu cña ®Ò tµi lµ:kh¶o s¸t t×nh h×nh thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i xÝ nghiÖp X18 vµ th«ng qua ®ã gióp em hoµn thiÖn h¬n vÒ kiÕn thøc m×nh ®· häc vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm.
Bµi viÕt nµy ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn cßn bao gåm c¸c phÇn sau:
PhÇn I:Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
PhÇn II:Thùc tr¹ng tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i xÝ nghiÖp X18.
PhÇn III:Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i xÝ nghiÖp X18.
Do kh¶ n¨ng cã h¹n nªn b¸o c¸o nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu xãt,v× vËy em mong ®îc sù gióp ®ì cña c¸c thÇy c« gi¸o trong qu¸ tr×nh thùc tËp còng nh hoµn thµnh bµi b¸o c¸o nµy.
Môc lôc
Trang
Lêi më ®Çu
Môc lôc
PhÇn I: Lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
PhÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt
I.§Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt cña ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp.
II.Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
1.Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt.
1.1.Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt.
1.2.Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt.
1.3.ý nghÜa cña c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh.
2.Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm.
2.1.Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm.
2.2.Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm .
3.Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt víi gi¸ thµnh s¶n phÈm.
4.§èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
4.1.§èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
4.2.§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
4.3.Mèi quan hÖ gi÷a ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm.
5.NhiÖm vô kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
6.KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
6.1.Tµi kho¶n kÕ to¸n chñ yÕu sö dông.
6.2.Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
6.3.KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt.
6.3.1.KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp.
6.3.2.KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
6.3.3.KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung.
6.4.KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp.
7.C¸c ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm ®ang chÕ t¹o dë dang.
7.1.§¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp.
7.2.§¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo s¶n lîng s¶n phÈm
hoµn thµnh t¬ng ®¬ng.
7.3.§¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc.
8.C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ øng dông trong c¸c lo¹i h×nh
doanh nghiÖp chñ yÕu.
8.1.C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
8.1.1.Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n (ph¬ng ph¸p trùc tiÕp).
8.1.2.Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo hÖ sè.
8.1.3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo tû lÖ.
8.1.4.Ph¬ng ph¸p lo¹i trõ chi phÝ.
8.1.5.Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ.
8.1.6.Ph¬ng ph¸p liªn hîp.
8.1.7.Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc.
8.2.øng dông c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trong c¸c lo¹i h×nh doanh
nghiÖp chñ yÕu.
8.2.1.Doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng.
8.2.2.Doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu liªn tôc.
PhÇn II.Thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm ë xÝ nghiÖp X18.
I.§Æc ®iÓm t×nh h×nh chung cña xÝ nghiÖp X18.
1.Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña xÝ nghiÖp X18.
1.1.Giíi thiÖu c«ng ty Hµ Thµnh.
1.2.Giíi thiÖu xÝ nghiÖp X18.
1.2.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn.
1.2.2.Chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
1.2.3.C«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt vµ tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n.
II.Thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i xÝ nghiÖp X18.
1.§èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh.
§èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.
2.KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh t¹i xÝ nghiÖp X18.
2.1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp.
2.2. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
2.3.KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung.
2.3.1.Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý ph©n xëng.
2.3.2.Chi phÝ c«ng cô dông cô.
2.3.3.KÕ to¸n chi phÝ khÊu hao TSC§.
2.3.4.KÕ to¸n dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn.
2.4.KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
2.5.C«ng t¸c ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang.
2.6.C«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë xÝ nghiÖp X18.
2.6.1.Kú tÝnh gi¸ thµnh vµ ®¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh.
2.6.2.Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh.
PhÇn III.Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ
vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i xÝ nghiÖp X18.
1.¦u ®iÓm.
2.H¹n chÕ.
3.Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh t¹i xÝ nghiÖp X18.
KÕt luËn
1
2
4
4
4
4
4
5
7
8
8
8
9
10
10
10
11
11
12
12
14
14
14
17
19
21
24
25
25
26
27
27
27
28
28
29
31
31
31
32
32
36
36
36
36
37
37
38
39
43
43
43
43
43
43
PHÇN I
Lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n chi PHÝ s¶N XuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong dOAnH NGHIÖP s¶n xuÊt
i.®Æc ®IÓm tæ chøc s¶n xuÊt cña ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp.
Trong doang nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, viÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n, vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p kü thuËt h¹ch to¸n, ®Æc biÖt lµ vËn dông ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp, ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong ph¹m vi ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp b¾t nguån tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña quy tr×nh c«ng nghÖ kü thuËt vµ tæ chøc s¶n xuÊt, tõ tÝnh ®a d¹ng vµ khèi lîng s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ra, nãi c¸ch kh¸c lµ b¾t nguån tõ lo¹i h×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Nh vËy, nghiªn cøu lo¹i h×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp sÏ gióp cho viÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n trong doanh nghiÖp ®îc hîp lý, vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p kü thuËt h¹ch to¸n trong doanh nghiÖp ®îc hîp lý, ®óng ®¾n vµ do ®ã ph¸t huy ®îc chøc n¨ng, vai trß vµ vÞ trÝ cña kÕ to¸n trong c«ng t¸c kÕ to¸n, qu¶n lý kinh tÕ, qu¶n lý doanh nghiÖp nãi chung vµ qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng.
ii.chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
1.chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt :
1.1.Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt :
Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm,doanh nghiÖp thêng ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ vÒ c¸c lo¹i ®èi tîng lao ®éng,t liÖu lao ®éng vµ søc lao ®éng cña con ngêi.§©y lµ c¸c yÕu tè c¬ b¶n ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt,song sù tham gia cña mçi yÕu tè nµy lµ kh¸c nhau dÉn ®Õn sù h×nh thµnh nh÷ng chi phÝ t¬ng øng nh : chi phÝ nguyªn liÖu,vËt liÖu (gäi lµ hao phÝ vÒ lao ®éng vËt ho¸), chi phÝ nh©n c«ng (chi phÝ vÒ lao ®éng sèng), chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn…
Chi phÝ s¶n xuÊt hay chi phÝ chÕ t¹o s¶n phÈm : §©y lµ toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ liªn quan tíi viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.Toµn bé c¸c chi phÝ nµy ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm.ChØ nh÷ng chi phÝ ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt míi ®îc coi lµ chi phÝ s¶n xuÊt vµ lµ bé phËn quan träng trong chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña mét doanh nghiÖp. Chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu kho¶n môc kh¸c nhau.Th«ng thêng chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung.
Theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh ë níc ta: chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c mµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®· chi ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú.Trong ®ã chi phÝ vÒ lao ®éng sèng nh: tiÒn l¬ng, tiÒn b¶o hiÓm…chi phÝ lao ®éng vËt ho¸ bao gåm: chi phÝ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, ®éng lùc, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh…Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt, kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c kho¶n chi phÝ chi ra ®Òu lµ chi phÝ s¶n xuÊt. Ngoµi nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt cßn ph¸t sinh nh÷ng chi phÝ kh«ng cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt nh chi phÝ phôc vô cho viÖc tiªu thô s¶n phÈm, cho c¸c ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt sù nghiÖp…Chi phÝ thêi kú hay cßn gäi lµ chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt lµ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong kú kinh doanh kh«ng ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. C¸c kho¶n chi phÝ nµy ®îc bï ®¾p bëi doanh thu. Hay nãi c¸ch kh¸c chi phÝ thêi kú lµm gi¶m doanh thu b¸n hµng trong kú cña doanh nghiÖp. Chi phÝ thêi kú gåm: chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
1.2.Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt:
Chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i cã néi dung kinh tÕ kh¸c nhau, môc ®Ých vµ c«ng dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng kh¸c nhau. §Ó phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt nh»m nhËn biÕt vµ ®éng viªn mäi kh¶ n¨ng tiÒm tµng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, cã thÓ tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau.
1.2.1_Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ (ph©n lo¹i theo yÕu tè chi phÝ) :
C¨n cø vµo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ ban ®Çu cña chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó s¾p xÕp c¸c chi phÝ ph¸t sinh cã cïng néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ ban ®Çu vµo mét yÕu tè chi phÝ,kh«ng ph©n biÖt c«ng dông kinh tÕ cña chi phÝ ®· ph¸t sinh.
C¨n cø vµo tiªu thøc trªn, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc ph©n chia thµnh c¸c yÕu tè chi phÝ c¬ b¶n sau:
-- Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ (gåm gi¸ mua,chi phÝ mua) cña c¸c lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ, c«ng cô dông cô xuÊt dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú b¸o c¸o.
-- Chi phÝ nh©n c«ng: Lµ c¸c kho¶n chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng,c¸c kho¶n trÝch B¶o hiÓm x· héi,B¶o hiÓm y tÕ,Kinh phi c«ng ®oµn theo tiÒn l¬ng cña ngêi lao ®éng.
-- Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Bao gåm chi phÝ khÊu hao toµn bé tµi s¶n cè ®Þnh dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú cña ®oanh nghiÖp.
-- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Bao gåm toµn bé chi phÝ ®oanh nghiÖp ®· chi tr¶ vÒ c¸c lo¹i dÞch vô mua tõ bªn ngoµi nh tiÒn ®iÖn, níc, ®iÖn tho¹i, vÖ sinh vµ c¸c dÞch vô kh¸c phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ®oanh nghiÖp trong kú b¸o c¸o.
-- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Bao gåm toµn bé chi phÝ kh¸c dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cha dîc ph¶n ¸nh ë c¸c chØ tiªu trªn, ®· chi b»ng tiÒn trong kú b¸o c¸o nh: tiÕp kh¸ch, héi häp, thuª qu¶ng c¸o…
Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cã ý nghÜa quan träng ®èi víi qu¶n lý vi m« vµ qu¶n lý vÜ m«
1.2.2.Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c«ng dông kinh tÕ.
C¨n cø vµo tiªu thøc ph©n lo¹i nµy, chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®îc chia thµnh ba kho¶n môc chi phÝ sau:
-- Kho¶n môc chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô sö dông trùc tiÕp cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt s¶n phÈm.
-- Kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Bao gåm c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, dÞch vô nh: l¬ng, c¸c kho¶n phô cÊp l¬ng, tiÒn ¨n gi÷a ca vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng (BHXH, BHYT, KPC§)
-- Kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung: Gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh t¹i bé phËn s¶n xuÊt (ph©n xëng, ®éi, tr¹i s¶n xuÊt…), ngoµi hai kho¶n môc trªn.
+Theo mèi quan hÖ víi s¶n lîng s¶n xuÊt, kho¶n môc Chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm chi phÝ s¶n xuÊt chung (CPSXC) cè ®Þnh vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi :
*CPSXC cè ®Þnh lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp, thêng kh«ng thay ®æi theo sè lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt, nh chi phÝ khÊu hao theo ph¬ng ph¸p b×nh qu©n, chi phÝ b¶o dìng m¸y mãc thiÕt bÞ, nhµ xëng,…vµ chi phÝ hµnh chÝnh ë c¸c ph©n xëng s¶n xuÊt.
*CPSXC biÕn ®æi lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp thêng thay ®æi trùc tiÕp hoÆc gÇn nh trùc tiÕp theo sè lîng s¶n phÈm s¶n xu©t nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu gi¸n tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng gi¸n tiÕp.
+Theo néi dung kinh tÕ,kho¶n môc CPSXC bao gåm c¸c néi dung sau :
*Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng : Gåm c¸c kho¶n tiÒn l¬ng, c¸c kho¶n phô cÊp, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng, tiÒn ¨n gi÷a ca cña nh©n viªn qu¶n lý ph©n xëng, ®éi, bé phËn s¶n xuÊt.
*Chi phÝ vËt liÖu: Gåm nh÷ng chi phÝ vËt liÖu dïng cho ph©n xëng, nh vËt liÖu dïng ®Ó söa ch÷a,b¶o dìng tµi s¶n cè ®Þnh (TSC§), vËt liÖu v¨n phßng ph©n xëng vµ nh÷ng vËt liÖu dïng cho nhu cÇu qu¶n lý chung ë ph©n xëng.
*Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt: Gåm nh÷ng chi phÝ vÒ c«ng cô, dông cô xuÊt dïng cho ho¹t ®éng qu¶n lý cña ph©n xëng nh khu«n mÉu, dông cô g¸ l¾p, dông cô cÇm tay, dông cô b¶o hé lao ®éng…
*Chi phÝ khÊu hao TSC§: Gåm toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu hao TSC§ sö dông trong ph©n xëng nh m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt, ph¬ng tiÖn vËn t¶i, truyÒn dÉn, nhµ xëng…
*Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Gåm c¸c chi phÝ dÞch vô mua ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng cña ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt nh chi phÝ söa ch÷a TSC§ thuª ngoµi, chi phÝ ®iÖn níc, ®iÖn tho¹i, c¸c kho¶n chi mua vµ sö dông c¸c tµi liÖu kü thuËt, b»ng s¸ng chÕ, giÊy phÐp chuyÓn giao c«ng nghÖ, nh·n hiÖu th¬ng m¹i…kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ghi nhËn TSC§.
*Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: Gåm c¸c chi phÝ b»ng tiÒn ngoµi c¸c chi phÝ ®· kÓ trªn phôc vô cho ho¹t ®éng cña ph©n xëng.
Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c«ng dông kinh tÕ cña chi phÝ cã t¸c dông phôc vô cho viÖc qu¶n lý CPSX theo ®Þnh møc, dù to¸n chi phÝ, cung cÊp sè liÖu cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, lµ tµi liÖu tham kh¶o ®Ó lËp ®Þnh møc CPSX vµ lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm cho kú sau.
1.2.3-Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt víi khèi lîng s¶n phÈm, lao vô s¶n xuÊt trong kú.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy toµn bé CPSX chia lµm 2 lo¹i :
-- Chi phÝ biÕn ®æi (biÕn phÝ): Lµ nh÷ng chi phÝ cã sù thay ®æi vÒ lîng t¬ng quan tØ lÖ thuËn víi sù thay ®æi cña khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú nh: chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp…
-- Chi phÝ cè ®Þnh (®Þnh phÝ): Lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng thay ®æi vÒ tæng sè khi cã sù thay ®æi khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong møc ®é nhÊt ®Þnh nh chi phÝ khÊu hao TSC§ theo ph¬ng ph¸p b×nh qu©n, chi phÝ ®iÖn th¾p s¸ng…
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông lín trong c«ng t¸c qu¶n trÞ kinh doanh, ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn vµ phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý cÇn thiÕt ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh.
1.2.4-Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vµ mèi quan hÖ víi ®èi tîng chÞu chi phÝ:
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy CPSX chia lµm 2 lo¹i :
-- Chi phÝ trùc tiÕp :Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt quan hÖ trùc tiÕp ®Õn viÖc s¶n xuÊt ra mét lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô nhÊt ®Þnh. KÕ to¸n cã thÓ c¨n cø vµo sè liÖu cña chøng tõ kÕ to¸n ®Ó ghi trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ.
-- Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô. KÕ to¸n ph¶i tËp hîp chung sau ®ã tiÕn hµnh ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng cã liªn quan theo mét tiªu chuÈn thÝch hîp.
Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸ch nµy cã t¸c dông ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ mét c¸ch ®óng ®¾n, hîp lý.
1.2.5-Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung cÊu thµnh chi phÝ :
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt chia lµm 2 lo¹i :
-- Chi phÝ ®¬n nhÊt: Lµ chi phÝ do mét yÕu tè chi phÝ duy nhÊt cÊu thµnh nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu (NVL) chÝnh dïng trong s¶n xuÊt, tiÒn l¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt, chi phÝ khÊu hao TSC§.
-- Chi phÝ tæng hîp: Lµ nh÷ng chi phÝ bao gåm nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau nhng cã cïng mét c«ng dông nh chi phÝ s¶n xuÊt chung.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông gióp cho viÖc nhËn thøc tõng lo¹i chi phÝ trong viÖc h×nh thµnh s¶n phÈm, ®Ó tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp CPSX thÝch hîp víi tõng lo¹i .
1.3-ý nghÜa cña c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh .
HiÖn nay ®Êt níc ta ®ang ë trong giai ®o¹n míi më cöa nÒn kinh tÕ thÞ trêng.§Ó tån t¹i cïng nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ ®ßi hái quy luËt c¹nh tranh lu«n lu«n diÔn ra gay g¾t vµ quyÕt liÖt.Bëi vËy,mét doanh nghiÖp hay mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt muèn ®øng v÷ng trªn thÞ trêng th× s¶n phÈm cña hä s¶n xuÊt ra ph¶i ®¹t hai yªu cÇu chiÕn lîc lµ chÊt lîng s¶n phÈm vµ gi¸ thµnh hîp lÝ.§Ó lµm ®îc ®iÒu nµy bé phËn l·nh ®¹o doanh nghiÖp lu«n cÇn ph¶i cã nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c,®Çy ®ñ vµ ®¸p øng kÞp thêi vÒ thøc tÕ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm tõ kh©u ®Çu vµo ®Õn khi xuÊt xëng tiªu thô.Tõ ®ã ®a ra nh÷ng biÖn ph¸p,chÝnh s¸ch,chiÕn lîc ®iÒu chØnh phï hîp nh»m n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm vµ tiÕt kiÖm tèi ®a chi phÝ s¶n xuÊt.V× vËy,tæ chøc tèt c«ng t¸c qu¶n lÝ chi phÝ s¶n xuÊt trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã ý nghÜa rÊt lín kh«ng chØ ®èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt mµ ®èi víi c¶ nhµ níc vµ c¸c tæ chøc liªn quan.Cô thÓ:
*Víi doanh nghiÖp: sÏ cung cÊp c¸c th«ng tin chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi gióp c¸c nhµ qu¶n lÝ nh×n nhËn ®óng ®¾n thùc tr¹ng s¶n xuÊt, tõ ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p phï hîp nh»m n©ng cao chÊt lîng vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n xuÊt mµ vÉn tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ s¶n xuÊt.
*Víi nhµ níc: gióp nhµ níc nh×n nhËn mét c¸ch tæng thÓ kh¸ch quan sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc, tõ ®ã ®a ra nh÷ng chÝnh s¸ch, ®êng lèi ®óng ®¾n thóc ®Èy sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ.
Nã cßn cã ý nghÜa ®èi víi c¬ quan thuÕ, víi c¸c b¹n hµng vµ ®èi t¸c lµm ¨n.
2-Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm .
2.1.Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm:
GÝa thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm, dÞch vô: lµ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho mét khèi lîng hoÆc mét ®¬n vÞ s¶n phÈm (c«ng viÖc,lao vô) do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh trong ®iÒu kiÖn c«ng suÊt b×nh thêng.
GÝa thµnh s¶n phÈm: lµ mét chØ tiªu chÊt lîng quan träng ®èi víi c¸c ®oanh nghiÖp s¶n xuÊt còng nh ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm: lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh chÊt lîng ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ qu¶n lý s¶n xuÊt, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n, vËt
