Tiểu luận Thực hiện chế độ bảo hiểm xã hội trong công ty cổ phần thương mại kỹ thuật An Việt

ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐẠI HỌC KINH TẾ-LUẬT KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH TIỂU LUẬN QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC THỰC HIỆN CHẾ ĐỘ BẢO HIỂM XÃ HỘI TRONG CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI KỸ THUẬT AN VIỆT Giảng viên hướng dẫn: PGS.TS. PHẠM ĐỨC CHÍNH ThS. MAI THU PHƯƠNG Nhóm 22 – K10407B: 1. Lương Phú Thịnh K104061000 2. Hồ Thị Phúc Nguyên K104071215 3. Hồ Thị Hồng Nhung K104071221 4. Nguyễn Đình Lê Nô K104071222 5. Nguyễn Ngọc Hoài Uyên K104071267 Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 12 năm 2013 2 MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................................... 4 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI .................................................... 6 1.1. Vị trí của BHXH trong cấu trúc lương bổng và đãi ngộ của doanh nghiệp ........... 6 1.2. Khái niệm bảo hiểm xã hội ........................................................................................... 8 1.3. Nguyên tắc của BHXH.................................................................................................. 8 1.4. Đối tượng áp dụng ......................................................................................................... 8 1.5. Vai trò ............................................................................................................................ 10 1.6. Các chế độ BHXH ....................................................................................................... 11 1.7. Mức đóng BHXH bắt buộc ......................................................................................... 12 1.8. Các văn bản pháp lý..................................................................................................... 13 CHƯƠNG 2. TÌNH HÌNH THỰC HIỆN BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI KỸ THUẬT AN VIỆT .................................................................... 14 2.1. Công ty Cổ phần Thương mại Kỹ thuật An Việt ..................................................... 14 2.1.1. Giới thiệu chung về công ty ................................................................................ 14 2.1.2. Cơ cấu tổ chức phòng ban của công ty An Việt ............................................... 15 2.1.3. Đội ngũ cán bộ nhân viên công ty An Việt ....................................................... 16 2.1.4. Nhận xét chung về công ty An Việt ................................................................... 18 2.2. Quy trình thực hiện BHXH trong doanh nghiệp hiện nay ...................................... 19 2.3. Tình hình thực hiện BHXH tại công ty An Việt ...................................................... 20 2.3.1. Tham gia BHXH................................................................................................... 20 2.3.2. Cấp sổ BHXH ....................................................................................................... 22 2.3.3. Thu, nộp BHXH.................................................................................................... 24 2.3.4. Giải quyết các chế độ BHXH.............................................................................. 25 2.4. Đánh giá tình hình thực hiện BHXH tại công ty An Việt....................................... 37 2.4.1. Ưu điểm ................................................................................................................. 37 2.4.2. Hạn chế .................................................................................................................. 38 3 CHƯƠNG 3. ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỂU QUẢ THỰC HIỆN CÔNG TÁC BẢO HIỂM XÃ HỘI TRONG DOANH NGHIỆP...................................................... 39 3.1. Tăng cường công tác thông tin tuyên truyền về lĩnh vực BHXH trong doanh nghiệp ....................................................................................................................................... 39 3.2. Hoàn thiện bộ máy quản lý, bộ máy thực hiện công tác BHXH trong doanh nghiệp ....................................................................................................................................... 40 3.3. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất phục vụ công tác thực hiện BHXH ................. 40 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.................................................................................................... 42 PHỤ LỤC 43 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................................... 57 4 LỜI MỞ ĐẦU Từ xưa đến nay, con người luôn là nguồn động lực và là trung tâm của sự phát triển kinh tế xã hội. Để có thể tồn tại phát triển, và thỏa mãn các nhu cầu ngày càng cao của cuộc sống cũng như thụ hưởng thành quả thì con người phải lao động. Tuy nhiên, không ai trong chúng ta có thể lao động mãi trong suốt cả cuộc đời. Sinh, lão, bệnh, tử là quy luật tất yếu của tự nhiên, vì vậy chắc chắn ít nhiều trong cuộc sống bận rộn thường ngày ai cũng có ít nhất một lần ốm đau bệnh tật cần đến sự chăm sóc của người thân, của y tế, rồi cũng sẽ đến lúc già yếu không còn thu nhập từ lao động để đảm bảo cuộc sống. Hay những rủi ro không may xảy ra trong lúc làm việc như tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp khiến chúng ta mất khả năng lao động tạm thời hoặc có thể là vĩnh viễn. Những người lao động còn có nguy cơ mất đi hoàn toàn thu nhập của mình khi đối mặt với thất nghiệp. Và những người phụ nữ trong thời kỳ thai sản không thể lao động vì sức khỏe của họ suy giảm và họ cần được nghỉ ngơi chăm sóc, nhưng nếu nghỉ họ sẽ mất đi thu nhập hàng tháng và còn có thể bị mất việc do nghỉ quá nhiều,… Cuộc sống với biết bao khó khăn cho những người lao động, vậy phải giải quyết những vấn đề trên như thế nào để đảm bảo cuộc sống cho họ và đảm bảo an sinh xã hội? Bảo hiểm xã hội (BHXH) ra đời giải quyết những vấn đề trên và được coi là nền tảng, điều tiết các chính sách trong hệ thống an sinh xã hội. Nhận thức được tầm quan trọng, nhiều quốc gia trên thế giới đã xây dựng hệ thống bảo hiểm xã hội và ngày càng hoàn thiện nó.BHXH trở thành một trong những chính sách cơ bản nhất của mỗi quốc gia, thể hiện trình độ văn minh, tiềm lực và sức mạnh kinh tế cũng như khả năng quản lý của quốc gia đó.BHXH đã trở thành một công cụ hữu hiệu, mang tính nhân văn sâu sắc để giúp con người vượt qua những khó khăn, rủi ro phát sinh trong cuộc sống và trong quá trình lao động. Ở nước ta, Đảng và Chính phủ luôn xác định chính sách BHXH là chính sách có tầm quan trọng và vai trò to lớn đối với cuộc sống con người. Trong quá trình thực hiện, chế độ BHXH không ngừng được bổ sung, sửa đổi cho phù hợp với từng thời kỳ phát triển nhằm đảm bảo quyền lợi đối với người lao động.Các doanh nghiệp ngày càng chú 5 trọng đến BHXH và xem đây là tấm lá chắn hữu hiệu trong hoạt động kinh doanh.Tuy nhiên trong quá trình thực hiện BHXH ở các doanh nghiệp Việt Nam vẫn còn bộc lộ nhiều hạn chế và thực sự chưa được phổ biến.Là một trong những doanh nghiệp phân phối điều hòa không khí hàng đầu của Việt Nam, công ty Cổ phần Thương mại Kỹ thuật An Việt đã và đang thực hiện tốt và đầy đủ BHXH cho người lao động tại doanh nghiệp mình. Để hiểu rõ hơn BHXH được thực hiện trong doanh nghiệp này như thế nào, nhóm xin trình bày đề tài “Thực hiện chế độ Bảo hiểm xã hội trong công ty Cổ phần Thương mại Kỹ Thuật An Việt”. Kết cấu đề tài gồm có 3 chương: - Chương 1: Tổng quan về Bảo hiểm xã hội - Chương 2: Tình hình thực hiện Bảo hiểm xã hội tại công ty Cổ phần Thương mại Kỹ thuật An Việt - Chương 3: Đề xuất một số giải pháp nhằm thực hiện tốt Bảo hiểm xã hội tại công ty Cổ phần Thương mại Kỹ thuật An Việt - Ngoài ra còn có lời mở đầu, mục lục, danh mục từ viết tắt, phụ lục, tài liệu tham khảo. Trong quá trình thực hiện đề tài, nhóm xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn tận tình của TS. Phạm Đức Chính và giảng viên Mai Thu Phương, là hai giảng viên giảng dạy bộ môn Quản trị nguồn nhân lực của lớp Quản trị kinh doanh khóa 10 B trong học kỳ này. Do hạn chế về kiến thức và tài liệu nên trong quá trình hoàn thành đề tài không tránh khỏi những thiếu sót. Nhóm rất mong quý thầy cô thông cảm và có thể nhận được những đóng góp từ thầy cô để hoàn thiện đề tài hơn. 6 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI Trong một doanh nghiệp, dù lớn hay nhỏ thì bộ phận lao động luôn là một yếu tố then chốt, là yếu tố đầu vào quan trọng bậc nhất cho mọi sự vận hành và phát triển của doanh nghiệp. Thứ mà doanh nghiệp cần là sự đóng góp, cống hiến từ người lao động, trong khi đó mối quan tâm hàng đầu của người lao động lại là sự trả công của doanh nghiệp. Từ trước đến nay, khi nghĩ tới 2 từ “trả công”, chúng ta sẽ nghĩ tới tiền lương đầu tiên. Tiền lương đúng là nguồn thu nhập chính của người lao động. Nhưng trên thực tế, tiền lương không phải là động lực duy nhất kích thích người lao động làm việc hăng hái. Một động lực quan trọng khác mà hôm nay nhóm chúng tôi sẽ đề cập đó là chế độ bảo hiểm xã hội (BHXH). 1.1. Vị trí của BHXH trong cấu trúc lương bổng và đãi ngộ của doanh nghiệp Lương bổng và đãi ngộ dùng để chỉ mọi loại phần thưởng mà một cá nhân nhận được để đổi lấy sức lao động của mình. Lương bổng và đãi ngộ bao gồm 2 phần: lương bổng, đãi ngộ về mặt tài chính và về mặt phi tài chính. Phần tài chính bao gồm tài chính trực tiếp và tài chính gián tiếp.Phần phi tài chính bao gồm bản thân công việc và môi trường làm việc.BHXH là một loại lương bổng và đãi ngộ về mặt tài chính gián tiếp. 7 Hình 1: Cấu trúc lương bổng và đãi ngộ (Nguồn: R.Wayne Mondy and Robert M.Noe) LƯƠNG BỔNG VÀ ĐÃI NGỘ TÀI CHÍNH TRỰC TIẾP - Lương công nhật. - Lương tháng. - Hoa hồng. -Tiền thưởng GIÁN TIẾP - Bảo hiểm -Trợ cấp XH - Phúc lợi (về hưu, an ninh XH, đền bù, trợ cấp GD, dịch vụ) -Vắng mặt được trả lương (nghỉ hè, nghỉ lễ, ốm đau...) PHI TÀI CHÍNH CÔNG VIỆC - Nhiệm vụ thích thú. - Phấn đấu -Trách nhiệm. - Cơ hội được cấp trên nhận biết. - Cơ hội thăng tiến MÔI TRƯỜNG LÀM VIỆC - Chính sách hợp lý. - Kiểm tra khéo léo. - Đồng nghiệp tốt. -Điều kiện làm việc phù hợp. - Giờ giấc linh hoạt 8 1.2. Khái niệm bảo hiểm xã hội Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội (Điều 3 Luật Bảo hiểm xã hội). Trong đó:  Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội mà người lao động và người sử dụng lao động bắt buộc phải tham gia.  Bảo hiểm xã hội tự nguyện là loại hình bảo hiểm xã hội mà người lao động tự nguyện tham gia, được lựa chọn mức đóng và phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình để hưởng bảo hiểm xã hội. 1.3. Nguyên tắc của BHXH - Mức hưởng bảo hiểm xã hội được tính trên cơ sở mức đóng, thời gian đóng bảo hiểm xã hội và chia sẻ giữa những người tham gia bảo hiểm xã hội. - Mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm xã hội thất nghiệp được tính trên cơ sở tiền lương, tiền công của người lao động. Mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện được tính trên cơ sở mức thu nhập do người lao động lựa chọn nhưng mức thu nhập này không thấp hơn mức lương tối thiểu chung. - Người lao động vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện được hưởng chế độ hưu trí và chế độ tử tuất trên cơ sở thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội. - Quỹ bảo hiểm xã hội được quản lý thống nhất dân chủ, công khai, minh bạch, được sử dụng đúng mục đích, được hạch toán độc lập theo các quỹ thành phần của bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm xã hội tự nguyện và bảo hiểm thất nghiệp. - Việc thực hiện bảo hiểm xã hội phải đơn giản, dễ dàng, thuận tiện, bảo đảm kịp thời và đầy đủ quyền lợi của người tham gia BHXH (Điều 5 Luật Bảo hiểm xã hội). 1.4. Đối tượng áp dụng  Người lao động 9 Cán bộ, công chức, viên chức và người lao động làm việc theo hợp đồng lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc bao gồm: - Cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức. - Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 3 tháng trở lên và hợp đồng lao động không xác định thời hạn theo quy định của pháp luật lao động. - Người lao động, xã viên, kể cả cán bộ quản lý làm việc và hưởng tiền công theo hợp đồng lao động từ đủ 3 tháng trở lên trong hợp tác xã, Liên hiệp hợp tác xã thành lập, hoạt động theo Luật Hợp tác xã. - Công nhân quốc phòng, công nhân công an làm việc trong các doanh nghiệp thuộc lực lượng vũ trang. - Người lao động đã tham gia BHXH bắt buộc mà chưa nhận BHXH một lần trước khi đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài theo quy định của pháp luật về người lao động Việt Nam đi làm v iệc ở nước ngoài theo hợp đồng(Khoản 1 mục A Thông tư 3).  Người sử dụng lao động - Doanh nghiệp thành lập, hoạt động theo Luật Doanh nghiệp. - Các công ty nhà nước thành lập theo Luật Doanh nghiệp Nhà nước đang trong thời kỳ chuyển đổi thành công ty TNHH hoặc công ty cổ phần theo Luật Doanh nghiệp. - Cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp của Nhà nước. - Tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội khác. - Tổ chức, đơn vị hoạt động theo quy định của pháp luật. - Cơ sở ngoài công lập hoạt động trong các lĩnh vực: Giáo dục - đào tạo; y tế; văn hóa; thể dục; thể thao; khoa học và công nghệ; môi trường; xã hội; dân số; gia đình, bảo vệ chăm sóc trẻ em và các ngành sự nghiệp khác. - Hợp tác xã, Liên hiệp Hợp tác xã thành lập, hoạt động theo Luật Hợp tác xã. 10 Hộ kinh doanh cá thể, tổ hợp tác, tổ chức khác và cá nhân có thuê mướn, sử dụng và trả công cho người lao động theo quy định của pháp luật lao động. - Cơ quan, tổ chức, cá nhân nước ngoài, tổ chức quốc tế hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam có sử dụng lao động là người Việt Nam, trừ trường hợp Điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa việt nam ký kết hoặc tham gia có quy định khác.(Khoản 2 mục A Thông tư 3). 1.5. Vai trò  Đối với người lao động: Mục đích lớn nhất của BHXH là bảo đảm đời sống cho người lao động và gia đình họ, người tham gia BHXH sẽ được thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập mất đi khi họ bị suy giảm, mất khả năng lao động, mất việc làm; khi họ hết tuổi lao động theo quy định sẽ được hưởng chế độ hưu trí (lương hưu); khi chết sẽ được hưởng trợ cấp tiền tuất, mai táng phí; ngoài ra được hưởng trợ cấp khi ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và dưỡng sức.Tham gia BHXH, người lao động yên tâm cống hiến và không phải lo lắng nhiều về những rủi ro mà mình có thể gặp phải trong hoạt động lao động sản xuất, công tác, sinh hoạt. .  Đối với người sử dụng lao động: BHXH là tấm lá chắn giúp họ trong quá trình sản xuất kinh doanh, mở rộng sản xuất và thu hút nhiều lao động. BHXH góp phần làm hạn chế và điều hòa các mâu thuẫn giữa người tham gia BHXH và người sử dụng lao động như về tiền lương, tiền công, thời hạn lao động. BHXH góp phần tạo môi trường làm việc ổn định, đảm bảo cho hoạt động lao động sản xuất, công tác với hiệu quả cao, từ đó góp phần tăng trưởng và phát triển kinh tế đất nước. Bên cạnh đó, khi người lao động gặp rủi ro, người sử dụng lao động cũng yên tâm phần nào vì BHXH sẽ hỗ trợ, khắc phục khó khăn cho người lao động, giúp người lao động nhanh chóng hồi phục, tiếp tục làm việc và hạn chế được những gián đoạn trong sản xuất. 11  Đối với Nhà nước: BHXH góp phần giữ vững an ninh, chính trị, an toàn xã hội, ổn định nền kinh tế nước nhà. BHXH giúp tăng thu giảm chi cho ngân sách Nhà nước. Bên cạnh đó, BHXH tạo nguồn vốn đầu tư cho các chương trình phát triển kinh tế xã hội của đất nước.Bảo hiểm xã hội góp phần thúc đẩy xã hội phát triển đồng thời đảm bảo an toàn xã hội và văn minh xã hội. Ngoài ra, nguồn quỹ còn nhàn rỗi của bảo hiểm xã hội rất lớn, trong khi đó nó luôn được bổ sung liên tục, vì vậy phần quỹ nhàn rỗi chưa sử dụng được đầu tư để tăng trưởng góp phần tạo điều kiện cho nền kinh tế quốc dân phát triển, giảm bớt khó khăn về đầu tư vốn cho Nhà nước.  Vì vậy, BHXH có vai trò quan trọng là gắn với lợi ích của người lao động, người sử dụng lao động và Nhà nước với nhau tạo thành một mối quan hệ chặt chẽ thúc đẩy xã hội ngày càng phát triển. 1.6. Các chế độ BHXH  Bảo hiểm xã hội bắt buộc bao gồm các chế độ sau đây: - Ốm đau - Thai sản - Tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp - Hưu trí - Tử tuất  Bảo hiểm xã hội tự nguyện bao gồm các chế độ sau đây: - Hưu trí - Tử tuất  Bảo hiểm thất nghiệp bao gồm các chế độ sau đây: - Trợ cấp thất nghiệp - Hỗ trợ học nghề - Hỗ trợ tìm việc làm. 12 1.7. Mức đóng BHXH bắt buộc Bảo hiểm xã hội được đóng hằng tháng đối với người sử dụng lao động và người lao động và được tính theo mức tiền lương, tiền công ghi trong hợp đồng lao động và tỷ lệ đóng theo bảng tổng hợp dưới đây: Năm Người sử dụng lao động Người lao động Tổng cộng BHXH BHYT BHTN BHXH BHYT BHTN 01/2007-12/2008 15 2 5 1 23 01/2009-12/2009 15 2 1 5 1 1 25 01/2010-12/2011 16 3 1 6 1,5 1 28,5 01/2012-12/2013 17 3 1 7 1,5 1 30,5 01/2014 trở đi 18 3 1 8 1,5 1 32,5 Đơn vị tính: % Bảng1 : Mức đóng bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT) và bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) từ 01/2007 trở đi. 13 Biểu đồ 1: Mức đóng các khoản bảo hiểm bắt buộc của người sử dụng lao động và của người lao động từ 01/01/2012 đến 31/12/2013. 1.8. Các văn bản pháp lý - Luật Bảo hiểm xã hội số 71/2006/QH11 của Quốc hội. - Luật Bảo hiểm y tế số 25/2008/QH12 của Quốc hội. - Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của luật bảo hiểm xã hội về bảo hiểm thất nghiệp của nghị định 127/2008/NĐ-CP. - Hướng dẫn thực hiện một số điều của nghị định số 127/2008/NĐ-CP ngày 12 tháng 12 năm 2008 của chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của luật bảo hiểm xã hội về bảo hiểm thất nghiệp - Sửa đổi, bổ sung thông tư số 04/2009/tt-blđtbxh ngày 22 tháng 01 năm 2009 của bộ lao động – thương binh và xã hội hướng dẫn thi hành một số điều của nghị định số 127/2008/nđ-cp ngày 12 tháng 12 năm 2008 của chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của luật Bảo hiểm xã hội về bảo hiểm thất nghiệp. 14 CHƯƠNG 2. TÌNH HÌNH THỰC HIỆN BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI KỸ THUẬT AN VIỆT 2.1. Công ty Cổ phần Thương mại Kỹ thuật An Việt 2.1.1. Giới thiệu chung về công ty - Tên công ty:Công ty Cổ phần Thương mại Kỹ thuật An Việt - Đại lý phân phối chính thức điều hòa Daikin. - Địa chỉ: Lô A11, D21 Khu Đô Thị Mới Cầu Giấy - Dịch Vọng Hậu - Cầu Giấy - Hà Nội. - ĐT: 0437951468 - Fax: 04.37951898 Đường dây nóng: 0988.840.952 - Website:www.anvietco.vn An Việt tự hào là một trong những doanh nghiệp phân phối điều hòa không khí hàng đầu Việt Nam. Với thế mạnh là đơn vị phân phối cấp 1 điều hòa Daikin tại Việt Nam, An Việt luôn dẫn đầu thị trường về chất lượng sản phẩm, dịch vụ, giá cả và các chương trình khuyến mãi lớn nhằm đem lại sự hài lòng lớn nhất cho khách hàng. Được thành lập ngày 24/07/2002, vững bước và phát triển hơn 10 năm, An Việt đã khẳng định vị thế, tên tuổi và sức mạnh của mình, góp phần khẳng định một thương hiệu trong lĩnh vực thương mại và kỹ thuật ở Việt Nam. An Việt hiểu mong muốn của khách hàng và với sự thành thạo cũng như kinh nghiệm trong ngành điều hòa, công ty luôn nỗ lực không ngừng để có thể thỏa mãn tất cả nhu cầu của khách hàng. Công ty đã mở rộng và kinh doanh thành công dựa trên các yếu tố chính sau đây: - Sản phẩm: Là công ty uy tín, An Việt cam kết chỉ bán sản phẩm chính hãng với xuất xứ rõ ràng. Khách hàng yên tâm khi mua hàng tại An Việt luôn nhận được những sản phẩm tốt nhất, model mới nhất cùng với các mức khuyến mại và bả