Tổ chức hạch toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ thành phẩm " ở công ty Thiết bị Giáo dục I
Trong cơ chế thi trường hiện nay, để có thể tồn tại và phát triển được đòi hỏi các doanh nghiệp sản xuất có nhiều yếu tố cần thiết về vốn, về công nghệ sản xuất, về đội ngũ cán bộ lao động lành nghề. trong đó vấn đề quan trọng và chủ chốt nhất là hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp phải đem lại hiệu quả cao, sản phẩm doanh nghiệp sản xuất ra đem đi tiêu thụ phải được thị trường chấp nhận và đem lại lợi nhuận cao. Ngay từ khi mới ra đời, kế toán đã được xem là một công cụ quan trọng của hệ thống quản lý kinh tế. Với chức năng cung cấp thông tin và kiểm tra, kiểm soát các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, kế toán đã và đang là công cụ thực sự quan trọng cùng với các công cụ quản lý khác ngày càng được cải tiến, đổi mới và phát huy tác dụng để đáp ứng yêu cầu quản lý trong nền kinh tế thị trường. Đối với các doanh nghiệp sản xuất, kế toán được sử dụng như một công cụ hiệu lực nhất để phản ánh khách quan và giám đốc có hiệu quả quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, trong đó kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả là một phần hành kế toán quan trọng phản ánh và giám đốc tình hình biến động thành phẩm và quá trình tiêu thụ thành phẩm trong doanh nghiệp. Công ty Thiết bị Giáo dục I là một đơn vị có chức năng sản xuất, cung ứng hướng dẫn bảo quản và sử dụng, chuyển giao công nghệ và nghien cứu ứng dụng thuộc lĩnh vực thiết bị trường học, nhằm phục vụ yêu cầu giảng dạy và học tập của các loại trường học. Trong điều kiện đổi mới cơ chế kinh tế thị trường, sản phẩm của công ty vẫn được thị trường chấp nhận và được tiêu thụ rộng rãi ở nhiều nơi. Trong công tác kế toán của công ty, vấn đề “ Hạch toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ " có vai trò đặc biệt quan trọng. Nó cung cấp những thông tin cần thiết về việc tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ cho ban giám đốc để Ban giám đốc đề ra những quyết định kịp thời trong sản xuất kinh doanh của công ty ngày càng phát triển, thích nghi với cơ chế mới công ty đã và đang khẳng định được vị trí của mình trên thị trường. Qua thời gian thực tập ở công ty Thiết bị Giáo dục I, với sự giúp đỡ của các cán bộ quản lý công ty, đặc biệt là các cán bộ kế toán, cùng sự giúp đỡ của các thầy cô hướng dẫn, em đã tìm hiểu toàn bộ công tác kế toán của công ty và em xin đi sâu và đề tài “ Tổ chức hạch toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ thành phẩm " ở công ty Thiết bị Giáo dục I để làm luận văn tốt nghiệp. Luận văn này gồm có những nội dung chính sau : Phần I: Lý luận chung về kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ trong doanh nghiệp sản xuất. Phần II: Thực trạng công tác kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ tại công ty Thiết Bị Giáo Dục I. Phần III: Một số ý kiến nhằm góp phần hoàn thiện công tác kế toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ tại công ty Thiết Bị Giáo Dục I.
Bạn đang xem nội dung tài liệu Tổ chức hạch toán tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả tiêu thụ thành phẩm " ở công ty Thiết bị Giáo dục I, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi nãi ®Çu
Trong c¬ chÕ thi trêng hiÖn nay, ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã nhiÒu yÕu tè cÇn thiÕt vÒ vèn, vÒ c«ng nghÖ s¶n xuÊt, vÒ ®éi ngò c¸n bé lao ®éng lµnh nghÒ... trong ®ã vÊn ®Ò quan träng vµ chñ chèt nhÊt lµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i ®em l¹i hiÖu qu¶ cao, s¶n phÈm doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra ®em ®i tiªu thô ph¶i ®îc thÞ trêng chÊp nhËn vµ ®em l¹i lîi nhuËn cao.
Ngay tõ khi míi ra ®êi, kÕ to¸n ®· ®îc xem lµ mét c«ng cô quan träng cña hÖ thèng qu¶n lý kinh tÕ. Víi chøc n¨ng cung cÊp th«ng tin vµ kiÓm tra, kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, kÕ to¸n ®· vµ ®ang lµ c«ng cô thùc sù quan träng cïng víi c¸c c«ng cô qu¶n lý kh¸c ngµy cµng ®îc c¶i tiÕn, ®æi míi vµ ph¸t huy t¸c dông ®Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, kÕ to¸n ®îc sö dông nh mét c«ng cô hiÖu lùc nhÊt ®Ó ph¶n ¸nh kh¸ch quan vµ gi¸m ®èc cã hiÖu qu¶ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, trong ®ã kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ lµ mét phÇn hµnh kÕ to¸n quan träng ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc t×nh h×nh biÕn ®éng thµnh phÈm vµ qu¸ tr×nh tiªu thô thµnh phÈm trong doanh nghiÖp.
C«ng ty ThiÕt bÞ Gi¸o dôc I lµ mét ®¬n vÞ cã chøc n¨ng s¶n xuÊt, cung øng híng dÉn b¶o qu¶n vµ sö dông, chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ nghien cøu øng dông thuéc lÜnh vùc thiÕt bÞ trêng häc, nh»m phôc vô yªu cÇu gi¶ng d¹y vµ häc tËp cña c¸c lo¹i trêng häc. Trong ®iÒu kiÖn ®æi míi c¬ chÕ kinh tÕ thÞ trêng, s¶n phÈm cña c«ng ty vÉn ®îc thÞ trêng chÊp nhËn vµ ®îc tiªu thô réng r·i ë nhiÒu n¬i. Trong c«ng t¸c kÕ to¸n cña c«ng ty, vÊn ®Ò “ H¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô " cã vai trß ®Æc biÖt quan träng. Nã cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ viÖc tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô cho ban gi¸m ®èc ®Ó Ban gi¸m ®èc ®Ò ra nh÷ng quyÕt ®Þnh kÞp thêi trong s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty ngµy cµng ph¸t triÓn, thÝch nghi víi c¬ chÕ míi c«ng ty ®· vµ ®ang kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ trêng.
Qua thêi gian thùc tËp ë c«ng ty ThiÕt bÞ Gi¸o dôc I, víi sù gióp ®ì cña c¸c c¸n bé qu¶n lý c«ng ty, ®Æc biÖt lµ c¸c c¸n bé kÕ to¸n, cïng sù gióp ®ì cña c¸c thÇy c« híng dÉn, em ®· t×m hiÓu toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n cña c«ng ty vµ em xin ®i s©u vµ ®Ò tµi “ Tæ chøc h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm " ë c«ng ty ThiÕt bÞ Gi¸o dôc I ®Ó lµm luËn v¨n tèt nghiÖp. LuËn v¨n nµy gåm cã nh÷ng néi dung chÝnh sau :
PhÇn I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô t¹i c«ng ty ThiÕt BÞ Gi¸o Dôc I.
PhÇn III: Mét sè ý kiÕn nh»m gãp phÇn hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô t¹i c«ng ty ThiÕt BÞ Gi¸o Dôc I.
PhÇn I:
Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
I.ý nghÜa, nhiÖm vô h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô:
1.Kh¸i niÖm thµnh phÈm :
Thµnh phÈm lµ s¶n phÈm ®· ®îc chÕ t¹o xong ë giai ®o¹n chÕ biÕn cuèi cïng cña quy tr×nh c«ng nghÖ trong xÝ nghiÖp, ®îc kiÓm nghiÖm ®ñ tiªu chuÈn kü thuËt quy ®Þnh vµ ®· nhËp kho.
Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, mét khi s¶n xuÊt ph¶i g¾n liÒn thÞ trêng th× chÊt lîng s¶n phÈm vÒ c¶ hai mÆt néi dung vµ h×nh thøc s¶n phÈm cµng trë nªn cÇn thiÕt h¬n bao giê hÕt ®èi víi doanh nghiÖp. Thµnh phÈm ®îc s¶n xuÊt ra víi chÊt lîng tèt phï hîp víi yªu cÇu cña thÞ trêng ®· trë thµnh yªu cÇu quyÕt ®Þnh sù sèng cßn cña doanh nghiÖp. ViÖc duy tr×, æn ®Þnh vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp chØ cã thÓ thùc hiÖn ®îc khi chÊt lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ngµy cµng tèt h¬n vµ ®îc thÞ trêng chÊp nhËn. S¶n phÈm cña xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp s¶n xuÊt ra chñ yÕu lµ thµnh phÈm, ngoµi ra cßn cã thÓ cã b¸n thµnh phÈm. B¸n thµnh phÈm lµ nh÷ng s¶n phÈm míi kÕt thóc quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt ( trõ c«ng ®o¹n cuèi cïng ) ®îc nhËp kho hay chuyÓn giao ®Ó tiÕp tôc chÕ biÕn hoÆc cã thÓ b¸n ra ngoµi.
2. Kh¸i niÖm tiªu thô thµnh phÈm.
Tho¶ m·n nhu cÇu tiªu dïng x· héi lµ môc ®Ých mµ mäi doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®Òu v¬n tíi. Do ®ã, thµnh phÈm doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra ph¶i ®îc ®a ®Õn tay ngêi tiªu dïng th«ng qua qu¸ tr×nh tiªu thô, tiªu thô lµ kh©u cuèi cïng trong chu tr×nh t¸i s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Tiªu thô thµnh phÈm cã thÓ tho¶ m·n ®îc nhu cÇu cña c¸c ®¬n vÞ kh¸c hoÆc cña c¸ nh©n trong vµ ngoµi doanh nghiÖp. Thµnh phÈm còng cã thÓ ®îc cung cÊp gi÷a c¸c ®¬n vÞ trong cïng mét c«ng ty, 1 tËp ®oµn, trêng hîp nµy ®îc gäi lµ tiªu thô néi bé.
Tiªu thô thµnh phÈm lµ viÖc ®a thµnh phÈm tõ lÜnh vùc s¶n xuÊt vµo lÜnh vùc lu th«ng ®Ó thùc hiÖn viÖc tiªu dïng theo nh÷ng môc ®Ých ®· x¸c ®Þnh khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt. Qu¸ tr×nh tiªu thô thµnh phÈm lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn gi¸ trÞ sö dông cña thµnh phÈm th«ng qua quan hÖ trao ®æi. Trong quan hÖ nµy, doanh nghiÖp chuyÓn nhîng cho ngêi mua thµnh phÈm cña m×nh vµ thu l¹i ë ngêi mua sè tiÒn hµng t¬ng øng víi gi¸ trÞ cña sè thµnh phÈm ®ã.
Mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n liªn quan ®Õn viÖc h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm :
Doanh thu b¸n hµng: lµ tæng gi¸ trÞ ®îc thùc hiÖn do viÖc b¸n hµng ho¸, s¶n phÈm, cung cÊp lao vô, dÞch vô cho kh¸ch hµng.
Doanh thu thuÇn: lµ sè chªnh lÖch gi÷a doanh thu b¸n hµng víi c¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu.
ChiÕt khÊu b¸n hµng: lµ sè tiÒn tÝnh trªn tæng sè doanh thu tr¶ l¹i cho kh¸ch hµng. ChiÕt khÊu b¸n hµng gåm:
+ ChiÕt khÊu thanh to¸n: lµ kho¶n tiÒn thëng cho kh¸ch hµng do thanh to¸n tiÒn hµng tríc quy ®Þnh.
+ChiÕt khÊu th¬ng m¹i: lµ kho¶n tiÒn gi¶m trõ cho kh¸ch hµng(tiÒn thëng do trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh ®· tiÕn hµnh mua mét khèi lîng lín hµng ho¸ tÝnh theo tæng sè hµng ®· mua trong thêi gian ®ã hoÆc gi¶m trõ trªn gi¸ b¸n th«ng thêng v× mua khèi lîng hµng ho¸ lín trong mét ®ît.
Gi¶m gi¸ hµng b¸n: lµ sè tiÒn gi¶m trõ cho kh¸ch hµng ngoµi ho¸ ®¬n hay hîp ®ång cung cÊp dÞch vô do c¸c nguyªn nh©n ®Æc biÖt nh: hµng kÐm phÈm chÊt, kh«ng ®óng quy c¸ch giao hµng, kh«ng ®óng thêi gian ®Þa ®iÓm trong hîp ®ång ...
Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: lµ sè lîng hµng ®· ®îc coi lµ tiªu thô nhng bÞ ngêi mua tõ chèi, tr¶ l¹i do kh«ng t«n träng hîp ®ång kinh tÕ nh ®· ký kÕt.
Gi¸ vèn hµng b¸n: lµ gi¸ gèc ( gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ ) cña s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô ®· tiªu thô trong kú.
* C¸c trêng hîp thµnh phÈm hµng ho¸ ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô:
Theo quy ®Þnh cña chuÈn mùc kÕ to¸n Quèc tÕ (IAS)18 vÒ “ doanh thu” th×:
Doanh nghiÖp ®· trao toµn bé cho ngêi mua phÇn lín rñi ro còng nh lîi Ých cña viÖc së h÷u tµi s¶n ®ã.
Doanh nghiÖp kh«ng cßn n¾m gi÷ quyÒn qu¶n lý tµi s¶n ®ã vµ kh«ng cßn n¾m gi÷ quyÒn ®iÒu khiÓn cã hiÖu lùc ®èi víi tµi s¶n ®ã.
Gi¸ trÞ cña kho¶n doanh thu ®îc x¸c ®Þnh mét c¸ch ch¾c ch¾n.
T¬ng ®èi ch¾c ch¾n r»ng doanh nghiÖp sÏ thu ®îc c¸c lîi Ých kinh tÕ tõ giao dÞch ®ã.
Chi phÝ ph¸t sinh hoÆc sÏ ph¸t sinh trong giao dÞch ®îc x¸c ®Þnh mét c¸ch ch¾c ch¾n.
Theo quy ®Þnh cña chÕ ®é tµi chÝnh kÕ to¸n t¹i ViÖt Nam :
Trong quan hÖ trao ®æi hµng tiÒn gi÷a doanh nghiÖp víi ngêi mua th× thêi ®iÓm doanh nghiÖp cã thÓ ghi nhËn doanh thu b¸n hµng phô thuéc vµo ph¬ng thøc thanh to¸n mµ doanh nghiÖp ¸p dông. øng víi mçi ph¬ng thøc thanh to¸n kh¸c nhau th× thµnh phÈm khi chuyÓn ®i ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô kh¸c nhau.
+ Trêng hîp 1: Doanh nghiÖp giao hµng cho ngêi mua vµ ®· tu ®îc tiÒn ( cã thÓ b»ng tiÒn mÆt, sÐc ...) th× sè thµnh phÈm ®· giao ®ã ®îc gäi lµ tiªu thô.
Trêng hîp nµy gåm 2 kh¶ n¨ng:
. Doanh nghiÖp giao hµng cho ngêi mua vµ thu tiÒn ngay t¹i thêi ®iÓm ®ã.
. Ngêi mua øng tríc tiÒn hµng cho doanh nghiÖp.
+ Trêng hîp 2: Thµnh phÈm chuyÓn cho kh¸ch hµng vµ ®· ®îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n nhng hiÖn t¹i doanh nghiÖp v½n cha nhËn ®îc tiÒn hoÆc giÊy b¸o cña ng©n hµng th× vÉn coi lµ tiªu thô.
+ Trêng hîp 3: Gi÷a doanh nghiÖp vµ kh¸ch hµng ¸p dông ph¬ng thøc thanh to¸n theo kÕ ho¹ch th× khi göi hµng cho ngêi mua th× sè thµnh phÈm ®ã x¸c ®Þnh lµ tiªu thô.
Nh vËy, do viÖc ¸p dông c¸c ph¬ng thøc thanh to¸n kh¸c nhau nªn hµnh vi giao hµng vµ thu tiÒn cã nh÷ng kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh vÒ thêi gian vµ kh«ng gian. NÕu xem xÐt vÒ mÆt sè lîng t¹i mét thêi ®iÓm nµo ®ã th× doanh thu tiªu thô vµ sè tiÒn b¸n hµng thu ®îc lµ kh«ng trïng nhau, nhng tíi khi kÕt thóc mét vßng lu©n chuyÓn cña vèn lu ®éng th× doanh thu tiªu thô vµ tiÒn b¸n hµng thu ®îc lµ b»ng nhau.
3. ý nghÜa cña tiªu thô thµnh phÈm:
Ngay sau khi x· héi loµi ngêi tr¶i qua thêi kú ph¸t triÓn víi nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ tù cung tù cÊp, vÊn ®Ò tiªu thô s¶n phÈm ®· ®îc ®Æt ra vµ ngµy cµng ®îc giíi chñ doanh nghiÖp quan t©m. Trong thêi kú ph¸t triÓn cña chñ nghÜa T b¶n, trong nh÷ng lý luËn cña m×nh vÒ kinh tÕ chÝnh trÞ häc, C.Mac ®· kh¼ng ®Þnh vÒ ý nghÜa tiªu thô s¶n phÈm : “ Ph©n phèi vµ lu th«ng mét mÆt ®ãng vai trß nèi liÒn s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, th«ng qua mét c¬ chÕ h÷u hiÖu ®Ó t¸c dông qua l¹i gi÷a chóng vµ ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng m©u thuÉn n¶y sinh trong mèi quan hÖ ®ã ”.
ë ViÖt Nam trong c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung, quan liªu, bao cÊp, c¸c doanh nghiÖp kh«ng ®îc quyÒn tù quyÕt ®Þnh viÖc s¶n xuÊt vµ cung cÊp s¶n phÈm cña m×nh mµ hoµn toµn ph¶i tu©n theo chØ tiªu ph¸p lÖnh cña nhµ níc giao xuèng. ChuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp ®îc quyÒn tù chñ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, v× vËy viÖc s¶n xuÊt lo¹i thµnh phÈm lo¹i g×, mÉu m· chÊt lîng ra sao phô thuéc vµo viÖc lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cña mçi doanh nghiÖp trªn c¬ së nhu cÇu cña thÞ trêng.
Trong thùc tÕ nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay, ®øng tríc sù c¹nh tranh gay g¾t cña rÊt nhiÒu doanh nghiÖp trong vµ ngoµi níc, c«ng t¸c tiªu thô cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi sô tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, cã tiªu thô ®îc nh÷ng s¶n phÈm cña m×nh lµm ra, doanh nghiÖp míi cã thÓ thu håi ®îc lîng vèn ®· ®Çu t vµo s¶n xuÊt, t¨ng nhanh vßng quay cña vèn vµ t¹o ra lîi nhuËn cho doanh nghiÖp, t¨ng thu nhËp cho ngêi lao ®éng.
§èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n, tiªu thô cã mét ý nghÜa quan träng, bëi tiªu thô lµ yÕu tè t¹o tiÒn ®Ò cho s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, t¹o nªn sù c©n ®èi gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, gi÷a tiÒn vµ hµng lu th«ng cho tõng ngµnh vµ gi÷a c¸c ngµnh, c¸c khu vùc trong nÒn kinh tÕ.
4. NhiÖm vô h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm.
Ph¶n ¸nh kÞp thêi t×nh h×nh xuÊt b¸n thµnh phÈm vµ t×nh h×nh thanh to¸n víi ngêi mua, tÝnh chÝnh x¸c c¸c kho¶n bÞ gi¶m trõ vµ thanh to¸n víi ng©n s¸ch c¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép.
TÝnh to¸n chÝnh x¸c doanh thu b¸n hµng vµ c¸c chi phÝ b¸n hµng ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô thµnh phÈm.
X¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm, lËp b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh tiªu thô t¹i doanh nghiÖp.
S¶n xuÊt x· héi ngµy cµng ®îc më réng vµ ph¸t triÓn th× vai trß vµ ph¹m vi cña c«ng t¸c kÕ to¸n ngµy cµng ®îc n©ng cao, do ®ã ®ßi hái viÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n trong doanh nghiÖp ph¶i khoa häc, hîp lý vµ kh«ng ngõng ®îc hoµn thiÖn, ®Æc biÖt lµ c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ kÕt qu¶ x¸c ®Þnh tiªu thô thµnh phÈm. Víi viÖc tæ chøc khoa häc vµ hîp lý c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thu thµnh phÈm sÏ cung cÊp kÞp thêi cho l·nh ®¹o sè liÖu kÕ to¸n vÒ t×nh h×nh biÕn ®éng cña thµnh phÈm, t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, gi¸ b¸n vµ tiªu thô thµnh phÈm t¹i doanh nghiÖp. Qua ®ã ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng thiÕu sãt, mÊt c©n ®èi ë tõng kh©u trong qu¸ tr×nh lËp vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch, ®¶m b¶o sù c©n ®èi gi÷a s¶n xuÊt & tiªu thô vµ dù tr÷ trong toµn doanh nghiÖp .
5. C¸c ph¬ng thøc tiªu thô s¶n phÈm :
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng viÖc tiªu thô s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn b»ng nhiÒu ph¬ng thøc kh¸c nhau . Theo ®ã c¸c s¶n phÈm vËn ®éng tõ doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®Õn tËn tay c¸c hé tiªu dïng. ViÖc chän vµ ¸p dông linh ho¹t c¸c ph¬ng tiÖn tiªu thô ®· gãp phÇn kh«ng nhá vµo viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt thêng sö dông mét sè ph¬ng thøc chñ yÕu sau :
Ph¬ng thøc tiªu thô trùc tiÕp :
Theo ph¬ng thøc nµy ngêi mua sÏ nhËn hµng trùc tiÕp t¹i kho cña doanh nghiÖp b¸n hµng vµ lµm thñ tôc thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n. S¶n phÈm khi xuÊt kho giao cho ngêi mua th× ®îc coi lµ tiªu thô vµ ngêi b¸n mÊt quyÒn së h÷u .
Ph¬ng thøc chuyÓn hµng theo hîp ®ång :
Theo ph¬ng thøc nµy bªn b¸n chuyÓn hµng cho bªn mua theo ®Þa ®iÓm ghi trong hîp ®ång. Sè hµng chuyÓn ®i nµy vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp. Khi ngêi mua thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n vÒ sè hµng chuyÓn giao ( mét phÇn hay toµn bé ) th× sè hµng chÊp nhËn nµy ®îc coi lµ tiªu thô.
Ph¬ng thøc tiªu thô qua c¸c ®¹i lý ( ký göi ):
Theo ph¬ng thøc nµy ngêi b¸n sÏ giao hµng cho ®¹i lý, n¬i ký göi theo sù tho¶ thuËn trong hîp ®ång gi÷a hai bªn, hµng chuyÓn ®i vÉn thuéc së h÷u cña ngêi b¸n, chØ khi nµo nhËn ®îc th«ng b¸o cña c¬ së ®¹i lý, ký göi hoÆc nhËn tiÒn do ®¹i lý thanh to¸n hoÆc ®Þnh kú thanh to¸n theo quy ®Þnh gi÷a hai bªn th× s¶n phÈm xuÊt kho míi chÝnh thøc ®îc coi lµ tiªu thô. Trong trêng hîp nµy doanh nghiÖp ph¶i thanh to¸n cho ®¹i lý mét kho¶n hoa hång b¸n hµng.
Ph¬ng thøc b¸n hµng tr¶ gãp:
Theo ph¬ng thøc nµy, khi giao hµng cho ngêi mua th× lîng hµng chuyÓn giao ®îc coi lµ tiªu thô, ngêi mua sÏ thanh to¸n lÇn ®Çu ngay t¹i thêi ®iÓm mua mét phÇn sè tiÒn ph¶i tr¶ chÞu mét tû lÖ l·i suÊt nhÊt ®Þnh. Th«ng thêng sè tiÒn tr¶ ë c¸c kú b»ng nhau, trong ®ã bao gåm mét phÇn doanh thu gèc vµ mét phÇn l·i suÊt tr¶ chËm.
C¸c trêng hîp ®îc tÝnh tiªu thô kh¸c :
Ngoµi c¸c ph¬ng thøc tiªu thô chñ yÕu trªn ®©y c¸c doanh nghiÖp cßn sö dông vËt t, hµng ho¸, s¶n phÈm ®Ó thanh to¸n tiÒn l¬ng tiÒn thëng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc, ®Ó trao ®æi lÊy hµng ho¸ kh¸c ...
II. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh phÈm xuÊt kho:
§èi víi mçi doanh nghiÖp, viÖc lùa chän ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh phÈm ®óng ®¾n vµ hîp lý cã ý nghÜa quan träng, b¶o ®¶m quy m« hîp lý cña gi¸ vèn hµng b¸n vµ hµng tån kho.
§èi víi thµnh phÈm nhËp kho: Gi¸ nhËp thµnh phÈm chÝnh lµ gi¸ thµnh c«ng xëng s¶n xuÊt thùc tÕ, bao gåm : chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung ®Ó s¶n xuÊt sè thµnh phÈm ®ã.
§èi víi thµnh phÈm xuÊt kho : Gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm xuÊt kho ®îc tÝnh theo mét trong sè c¸c ph¬ng ph¸p sau :
Ph¬ng ph¸p nhËp tríc xuÊt tríc:
Theo ph¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n gi¶ ®Þnh vÒ mÆt gi¸ trÞ nh÷ng thµnh phÈm nµo nhËp tríc sÏ ®îc xuÊt tríc, xuÊt hÕt thµnh phÈm nhËp kho tríc råi míi ®Õn nh÷ng thµnh phÈm nhËp sau. Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp trong trêng hîp gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña lo¹i thµnh phÈm nµy cã xu híng gi¶m.
2. Ph¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tríc :
Ph¬ng ph¸p nµy ngîc l¹i víi ph¬ng ph¸p trªn, kÕ to¸n gi¶ ®Þnh vÒ mÆt gi¸ trÞ nh÷ng thµnh phÈm nµo nhËp sau sÏ ®îc xuÊt tríc, xuÊt hÕt sè thµnh phÈm nhËp sau míi xuÊt ®Õn thµnh phÈm nhËp tríc. V× vËy, ph¬ng ph¸p nµy sö dông thÝch hîp trong trêng hîp gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña lo¹i thµnh phÈm nµy cã xu híng t¨ng.
Ph¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n:
Gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm xuÊt kho = Sè lîngthµnh phÈm xuÊt kho ( Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n
GTTTPXK = Q ( Pi
Trong ®ã, gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n ®îc tÝnh b»ng mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau:
Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷:
Pi
=
GTTTP tån ®Çu kú + GTTTP nhËp trong kú
Q TP tån ®Çu kú + QTP nhËp trong kú
Ph¬ng ph¸p nµy cã u ®iÓm lµ rÊt ®¬n gi¶n vµ dÔ lµm, tuy nhiªn nã cã nhîc ®iÓm lµ ®Õn cuèi th¸ng míi biÕt ®îc gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm xuÊt kho, do ®ã lµm chËm trÔ c«ng t¸c ghi sæ.
+ Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cuèi kú tríc:
u ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ ph¶n ¸nh mét c¸ch kÞp thêi gi¸ trÞ thµnh phÈm xuÊt kho trong kú, tuy nhiªn ®é chÝnh x¸c kh«ng cao.
+ Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp:
Sau mçi lÇn nhËp kho thµnh phÈm, kÕ to¸n l¹i ph¶i tÝnh l¹i gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n råi c¨n cø vµo sè lîng thµnh phÈm xuÊt kho lÇn ®ã ®Ó tÝnh gi¸ trÞ thùc tÕ thµnh phÈm xuÊt kho.
4.Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh:
Khi xuÊt kho lo¹i thµnh phÈm nµo th× tÝnh theo gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña chÝnh lo¹i thµnh phÈm ®ã. Ph¬ng ph¸p nµy chØ thÝch hîp ®èi víi nh÷ng lo¹i thµnh phÈm cã gi¸ trÞ ®¬n vÞ cao g¾n víi ®Æc ®iÓm riªng cña nã v× tÝnh theo ph¬ng ph¸p nµy rÊt mÊt c«ng.
5.Ph¬ng ph¸p gi¸ h¹ch to¸n:
Theo ph¬ng ph¸p nµy, thµnh phÈm xuÊt kho trong kú sÏ ®îc tÝnh theo gi¸ h¹ch to¸n, cuèi kú sÏ chuyÓn tõ gi¸ h¹ch to¸n sang gi¸ thùc tÕ.
GTTTPxuÊt kho = Gh¹ch to¸n TP xuÊt kho ( HÖ sè gi¸ thµnh phÈm.
GTTTP tån ®Çu kú + GTTTP nhËp kho trong kú
HÖ sè gi¸ thµnh phÈm =
GHTTP tån ®Çu kú + GHTTPnhËp kho trong kú
Tuú theo ®Æc ®iÓm cña thµnh phÈm, mËt ®é nhËp, xuÊt kho thµnh phÈm vµ kh¶ n¨ng h¹ch to¸n cña m×nh, doanh nghiÖp sÏ lùa chän ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ thµnh phÈm xuÊt kho thÝch hîp.
III. KÕ to¸n chi tiÕt thµnh phÈm:
C¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt vµ tæ chøc h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm :
Doanh nghiÖp cã thÓ dùa vµo nh÷ng c¨n cø sau ®Ó lùa chän ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm.
C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm thµnh phÈm ë mçi ®¬n vÞ vÒ: chñng lo¹i phong phó hay kh«ng ? tÝnh chÊt c¬, lý, ho¸ cña thµnh phÈm vµ mËt ®é nhËp, xuÊt kho thµnh phÈm.
C¨n cø vµo kh¶ n¨ng tÝnh gi¸ nhËp cña tõng lo¹i thµnh phÈm.
C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm bè trÝ cña hÖ thèng kho tµng ph©n t¸n hay tËp trung.
Yªu cÇu qu¶n lý vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ®¬n vÞ.
Dùa trªn c¸c c¨n cø trªn, tuú theo ®Æc ®iÓm cña ®¬n vÞ m×nh kÕ to¸n cã thÓ lùa chän mét trong c¸c ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt sau:
1. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt " ThÎ song song " :
§iÒu kiÖn vËn dông cña ph¬ng ph¸p nµy lµ: ®¬n vÞ cã Ýt chñng lo¹i thµnh phÈm, mËt ®é nhËp, xuÊt kho thµnh phÈm dÇy ®Æc, hÖ thèng kho tµng ®îc bè trÝ tËp trung vµ ®¬n vÞ cã ®iÒu kiÖn vÒ lao ®éng kÕ to¸n thµnh phÈm.
§Æc ®iÓm tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt theo ph¬ng ph¸p nµy ®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau:
s¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm theo ph¬ng ph¸p “ thÎ song song”
Ghi chó:
T¹i kho: Thñ kho më thÎ kho cho tõng lo¹i thµnh phÈm cã trong kho theo danh ®iÓm. ThÎ kho ®îc ghi l¹i thêi ®iÓm giao nhËn thµnh phÈm trªn c¬ së phiÕu nhËp kho, phiÕu xuÊt kho vµ chØ theo dâi vÒ mÆt sè lîng thµnh phÈm nhËp, xuÊt, tån kho. Cuèi kú, sau khi kiÓm kª kho, thñ kho sÏ ®iÒu chØnh chÝnh x¸c sè tån kho trªn thÎ kho ®Ó ®èi chiÕu víi kÕ to¸n chi tiÕt thµnh phÈm.
T¹i phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n sö dông sæ chi tiÕt thµnh phÈm ®Ó theo dâi t×nh h×nh biÕn ®éng thµnh phÈm theo tõng lo¹i thµnh phÈm t¬ng øng víi thÎ kho. Sæ chi tiÕt thµnh phÈm còng ®îc ghi c¨n cø vµo phiÕu nhËp kho, phiÕu xuÊt kho vµ theo dâi c¶ chØ tiªu hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ cña sè thµnh phÈm nhËp, xuÊt, tån kho. Cuèi th¸ng, c¨n cø vµo sæ chi tiÕt thµnh phÈm, kÕ to¸n thµnh phÈm ®èi chiÕu víi thÎ kho vµ lËp b¶ng tæng hîp chi tiÕt nhËp, xuÊt, tån kho thµnh phÈm ®Ó ®èi chiÕu víi kÕ to¸n tæng hîp.
u ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ rÊt ®¬n gi¶n, dÔ ®èi chiÕu, qu¶n lý, cã thÓ theo dâi c¶ vÒ mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ t×nh h×nh biÕn ®éng thµnh phÈm.
Nhîc ®iÓm cña nã lµ khèi lîng ghi chÐp lín, trïng lÆp nhiÒu.
2. H¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm theo ph¬ng ph¸p:" Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ":
Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi nh÷ng ®¬n vÞ cã sè lo¹i thµnh phÈm phong phó, mËt ®é nhËp, xuÊt kho thµnh phÈm tha thít, hÖ thèng kho tµng tæ chøc ph©n t¸n vµ ®iÒu kiÖn vÒ lao ®éng kÕ to¸n cña ®¬n vÞ kh«ng cho phÐp ghi chÐp thêng xuyªn víi khèi lîng c«ng t¸c ghi chÐp lín.
ViÖc tæ chøc ho¹ch to¸n chi tiÕt theo ph¬ng ph¸p nµy ®îc biÓu diÔn qua s¬ ®å sau :
S¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm theo ph¬ng ph¸p
“ sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ”
Ghi chó:
Ghi hµng ngµy.
Ghi cuèi th¸ng.
§èi chiÕu, kiÓm tra.
* T¹i kho : thñ kho còng lËp thÎ kho gièng nh ph¬ng ph¸p “thÎ song song ”.
* T¹i phßng kÕ to¸n :Tõ nh÷ng chøng tõ xuÊt, nhËp kho thµnh phÈm kÕ to¸n lËp B¶ng kª nhËp vµ b¶ng kª xuÊt kho thµnh phÈm th
