Tóm tắt luận án Giá trị đạo đức truyền thống dân tộc với việc xây dựng lối sống mới cho sinh viên Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay

Mỗi con người phải biết quá khứ của mình, mỗi dân tộc phải biết lịch sử của mình, một dân tộc mà đánh mất quá khứ thì cũng là đánh mất chính bản thân mình. Trong các truyền thống quý báu của dân tộc Việt Nam, nổi bật lên là đạo đức truyền thống. Nó là dòng chảy liên tục nảy sinh, tồn tại, phát triển trong suốt tiến trình dựng nước, giữ nước và phát triển đất nước của cha ông ta. Đây là cơ chế tích lũy, lưu truyền chắt lọc, chuyển giao tiếp nối từ thế hệ này qua thế hệ khác, từ đời này qua đời khác, hình thái kinh tế -xã hội này qua hình thái kinh tế -xã hội khác. Vì thế, việc phát huy các giá trị truyền thống, đặc biệt là giá trị đạo đức, nhằm xây dựng lối sống mới con người Việt Nam nói chung, sinh viên nói riêng trong điều kiện hiện nay là một trong những yêu cầu bức thiết của sự nghiệp đổi mới, hiện đại hóa đất nước. Văn kiện Đại hội X của Đảng khẳng định: Xây dựng và hoàn thiện giá trị, nhân cách con người Việt Nam, bảo vệ và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập kinh tế quốc tế. Bồi dưỡng các giá trị văn hoá trong thanh niên, học sinh, sinh viên; đặc biệt là lý tưởng sống, lối sống, năng lực trí tuệ, đạo đức và bản lĩnh văn hoá con người Việt Nam. Sinh viên là lực lượng đông đảo, là những người có tri thức, năng động nhạy bén trong tiếp thu cái mới và trong mọi hoạt động xã hội. Ở đây, giá trị đạo đức truyền thống dân tộc là yếu tố tạo nên bản sắc văn hóa của dân tộc. Trong quá trình phát triển của xã hội, các giá trị đạo đức còn là yếu tố nội sinh, có tác dụng thúc đẩy quá trình vận động và phát triển nền văn hóa, một yếu tố không thể thiếu trong xây dựng lối sống của mỗi con người, trong đó có thanh niên -sinh viên. Mối quan hệ giữa giá trị đạo đức truyền thống dân tộc với xây dựng lối sống là điều không ai nghi ngờ. Tuy nhiên, trong điều kiện kinh tế thị trường, toàn cầu hóa hiện nay, giá trị đạo đức truyền thống có vai trò như thế nào trong xây dựng lối sống cho sinh viên Việt Nam, nó cản trở hay là động lực, là cơ sở định hướng cho xây dựng lối sống? Và nội dung, yêu cầu phát huy giá trị đạo đức truyền thống dân tộc trong xây dựng lối sống cho sinh viên là gì, và đòi hỏi phương hướng với những giải pháp gì để phát huy giá trị đạo đức truyền thống trong xây dựng lối sống mới cho sinh viên. Cho nên, để xây dựng lối sống hiện nay, chúng ta không ngừng nâng cao nhận thức của toàn xã hội nói chung và của sinh viên nói riêng về vai trò, tầm quan trọng của giá trị đạo đức truyền thống, phát huy các giá trị đó trong việc xây dựng lối sống mới cho sinh viên. Từ đây, nẩy sinh nhiều vấn đề đặt ra, làm sao định hướng đúng đạo đức cho sinh viên trong điều kiện hiện nay -khi mà các giá trị đạo đức truyền thống đang có những biến đổi, làm thế nào để sinh 2 viên có một tình cảm thực sự, một thái độ đúng đắn và một niềm tin vững chắc khi thực hiện các hệ chuẩn giá trị xã hội để họ xây dựng lối sống mới của mình. Và, chính các giá trị đạo đức truyền thống có vai trò quan trọng tạo nên đặc trưng lối sống của người Việt Nam nói chung và của sinh viên nói riêng. Vấn đề xây dựng lối sống mới cho sinh viên hiện nay cũng đang đặt ra những thách thức mới. Hiện tượng suy thoái đạo đức, lối sống trong xã hội và trong sinh viên đã và đang diễn ra phức tạp. Những biểu hiện của nó ngày càng rõ nét hơn đến mức không thể không quan tâm. Lối sống thực dụng, cá nhân, vị kỷ trong thanh niên sinh viên có xu hướng gia tăng, gây nhức nhối đời sống xã hội. Tại Đại hội X, Đảng ta đã nhấn mạnh: “Tình trạng suy thoái, xuống cấp về đạo đức, lối sống, sự gia tăng tệ nạn xã hội và tội phạm đáng lo ngại, nhất là trong giới trẻ”. Vì thế, có thể thấy tầm quan trọng hàng đầu của sự nghiệp “trồng người” trong sinh viên hiện nay. Việc phát huy các giá trị đạo đức truyền thống vô cùng quan trọng và là cơsở để sinh viên xây dựng lối sống mới, gắn liền với việc xây dựng người sinh viên toàn diện, hiện đại. Cho nên, việc nghiên cứu vai trò của các giá trị đạo đức truyền thống dân tộc trong xây dựng lối sống mới cho sinh viên Việt Namhiện nay là việc làm cần thiết và cấp bách. Xuất phát từ căn cứ trên, chúng tôi chọn đề tài “Giá trị đạo đức truyền thống dân tộc với việc xây dựng lối sống mới cho sinh viên Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay”làm luận án tiến sĩ Triết học.

pdf28 trang | Chia sẻ: oanh_nt | Lượt xem: 2038 | Lượt tải: 5download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Tóm tắt luận án Giá trị đạo đức truyền thống dân tộc với việc xây dựng lối sống mới cho sinh viên Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THỊ THANH HÀ GI¸ TRÞ §¹O §øC TRUYÒN THèNG D¢N TéC VíI VIÖC X¢Y DùNG LèI SèNG MíI CHO SINH VI£N VIÖT NAM TRONG BèI C¶NH TOµN CÇU HãA HIÖN NAY Chuyên ngành : CNDVBC & CNDVLS Mã số : 62 22 80 05 tãm t¾t LuËn ¸n tiÕn sÜ triÕt häc Hµ Néi - 2014 C«ng tr×nh ®­îc hoµn thµnh t¹i Häc viÖn ChÝnh trÞ Quèc gia Hå ChÝ Minh Ng­êi h­íng dÉn khoa häc: 1. PGS,TS. NGUYỄN THẾKIỆT 2. PGS,TS. HOÀNG ANH Ph¶n biÖn 1: Ph¶n biÖn 2: Ph¶n biÖn 3: LuËn ¸n sÏ ®­îc b¶o vÖ tr­íc Héi ®ång chÊm luËn ¸n cÊp Häc viÖn häp t¹i Häc viÖn ChÝnh trÞ Quèc gia Hå ChÝ Minh. Vµo håi giê ngµy th¸ng n¨m 2014 Cã thÓ t×m hiÓu luËn ¸n t¹i: Th­ viÖn Quèc gia vµ Th­ viÖn Häc viÖn ChÝnh trÞ Quèc gia Hå ChÝ Minh 1 MỞ ĐẦU 1. Đặt vấn đề 1.1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Mỗi con người phải biết quá khứ của mình, mỗi dân tộc phải biết lịch sử của mình, một dân tộc mà đánh mất quá khứ thì cũng là đánh mất chính bản thân mình. Trong các truyền thống quý báu của dân tộc Việt Nam, nổi bật lên là đạo đức truyền thống. Nó là dòng chảy liên tục nảy sinh, tồn tại, phát triển trong suốt tiến trình dựng nước, giữ nước và phát triển đất nước của cha ông ta. Đây là cơ chế tích lũy, lưu truyền chắt lọc, chuyển giao tiếp nối từ thế hệ này qua thế hệ khác, từ đời này qua đời khác, hình thái kinh tế - xã hội này qua hình thái kinh tế - xã hội khác. Vì thế, việc phát huy các giá trị truyền thống, đặc biệt là giá trị đạo đức, nhằm xây dựng lối sống mới con người Việt Nam nói chung, sinh viên nói riêng trong điều kiện hiện nay là một trong những yêu cầu bức thiết của sự nghiệp đổi mới, hiện đại hóa đất nước. Văn kiện Đại hội X của Đảng khẳng định: Xây dựng và hoàn thiện giá trị, nhân cách con người Việt Nam, bảo vệ và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập kinh tế quốc tế. Bồi dưỡng các giá trị văn hoá trong thanh niên, học sinh, sinh viên; đặc biệt là lý tưởng sống, lối sống, năng lực trí tuệ, đạo đức và bản lĩnh văn hoá con người Việt Nam. Sinh viên là lực lượng đông đảo, là những người có tri thức, năng động nhạy bén trong tiếp thu cái mới và trong mọi hoạt động xã hội. Ở đây, giá trị đạo đức truyền thống dân tộc là yếu tố tạo nên bản sắc văn hóa của dân tộc. Trong quá trình phát triển của xã hội, các giá trị đạo đức còn là yếu tố nội sinh, có tác dụng thúc đẩy quá trình vận động và phát triển nền văn hóa, một yếu tố không thể thiếu trong xây dựng lối sống của mỗi con người, trong đó có thanh niên - sinh viên. Mối quan hệ giữa giá trị đạo đức truyền thống dân tộc với xây dựng lối sống là điều không ai nghi ngờ. Tuy nhiên, trong điều kiện kinh tế thị trường, toàn cầu hóa hiện nay, giá trị đạo đức truyền thống có vai trò như thế nào trong xây dựng lối sống cho sinh viên Việt Nam, nó cản trở hay là động lực, là cơ sở định hướng cho xây dựng lối sống? Và nội dung, yêu cầu phát huy giá trị đạo đức truyền thống dân tộc trong xây dựng lối sống cho sinh viên là gì, và đòi hỏi phương hướng với những giải pháp gì để phát huy giá trị đạo đức truyền thống trong xây dựng lối sống mới cho sinh viên. Cho nên, để xây dựng lối sống hiện nay, chúng ta không ngừng nâng cao nhận thức của toàn xã hội nói chung và của sinh viên nói riêng về vai trò, tầm quan trọng của giá trị đạo đức truyền thống, phát huy các giá trị đó trong việc xây dựng lối sống mới cho sinh viên. Từ đây, nẩy sinh nhiều vấn đề đặt ra, làm sao định hướng đúng đạo đức cho sinh viên trong điều kiện hiện nay - khi mà các giá trị đạo đức truyền thống đang có những biến đổi, làm thế nào để sinh 2 viên có một tình cảm thực sự, một thái độ đúng đắn và một niềm tin vững chắc khi thực hiện các hệ chuẩn giá trị xã hội để họ xây dựng lối sống mới của mình. Và, chính các giá trị đạo đức truyền thống có vai trò quan trọng tạo nên đặc trưng lối sống của người Việt Nam nói chung và của sinh viên nói riêng. Vấn đề xây dựng lối sống mới cho sinh viên hiện nay cũng đang đặt ra những thách thức mới. Hiện tượng suy thoái đạo đức, lối sống trong xã hội và trong sinh viên đã và đang diễn ra phức tạp. Những biểu hiện của nó ngày càng rõ nét hơn đến mức không thể không quan tâm. Lối sống thực dụng, cá nhân, vị kỷ trong thanh niên sinh viên có xu hướng gia tăng, gây nhức nhối đời sống xã hội. Tại Đại hội X, Đảng ta đã nhấn mạnh: “Tình trạng suy thoái, xuống cấp về đạo đức, lối sống, sự gia tăng tệ nạn xã hội và tội phạm đáng lo ngại, nhất là trong giới trẻ”. Vì thế, có thể thấy tầm quan trọng hàng đầu của sự nghiệp “trồng người” trong sinh viên hiện nay. Việc phát huy các giá trị đạo đức truyền thống vô cùng quan trọng và là cơ sở để sinh viên xây dựng lối sống mới, gắn liền với việc xây dựng người sinh viên toàn diện, hiện đại. Cho nên, việc nghiên cứu vai trò của các giá trị đạo đức truyền thống dân tộc trong xây dựng lối sống mới cho sinh viên Việt Nam hiện nay là việc làm cần thiết và cấp bách. Xuất phát từ căn cứ trên, chúng tôi chọn đề tài “Giá trị đạo đức truyền thống dân tộc với việc xây dựng lối sống mới cho sinh viên Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay” làm luận án tiến sĩ Triết học. 1.2. Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1. Mục tiêu tổng quát Làm rõ tầm quan trọng, thực trạng việc phát huy các giá trị đạo đức truyền thống dân tộc trong việc xây dựng lối sống mới cho sinh viên. Từ đó, đề xuất phương hướng và một số giải pháp chủ yếu nhằm phát huy giá trị đạo đức truyền thống đối với việc xây dựng lối sống mới cho sinh viên Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể - Làm rõ khái niệm lối sống, lối sống mới, xây dựng lối sống mới cho sinh viên. - Làm rõ giá trị đạo đức truyền thống dân tộc và tầm quan trọng của nó đối với việc xây dựng lối sống mới cho sinh viên Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay. - Phân tích, đánh giá thực trạng phát huy giá trị đạo đức truyền thống dân tộc đối với việc xây dựng lối sống mới cho sinh viên Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay và những vấn đề đặt ra. - Đề xuất phương hướng và một số giải pháp chủ yếu nhằm phát huy giá trị đạo đức truyền thống dân tộc đối với việc xây dựng lối sống mới cho sinh viên Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay. 3 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 1.3.1. Đối tượng nghiên cứu: Vấn đề xây dựng lối sống mới cho sinh viên hiện nay là vấn đề lớn và bao gồm nhiều phương diện khác nhau. Trong khuôn khổ đề tài này, luận án chỉ tập trung vào giá trị đạo đức truyền thống dân tộc và phát huy vai trò của nó trong việc xây dựng lối sống mới cho sinh viên Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay. 1.3.2. Phạm vi nghiên cứu: Đề tài chỉ nghiên cứu trong phạm vi là sinh viên đang học trong các trường đại học. Số liệu khảo sát chủ yếu là ở Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh. Đề tài chỉ khảo sát thời gian từ 1986 cho đến nay. 2. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu - Luận án chủ yếu dựa trên những quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng Cộng Sản Việt Nam về đạo đức, giá trị đạo đức truyền thống, lối sống thanh niên, sinh viên, ngoài ra luận án còn dựa vào những thành tựu khoa học của các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước liên quan tới nội dung được đề cập trong luận án. - Luận án sử dụng tổng hợp các phương pháp: lịch sử và lôgíc, phân tích và tổng hợp, so sánh, đối chiếu, phương pháp điều tra xã hội học... nhằm thực hiện mục tiêu mà luận án đã đặt ra. 3. Đóng góp mới của luận án - Luận án góp phần làm rõ khái niệm lối sống, lối sống của sinh viên, xây dựng lối sống sinh viên. - Luận án góp phần xác định rõ tầm quan trọng của giá trị đạo đức truyền thống với việc xây dựng lối sống mới cho sinh viên Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay. - Luận án làm rõ thực trạng phát huy giá trị đạo đức truyền thống trong việc xây dựng lối sống mới cho sinh viên Việt Nam. - Đề xuất phương hướng và một số giải pháp chủ yếu nhằm phát huy tốt các giá trị đạo đức truyền thống đối với việc xây dựng lối sống mới cho sinh viên Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay. 4. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án - Luận án góp phần làm sáng tỏ tầm quan trọng và đưa ra một số giải pháp cụ thể nhằm phát huy các giá trị đạo đức truyền thống đối với việc xây dựng lối sống mới cho sinh viên Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay. - Luận án có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho các tổ chức, đoàn thể, cá nhân trực tiếp làm công tác giáo dục sinh viên và hoạt động phong trào của sinh viên. - Luận án có thể dùng làm tài liệu tham khảo trong công tác nghiên cứu, giảng dạy trong các trường và học viện. 5. Kết cấu của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung luận án gồm 4 chương 12 tiết. 4 Chương 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1. NHỮNG CÔNG TRÌNH ĐỀ CẬP ĐẾN LỐI SỐNG; LỐI SỐNG SINH VIÊN VÀ ĐẶC ĐIỂM LỐI SỐNG MỚI CỦA SINH VIÊN VIỆT NAM HIỆN NAY Ở nước ta vào những năm 80 của thế kỷ trước đã xuất hiện những công trình trình bày những vấn đề có tính lý luận về lối sống như “Bàn về lối sống và nếp sống xã hội chủ nghĩa” của tập thể tác giả, Trần Độ (chủ biên), xuất bản năm 1985. Tác giả Tương Lai đã đề cập tới mối quan hệ giữa đạo đức và lối sống của con người trong công trình “Chủ động và tích cực xây dựng đạo đức mới”, (1983), tác giả đã nhấn mạnh: “đạo đức mới của chúng ta phải được biểu hiện ra trong lối sống của những người lao động”. Những năm 90 của thế kỷ XX, trong thời kỳ đổi mới, những thay đổi sâu sắc về kinh tế, xã hội diễn ra trên đất nước đã có nhiều công trình nghiên cứu lối sống, bước đầu mô tả được bức tranh sinh động về thực trạng lối sống của thanh niên, sinh viên và đề ra những giải pháp giáo dục lối sống mới cho họ. Chẳng hạn tác giả Đỗ Long đã đề cập vấn đề mối quan hệ giữa lối sống và việc hình thành nhân cách cho thanh niên với công trình: “Lối sống và nhân cách của thanh niên” (1996). Viện nghiên cứu phát triển giáo dục (Bộ Giáo dục & Đào tạo) có nghiên cứu đề tài “Đặc điểm lối sống sinh viên hiện nay và những phương hướng, biện pháp giáo dục” (1995), mã số B94-38-32 do Mạc Văn Trang làm chủ nhiệm. Công trình này đã xác định khái niệm lối sống sinh viên và nêu ra một hệ thống những đặc điểm chủ yếu của lối sống sinh viên được biểu hiện qua định hướng giá trị, trong các hoạt động cụ thể, trong hành vi giao tiếp ứng xử và trong sinh hoạt cá nhân. Thanh Lê (chủ biên) “Lối sống xã hội chủ nghĩa và xu thế toàn cầu hóa” (2001), công trình đã đi sâu nghiên cứu khái niệm “lối sống” với nghĩa là một hình thái kinh tế - xã hội. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, vấn đề lối sống đang là “điểm nóng”, phải chứng minh được những ưu thế nổi bật của “lối sống xã hội chủ nghĩa”. Điều này hoàn toàn phù hợp với hoàn cảnh Việt Nam trong giai đoạn quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Nguyễn Viết Chức (chủ biên) công trình “Xây dựng tư tưởng, đạo đức, lối sống và đời sống văn hóa ở thủ đô Hà Nội trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” (2001), công trình đã đề cập đến tầm quan trọng và cần thiết của việc xây dựng tư tưởng, đạo đức, lối sống và đời sống văn hóa ở thủ đô Hà Nội. Công trình “Một số vấn đề về lối sống, đạo đức, chuẩn giá trị xã hội” (2001) do Huỳnh Khái Vinh (chủ biên) đã cho thấy rõ: lối sống, đạo đức và chuẩn giá trị xã hội là những yếu tố cơ bản trong đời sống xã hội của mỗi con người. Trong đó, đạo đức về cơ bản đóng vai trò là lẽ sống; còn lối sống mà hạt nhân là các khuôn mẫu ứng xử và thể chế xã hội mang biểu trưng văn hóa điển hình và đóng vai trò định hình, định tính văn hóa và con người. Tác giả 5 Hà Nhật Thăng có bàn về đạo đức lối sống của thanh niên sinh viên trong bài “Thực trạng đạo đức, tư tưởng chính trị, lối sống của thanh niên, sinh viên” đăng trên tạp chí Giáo dục (3), (2002); Nguyễn Văn Huyên có bàn về “Lối sống người Việt Nam dưới tác động của toàn cầu hóa” (2003). Từ bình diện xem xét bản sắc văn hóa dân tộc, PGS,TS. Lê Như Hoa đã đề cập đến vấn đề nếp sống, lối sống, lối sống đô thị trong giai đoạn hiện nay. Những vấn đề này tác giả đề cập trong quyển “Bản sắc dân tộc trong lối sống hiện đại” (Viện Văn hóa và Nxb Văn hóa - Thông tin, Hà Nội 2003). Tác giả Nguyễn Thị Hằng nghiên cứu “Tìm hiểu lối sống của sinh viên thành phố Hồ Chí Minh qua việc sử dụng thời gian rỗi”, Luận văn thạc sĩ Triết học, (2004). Công trình gần đây nghiên cứu “Đặc điểm tư duy và lối sống của con người Việt Nam hiện nay: một số vấn đề lý luận và thực tiễn” (2011) của tập thể tác giả và tác giả Nguyễn Ngọc Hà (chủ biên). Đề tài đã cho thấy tư duy và lối sống có ảnh hưởng quan trọng đến hoạt động của con người và qua đó ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế, xã hội. Trong bài viết của GS, TS Trần Văn Bính với “Xây dựng văn hóa đạo đức và lối sống văn hóa trong điều kiện kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế” (Lý luận chính trị - số 7/2013). 1.2. NHỮNG CÔNG TRÌNH ĐỀ CẬP ĐẾN GIÁ TRỊ, GIÁ TRỊ ĐẠO ĐỨC TRUYỀN THỐNG, GIÁ TRỊ ĐẠO ĐỨC TRUYỀN THỐNG VIỆT NAM. SỰ TÁC ĐỘNG TOÀN CẦU HÓA ĐẾN VIỆC PHÁT HUY GIÁ TRỊ ĐẠO ĐỨC TRUYỀN THỐNG VIỆT NAM Nhiều nhà khoa học nước ta đã đi sâu nghiên cứu nhằm xác định các giá trị tinh thần truyền thống dân tộc làm cơ sở cho việc xây dựng đời sống văn hóa và con người Việt Nam trong sự nghiệp cách mạng xã hội chủ nghĩa. Một số công trình tiêu biểu như “Tìm hiểu tính cách dân tộc” của GS Nguyễn Hồng Phong, (Nxb Khoa học, Hà Nội, 1963); “Đạo đức mới” do GS. Vũ Khiêu chủ biên, (Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội, 1974); “Chủ động và tích cực xây dựng đạo đức mới” của Tương Lai, (Nxb Sự thật, Hà Nội, 1983); “Giá trị tinh thần truyền thống của dân tộc Việt Nam” của GS. Trần Văn Giàu, (Nxb Khoa học xã hội, 1980). Ngoài ra còn phải kể đến một số công trình nghiên cứu riêng về đạo đức như: “Nguyên lý đạo đức cộng sản” của A.Sixkin, (Nxb Sự thật, Hà Nội, 1961), trong đó tác giả khẳng định lại quan điểm mácxít về nguồn gốc của đạo đức, rằng đạo đức là một hình thái ý thức xã hội và nói đến đạo đức là nói đến những lề thói và tập tục biểu hiện mối quan hệ nhất định giữa người với người trong quan hệ với nhau hàng ngày; “Đạo đức học”, tập 1 và 2 của tác giả G.Bandzeladze, (Nxb Giáo dục, Hà Nội, 1985) đã phân tích và luận giải về vai trò của đạo đức, làm sáng tỏ nhiều hiện tượng đạo đức xã hội cũng như mối quan hệ giữa đạo đức với “tính người” của con người. Về giá trị truyền thống nói chung, giá trị đạo đức truyền thống nói riêng cũng có nhiều công trình khoa học của nhiều tác giả đi sâu nghiên cứu. Khẳng 6 đinh vai trò của giá trị đạo đức truyền thống, sự cần thiết phải bảo vệ, giữ gìn, kế thừa và phát huy chúng trong quá trình xây dựng xã hội mới. Công trình “Về giá trị văn hóa tinh thần Việt Nam” (tập thể tác giả gồm 2 tập, Nxb Thông tin Lý luận, Hà Nội, 1983) và “Giá trị tinh thần truyền thống của dân tộc Việt Nam” của GS. Trần Văn Giàu, Nxb Thành phố Hồ Chí Minh (tái bản 1993) đã phân tích một cách sâu sắc về các giá trị tinh thần truyền thống của người Việt Nam. Nguyễn Ngọc Long (1987), “Quán triệt mối quan hệ biện chứng giữa kinh tế và đạo đức trong việc đổi mới tư duy” được đề cập đến trong tạp chí Nghiên cứu lý luận (1-2); “Tìm hiểu định hướng giá trị của thanh niên Việt Nam trong điều kiện kinh tế thị trường” do Thái Duy Tuyên chủ biên, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1994; “Giá trị - định hướng giá trị nhân cách và giáo dục giá trị” do Nguyễn Quang Uẩn chủ biên, tháng 4, 1995. Công cuộc đổi mới toàn diện đất nước làm nảy sinh nhiều vấn đề trong xã hội mới, vấn đề đạo đức vì thế cũng phải được nghiên cứu trong điều kiện kinh tế thị trường với những tác động đa chiều, đan xen của nó. Đáp ứng yêu cầu này, đã có công trình “Sự biến đổi của thang giá trị đạo đức trong nền kinh tế thị trường với việc xây dựng đạo đức mới cho cán bộ quản lý ở nước ta hiện nay” (1999), do PGS.TS Nguyễn Chí Mỳ (chủ biên) cùng với nhiều tác giả như: PGS.TS Nguyễn Thế Kiệt, PGS.TS Nguyễn Tĩnh Gia, GS Trần Phúc Thăng, PGS.TS Trần Hậu Kiêm, PGS.TS Trần Thành, PGS.TS Trần Văn Phòng... Trong đó, các tác giả đã gợi mở một số vấn đề đạo đức mới, luận giải sự biến đổi của thang giá trị đạo đức trong cơ chế thị trường, từ đó, đề xuất phương hướng, giải pháp hình thành thang giá trị đạo đức mới, xây dựng đạo đức mới cho cán bộ quản lý trong nền KTTT định hướng XHCN... GS,TS. Nguyễn Trọng Chuẩn và PGS,TS Nguyễn Văn Huyên (đồng chủ biên) công trình: “Giá trị truyền thống trước những thách thức của toàn cầu hóa” (2002), gồm các bài viết đề cập đến giá trị truyền thống Việt Nam và những vấn đề đặt ra trong xu thế toàn cầu hóa; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa Việt Nam trong xu thế toàn cầu hóa. Cùng với những vấn đề này còn có những công trình như “Giá trị truyền thống Việt Nam trước thách thức của toàn cầu hóa” (2002) của GS,TS Đỗ Huy. Và bài viết “Hội nhập quốc tế: Cơ hội và thách thức đối với giá trị truyền thống trong điều kiện toàn cầu hóa hiện nay” của GS,TS. Nguyễn Trọng Chuẩn (2004). Các công trình của GS Trần Đình Hượu với “Đến hiện đại từ truyền thống” do chương trình khoa học - công nghệ cấp nhà nước KX - 07 xuất bản. Bàn về đạo đức, giá trị đạo đức còn có những bài viết như “Giá trị đạo đức truyền thống Việt Nam và cái phổ biến toàn nhân loại của đạo đức trong nền kinh tế thị trường” của Trần Nguyên Việt (Tạp chí Triết học, số 5, 2002); “Từ “cái thiện” truyền thống đến “cái thiện” trong cơ chế thị trường ở Việt Nam hiện nay” của GS. Nguyễn Hùng Hậu (Tạp chí Triết học, số 8, 2002); “Tiêu chuẩn 7 đạo đức của người cán bộ lãnh đạo chính trị hiện nay” của PGS.TS Trần Văn Phòng (Tạp chí Lý luận chính trị, số 5, 2003). “Phát huy truyền thống yêu nước Việt Nam trong giai đoạn hiện nay”, Nguyễn Thị Nga (Tạp chí Cộng sản số 1, 2006); tác giả Mai Thị Quý với bài viết “Tác động của toàn cầu hóa đến truyền thống cần cù, tiết kiệm của dân tộc Việt Nam” (Triết học, số 5/2007). PGS,TS Nguyễn Thế Kiệt (2006) đã đề cập đến một số giá trị đạo đức truyền thống qua bài viết: “Một số giá trị đạo đức Việt Nam: Từ truyền thống đến Hồ Chí Minh” (Tạp chí Lý luận chính trị, số 7, 2006). Với công trình “Mấy vấn đề về đạo đức học mácxít và xây dựng đạo đức trong điều kiện kinh tế thị trường ở Việt Nam hiện nay” (2012), trong đó tác giả đã làm rõ sự biến đổi thang giá trị đạo đức dưới tác động của kinh tế thị trường ở Việt Nam, vì thế cần phải có những giải pháp mang tính định hướng nhằm xây dựng đạo đức mới gắn liền với việc đấu tranh chống lại sự thoái hóa biến chất về đạo đức, lối sống hiện nay. 1.3. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU VỀ VAI TRÒ, THỰC TRẠNG VÀ NGUYÊN NHÂN CỦA GIÁ TRỊ ĐẠO ĐỨC TRUYỀN THỐNG VỚI VIỆC XÂY DỰNG LỐI SỐNG MỚI CHO SINH VIÊN VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH TOÀN CẦU HÓA HIỆN NAY Các nhà khoa học đã nghiên cứu và cho ra đời nhiều công trình có giá trị lý luận và thực tiễn cao. Nguyễn Khắc Vinh với bài viết “Xây dựng đạo đức lối sống và chuẩn giá trị xã hội để phát triển toàn diện con người” (Tạp chí Thông tin lý luận, số 3, 1999); Đó là luận án tiến sỹ triết học của Trần Sỹ Phán với đề tài: “Giáo dục đạo đức với sự hình thành và phát triển nhân cách sinh viên Việt Nam trong giai đoạn hiện nay”, Học viện CTQG Hồ Chí Minh, Hà Nội, 1999; “Lý tưởng đạo đức và việc giáo dục lý tưởng đạo đức cho thanh niên trong điều kiện hiện nay” của Đoàn Văn Khiêm (Tạp chí Triết học, số 2, 2001); Tác giả Võ Minh Tuấn phân tích những biểu hiện về mặt đạo đức sinh viên dưới tác động toàn cầu hóa qua bài “Tác động toàn cầu hóa đến đạo đức sinh viên hiện nay” (2004), (Tạp chí Triết học, số 4-155). Đặng Quang Thành trong Luận án tiến sĩ Triết học nghiên cứu: “Xây dựng lối sống có văn hóa của thanh niên thành phố Hồ Chí Minh trong công cuộc đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa”(2005). “Xây dựng nếp sống văn hóa của sinh viên trên địa bàn thủ đô Hà Nội trong giai đoạn hiện nay” (2005) , Luận văn thạc sĩ Triết học của Lê Cao Thắng. Tác giả Võ Văn Thắng với bài viết “Xây dựng lối sống ở Việt Nam hiện nay (từ góc độ văn hoá truyền thống dân tộc)”, Nxb Văn hoá thông tin và Viện văn hoá, Hà Nội 2006. Trong giai đoạn toàn cầu hoá, tác giả
Luận văn liên quan