Tóm tắt luận án Nghiên cứu ứng dụng phẫu thuật nội soi lồng ngực điều trị thoát vị cơ hoành bẩm sinh qua lỗ sau bên ở trẻ em

1. Tính cấp thiết của đề tài Thoát vị cơ hoành bẩm sinh (TVCHBS) qualỗ sau bên là sự di chuyển các tạng của ổ bụng lên khoang lồng ngựcqua lỗ khuyết phía sau bên của cơ hoành, gây nên tình trạng chèn ép phổi, ảnh h-ởng đến sự phát triển của phổi bên bị thoát vị và cả phổi bên đối diện. Nguyên nhân là do cơ hoành không phát triển hoàn chỉnh và ống phế mạc- phúc mạc không ngăn cách hoàn toàn trong thời kỳ bào thai. Năm 1848, Bochdalek mô tả tr-ờng hợp thoát vị cơ hoành bẩm sinh qua vị trí sau bên, nay đ-ợc gọi là thoát vị qua lỗ Bochdalek. TVCHBS qua lỗ sau bên là một trong các cấp cứu có tỷ lệ tử vong cao ở trẻ em. Tỷ lệ bị bệnh ở Mỹ là 1/2000- 1/5000 trẻ mới sinh còn sống, tỉ lệ nam/ nữ từ 1 : 1 đến 2 : 1. Tỷ lệ chết lúc sinh còn ít các tài liệu nghiên cứu, khoảng 1/3 trẻ thoát vị cơ hoành bẩm sinh chết lúc mới sinh, những trẻ này th-ờng có dị tật bẩm sinh phối hợp, nhất là dị tật của hệ thần kinh trung -ơng.Năm 1901, Aue lần đầu tiên phẫu thuật thành công cho bệnh nhân 18 tuổi và phải 45 năm sau Gross lần đầu tiên mới báo cáo mổ thành công cho một trẻ sơsinh 24 giờ tuổi. Ngày nay mặc dù đã có nhiều tiến bộ về gây mê- hồi sức và phẫu thuật nh-ng tỷ lệ tử vong của bệnh nhân vẫn còn cao, đặc biệt là những tr-ờng hợp có biểu hiện lâm sàng sớm ngay sau khi sinh. Tr-ờng hợp TVCHBS đầu tiên đ-ợc phẫu thuật nội soi lồng ngực năm 1995. Tuy nhiên ph-ơng pháp mổ nội soi lồng ngực điều trị TVCHBS qua lỗsau bên còn ch-a đ-ợc nghiên cứu đầy đủ, số l-ợng bệnh nhân đ-ợc mổ không nhiều, đặc biệt bệnh nhân sơ sinh. ởViệt Nam, báo cáo năm 2001 của Bệnh viện Nhi Trung -ơng cho thấy tỷ lệ chẩn đoán đúng TVCHBS qua lỗ sau bên là 23,3%. Các trung tâm có đủ ph-ơng tiện chữa dị tật này không nhiềuvà chủ yếu áp dụng mổ mởcho bệnh nhân ngoài tuổi sơ sinh. Năm 2001, tr-ờng hợp phẫu thuật nội soi thành công đầu tiên tại Việt Nam đ-ợc Nguyễn Thanh Liêm thựchiện cho một bệnh nhân TVCHBS 3 tháng tuổi và bệnh nhân sơ sinh bị TVCHBS đầu tiên đ-ợc phẫu thuật vào năm 2002. 2. Mục tiêu của đề tài 1. Nghiên cứu một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng bệnh thoát vị cơ hoành bẩm sinh qua lỗ sau bên ở trẻ em. 2. Nghiên cứu chỉ định, kỹ thuật và đánhgiá kết quả ứng dụng phẫu thuật nội soi lồng ngực điều trị thoát vị cơ hoành bẩm sinh qua lỗ sau bên ở trẻ em. 3. ýnghĩa thực tiễn và đóng góp của đề tài Thoát vị cơ hoành bẩm sinh qua lỗ sau bên là cấp cứu ngoại khoa. Tỷ lệ tử vong khá cao. Vì vậy việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời dị tật này luôn là một việc cần thiết. Tuy nhiên, trong thực tế để làm đ-ợc điều này nhiều khi không phải là một việc dễ dàng. Cho đến nay phẫu thuật vẫn đ-ợc coi là một biện pháp điều trị có hiệu quả đóng vai trò quan trọng trong cứu chữa căn bệnh này. Tr-ớc những năm 90 phẫu thuật mổ mở kinh điển là ph-ơng pháp đ-ợc lựa chọn trong điều trị bệnh lý này. Nhờ những tiến bộ của khoa học công nghệ, phẫu thuật nội soi dần đ-ợc áp dụng và triển khai ở hầu hết các trung tâm phẫu thuật lớn trên thế giới cũng nh-ở Việt Nam. Để nâng cao hơn nữa chất l-ợng điều trị cho bệnh nhi, đào tạo trong n-ớc cũng nh-trong khu vực, việc tiến hành nghiên cứu bệnh lý và đánh giá kết quả điều trị là cần thiết. Nghiên cứu cho thấy: tìm ra đ-ợc một số đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng giúp phát hiện những tr-ờng hợp trẻ sơ sinh và ngoài sơ sinh bị thoát vị cơ hoành qua lỗ sau bên. Kết quả nghiên cứu đánh giá đ-ợc -u điểm của phẫu thuật nội soi lồng ngực: tỷ lệ thành công cao (88,8%), tỷ lệ tử vong thấp(6,7%). Nhờ vậy đã giúp nâng cao kết quả điều trị ngoại khoa căn bệnh này. Kết quả phẫu thuật thành công là đóng góp rất có giá trị về ứng dụng nội soi trong phẫu thuật nhi trong n-ớc và thế giới, khẳng định khả năng hội nhập của y tế Việt Nam. 4. Cấu trúc luận án Luận án đ-ợc trình bày trong 126 trang (không kể tài liệu tham khảo và phụ lục). Luận án đ-ợc chia ra: + Đặt vấn đề 2 trang. + Ch-ơng 1: Tổng quan tài liệu 33 trang. + Ch-ơng 2: Đối t-ợng và ph-ơng pháp nghiên cứu 19 trang. + Ch-ơng 3: Kết quả nghiên cứu 32 trang + Ch-ơng 4: Bàn luận 37 trang. + Kết luận 2 trang và kiến nghị 1 trang. Luận án gồm 42 bảng, 5 biểu đồ. Trong 171 tài liệu tham khảo có40 tài liệu tiếng Việt, 124 tài liệu tiếng Anh, 7 tài liệu tiếng Pháp.