Trong lịch sử phát triển của phong trào công nhân châu Âu, phong
trào công nhân ở các nước Tây Âu, luôn chiếm giữ vị trí quan trọng nổi
bật. Kể từ khi ra đời đến nay, phong trào công nhân Tây Âu đã trải qua
bao thăng trầm, biến động. Từ cuối thập niên 80 và đầu thập niên 90, chế
độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô, Đông Âu sụp đổ đã tác động tiêu cực tới
toàn bộ phong trào công nhân, phong trào giải phóng dân tộc, làm cho
phong trào lâm vào một thời kỳ khó khăn nghiêm trọng. Thực tế đó đang
là một khảo nghiệm khắt khe đối với lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin
về phong trào công nhân nơi đây trong gần 200 năm qua.
Không thể phủ nhận một sự thật là các nước Tây Âu chính là cái nôi
mà giai cấp công nhân đã ra đời và phát triển. Do đó, việc nghiên cứu
thực trạng phong trào công nhân ở các nước Tây Âu từ những nhân tố tác
động đến phong trào công nhân, sự vận động của phong trào đến những
thay đổi trong nội dung, hình thức đấu tranh với giới chủ tư sản hai thập
niên sau chiến tranh lạnh có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, cấp bách cả về
mặt lý luận và thực tiễn đối với sự nghiệp cách mạng ở nước ta, đồng thời
đây cũng là một đóng góp nhất định đối với việc nghiên cứu về phong
trào cộng sản, công nhân quốc tế hiện nay.
27 trang |
Chia sẻ: tienduy345 | Lượt xem: 1766 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Tóm tắt luận án Phong trào công nhân ở các nước Tây Âu từ năm 1991 đến năm 2011, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
ĐỖ THỊ YẾN
PHONG TRµO C¤NG NH¢N ë C¸C N¦íC T¢Y ¢U
Tõ N¡M 1991 §ÕN N¡M 2011
Chuyên ngành : Lịch sử Phong trào cộng sản,
công nhân quốc tế và giải phóng dân tộc
Mã số : 62 22 52 01
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ LỊCH SỬ
HÀ NỘI - 2014
Công trình được hoàn thành tại
Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
Người hướng dẫn khoa học: PGS, TS Nguyễn Hoàng Giáp
Phản biện 1: ...............................................................
...............................................................
Phản biện 2: ...............................................................
...............................................................
Phản biện 3: ...............................................................
...............................................................
Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Học viện
họp tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
Vào hồi...... giờ....... ngày...... tháng...... năm 20......
Có thể tìm hiểu luận án tại: Thư viện Quốc gia
và Thư viện Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
1MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài luận án
Trong lịch sử phát triển của phong trào công nhân châu Âu, phong
trào công nhân ở các nước Tây Âu, luôn chiếm giữ vị trí quan trọng nổi
bật. Kể từ khi ra đời đến nay, phong trào công nhân Tây Âu đã trải qua
bao thăng trầm, biến động. Từ cuối thập niên 80 và đầu thập niên 90, chế
độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô, Đông Âu sụp đổ đã tác động tiêu cực tới
toàn bộ phong trào công nhân, phong trào giải phóng dân tộc, làm cho
phong trào lâm vào một thời kỳ khó khăn nghiêm trọng. Thực tế đó đang
là một khảo nghiệm khắt khe đối với lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin
về phong trào công nhân nơi đây trong gần 200 năm qua.
Không thể phủ nhận một sự thật là các nước Tây Âu chính là cái nôi
mà giai cấp công nhân đã ra đời và phát triển. Do đó, việc nghiên cứu
thực trạng phong trào công nhân ở các nước Tây Âu từ những nhân tố tác
động đến phong trào công nhân, sự vận động của phong trào đến những
thay đổi trong nội dung, hình thức đấu tranh với giới chủ tư sản hai thập
niên sau chiến tranh lạnh có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, cấp bách cả về
mặt lý luận và thực tiễn đối với sự nghiệp cách mạng ở nước ta, đồng thời
đây cũng là một đóng góp nhất định đối với việc nghiên cứu về phong
trào cộng sản, công nhân quốc tế hiện nay.
Từ những lý do trên, tác giả chọn đề tài “Phong trào công nhân ở
các nước Tây Âu từ năm 1991 đến năm 2011” làm đề tài nghiên cứu
luận án tiến sĩ..
2. Mục đích và nhiệm vụ của luận án
2.1. Mục đích của luận án
Luận án làm rõ thực trạng phong trào công nhân ở các nước Tây Âu
(tiêu biểu là Anh, Pháp, Đức) từ năm 1991 đến năm 2011. Qua đó nhận
2
xét, đánh giá về phong trào này và một số vấn đề rút ra đối với việc xây
dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay.
2.2. Luận án giải quyết các nhiệm vụ sau
- Phân tích những nhân tố chủ yếu tác động đến phong trào công
nhân ở các nước Tây Âu (tiêu biểu là Anh, Pháp, Đức) từ năm 1991 đến
năm 2011.
- Phân tích thực trạng của phong trào công nhân ở các nước Tây Âu
từ năm 1991 đến năm 2011.
- Nhận xét và đánh giá về phong trào công nhân các nước Tây Âu
thời kỳ sau chiến tranh lạnh và một số vấn đề rút ra đối với việc xây dựng
giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận án tập trung nghiên cứu đối tượng chính là phong trào công
nhân ở 3 nước Tây Âu: Anh, Pháp, Đức.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Nội dung: Luận án được giới hạn nghiên cứu về thực trạng phong
trào công nhân ở 3 nước Tây Âu (Anh, Pháp, Đức) qua sự biến động cơ
cấu, số lượng và chất lượng giai cấp công nhân trong điều kiện kinh tế tri
thức và toàn cầu hoá. Sự điều chỉnh về mục tiêu, nội dung, hình thức tập
hợp lực lượng, phương pháp đấu tranh của phong trào công nhân ở các
nước này.
- Không gian: Nghiên cứu thực trạng của phong trào công nhân ở
một số nước tư bản phát triển nhất ở Tây Âu, trong đó tập trung vào các
nước Đức, Pháp, Anh.
- Thời gian: đề tài được giới hạn từ 1991 - 2011.
3
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
- Cơ sở lý luận của luận án là hệ thống quan điểm của chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về đảng cộng sản, về phong trào
công nhân và những nhận định, đánh giá của Đảng ta, nhất là từ Đại hội
VI đến Đại hội XI về phong trào cộng sản, công nhân quốc tế hiện nay.
Ngoài ra, sử dụng một cách chọn lọc những văn kiện của các đảng cộng
sản ở các nước Tây Âu nhất là 3 nước Anh, Pháp, Đức được công bố từ
đầu những năm 90 đến nay có liên quan đến nội dung nghiên cứu của đề
tài luận án.
- Phương pháp nghiên cứu: Những nguyên lý, phương pháp luận cơ
bản của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử; hệ
thống phương pháp luận sử học mácxít là cơ sở hình thành phương pháp
nghiên cứu luận án. Tác giả sử dụng phương pháp lịch sử và lôgic là
chính kết hợp với các phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, hệ thống
hoá để nghiên cứu và trình bày nội dung luận án.
5. Đóng góp mới về khoa học của luận án
5.1. Luận án làm rõ thực trạng phong trào công nhân ở các nước
Tây Âu (tiêu biểu là Anh, Pháp, Đức) từ năm 1991 đến năm 2011.
5.2. Nhận xét, đánh giá về phong trào công nhân ở các nước Tây Âu
(tiêu biểu là Anh, Pháp, Đức). Khẳng định rõ tuy còn khó khăn hạn chế
trong hoạt động đấu tranh cách mạng nhưng phong trào công nhân ở Tây
Âu vẫn là một lực lượng chính trị quan trọng thúc đẩy xu thế phát triển đi
lên chủ nghĩa xã hội, chỉ ra cống hiến các nước Tây Âu trong sứ mệnh
lịch sử của mình.
5.3. Nêu lên một số vấn đề rút ra từ sự vận động của phong trào
công nhân ở các nước Tây Âu đối với việc xây dựng giai cấp công nhân
Việt Nam hiện nay.
4
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
6.1. Về mặt lý luận
Thông qua phân tích sự vận động của phong trào công nhân ở một
số nước Tây Âu hai mươi năm qua, luận án khẳng định rõ tuy còn khó
khăn hạn chế trong hoạt động đấu tranh cách mạng nhưng phong trào
công nhân ở Tây Âu vẫn là một lực lượng chính trị quan trọng thúc đẩy
xu thế phát triển đi lên chủ nghĩa xã hội, chỉ ra cống hiến các nước Tây
Âu trong sứ mệnh lịch sử của mình. Kết quả nghiên cứu luận án góp phần
làm rõ thêm cơ sở lý luận, củng cố lập trường tư tưởng, niềm tin khoa học
của giai cấp công nhân trong cuộc đấu tranh vì hoà bình, độc lập dân tộc,
dân chủ và tiến bộ xã hội.
6.2. Về mặt thực tiễn
Luận án có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu,
giảng dạy về lịch sử thế giới hiện đại, lịch sử Phong trào cộng sản và
công nhân quốc tế, đồng thời có thể góp phần cung cấp cứ liệu cho công
tác đối ngoại của Đảng và Nhà nước ta hiện nay.
7. Kết cấu của luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ
lục, nội dung luận án được kết cấu thành 4 chương với 8 tiết.
5Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐỀ TÀI
1.1. Những vấn đề liên quan đến đề tài đã được nghiên cứu
1.1.1. Các công trình nghiên cứu tiêu biểu của các tác giả ở
nước ngoài
Thứ nhất: Nghiên cứu về Phong trào cộng sản - công nhân quốc tế
trước năm 1991: Trước đây, các nhà nghiên cứu ở các nước XHCN,
trước hết là ở Liên Xô và Trung Quốc, luôn chú trọng nghiên cứu, tổng
kết kịp thời sự phát triển của phong trào cộng sản công nhân quốc tế.
Các học giả Xô viết hàng năm đã xuất bản nhiều công trình khoa học
mang tính tổng hợp, khái quát toàn diện về phong trào, trong đó hoạt
động của các đảng cộng sản ở EU hiện nay luôn giành được sự quan tâm
nghiên cứu nổi bật.
Thứ hai: Các công trình nghiên cứu tổng thể về cơ cấu giai cấp về
số lượng, chất lượng Giai cấp công nhân thường do các tổ chức công
đoàn tiến hành theo thời gian, ngành và với những mục đích rất cụ thể.
Năm 1999, Tác giả Lacôn trên cơ sở tổng hợp các tài liệu từ các
học giả Pháp, Mỹ đã viết một bài phân tích có tiêu đề: “Toàn cầu hóa
với giai cấp công nhân”, Tạp chí Cộng sản (1999); Nghiên cứu "Chủ
nghĩa tư bản trước ngưỡng cửa thế kỷ XXI" (1999), Tạp chí Tư tưởng
tự do (Nga), số 8 của tác giả Kapuctin; Năm 2003, Học giả người Nga
Victor Trushkov trên tạp chí Dialog, số 7, có bài viết nhan đề: “Triển
vọng của giai cấp vô sản ở thế kỷ XXI”, Tác giả An Viễn Triệu với bài
“Cách mạng khoa học kỹ thuật với giai cấp công nhân” đăng ở tạp chí
“Trào lưu tư tưởng đương đại Trung Quốc”, số 1-2003,... các tác giả đã
phân tích những tác động của toàn cầu hóa, của cuộc cách mạng khoa
6
học công nghệ đến giai cấp những người lao động, làm rõ những thuận
lợi và đặc biệt là những thách thức mà toàn cầu hóa đặt ra đối với giai
cấp công nhân ở các nước tư bản phát triển nhất (Pháp, Đức, Italia,
Mỹ). Đặc biệt, trong xã hội đương đại, khoa học - kỹ thuật càng phát
triển lành mạnh thì càng có lợi cho việc thực hiện quyền lợi kinh tế,
chính trị, văn hóa của giai cấp công nhân. Đặc biệt, tháng 11/2004, Tạp
chí “Động thái lý luận nước ngoài” của Trung Quốc đã đăng bài của
Maicơnhepsi (Mỹ), với tiêu đề “Giai cấp công nhân vẫn là lực lượng
chính trị quan trọng nhất”, tác giả đã phân tích những nguiyên nhân cơ
bản của những tiêu cực trong phong trào công nhân ở các nước phương
Tây, đặc biệt là ở Mỹ, đồng thời chỉ rõ giai cấp công nhân vẫn là giai
cấp lãnh đạo phong trào có thể làm thay đổi, thậm chí lật đổ chủ nghĩa
tư bản.
Ngoài ra có thể kể đến một số công trình sau: “G8 và hơn tỷ người
nghèo trên thế giới” của Paul Collier; “Chủ nghĩa xã hội dân chủ: ý thức
hệ của giai cấp công nhân châu Âu” của Tào Á Hùng, Trương Phượng
Quyên, Tạp chí “Nghiên cứu chủ nghĩa xã hội” (Trung Quốc), số 3-
2007;“Nền kinh tế mới và phong trào công nhân” của M.D Yates; “Nước
Pháp năm 2006: Cải cách hay là cách mạng”, của G. Skorov, Tạp chí
“Kinh tế thế giới và các quan hệ quốc tế” (Nga), số 11/2006; “Nợ nước
ngoài và nghèo đói ở Mỹ latinh”, của Manuel Lopez, 19/5/2007; “Quan
niệm mới về giai cấp những người lao động trong xã hội tư bản hiện đại”
của A. Xakhnin, 10/7/2006; “Thực trạng cuộc sống của người lao động
Mỹ” của Michel Parenty, trích từ cuốn sách “Nền dân chủ cho thiểu số”
(Democracy for the Few), Nxb Generation, New York, 2006; “Hệ thống
thị trường lao động Nhật Bản: Còn nhiều việc phải làm” của Tạp chí The
Economist (Anh), số ra ngày 1/12/2007; “Phong trào công đoàn ở châu
Âu trong bối cảnh toàn cầu hoá” của Cố Hân, Phạm Dậu Khánh, năm
7
2007; “Cơ sở xã hội của những người cánh tả”, của Aleksei Xakhnin,
ngày 12/3/2006 v.v...
Thứ ba: Nhiều bài viết phân tích, đánh giá về thực trạng và khuynh
hướng phát triển của phong trào xã hội chủ nghĩa trên thế giới, về triển
vọng của chủ nghĩa xã hội trong một vài thập niên đầu thế kỷ XXI.
Thứ tư: Nghiên cứu về phong trào cộng sản - công nhân ở các nước
Liên minh châu Âu, những năm vừa qua còn có sự đóng góp của một số
bài viết, bài phát biểu, tham luận hội thảo khoa học của các nhà nghiên
cứu là đảng viên và lãnh đạo đảng cộng sản, công nhân tại EU.
1.1.2. Các công trình nghiên cứu tiêu biểu của các tác giả ở Việt Nam
Thứ nhất: Các công trình nghiên cứu đề cập về những nhân tố tác
động phong trào cộng sản công nhân quốc tế.
Về sự điều chỉnh của chủ nghĩa tư bản tác động đến giai cấp công
nhân và phong trào công nhân ở các nước tư bản chủ nghĩa của những tác
giả Đỗ Lộc Diệp (1996), “Mỹ - Nhật - Tây  u đặc điểm kinh tế so sánh”,
Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội; Đỗ Lộc Diệp (1992), “Chủ nghĩa tư bản
ngày nay: Tự điều chỉnh kinh tế”, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội và Đỗ
Lộc Diệp (1996), “Mỹ - Nhật - Tây Âu đặc điểm kinh tế so sánh” Nxb
Khoa học xã hội, Hà Nội. Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ
Chí Minh, Tập bài giảng quan hệ quốc tế (chương trình cao cấp lý luận)
do Nguyễn Hoàng Giáp - Nguyễn Thị Quế (chủ biên) - Nxb Lý luận
Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh (2013) có đề cập đến
những nhân tố tác động đến phong trào cộng sản công nhân quốc tế thời
kỳ sau chiến tranh lạnh và sự vận động của phong trào công nhân thế giới
từ khởi đầu đến công xã Pari.
Thứ hai: Các công trình nghiên cứu về phong trào cộng sản công
nhân quốc tế trước và sau khi Liên Xô tan rã cũng luôn được sự quan tâm
8
nghiên cứu với qui mô và mức độ khác nhau. Trên các ấn phẩm chuyên
ngành đã xuất hiện những công trình, bài viết về nhiều khía cạnh của
phong trào cộng sản quốc tế hoặc về hoạt động của phong trào cộng
sảnvà một số đảng cộng sản ở các khu vực.
Thứ ba: Các công trình nghiên cứu về giai công nhân và phong trào
công nhân, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân có những đề tài, luận
án và các bài tạp chí tiêu biểu sau: “Chủ nghĩa tư bản hiện đại - Những
biến đổi trong cơ chế bóc lột và sự sâu sắc hóa quá trình phân cực xã
hội” của Bùi Ngọc Chưởng, tài liệu số 7-656/1991, Tư liệu Trường Đảng
Cao cấp Nguyễn Ái Quốc; “Chủ nghĩa tư bản ngày nay: Tự điều chỉnh
kinh tế” của Đỗ Lộc Diệp (1992), Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội và “Mỹ -
Nhật - Tây Âu đặc điểm kinh tế so sánh”, Đỗ Lộc Diệp (1996), Nxb Khoa
học xã hội, Hà Nội; “Chủ nghĩa tư bản hiện đại và những biểu hiện mới
của nó”, tập bài giảng lý luận cao cấp của Viện quan hệ quốc tế, Học
viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Nxb Lý luận chính trị, năm 2013;
“Những đặc điểm chủ yếu của giai cấp công nhân hiện đại và phong trào
công nhân ở các nước tư bản phát triển trong giai đoạn hiện nay”, Đề tài
cấp Bộ năm 1998 của Viện Quan hệ quốc tế - Học viện CTQG Hồ Chí
Minh; “Đấu tranh giai cấp của giai cấp công nhân trong điều kiện chủ
nghĩa tư bản phát triển - Đặc điểm và xu thế” Luận án phó tiến sỹ của
Nguyễn Thế Lực, Học viện CTQG HCM, 1994; “Phong trào công nhân
ở các nước tư bản phát triển từ cuối thập kỷ 80 đến nay”, Luận án tiến sỹ
của Nguyễn Văn Lan, Học viện CTQG HCM, 2002; “Biến đổi cơ cấu
giai cấp trong chủ nghĩa tư bản hiện đại” của Đào Duy Quát và Cao
Đức Thái chủ biên, Tài liệu tham khảo nội bộ, năm 2002; “Triển vọng
của phong trào công nhân các nước tư bản phát triển trong những thập
niên đầu thế kỷ XXI” của Nguyễn Văn Lan, tạp chí Giáo dục lý luận,
số3/2004; “Thị trường lao động khu vực châu Á - Thái Bình Dương” của
9
Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam, Tin Phong trào công nhân công
đoàn quốc tế, số 11+12/2006; “Việc làm ở Pháp: một số vấn đề đặt ra”
của Lệ Thuý; “Các tổ chức công đoàn trên thế giới” của Tổng Liên đoàn
lao động Việt Nam, Nxb Lao động, Hà Nội 1999, “Phong trào cộng sản
ở một số nước liên minh châu Âu thời kỳ sau chiến tranh lạnh” của
Nguyễn Thị Quế, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2005; “Giai cấp công
nhân ở các nước tư bản phát triển từ sau chiến tranh lạnh đến nay -
Thực trạng và triển vọng” của Nguyễn Thị Quế chủ nhiệm, Đề tài cấp
Bộ năm 2009, Viện Quan hệ quốc tế - Học viện Chính trị - Hành chính
Quốc gia Hồ Chí Minh v.v...
1.2. Những vấn đề luận án tiếp tục nghiên cứu
Thứ nhất, một số vấn đề lý luận về giai cấp công nhân và phong trào
công nhân: đó là quan niệm của chủ nghĩa Mác - Lênin và các học giả
trên thế giới về công nhân và phong trào công nhân hiện nay
Thứ hai, phân tích những nhân tố chủ yếu tác động đến phong trào
công nhân ở các nước Tây Âu thời kỳ sau chiến tranh lạnh
Thứ ba, phân tích về thực trạng của phong trào công nhân ở các
nước Tây Âu từ năm 1991 đến năm 2011.
Thứ tư, nhận xét, đánh giá về phong trào công nhân các nước Tây
Âu từ năm 1991 đến năm 2011 và một số vấn đề rút ra từ sự vận động
của phong trào này đối với việc xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam
hiện nay.
10
Chương 2
NHỮNG NHÂN TỐ CHỦ YẾU TÁC ĐỘNG ĐẾN
PHONG TRÀO CÔNG NHÂN Ở CÁC NƯỚC TÂY ÂU
TỪ NĂM 1991 ĐẾN NĂM 2011
2.1. Một số vấn đề lý luận về giai cấp công nhân
2.1.1. Quan niệm của chủ nghĩa Mác - Lênin về giai cấp công nhân
Mác- Ănghen đã sử dụng nhiều thuật ngữ khác nhau khi đề cập đến
giai cấp công nhân và lần đầu tiên, khái niệm giai cấp vô sản tương đối
đầy đủ trên các phương diện trong Tuyên ngôn của Đảng cộng sản được
hai nhà khoa học khái quát trên các khía cạnh: về nguồn gốc kinh tế, về
nguồn gốc xã hội, những đặc trưng chủ yếu của giai cấp vô sản hiện đại,
bản chất quốc tế của giai cấp vô sản, quá trình đấu tranh giữa giai cấp vô
sản với giai cấp tư sản và xu hướng phát triển, không ngừng tăng lên về
số lượng và chất lượng cùng với sự phát triển của đại công nghiệp.
Về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân: Theo quan điểm của
chủ nghĩa Mác - Lê nin là tiến hành sản xuất hiện đại và đấu tranh cách
mạng để giải phóng con người.
Như vậy, những đặc trưng của giai cấp vô sản mà C.Mác, Ph.Ăngghen
đã nêu và V.I.Lênin tiếp tục phát triển, khẳng định là phù hợp với điều kiện
lịch sử ngày ấy. Nhưng những đặc trưng cơ bản đó đến nay vẫn còn nguyên
giá trị. Nó là cơ sở phương pháp luận khoa học để cho chúng ta nghiên cứu
giai cấp công nhân hiện đại trong điều kiện lịch sử mới.
2.1.2. Quan niệm của các học giả về giai cấp công nhân hiện nay
Có nhiều cách tiếp cận khác nhau dẫn đến những quan niệm, định
nghĩa khác nhau về giai cấp công nhân. Nhưng có thể thấy rằng định
nghĩa có tính khái quát nhất về giai cấp công nhân như sau: là một tập
11
đoàn xã hội ổn định, hình thành và phát triển cùng với quá trình phát triển
của nền công nghiệp hiện đại, với nhịp độ phát triển của lực lượng sản
xuất cơ bản tiên tiến, trực tiếp hoặc tham gia vào quá trình sản xuất, tái
sản xuất ra của cải vật chất và cải tạo các quan hệ xã hội; là lực lượng chủ
yếu của tiến trình lịch sử quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội.
Ở các nước tư bản, giai cấp công nhân là những người không có hoặc về
cơ bản không có tư liệu sản xuất, phải làm thuê cho giai cấp tư sản và bị
giai cấp tư sản bóc lột giá trị thặng dư; ở các nước xã hội chủ nghĩa chủ
yếu và cùng nhau hợp tác lao động vì lợi ích chung của toàn xã hội, trong
đó có lợi ích chính đáng của bản thân họ.
2.2. Những nhân tố tác động đến phong trào công nhân ở các
nước Tây Âu sau chiến tranh lạnh
2.2.1. Khái quát lịch sử đấu tranh cách mạng của phong trào
công nhân ở các nước Tây Âu trước năm 1990
Thứ nhất: Các đảng trong phong trào cộng sản công nhân ở các
nước Tây Âu hầu hết là các đảng có bề dày truyền thống trong hoạt động
sáng tạo lý luận và có những đóng góp to lớn đối với sự hình thành, phát
triển kho tàng lý luận khoa học cách mạng của phong trào cộng sản công
nhân quốc tế.
Thứ hai: phong trào công nhân ở các nước Tây Âu có truyền thống
đấu tranh cách mạng kiên định, giàu tính sáng tạo, gắn bó mật thiết với
phong trào công nhân, lao động trên thế giới
2.2.2. Tình hình thế giới và khu vực
2.2.2.1. Tình hình thế giới
Những thay đổi có ý nghĩa bước ngoặt của cục diện thế giới sau sự
kết thúc đầy kịch tính của cuộc chiến tranh lạnh; cuộc khủng hoảng của
phong trào cộng sản quốc tế với đỉnh điểm là sự đổ vỡ của chế độ xã hội
12
chủ nghĩa ở Đông Âu, Liên Xô và những nỗ lực của các đảng cộng sản
đưa phong trào công nhân từng bước hồi phục; cuộc cách mạng khoa học
công nghệ hiện đại và xu thế toàn cầu hóa tiếp tục diễn ra mạnh mẽ trên
thế giới, sự phát triển của nền kinh tế trí thức, và những điều chỉnh của
giai cấp tư sản và nhà nước tư bản... có ảnh hưởng rất lớn đối với sự vận
động của phong trào suốt hơn hai thập niên qua.
2.2.2.2. Tình hình khu vực Liên Minh châu Âu
Những biến động chính trị, kinh tế - xã hội của EU trong tiến trình
nhất thể hoá với thuận lợi và khó khăn của nó ảnh hưởng trực tiếp đến
hoạt động của phong trào công nhân ở các nước Tây Âu trên nhiều
phương diện. Sự bất cập gay gắt về quy mô tổ chức của phong trào, sự
bùng phát những mâu thuẫn phức tạp về dân tộc, tôn giáo, biên giới lãnh
thổ và các cuộc xung đột dai dẳng (Bắc Ailen, xứ Batxcơ, vấn đề đảo
Síp,) đang thực sự là những hiểm hoạ đối với an ninh EU.
Vận động chính trị, kinh tế - xã hội của EU tạo cơ hội để phong trào
công nhân ở các nước Tây Âu sáng tạo ra những hình thức đấu tranh hiệu
quả, mở rộng cơ sở giai cấp - xã hội, xây dựng liên minh lực lượng vừa
rộng rãi, vừa cơ động, đoàn kết giai cấp công nhân các nước EU chống tư
bản độc quyền. Khi quá trình nhất thể hoá ngày càng đi vào chiều sâu, thì
các đảng cộng sản và phong trào công nhân ở các nước Tây Âu cũng gặp
nhiều khó khăn, thách th