Tóm tắt Luận văn - Hoàn thiện kiểm soát hoạt động tín dụng tại ngân hàng TMCP xăng dầu petrolimex chi nhánh Hải Phòng

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN ---------------- NGUYỄN THỊ DIỆU HƢƠNG HOÀN THIỆN KIỂM SOÁT HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP XĂNG DẦU PETROLIMEX CHI NHÁNH HẢI PHÒNG CHUYÊN NGÀNH: KẾ TOÁN, KIỂM TOÁN VÀ PHÂN TÍCH TÓM TẮT LUẬN VĂN HÀ NỘI - 2014 Trong những năm qua, khi nền kinh tế tăng trƣởng quá nhanh và quá nóng, các NHTM cũng trong guồng quay nhằm tối đa hóa lợi nhuận của mình để dẫn đến hiện nay khi khó khăn kinh tế xảy ra, chất lƣợng tín dụng trở lên xấu đi thì tỷ lệ nợ xấu cũng đang tăng quá nhanh. Theo Ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam (2013) tính đến cuối năm 2013 tỷ lệ nợ xấu của toàn hệ thống là 3,79% trên tổng dƣ nợ toàn hệ thống tƣơng đƣơng 122.000 tỷ đồng. Khó khăn lớn nhất của các ngân hàng hiện nay là doanh số giải ngân cũng nhƣ chất lƣợng tín dụng quá thấp. Không phải ngân hàng không muốn cho vay mà do rủi ro quá lớn khi hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp hiện nay chƣa cao, nợ xấu tại các ngân hàng còn lớn. Chính vì thế kiểm soát chất lƣợng của các nghiệp vụ ngân hàng nói chung và kiểm soát hoạt động tín dụng nói riêng đang là yêu cầu cấp thiết đặt ra cho các nhà quản trị ngân hàng. Trong những năm gần đây, Ngân hàng thƣơng mai cổ phần Xăng dầu Petrolimex – Chi nhánh Hải Phòng gặp khó khăn trong hoạt động tín dụng. Chất lƣợng tín dụng của các khách hàng đƣợc đánh giá là giảm xuống và rủi ro tín dụng tăng lên. Một số rủi ro có thể kể ra tại Ngân hàng thƣơng mai cổ phần Xăng dầu Petrolimex – Chi nhánh Hải Phòng nhƣ: Khách hàng sử dụng vốn vay không đúng mục đích, phát sinh nợ quá hạn, các tài sản đảm bảo nợ vay giảm giá trị trong khi khách hàng không đàm phán để giảm dƣ nợ, hồ sơ tín dụng của khách hàng còn nhiều thiếu sót, chƣa đầy đủ, nay khách hàng quá hạn nợ vay nhƣng không chịu hợp tác trả nợ cũng nhƣ hoàn thiện hồ sơ. Tỷ lệ nợ xấu năm 2012 là 2,3%, năm 2013 là 1,79% so với tổng dƣ nợ tƣơng ứng. Vấn đề đặt ra liệu rủi ro tín dụng đã xảy có phải ro khách quan của các khách hàng hay còn do chính công tác quản lý, kiểm soát tín dụng của Ngân hàng thƣơng mai cổ phần Xăng dầu Petrolimex – Chi nhánh Hải Phòng vẫn còn những hạn chế. Để giảm tỷ lệ nợ xấu, giảm các rủi ro trong hoạt động tín dụng, công tác quản lý rủi ro và kiểm soát hoạt động tín dụng trở thành vấn đề then chốt trong chiến lƣợc hoạt động của Ngân hàng thƣơng mai cổ phần Xăng dầu Petrolimex – Chi nhánh Hải Phòng. Xuất phát từ thực tế trên, tác giả lựa chọn đề tài “Hoàn thiện kiểm soát hoạt động tín dụng tại Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex – Chi nhánh Hải Phòng” làm Đề tài luận văn thạc sỹ. Thông qua đề tài, tác giả phân tích các tồn tại trong kiểm soát hoạt động tín dụng tại Ngân hàng thƣơng mai cổ phần Xăng dầu Petrolimex – Chi nhánh Hải Phòng, từ đó đƣa ra các giải pháp nhằm hoạn thiện công tác kiểm soát hoạt động tín dụng tại Chi nhánh. Luận văn có kết cấu gồm bốn chƣơng: Chương 1: Giới thiệu đề tài nghiên cứu. Chương 2: Những vấn đề lý luận cơ bản về kiểm soát hoạt động tín dụng trong các ngân hàng thương mại. Chương 3: Thực trạng kiểm soát hoạt động tín dụng tại Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex - Chi nhánh Hải Phòng. Chương 4: Thảo luận kết quả nghiên cứu và đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động kiểm soát tín dụng tại Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex- Chi nhánh Hải Phòng. Trong chương 1 - Giới thiệu đề tài nghiên cứu, tác giả chỉ ra tính cấp thiết của đề tài, tổng quan một số các công trình nghiên cứu từ trƣớc đến nay có liên quan đến đề tài nghiên cứu. Tác giả đã đƣa ra một số luận văn thạc sỹ có nội dung liên quan tới kiểm soát tín dụng, quản lý rủi ro tín dụng để so sánh, đối chiếu, trích dẫn và phê phán. Bên cạnh đó, trong chƣơng 1 tác giả còn thể hiện các nội dung sau: - Mục tiêu nghiên cứu tổng quát của Đề tài là đánh giá thực trạng công tác kiểm soát hoạt động tín dụng tại PG Bank HP để qua đó đánh giá những ƣu, nhƣợc điểm trong công tác kiểm soát hoạt động tín dụng và đƣa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện kiểm soát tốt hơn hoạt động tín dụng tại đơn vị nghiên cứu. - Câu hỏi nghiên cứu đặt ra cho đề tài bao gồm:  Nội dung cơ bản nào liên quan đến kiểm soát hoạt động tín dụng tại ngân hàng thƣơng mại?  Kiểm soát hoạt động tín dụng tại PG Bank HP đƣợc thực hiện nhƣ thế nào, có những tồn tại nào liên quan và nguyên nhân?  Các giải pháp nào đƣợc đƣa ra nhằm khắc phục các hạn chế trong kiểm soát tín dụng tại Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex – chi nhánh Hải Phòng? - Đối tƣợng nghiên cứu của Đề tài là kiểm soát hoạt động tín dụng tại Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex – chi nhánh Hải Phòng. Trong đó, tác giả đi sâu vào phân tích đánh giá kiểm soát các giai đoạn của hoạt động tín dụng nhƣ kiểm soát trƣớc khi giải ngân, kiểm soát trong khi giải ngân và kiểm soát sau khi giải ngân. Các số liệu đƣợc tác giả thu thập nghiên cứu trong khoảng thời gian từ năm 2009 đến năm 2013. - Luận văn đƣợc thực hiện dựa trên nền tảng cơ sở phƣơng pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. Đồng thời, Đề tài còn kết hợp sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu khoa học nghiên cứu định tính. Các phƣơng pháp kỹ thuật chủ yếu đƣợc sử dụng trong Luận văn gồm: phƣơng pháp thống kê, phƣơng pháp so sánh, phƣơng pháp phân tích và tổng hợp số liệu. Nguồn dữ liệu nghiên cứu của Đề tài là nguồn dữ liệu thứ cấp. Luận văn sử dụng các nguồn dữ liệu từ các quyết định, thông tƣ do Ngân hàng Nhà Nƣớc ban hành nhƣ: Quyết định số 1627/2001/QĐ-NHNN ngày 31/12/2001 về Ban hành quy chế cho vay của TCTD đối với khách hàng; Thông tƣ số 44/2011/TT-NHNN ngày 29/12/2011 ban hành Quy định về hệ thống kiểm soát nội bộ và kiểm toán nội bộ của TCTD, chi nhánh ngân hàng nƣớc ngoài; Thông tƣ số 09/2014/TT-NHNN ngày 18/3/2014 Ngoài ra, Luận văn còn sử dụng các nguồn dữ liệu có sẵn tại Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex nhƣ: Quy trình cấp tín dụng; Quyết định số 333-08/QĐ- HĐQT ngày 31/07/2008 về Quy chế quản lý rủi ro tại PG Bank; Quyết định số 090 – 09/QĐ - TGD ngày 17/04/2009 về Quy trình ký kết hợp đồng tín dụng và giải ngân tại các Phòng giao dịch Các số liệu về dƣ nợ tín dụng, nợ quá hạn đƣợc thu thập từ hệ thống báo cáo nội bộ của Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex qua phƣơng pháp thống kê. - Kết quả nghiên cứu của Đề tài góp phần thống hóa lý thuyết về kiểm soát tín dụng tại ngân hàng thƣơng mại giúp tác giả nhận thức sâu sắc hơn về nội dụng kiểm soát tín dụng tại Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex – chi nhánh Hải Phòng nói riêng và các ngân hàng thƣơng mại nói chung. Trong chương 2- Những vấn đề lý luận cơ bản về kiểm soát hoạt động tín dụng trong các ngân hàng thương mại, tác giả luận văn khái quát nội dung về kiểm soát và tập trung trình bày cơ sở lý luận về kiểm soát tín dụng trong các ngân hàng thƣơng mại: khái niệm về kiểm soát tín dụng; nguyên tắc kiểm soát tín dụng và quy trình kiểm soát tín dụng. Nghiên cứu cơ sở lý luận về kiểm soát tín dụng trong các ngân hàng thƣơng mại có ý nghĩa quan trọng trong việc vận dụng cơ sở lý luận để nghiên cứu, giải quyết các vấn đề thực tiễn đặt ra đối với công tác kiểm soát hoạt động tín dụng tại Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex – chi nhánh Hải Phòng nói riêng. Trong chương 3 - Thực trạng kiểm soát hoạt động tín dụng tại Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex - Chi nhánh Hải Phòng, tác giả luận văn trình bày thực trạng kiểm soát hoạt động tín dụng tại Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex - Chi nhánh Hải Phòng đƣợc nghiên cứu, bao gồm những nội dung: - Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex - Chi nhánh Hải Phòng đƣợc thành lập ngày 30 tháng 6 năm 2009. Chi nhánh đƣợc định hƣớng phát triển thành một ngân hàng bán lẻ hiện đại, cung cấp các sản phẩm dịch vụ ngân hàng hiện đại trong mạng lƣới tại khu vực Đông Bắc. Khi mới thành lập, chi nhánh có 6 phòng nghiệp vụ tại trụ sở chi nhánh và 2 phòng giao dịch. Sau hơn 3 năm hoạt động, chi nhánh đã hoàn thiện hơn về mô hình tổ chức nhằm đáp ứng nhu cầu công việc. Tính đến năm 2013, chi nhánh đã có 9 phòng nghiệp vụ đảm bảo thực hiện các nghiệp vụ chuyên môn. Chi nhánh đã mở rộng quy mô các phòng giao dịch, tăng số lƣợng thành 5 phòng giao dịch. - Qua phân tích số liệu dƣ nợ trong khoảng thời gian 2009-2013, tác giả phân tích sự tăng trƣởng nhanh của tổng dƣ nợ tín dụng các năm trƣớc dẫn đến xuất hiện nợ xấu trong các năm 2012 và 2013. Tỷ lệ nơ quá hạn năm 2012 là 2,3%, đến năm 2013 tỷ lệ này giảm còn 1,79%. Các mức tỷ lệ này vẫn nhỏ hơn mức 3% so với thông lệ quốc tế tuy nhiên công tác kiểm soát tín dụng vẫn còn những hạn chế. - Tổ chức bộ máy kiểm soát hoạt động tín dụng tại Ngân hàng TMCP Xăng Dầu Petrolimex – Chi nhánh Hải Phòng: Bộ phận thực hiện kiểm soát tín dụng tại Chi nhánh Hải Phòng gồm có bộ phận thực hiện kiểm soát tại Hội sở chính và bộ phận thục hiện kiểm soát tại Chi nhánh. Trong đó, bộ phận thực hiện kiểm soát tại Hội sở chính là kiểm soát gián tiếp, bộ phận thục hiện kiểm soát tại Chi nhánh là kiểm soát trực tiếp. Phòng Quản lý tín dụng tại Chi nhánh tiến hành quan sát, kiểm tra trực tiếp hoạt động liên quan đến cấp tín dụng. Hoạt động này đƣợc thực hiện thƣờng xuyên mỗi khi có giao dịch tín dụng phát sinh. Ngoài các chứng từ giao dịch tín dụng phát sinh trên phần mềm hạch toán, các hồ sơ tín dụng cũng đƣợc bộ phận Quản lý tín dụng thực hiện kiểm tra, kiểm soát. Chi tiết của việc thực hiện kiểm soát đƣợc trình bày dƣới đây. - Quy trình thực hiện kiểm soát hoạt động tín dụng tại Ngân hàng TMCP Xăng Dầu Petrolimex – Chi nhánh Hải Phòng bắt đầu từ khi cán bộ tín dụng tiếp nhận hồ sơ khách hàng và kết thúc khi tất toán - thanh lý hợp đồng tín dụng, đƣợc thực hiện bởi các cán bộ trực tiếp tham gia trong quá trình thực hiện nghiệp vụ tín dụng. Tại Chi nhánh Hải Phòng, Phòng Quản lý tín dụng chịu trách nhiệm chính trong việc kiểm tra kiểm soát. Việc kiểm soát hoạt động tín dụng đƣợc tiến hành theo trình tự sau:  Giai đoạn trước khi giải ngân gồm: Kiểm tra hồ sơ khách hàng lập và gửi ngân hàng, Kiểm soát về thẩm định khoản vay, Kiểm soát về quá trình xét duyệt khoản vay  Giai đoạn giải ngân: Kiểm tra, kiểm soát hồ sơ và quy trình giải ngân  Giai đoạn sau khi giải ngân gồm: Theo dõi, kiểm soát về việc khách hàng sử dụng vốn vay, Kiểm tra việc thu nợ và xử lý những phát sinh và thanh lý hợp đồng. - Phân tích thực trạng hoạt động kiểm soát tại Chi nhánh Hải Phòng theo trình tự của quy trình tín dụng, cho thấy tại kiểm soát tín dụng tại Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex- Chi nhánh Hải Phòng vẫn tồn tại nhiều điểm hạn chế. Trong chương 4 - Thảo luận kết quả nghiên cứu và đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động kiểm soát tín dụng tại Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex- Chi nhánh Hải Phòng, tác giả luận văn đƣa ra những đánh giá thực trạng kiểm soát tín dụng tại Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex- Chi nhánh Hải Phòng. Những hạn chế của công tác kiểm soát tín dụng tại Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex- Chi nhánh Hải Phòng có những nguyên nhân do chủ quan từ phía ngân hàng cũng có những nguyên nhân từ phía KH. Từ những đánh giá, định hƣớng phát triển, nguyên tắc hoàn thiện, tác giả trình bày những giải pháp nhằm hoàn thiện kiểm soát tín dụng tại Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex- Chi nhánh Hải Phòng. Đồng thời, tác giả nêu ra những điều kiện để thực hiện giải pháp, một số hạn chế của đề tài nghiên cứu.