Tóm tắt Luận văn Hoàn thiện tổ chức hạch toán kế toán tại Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải

LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong thời gian gần đây, Đảng và Nhà nước rất quan tâm đến lĩnh vực tài chính công nói riêng và cải cách lĩnh vực tài chính nói chung. Tại hội nghị APEC (FMM 13), Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Xuân Hà đánh giá công việc cải cách hệ thống tài chính là nhiệm vụ rất quan trọng của Đảng, Nhà nước ta để Việt Nam có tiềm lực tài chính vững mạnh, phát triển kinh tế đất nước, tiến tới hội nhập sâu rộng mở với các nền kinh tế trong khu vực và thế giới. Trong đó, hệ thống tài chính, nguồn thu – chi là những yếu tố quan trọng. Muốn phát triển, nuôi dưỡng tốt nguồn thu, nền kinh tế Việt Nam trong những năm qua và cả hiện tại đã và đang tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa phát triển sản xuất kinh tế trong nước, từ đó tăng nguồn thu nội địa. Có như vậy, Việt Nam mới từng bước đứng vững bằng nội lực từ nguồn thu do các hoạt động sản xuất kinh doanh mang lại. Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải là một trong 42 viện nghiên cứu quốc gia và là viện đầu ngành của Bộ Giao thông Vận tải trong việc thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ. Viện đã chủ trì thực hiện hàng trăm đề tài nghiên cứu các cấp. Bên cạnh đó, trong những năm gần đây Viện còn thực hiện chức năng phát triển công nghệ và cung cấp dịch vụ trong các lĩnh vực xây dựng kết cấu hạ tầng, khai thác vận tải, bảo vệ môi trường, an toàn giao thông, vật liệu xây dựng, điện tử tin học, cơ khí chế tạo giao thông vận tải và đào tạo kỹ thuật, nâng cao nghiệp vụ cung cấp cho ngành giao thông vận tải những kỹ thuật viên và kỹ sư tư vấn giám sát. Lĩnh vực hoạt động đa dạng, nguồn thu từ ngân sách hàng năm khoảng 20 tỷ đồng, trong khi đó nguồn thu từ hoạt động cung ứng dịch vụ trong 3 năm gần đây tăng rất nhanh nếu như năm 2008 doanh thu là 85 tỷ thì năm 2009 là 102 tỷ và dự kiến 2010 khoảng 120 tỷ. Số lượng cán bộ công nhân viên của đơn vị luôn hơn 600, đặc biệt phát triển mạnh trong những năm gần đây lên đến hơn 700 cán bộ, trong đó cán bộ có trình độ gồm 03 Phó giáo sư, 22 Tiến sỹ, 54 Thạc Sỹ và 461 Kỹ sư, Cử nhân các ngành đạo tạo. Cùng với sự lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng, cũng như để bắt kịp xu hướng phát triển của nền kinh tế toàn xã hội, trong những năm qua, Viện đang hoàn thiện bộ máy hoạt động. Hoàn thiện thông qua phân công chức năng hoạt động cho từng đơn vị thành viên, thông qua việc cải cách công tác quản lý tài chính cho phù hợp với các chính sách kinh tế hiện nay. Do phát triển từ một đơn vị hành chính sự nghiệp chuyên thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu khoa học, nên khi hoạt động dịch vụ phát triển, công tác tổ chức hạch toán kế toán của Viện bộc lộ những hạn chế nhất định trong việc thực hiện quản lý, điều hành, giám sát hoạt động tài chính. Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn vấn đề “Hoàn thiện tổ chức hạch toán kế toán tại Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải” làm đề tài nghiên cứu thạc sỹ của mình. 2. Mục đích nghiên cứu của đề tài Dựa vào kiến thức, kinh nghiệm làm việc nhiều năm tại bộ phận kế toán của Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải, mục đích nghiên cứu đề tài tập trung vào thực trạng tổ chức hạch toán kế toán tại đơn vị, tìm ra những hạn chế và từ đó đề xuất các phương hướng, giải pháp hoàn thiện tổ chức hạch toán kế toán cho Viện. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài Xuất phát từ mục đích của đề tài, đối tượng xuyên suốt trong luận văn là những vấn đề lý luận và thực tiễn tồn tại liên quan đến tổ chức hạch toán kế toán của Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các chính sách chế độ của Nhà nước liên quan đến lĩnh vực hành chính sự nghiệp có thu, quy chế quản lý tài chính cũng như toàn bộ hệ thống tài chính kế toán của Viện. 4. Phương pháp nghiên cứu của đề tài Luận văn sử dụng phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử để nghiên cứu phần lý luận và thực tiễn của đề tài. Ngoài ra, còn sử dụng các phương pháp thống kê, phân tích, tổng hợp, so sánh, suy luận logíc để rút ra những kết luận cần thiết từ thực tiễn tổ chức hạch toán kế toán tại Viện và đưa ra phương hướng, giải pháp hoàn thiện. 5. Những đóng góp của đề tài Sau khi thực hiện công việc nghiên cứu một cách khoa học, luận văn sẽ đem lại những hiệu quả như sau: - Luận văn đã phân tích và làm rõ vai trò và chức năng của tổ chức hạch toán kế toán tại Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải nói riêng và các đơn vị hành chính sự nghiệp có thu nói chung. - Luận văn đánh giá được thực trạng tổ chức hạch toán tại Viện, từ đó phát hiện những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế đó. - Luận văn đưa ra các phương hướng và giải pháp hoàn thiện tổ chức hạch toán kế toán tại Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải. 6. Kết cấu của đề tài Ngoài Phần mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo, Luận văn trình bày nội dung nghiên cứu chính qua 3 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận về tổ chức hạch toán kế toán trong các đơn vị hành chính sự nghiệp có thu. Chương 2. Thực trạng tổ chức hạch toán kế toán tại Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải. Chương 3. Quan điểm và giải pháp hoàn thiện tổ chức hạch toán kế toán tại Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải. MỤC LỤC Lời cam đoan Mục lục Danh mục sơ đồ, danh mục biểu đồ, danh mục các từ viết tắt Tóm tắt luận văn Lời mở đầu ............................................................................................................... 1 Chương 1: Cơ sở lý luận về tổ chức hạch toán kế toán trong các đơn vị sự nghiệp có thu ............................................................................................................ 4 1.1. Quan điểm và nguyên tắc tổ chức hạch toán kế toán ..................................... 4 1.1.1. Quan điểm về tổ chức hạch toán kế toán ......................................................... 4 1.1.2. Nguyên tắc tổ chức hạch toán kế toán ............................................................. 5 1.2. Nội dung tổ chức hạch toán kế toán trong các đơn vị sự nghiệp có thu ......... 6 1.2.1. Đặc điểm hoạt động của các đơn vị sự nghiệp có thu ảnh hưởng đến tổ chức hạch toán kế toán: ..................................................................................................... 6 1.2.2. Nội dung tổ chức hạch toán kế toán trong các đơn vị sự nghiệp có thu ............ 10 1.2.2.1. Tổ chức bộ máy kế toán ................................................................................ 10 1.2.2.2. Tổ chức thực hiện khối lượng công tác kế toán ............................................ 16 Chương 2: Thực trạng tổ chức hạch toán kế toán tại Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải ......................................................................................... 29 2.1. Tổng quan về Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải .................... 29 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển ....................................................................... 29 2.1.2. Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý và phân cấp quản lý tài chính ...................... 30 2.1.3. Đặc điểm hoạt động ......................................................................................... 32 2.1.4. Vai trò và định hướng phát triển ...................................................................... 35 2.2. Thực trạng tổ chức bộ máy kế toán tại Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải ........................................................................................................... 38 2.2.1. Tổ chức bộ máy kế toán tại cơ sở chính ........................................................... 38 2.2.2. Tổ chức bộ máy kế toán tại các cơ sở trực thuộc: ............................................. 42 2.3. Thực trạng tổ chức thực hiện khối lượng công việc kế toán tại Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải .................................................................... 45 2.3.1. Tổ chức công việc kế toán tại các cơ sở chính: ................................................. 45 2.3.2. Tổ chức công việc kế toán tại các cơ sở trực thuộc trực thuộc .......................... 55 2.4. Đánh giá thực trạng tổ chức hạch toán kế toán tại Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải ......................................................................................... 58 2.4.1. Về tổ chức bộ máy kế toán và phân công lao động kế toán: ............................. 58 2.4.2. Về tổ chức thực hiện khối lượng công việc kế toán: ......................................... 59 Chương 3: Quan điểm và giải pháp hoàn thiện tổ chức hạch toán kế toán tại Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải ................................................. 67 3.1. Quan điểm hoàn thiện tổ chức hạch toán toán kế toán tại Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải ........................................................................... 67 3.1.1. Quan điểm hiệu quả đồng bộ ........................................................................... 67 3.1.2. Quan điểm phù hợp và thích ứng ..................................................................... 68 3.1.3. Quan điểm phát triển ........................................................................................ 70 3.2. Giải pháp hoàn thiện tổ chức hạch toán kế toán tại Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải ......................................................................................... 70 3.2.1. Hoàn thiện về tổ chức bộ máy kế toán: ............................................................ 70 3.2.2. Hoàn thiện ứng dụng công nghệ thông tin ........................................................ 76 3.2.3. Hoàn thiện tổ chức chứng từ kế toán ............................................................... 76 3.2.4. Hoàn thiện tổ chức hệ thống tài khoản kế toán ................................................. 81 3.2.5. Hoàn thiện tổ chức hệ thống sổ sách, BCTC .................................................... 81 3.3. Điều kiện thực hiện các giải pháp hoàn thiện tổ chức hạch toán kế toán tại Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải. ................................................. 86 3.3.1. Về phía Nhà nước ........................................................................................... 86 3.3.2. Về phía ngành Giao thông Vận tải: .................................................................. 87 3.3.3. Về phía Viện Khoa học và Công nghệ GTVT .................................................. 87 Kết luận .................................................................................................................... 89 Danh mục tài liệu tham khảo .................................................................................. 91 DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1. Tổ chức bộ máy kế toán theo mô hình kế toán tập trung tại các đơn vị HCSN có thu. Sơ đồ 1.2. Tổ chức bộ máy kế toán theo mô hình kế toán phân tán tại các đơn vị HCSN có thu. Sơ đồ 2.1. Mô hình phân công quản lý hành chính của Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải. Sơ đồ 2.2. Mô hình tổ chức bộ máy kế toán tại Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải. Sơ đồ 2.3: Mô hình tổ chức bộ máy kế toán tại Trung tâm Tư vấn đầu tư và phát triển cơ sở hạ tầng Giao thông vận tải. Sơ đồ 2.4. Mô hình luân chuyển chứng từ tại cơ sở chính Sơ đồ 3.1. Mô hình hoàn thiện tổ chức bộ máy kế toán tại Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải giai đoạn 2010-2012. Sơ đồ 3.1. Mô hình hoàn thiện tổ chức bộ máy kế toán tại Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải giai đoạn 2013-2020. DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ Bảng 2.1. Các chi tiêu tài chính chung của Viện Khoa học và Công nghệ giao thông vận tải từ 2008-2010. Biểu đồ 2.1. Cơ cấu doanh thu theo ngành kinh doanh năm 2009. DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT BCTC Báo cáo tài chính KBNN Kho bạc nhà nước HCSN Hành chính sự nghiệp NSNN Ngân sách nhà nước GTVT Giao thông vận tải HTKT Hạch toán kế toán KTQT Kế toán quản trị SXKD Sản xuất kinh doanh TSCĐ Tài sản cố định UD KHKT Ứng dụng Khoa học kỹ thuật XDCB Xây dựng cơ bản