Tóm tắt Luận văn - Hoàn thiện tổ chức kế toán tại Bưu điện Trung Tâm 1 – Bưu Điện TP Hà Nội

TÓM TẮT LUẬN VĂN Luận văn nghiên cứu về Tổ chức kế toán tại Bưu điện Trung tâm 1 – Bưu Điện thành phố Hà Nội. Đây là doanh nghiệp Nhà nước hoạt động trong lĩnh vực Bưu chính viễn thông. Hiện nay, những khó khăn càng lúc càng trở nên nan giải trong bối cảnh hội nhập kinh tế mạnh mẽ với bên ngoài, ngành Bưu chính Việt Nam phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các nhà cung cấp dịch vụ mới, trong khi điều kiện cơ sở vật chất, hạ tầng bị cắt giảm đi nhiều so với thời kỳ còn đứng chung với Viễn thông trong cùng một khối. Ngành Bưu chính không chỉ gặp khó khăn về nhân sự bị cắt giảm lao động, hạ tầng ít ỏi mà còn đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các nhà cung cấp dịch vụ tư nhân và nước ngoài. Khó khăn lớn nhất của bưu chính hiện nay là việc thu hẹp thị phần và dịch vụ. Nguyên nhân chính do thông tin, tài liệu, thư tín đều được số hóa nhờ viễn thông, Internet phát triển; đối với tiền tệ được giao dịch qua hệ thống ngân hàng, điện tử, duy chỉ có hàng hóa là vẫn nhờ đến mạng lưới của bưu chính. Tuy đương đầu với nhiều khó khăn như vậy nhưng từ năm 2014 trở đi Nhà nước sẽ tạm ngưng hỗ trợ để Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam tự cân đối thu chi, điều này tạo điều kiện để Tổng Công ty có hướng đi mới, xây dựng cơ chế, chính sách riêng đặc thù của ngành Bưu chính nhằm phát huy thế mạnh của ngành. Chính từ những khó khăn của hiện tại và dự tính những khó khăn trong tương lai, để tồn tại và phát triển cũng như giữ vững vị trí trên thị trường, trước hết ngành Bưu chính phải hoàn thiện hệ thống tổ chức quản lý doanh nghiệp mà tổ chức kế toán là một khâu rất quan trọng. Điều này sẽ giúp cung cấp một cách đầy đủ, kịp thời các thông tin cần thiết về các lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp. Những thông tin này là cơ sở để đưa ra những quyết định đúng đắn trong quá trình sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, trong quá trình công tác tại Bưu Điện Trung tâm 1 – Bưu điện TP Hà Nội, tôi nhận thấy tổ chức kế toán của đơn vị còn nhiều điểm chưa được hoàn thiện, về cách sử dụng tài khoản còn sử dụng nhiều tài khoản treo, tài khoản trung gian, về quy trình ghi chép kế toán còn chưa khoa học, nhân lực lao động bố trí tại phòng trình độ còn hạn chế và số lượng vẫn còn nhiều hơn so với yêu cầu. Chính vì vậy, việc nghiên cứu đề tài “Hoàn thiện tổ chức kế toán tại Bưu điện Trung Tâm 1 – Bưu Điện TP Hà Nội” đang là một đòi hỏi cấp thiết, có ý nghĩa cả về lý luận và thực tế. Mục đích nghiên cứu của đề tài là hệ thống hóa những vấn đề cơ bản về tổ chức kế toán trong doanh nghiệp nói chung, phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức kế toán tại Bưu điện Trung tâm 1. Xác định những mặt tích cực, hạn chế và những nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức kế toán tại đơn vị. Từ đó đề xuất một số giải pháp hoàn thiện tổ chức kế toán nhằm đạt hiệu quả cao nhất, chính xác nhất trong quá trình hoạt động của Bưu điện. Ngoài Mục lục, Danh mục tài liệu tham khảo và Phụ lục, nội dung luận văn được kết cấu theo 4 chương: Chương 1: Giới thiệu về đề tài nghiên cứu Chương 2: Cơ sở lý luận chung về tổ chức kế toán trong các doanh nghiệp Chương 3: Thực trạng tổ chức kế toán tại Bưu điện Trung tâm 1 Chương 4: Thảo luận kết quả nghiên cứu, kiến nghị, giải pháp hoàn thiện tổ chức kế toán tại Bưu điện Trung tâm 1. Trong chương 1, luận văn giới thiệu đề tài nghiên cứu bao gồm: Tính cấp thiết của đề tài, mục tiêu nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu cũng như phương pháp nghiên cứu, chỉ ra ý nghĩa khoa học của đề tài nghiên cứu. Trong chương 2, luận văn đã trình bày những vấn đề cơ bản về tổ chức kế toán trong các doanh nghiệp. Trên cơ sở đó đã nêu rõ nhiệm vụ và vai trò quan trọng của tổ chức kế toán trong điều hành quản lý ở mỗi doanh nghiệp. Trọng tâm của chương là đưa ra các nội dung về tổ chức kế toán bao gồm: Thứ nhất, luận văn đã nêu rõ bản chất, vai trò, ý nghĩa và nhiệm vụ của tổ chức kế toán trong hoạt động quản lý của doanh nghiệp. Luận văn nêu rõ 3 quan điểm nổi bật về tổ chức kế toán: Quan điểm thứ nhất: xuất phát từ bản chất của kế toán là hệ thống thông tin và kiểm tra về tài sản trong các doanh nghiệp. Các tổ chức bằng hệ thống khoa học như chứng từ, tính giá, đối ứng tài khoản và tổng hợp cân đối. Một số nhà nghiên cứu cho rằng: Tổ chức kế toán là việc thiết lập những mối liên hệ giữa các yếu tố cấu thành bản chất của kế toán bao gồm: chứng từ, đối ứng tài khoản, tính giá, tổng hợp - cân đối kế toán. Theo quan điểm này, tổ chức kế toán thực chất là việc tổ chức vận dụng các phương pháp kế toán để liên kết các yếu tố cấu thành, các công việc của kế toán. Có thể thấy, quan điểm này còn trừu tượng, khó hình dung một cách cụ thể để vận dụng vào thực tiễn. Quan điểm thứ hai: Xuất phát từ nội dung công việc cụ thể và đối tượng của kế toán là ghi chép, tính toán, xử lý, kiểm tra và cung cấp thông tin về tình hình tài sản và mọi hoạt động sản xuất kinh doanh phục vụ cho công tác quản lý kinh tế tài chính của đơn vị. Quan điểm này cho rằng: Tổ chức kế toán là việc thiết lập mối quan hệ giữa các phương pháp kế toán (chứng từ kế toán, tài khoản kế toán, tính giá, tổng hợp cân đối kế toán). Trong từng nội dung hạch toán và trong từng điều kiện cụ thể nhằm phản ánh chính xác, kịp thời tình hình tài sản và các nghiệp vụ kinh tế phát sinh tại đơn vị. Quan điểm này thể hiện cụ thể hơn về tổ chức kế toán. Tuy nhiên lại chưa nêu rõ yếu tố con người, là yếu tố đảm nhiệm việc thực hiện các công việc và áp dụng các phương pháp kế toán. Đó chính là bộ máy kế toán trong mỗi đơn vị, một yếu tố không thể thiếu được của hệ thống tổ chức kế toán. Quan điểm thứ 3: xuất phát từ nội dung và nhiệm vụ của kế toán là thu thập, xử lý và cung cấp thông tin về tình hình kinh tế tài chính của đơn vị, quan điểm này cho rằng: Tổ chức kế toán phải giải quyết cả hai phương diện: tổ chức thực hiện các phương pháp kế toán, các nguyên tắc kế toán, các phương tiện tính toán nhằm đạt được mục đích nghiên cứu của khoa học kế toán và tổ chức bộ máy kế toán nhằm liên kết các cán bộ, nhân viên kế toán ở đơn vị để thực hiện tốt công tác kế toán. Như vậy có thể thấy tổ chức kế toán là một công cụ quan trọng không thể thiếu trong hệ thống quản lý kinh tế, giúp quản lý, điều hành, kiểm tra, giám sát các hoạt động kinh tế tài chính ở mỗi đơn vị cũng như trong phạm vi toàn bộ nền kinh tế quốc dân. Do đó, tổ chức kế toán phải được thể hiện môt cách khoa học, hợp lý, phù hợp với đặc điểm, điều kiện của từng doanh nghiệp. Đặc biệt trong điều kiện khu vực hoá, toàn cầu hoá nền kinh tế như hiện nay. Tính cạnh tranh ngày càng cao, quy mô hoạt động của các doanh nghiệp ngày càng lớn, các quan hệ kinh tế ngày càng đa dạng, phức tạp thì thông tin phục vụ cho quản lý càng phải kịp thời và chính xác. Thêm vào đó, ngày càng có nhiều đối tượng quan tâm đến thông tin kế toán của doanh nghiệp ngoài các nhà quản lý như: Các cơ quan quản lý nhà nước, các cơ quan chủ quản, chủ đầu tư, các cổ đông, ngân hàng, nhà cung cấp, khách hàng... Do vậy việc tổ chức kế toán một cách khoa học, hợp lý càng trở nên cần thiết. Thứ hai, luận văn nêu rõ các nguyên tắc của tổ chức kế toán trong doanh nghiệp như sau: Tổ chức kế toán phải đúng với những quy định do Nhà nước ban hành. Tổ chức kế toán theo nguyên tắc thống nhất. Tổ chức kế toàn cần phù hợp với đặc thù của doanh nghiệp. Tổ chức kế toán cần được thực hiện một cách tiết kiệm và hiệu quả. Thứ ba, luận văn cũng nêu rõ nội dung của tổ chức kế toán bao gồm: *) Tổ chức bộ máy kế toán. Tổ chức bộ máy kế toán là nội dung rất quan trọng của tổ chức kế toán. Bộ máy kế toán trong doanh nghiệp cần được hiểu như một tập hợp cán bộ, nhân viên kế toán cùng các phương tiện kỹ thuật ghi chép, tính toán, thông tin được trang bị để thực hiện toàn bộ công tác kế toán từ khâu thu nhận, kiểm tra, xử lý đến khâu tổng hợp, phân tích và cung cấp những thông tin kinh tế về các hoạt động của doanh nghiệp, phục vụ công tác quản lý. Việc tổ chức bộ máy kế toán trong các doanh nghiệp có thể thực hiện theo những mô hình khác nhau, phù hợp với điều kiện của từng doanh nghiệp. *) Tổ chức công tác kế toán bao gồm: - Tổ chức chứng từ kế toán - Tổ chức vận dụng hệ thống tài khoản kế toán - Tổ chức vận dụng hệ thống sổ kế toán - Tổ chức hệ thống báo cáo kế toán - Tổ chức kiểm tra kế toán Trong chương 3, sau khi đã khái quát chung về tổ chức kế toán tại các doanh nghiệp, luận văn đi vào phân tích thực trạng tổ chức kế toán tại Bưu điện Trung tâm 1 – Bưu điện thành phố Hà Nội. Vận dụng những cơ sở lý thuyết đã trình bày ở chương 2, kết hợp với tình hình thực tiễn tại đơn vị luận văn đã làm nổi bật ba vấn đề cơ bản sau: Thứ nhất, luận văn khái quát rõ mục tiêu và cơ cấu tổ chức của Bưu điện Thành phố Hà Nội. Từ đó, thể hiện đặc điểm sản xuất kinh doanh và nhiệm vụ của Bưu Điện Trung tâm 1, trực thuộc Bưu điện TP Hà Nội. Thứ hai, nêu rõ thực trạng các nguyên tắc về tổ chức kế toán được áp dụng tại Bưu điện Trung tâm 1-Bưu điện TP Hà Nội. Thứ ba, luận văn thể hiện rõ nội dung của tổ chức kế toán tại Bưu điện Trung tâm 1 các các khía cạnh sau: *) Tổ chức bộ máy kế toán tại đơn vị: Nêu rõ chức năng, nhiệm vụ của từng phần hành kế toán phụ trách, các thành viên trong bộ máy kế toán được phân công tương đối cụ thể về nhiệm vụ và trách nhiệm quá trình tổ chức kế toán tại đơn vị. Về cơ bản bộ máy kế toán ở bưu điện Trung tâm 1 đã thực hiện được nhiệm vụ thu thập, xử lý và cung cấp thông tin kinh tế về mọi hoạt động của đơn vị mình, phục vụ công tác quản lý của doanh nghiệp. *) Tổ chức công tác kế toán tại Bưu điện Trung tâm, trong đó thể hiện: - Tổ chức vận dụng chứng từ kế toán: Bưu điện Trung tâm 1 là đơn vị hạch toán phụ thuộc Bưu điện TP Hà Nội, các mẫu chứng từ bắt buộc tuân theo quy định Bộ Tài chính phát hành. Đối với chứng từ mang tính chất hướng dẫn, Tổng công ty có hướng dẫn riêng cho các đơn vị trong ngành. - Tổ chức vận dụng hệ thống tài khoản kế toán: Do đặc thù riêng biệt, Tổng công ty Bưu chính - Viễn thông đã xây dựng hệ thống tài khoản kế toán riêng thống nhất của ngành, trên cơ sở hệ thống tài khoản kế toán của Bộ Tài chính và được Bộ Tài chính cho phép sử dụng. - Tổ chức về hệ thống sổ kế toán: Hiện nay, bưu điện Trung tâm 1 đang áp dụng hình thức sổ kế toán Chứng từ ghi sổ. Theo hình thức này việc ghi sổ kế toán tách rời giữa việc ghi chép theo thứ tự thời gian và ghi theo hệ thống, giữa việc ghi sổ kế toán tổng hợp và kế toán chi tiết. Bưu điện Trung tâm 1 tổ chức sử dụng chứng từ và hệ thống tài khoản áp dụng theo chế độ và chuẩn mực kế toán do Bộ Tài chính ban hành. Mọi nghiệp vụ kinh tế phát sinh và thực tế hoàn thành đều được ghi chép và phản ánh một cách đầy đủ để làm cơ sở pháp lý cho mọi số liệu trên tài khoản và các sổ sách, báo cáo của doanh nghiệp. - Tổ chức vận dụng hệ thống báo cáo kế toán: Hiện nay, các loại báo cáo kế toán đã có sẵn trong phần mềm kế toán do Tổng công ty lập trình về hình thức, chỉ tiêu yêu cầu. Bưu điện Trung tâm 1 chỉ cần nhập số liệu và xác định loại báo cáo cần sử dụng, phần mềm sẽ đưa ra báo cáo theo đúng yêu cầu. Đối với các báo cáo tổng hợp doanh thu, chi phí hay các báo cáo khác thì hàng tháng, quý, năm bưu điện trung tâm phải truyền số liệu lên Bưu điện Hà Nội, sau đó gửi bản in sau. Bưu điện Hà Nội sẽ tiến hành kiểm tra, đối chiếu tính hợp lý, ăn khớp của số liệu. Do vậy, bưu điện trung tâm cần kiểm tra chính xác lại trước khi gửi và truyền cho Bưu điện Hà Nội. Thời hạn nộp báo cáo theo quy định của Bưu điện Hà Nội. Hệ thống báo cáo kế toán của Bưu điện Trung tâm 1 gồm: Hệ thống báo cáo tài chính và hệ thống báo cáo nội bộ. Hệ thống báo cáo tài chính gồm báo cáo tài chính năm và báo cáo tài chính giữa niên độ. - Tổ chức công tác kiểm tra kế toán: Tổ chức kiểm tra kế toán là một trong những mặt quan trọng trong tổ chức kế toán nhằm đảm bảo cho công tác kế toán được thực hiện đúng quy định, có hiệu quả và cung cấp được thông tin phản ánh đúng thực trạng của đoan vị. Hiện nay, tại bưu điện Trung tâm 1 đã có công tác kiểm tra kế toán tại các bưu cục. Tuy nhiên bộ phận kiểm tra chính là các chuyên viên trong phòng kế toán mà chưa có bộ phận kiểm tra riêng biệt. Vì vậy, công tác kiểm tra kế toán không được đảm bảo thường xuyên, liên tục và chưa kịp thời hướng dẫn để hạn chế những sai sót của kế toán ở các bưu cục trực thuộc Trong chương 4, sau khi xem xét thực trạng tổ chức kế toán tại đơn vị, tại chương 4 sẽ thảo luận về kết quả nghiên cứu, đánh giá những ưu điểm và nhược điểm về tổ chức kế toán tại Bưu điện Trung tâm 1. Theo đó, luận văn đã đề xuất phương hướng và các giải pháp hoàn thiện tổ chức kế toán tại Bưu điện Trung tâm 1. Tại phần này, luận văn nêu rõ những yêu cầu và sự cần thiết phải hoàn thiện tổ chức kế toán tại đơn vị. Ngành bưu chính muốn tồn tại và phát triển được phải nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Do vậy phải thực hiện đồng bộ nhiều biện pháp, trong đó hoàn thiện tổ chức kế toán là một biện pháp rất quan trọng. Mặc dù Nhà nước và Bộ tài chính đã ban hành Luật kế toán, các chế độ, chuẩn mực kế toán nhưng kế toán Việt Nam vẫn có những khoảng cách nhất định so với kế toán quốc tế về quy định, chuẩn mực, chất lượng cán bộ kế toán và công tác kế toán. Chính vì vậy, hoàn thiện tổ chức kế toán tại bưu điện Trung tâm 1 hiện nay càng trở nên cấp thiết, giúp cho đơn vị đứng vững trên thị trường quốc tế và đạt được các mục tiêu chiến lược đề ra. Với tư cách là công cụ quản lý, kế toán gắn liền với hoạt động kinh tế, tài chính, tổ chức hệ thống thông tin hữu ích cho các quyết định kinh tế. Vì vậy, kế toán có vai trò đặc biệt quan trọng không chỉ với hoạt động tài chính Nhà nước, mà còn rất cần thiết và quan trọng với hoạt động tài chính doanh nghiệp của mọi thành phần kinh tế. Từ đó, luận văn đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức kế toán tại Bưu điện Trung tâm 1: - Hoàn thiện tổ chức bộ máy kế toán: Phòng kế toán nên có thay đổi về cơ cấu và các phần hành kế toán nhằm phù hợp với mô hình tổ chức sản xuất mới của Tổng công ty và của Bưu điện TP Hà Nội. - Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán: từ chứng từ kế toán đến các báo cáo kế toán. Đồng thời Bưu điện trung tâm nên quan tâm và củng cố hơn nữa về kế toán quản trị.