Tóm tắt Luận văn - Tăng cường công tác quản trị danh mục cho vay tại ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam

TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN 1. Cơ sở lý luận của luận văn Trong xu thế toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế (điển hình là hội nhập WTO và TTP), sự cạnh tranh trên thị trường tài chính đang diễn ra vô cùng căng thẳng và khốc liệt. Cùng với đề án cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng giai đoạn 2016- 2020, NHNN tiếp tục khuyến khích, tạo thuận lợi cho các tổ chức tín dụng sáp nhập, xử lý dứt điểm các tổ chức tín dụng yếu kém thì hoạt động ngân hàng hiệu quả đang là mục tiêu hàng đầu đối với các ngân hàng thương mại tại Việt Nam hiện nay. Không nằm ngoài bối cảnh chung của toàn ngành ngân hàng, Techcombank với những nỗ lực và mục tiêu đề ra trong chiến lược năm năm tới (2016-2020), tiếp tục giữ vững thị phần, tăng trưởng tín dụng đều mỗi năm và phát triển nhiều sản phẩm dịch vụ mới nhằm đa dạng hóa các hoạt động sinh lời của mình. Để mục tiêu tăng trưởng và phát triển bền vững, điều kiện cần và đủ là vừa song song phát triển tín dụng mới, vừa quản trị danh mục hiện tại một cách hiệu quả, giảm thiểu rủi ro. Với cơ cấu danh mục sử dụng vốn 70%-75% là danh mục cho vay, thì hoạt động quản trị nhóm danh mục này được xem là biện pháp quan trọng nhằm đạt được mục tiêu cũng như chiến lược lâu dài mà ngân hàng Techcombank đã đề ra. Trong thời gian qua hoạt động quản trị danh mục cho vay đã được ngân hàng Techcombank áp dụng rất nhiều biện pháp từ ban hành các chính sách, thay đổi cơ cấu mô hình tổ chức, tới việc xây dựng các mô hình quản trị hiện đại nhằm quản trị được danh mục cho vay hiệu quả, cải thiện danh mục cho vay và giảm thiểu được rủi ro. Tuy nhiên, bên cạnh các thành tựu đạt được, công tác quản trị vẫn còn một số vấn đề hạn chế và hiệu quả chưa thực sự đúng với kỳ vọng đề ra, như: rủi ro vẫn tập trung cao ở một số nhóm ngành, sản phẩm và phân vùng địa lý,.... Do đó, để hoạt động quản trị danh mục cho vay đi đúng định hướng của ngân hàng, yêu cầu cấp bách đặt ra là phải tăng cường quản trị danh mục một cách hiệu quả nhất. Kết luận, từ mong muốn hiểu rõ về thực trạng danh mục cho vay tại ngân hàng Techcombank và chỉ ra những điểm hạn chế trong công tác quản trị đang triển khai, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động quản trị danh mục cho vay theo định hướng chiến lược của ngân hàng, cũng như phù hợp với xu hướng phát triển chung của kinh tế tài chính Việt Nam, tôi chọn đề tài “Tăng cường công tác quản trị danh mục cho vay tại ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam” để làm đề tài nghiên cứu luận văn của mình Luận văn hướng tới mục tiêu tổng quát là hệ thống hóa lại cơ sở lý thuyết về quản trị danh mục cho vay, thực trạng danh mục cho vay tại Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ thương Việt Namvà đưa ra các đề xuất, kiến nghị để nâng cao và hoàn thiện công tác quản trị danh mục tại ngân hàng. Ngoài lời mở đầu và kết luận, luận văn nghiên cứu có kết cấu gồm 3 phần: Chương 1: Những vấn đề cơ bản về quản trị danh mục cho vay của ngân hàng thương mại Chương 2: Thực trạng công tác quản trị danh mục cho vay tại ngân hàng thương mại cổ phần kỹ thương Việt Nam Chương 3: Giải pháp tăng cường quản trị danh mục cho vay tại ngân hàng thương mại cổ phần kỹ thương Việt Nam Để giải quyết các vấn đề đặt ra, luận văn sử dụng nguồn dữ liệu từ nguồn báo cáo hàng năm củaNgân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam từ năm 2009 – 2015, và kết hợp với tình hình thực hiện các chính sách tín dụng, các biện pháp quản trị danh mục được thực hiện tại Ngân hàng. Đối tượng nghiên cứu của đề tài là công tác quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng thương mại cổ phần kỹ thương Việt Nam 2. Nội dung luận văn Chương 1: Những vấn đề cơ bản về quản trị danh mục cho vay của ngân hàng thương mại. Nội dung chương nghiên cứu các lý luận chung về hoạt động cho vay, danh mục cho vay, quản trị danh mục cho vay và tìm hiểu về quy trình quản trị danh mục cho vay của Ngân hàng thương mại. Hoạt động cho vay là một phần quan trọng trong hoạt động tín dụng của ngân hàng. Cho vay là hình thức cấp tín dụng, theo đó bên cho vay giao hoặc cam kết giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi. Hoạt động cho vay chỉ xảy ra khi một bên có nhu cầu vay vốn (cầu về vốn) và một bên có nhu cầu cho vay do thừa nguồn tiền nhàn rỗi (cung về vốn). Các bên tham gia trong hoạt động cho vay gồm: bên cho vay, bên vay và cơ quan quản lý nhà nước. Tập hợp kết quả của hoạt động cho vay của Ngân hàng sẽ tạo thành danh mục cho vay. Danh mục cho vay sẽ được sắp xếp và phân chia theo các tiêu chí như: đối tượng vay (gồm khách hàng cá nhân, khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ, khách hàng doanh nghiệp lớn...), thời hạn vay (ngắn hạn, trung hạn, dài hạn), phương pháp cho vay (vay món, vay theo hạn mức...), tính chất đảm bảo khoản vay (vay có tài sản đảm bảo hoặc không có tài sản đảm bảo), mục đích vay vốn (cho vay kinh doanh và cho vay tiêu dùng), ... Trong hoạt động cho vay của các ngân hàng, quản trị danh mục cho vay là một yếu tố rất quan trọng. Một cách khái quát có thể hiểu quản trị danh mục cho vay là một phương thức quản trị kinh doanh ngân hàng, bao gồm bốn bước: Bước 1: xác định mục tiêu và thiết lập danh mục cho vay. Bước 2: xây dựng các chính sách thực thi. Bước 3: tổ chức thực hành và giám sát danh mục cho vay. Bước 4: điều chỉnh danh mục cho vay nhằm đạt các mục tiêu kinh doanh đã được hoạch định của ngân hàng. Nếu đối tượng của quản trị giao dịch cho vay là từng khoản cho vay với mục tiêu là tối đa hóa lợi nhuận và tối thiểu hóa rủi ro thì đối tượng của quản trị danh mục cho vay là tỷ trọng và cơ cấu các loại cho vay trong tổng danh mục. Các nhân tố ảnh hưởng tới quản trị danh mục cho vay bao gồm:  Nhân tố chủ quan: nhận thức và quan điểm của ngân hàng trong việc quản trị danh mục cho vay, chất lượng nguồn nhân lực, quy mô hoạt động kinh doanh của ngân hàng, công nghệ thông tin của ngân hàng.  Nhân tố khách quan: nhân tố thị trường và sự điều tiết của ngân hàng nhà nước. Chương 2: Thực trạng công tác quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam. Chương 2 giới thiệu về đặc điểm cơ cấu bộ máy tổ chức và tình hình danh mục cho vay của ngân hàng. Trong đó, năm 2016, ngân hàng đã có điều chỉnh lớn trong cơ cấu bộ máy tổ chức với hy vọng sẽ mang lại những thành tựu đáng kể trong hoạt động ngân hàng nói chung, cũng như quản trị danh mục cho vay nói riêng. Thay đổi có tác động lớn nhất là từ khối chiến lược phát triển và khối quản trị rủi ro. Chương 2 cũng đã đi sâu vàophân tích công tác quản trị danh mục cho vay với khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng theo bốn bước của quy trình chung: Bước 1: xác định mục tiêu, xây dựng kế hoạch được thực hiện thông qua việc phân tích tình hình kinh tế vĩ mô, phân tích vi mô về thị trường và đối thủ cạnh tranh ở bộ phận chiến lược và nghiên cứu thị trường và khối kinh doanh. Dựa theo các phân tích chung về kinh tế vi mô và vĩ mô, Ban lãnh đạo ngân hàng nghiên cứu và đưa ra định hướng, mục tiêu phát triển của ngân hàng trong năm tới, tập trung vào tổng danh mục cho vay, tỷ lệ nợ quá hạn, hướng phát triển các ngành nghề, các giới hạn.... Bước 2: xây dựng chính sách thực thi. Dựa theo kế hoạch đã được Ban lãnh đạo thông qua, Bộ phận Chính sách thuộc Khối quản trị rủi ro là đầu mối soạn thảo, ban hành các chính sách nhằm thực hiện quản trị danh mục cho vay. Các chính sách được ban hành bao gồm: chính sách về khẩu vị rủi ro, chính sách về phân loại nợ và trích lập dự phòng, chính sách về hạn chế cấp tín dụng.... Bước 3: giám sát danh mục cho vay. Công tác giám sát danh mục cho vay tại Ngân hàng được phân tích qua nội dung: quản trị theo ba tuyến phòng thủ, quy trình giám sát danh mục cho vay.  Quản trị theo ba tuyến phòng thủ. Tại Techcombank, quản trị danh mục cho vay nói chung và với khách hàng doanh nghiệp nói riêng được thực hiện theo ba tuyến phòng thủ, trong đó mỗi tuyến phòng thủ sẽ có trách nhiệm quản lý và kiểm soát rủi ro cụ thể. Tuyến phòng thủ thứ nhất là các khối kinh doanh, bán hàng, các chuyên viên khách hàng, chi nhánh...là nơi hình thành các danh mục cho vay. Tuyến phòng thủ thứ hai là khối quản trị rủi ro, khối tuân thủ, quản trị rủi ro hoạt động và pháp chế. Tuyến phòng thủ thứ ba là bộ phận kiểm toán nội bộ. Với việc hình thành ba tuyến phòng thủ, đã giúp Techcombank thực hiện được yếu tố rất quan trọng là đảm bảo được tính độc lập trong khâu kiểm định, kiểm soát hoạt động ngân hàng nói chung và hoạt động cho vay nói riêng, giúp cho các bộ phận nâng cao được tính tuân thủ, nghiêm túc trong mọi hoạt động. Đồng thời, công tác quản trị được thực hiện xuyên suốt từ khi bắt đầu giải ngân (tại đơn vị) đến việc quản trị sau vay và thu hồi nợ.  Quy trình giám sát danh mục cho vay. Với tất cả các khách hàng của Techcombank, ngân hàng đều thực hiện giám sát danh mục cho vay bắt đầu từ khi khách hàng có phát sinh nghĩa vụ nợ, và đều thực hiện qua các công đoạn gồm: kiểm tra từng khoản vay trong danh mục, phân loại nợ, trích lập dự phòng, và xử lý rủi ro. Tuy nhiên, nội dung thực hiện bên trong các công đoạn khi giám sát danh mục với khách hàng doanh nghiệp có những khác biệt so với khách hàng cá nhân. Ngoài ra, với khách hàng doanh nghiệp, Techcombank còn thực hiện giám sát danh mục cho vay thông qua hệ thống xếp hạng nội bộ và hệ thống cảnh báo sớm (EWS). Bước 4: điều chỉnh danh mục. Hiện tại, Techcombank mới chỉ dừng lại ở phương pháp điều chỉnh danh mục thông thường, bằng việc giảm dư nợ thông qua việc tích cực thu hồi nợ hoặc hạn chế phát vay mới với loại hình cần giảm, tăng dư nợ/khuyến khích mở rộng cho vay với các khách hàng thuộc loại hình vay hoặc xử lý khoản vay bằng dự phòng, và bán VAMC. Với những biện pháp triển khai như trên, thời gian qua Ngân hàng bước đầu đã thu được những kết quả trong công tác quản trị danh mục cho vay, cụ thể:  Xây dựng và phát triển được hệ thống dữ liệu lớn (5 năm) gồm khá nhiều thông tin dữ liệu thô về khách hàng: thông tin về chất lượng tín dụng, thông tin về tài sản đảm bảo, thông tin về vùng miền, ....  Triển khai, xây dựng được hệ thống cảnh báo sớm. Thể hiện hướng tư duy tích cực của ngân hàng, không chỉ quan tâm tới những khách hàng đã bị nổi quá hạn, mà còn đang phát triển thêm hướng cảnh báo tới những khách hàng có tiềm ẩn rủi ro nhưng vẫn đang chưa quá hạn.  Triển khai ứng dụng mô hình xếp hạng nội bộ với nhiều mô hình nhỏ cho mỗi loại hình khách hàng giúp ngân hàng đi sát và đúng thực tế nhất với từng nhóm khách hàng, tránh trường hợp tính chất của nhóm đã bị san bằng với các nhóm khác.  Phân cấp quản lý, xử lý nợ một cách chuyên biệt và rõ ràng, thông qua việc thành lập các tổ xử lý nợ tại vùng, phân cấp trách nhiệm rõ ràng tại các bộ phận theo số ngày quá hạn của khách hàng, cũng như việc tập trung chuyển khách hàng nợ nhóm 5 về xử lý tại hội sở. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế như sau:  Hệ thống kho dữ liệu mặc dù lớn nhưng còn rải rác và ở dạng thô, chưa được làm sạch, vẫn còn những trường hợp lỗi chưa được chỉnh sửa, và dữ liệu chưa được đồng nhất tại các nguồnthông tin, vì vậy kho dữ liệu chưa phát huy được tối đa hiệu quả sử dụng như kỳ vọng và chưa phục vụ sâu hơn công tác quản trị danh mục.  Mô hình xếp hạng tín dụng nội bộ sử dụng dữ liệu cho mô hình chưa đủ dài, kết quả đưa ra tồn tại sự khác biệt lớn với đánh giá của chuyên gia.  Biện pháp điều chỉnh danh mục còn thiếu linh hoạt. Các biện pháp điều chỉnh mới chủ yếu dừng lại ở việc thay đổi cơ cấu trong danh mục vay nội tại bằng việc phát triển hoặc hạn chế cho vay với nhóm đối tượng cụ thể. Nhiều thời kỳ, mặc dù danh mục cho vay không đi đúng định hướng đã đề ra ban đầu, nhưng ngân hàng cũng không điều chỉnh lại danh mục vì nhận thấy ngân hàng vẫn có thể chấp nhận mức rủi ro hiện tại của danh mục cho vay, hoặc thấy rất khó để điều chỉnh lại danh mục theo hướng đi ban đầu. Những hạn chế trên xuất phát từ hai nguyên nhân lớn là nguyên nhân chủ quan và nguyên nhân khách quan:  Nguyên nhân chủ quan. Thứ nhất, quy trình, chính sách quản trị danh mục cho vay chưa rõ ràng, thiếu tính bao quát, mở rộng. Thứ hai, hoạt động kiểm toán nội bộ còn yếu kém, chưa thực hiện đầy đủ và đúng chức năng, quyền hạn của kiểm toán nội bộ. Công tác kiểm toán chỉ chủ yếu dừng lại ở việc kiểm tra tính tuân thủ, phát hiện những vi phạm trong hoạt động của các bộ phận mà chưa chú trọng đến giám sát, cảnh báo rủi ro để hỗ trợ trong công tác quản trị danh mục. Thứ ba, lãnh đạo ngân hàng chưa chú trọng đúng mức tới hoạt động quản trị danh mục cho vay chủ động. Công tác quản trị danh mục tại Techcombank vẫn còn đang trong trạng thái nửa chủ động, nửa bị động. Thứ tư, năng lực phân tích thông tin còn yếu. Việc phân tích vẫn chỉ đi bề ngoài, thông tin về những việc dễ nhận biết mà chưa phân tích sâu thực trạng của khách hàng.  Nguyên nhân khách quan. Thứ nhất, yếu tố thị trường biến động khó kiểm soát. Việc biến động thất thường và chịu ảnh hưởng nhiều từ quốc tế khiến cho các ngân hàng khó có thể dự báo được tình hình, khó có thể có những chính sách phát triển, quản trị danh mục cho vay phù hợp Thứ hai, sự giám sát của ngân hàng nhà nước còn hạn chế. Ngân hàng nhà nước vẫn chủ yếu coi trọng vấn đề kiểm tra giám sát tính tuân thủ từ các ngân hàng thương mại, còn chức năng giám sát từ xa mang tính cảnh báo ít được đề cập đến. Công tác kiểm toán tới các ngân hàng cũng chưa thực sự đưa ra được các giải pháp tháo gỡ được vướng mắc cho tình hình hiện tại của ngân hàng, mà cũng chỉ dừng lại ở chức năng kiểm tra tính tuân thủ. Dựa trên số liệu thực trạng quản trị danh mục, tác giả sẽ sử dụng mô hình hồi quy trong kinh tế lượng để phân tích ảnh hưởng của các yếu tố tác động làm giảm chất lượng danh mục, từ đó đề xuất các giải pháp trọng tâm với những yếu tố có mức độ ảnh hưởng cao để hạn chế rủi ro đối với danh mục. Một trong những tiêu chí đánh giá chất lượng danh mục chính là nợ xấu của danh mục. Tần suất nổi nợ xấu càng cao thì càng thể hiện mức độ rủi ro của danh mục đó. Để quản trị một danh mục cho vay tốt, ta cần kiểm soát tần suất nổi nợ xấu của danh mục một cách hiệu quả. Dựa trên các phân tích trên tác giả sử dụng mô hình hồi quy biến tần suất nổi nợ xấu theo các biến độc lập gồm: tuổi đời khách hàng, tần suất nổi nợ nhóm 2, xếp hạng trong 1 năm trước, số năm kinh nghiệm của chuyên viên phụ trách, hạn mức cho vay, số lần thăm gặp khách hàng. Chương 3: Giải pháp tăng cường quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ thương Việt Nam. Căn cứ vào thực trạng quản trị danh mục cho vay đã nêu ở phần hạn chế của công tác quản trị danh mục cho vay tại Techcombank và kết quả của mô hình phân tích tác động của số lần nổi nợ xấu, tác giả đề xuất các giải pháp để tăng cường quản trị tại Techcombank gồm các nội dung sau: - Nâng cao năng lực cán bộ nhân viên: ngân hàng có thể ưu tiên tuyển cán bộ đã có kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực chăm sóc khách hàng để công tác trực tiếp tại bộ phận quan hệ khách hàng/ xử lý nợ; còn đối với nhóm cán bộ mới chưa có kinh nghiệm cần được bố trí ở những bộ phận hỗ trợ và thực hiện các chính sách/ đào tạo một cách bài bản trong việc chăm sóc khách hàng, tạo nguồn nhân lực kế cận tốt nhất. - Chuẩn hóa hệ thống chính sách: tập trung xây dựng chính sách về định hướng nhóm khách hàng mục tiêu và chính sách liên quan đến hoạt động quản lý sau vay - Phát triển hệ thống mô hình quản trị rủi ro hiện đại: phát triển hệ thống quản trị rủi ro hiện đại, tập trung vào hoàn thiện hệ thống xếp hạng nội bộ và hệ thống cảnh báo sớm - Các giải pháp khác: tăng cường quản trị chất lượng dữ liệu qua 2 công tác: làm sạch, chuẩn hóa dữ liệu hệ thống và phát triển hệ thống dữ liệu chuyên sâu, phân tích dữ liệu theo thông tin đa chiều; nghiên cứu các biện pháp điều chỉnh danh mục. 3. Kết luận Quản trị danh mục cho vay càng ngày càng trở thành một nội dung quan trọng trong hoạt động của các ngân hàng thương mại. Ý nghĩa của việc quản trị tác động lên chính tình hình kinh doanh của ngân hàng. Qua việc nghiên cứu thực trạng quản trị danh mục cho vay với khách hàng doanh nghiệp tại Techcombank, luận văn đã hoàn thành một số nội dung sau:  Hệ thống hóa cơ sở lý luận về hoạt động cho vay, quy trình xây dựng và quản trị danh mục cho vay gồm bốn bước: Xác định mục tiêu và thiết lập danh mục, phương pháp quản trị danh mục cho vay;xây dựng chính sách thực thi; tổ chức thực hiện và giám sát danh mục; điều chỉnh danh mục cho vay.  Phân tích thực trạng quản trị danh mục cho vay với khách hàng doanh nghiệp tại Techcombank, thông qua bốn bước và bốn nội dung chính: quản trị theo ba tuyến phòng thủ; quy trình giám sát danh mục cho vay; xây dựng hệ thống xếp hạng nội bộ; xây dựng hệ thống cảnh báo sớm. Từ đó rút ra được những khó khăn, hạn chế, nguyên nhân ảnh hưởng tới quá trình quản trị danh mục cho vay tại ngân hàng.  Trên cơ sở đó, luận văn đã đưa ra một số giải pháp và kiến nghị với ngân hàng, với ngân hàng nhà nước và các cấp có thẩm quyền để hoàn thiện và phát triển hơn nữa công tác quản trị danh mục cho vay tại ngân hàng Techcombank nói riêng và hệ thống ngân hàng thương mại nói chung. Tuy nhiên, việc xây dựng, quản trị danh mục cho vay là một vấn đề lâu dài, đòi hòi nghiên cứu sâu sắc, khoa học và có tính chất thường xuyên. Theo đó, trong quá trình thực hiện luận văn không tránh khỏi có các thiếu xót, mang tính chủ quan, rất mong nhận được các ý kiến đóng góp để tác giả hoàn thiện hơn trong công tác nghiên cứu