Tranh Đông hồ- Tấm bản đồ tìm về cội nguồn

Lời mở đầu Chân lí thường rất giản dị Giản dị đến mức khó có thể nhận ra trong cuộc sống thường nhật. Nhưng nó không bao giờ là những thứ hời hợt dễ dãi hay xuề xòa cả tin. Chào bạn! Chắc chắn một điều rằng những ai đang cầm cuốn sách này trên tay và đọc những dòng chữ này thì đều là những người quan tâm đến văn hóa đân tộc. Bạn và tôi đều là những người có chung sở thích khám phá và muốn tìm lại ngọn nguồn của lịch sử. Nguồn gốc của chúng ta là gì? Tổ tiên của chúng ta là ai? Họ đã sinh sống và làm việc như thế nào? Bản sắc văn hóa của chúng ta là gì? Câu hỏi này tưởng như dễ trả lời mà lại khó trả lời. Các cuốn sách về lịch sử và các hiện vật lịch sử chỉ cho chúng ta biết phần ngọn, phần kết của câu truyện chứ không cho ta biết gốc rễ của mọi vấn đề. Bởi vì lịch sử đã bị biến đổi theo thời gian, bị che lấp bởi những mưu đồ thống trị, bị thất lạc qua những cuộc chiến tranh. Tư liệu về tổ tiên của chúng ta còn rất ít, chủ yếu là dưới dạng truyền thuyết và truyền miệng nên dễ bị tam sao thất bản và mang màu sắc thần thoại. Vậy thì phải bắt đầu từ đâu? Câu hỏi này thật không hề dễ. Là một người trẻ tuổi sinh ra trong thời hội nhập, chịu ảnh hưởng nhiều của văn hóa phương Tây du nhập nên bản thân tôi thấu hiểu rõ hơn ai hết tầm quan trọng của việc tìm lại cho mình bản sắc riêng để không bị hòa tan giữa cái dòng đời xô bồ xa hoa đầy những toan tính vật chất này. Mặc dù học xong ra trường xin được một công việc khá ổn định ở một công ty kinh doanh quà tặng nhưng tôi vẫn cảm thấy mình không thuộc về nơi đó. Cái văn hóa hời hợi, mang nặng tính hình thức và cách sông nặng về vật chất của cái công ty đó khiên tôi thấy mình bị lạc lõng. Từ những suy nghĩ đó đã thôi thúc tôi lao vào hành trình tìm lại chính mình, tìm lại nơi thuộc về mình và tìm lại những giá trị cốt lõi của cuộc sống. Và tôi đã bắt đâu mọi thứ như thế để hôm nay cuốn sách này đến được với tay của bạn. Cuối cùng thì công sức bao lâu nay của tôi cũng đã được đền đáp. Tôi đã trả lời được những câu hỏi từ sâu trong trái tim mình về nguồn gốc của mọi thứ, về giá trị đích thực của cuộc sống để từ đó biết phải sống sao cho có ý nghĩa. Hy vọng rằng cuốn sách này cũng sẽ giúp bạn giải đáp được phần nào những thắc mắc trong trái tim mình để từ đó có thể định hướng tương lai một cách tốt nhất. Thân ái! Mục Đồng Nguyễn Nam Anh. Phần mở đầu – dẫn nhập Trước khi đi vào phần chính của cuốn sách là giải nghĩa nội dung thật sự của tranh Đông Hồ tôi xin nói đôi chút về nhan đề của cuốn sách. Tại sao lại gọi là: Tranh Đông Hồ - Tấm bản đồ tìm về nguồn cội.? Bản đồ tức là phải chứa đựng thông tin chỉ dẫn để giúp ta tìm ra đường đi hướng đi, đến đúng nơi cần đến, để ta không bị lạc lối. Vậy thì những thông tin đó ở đâu? Xin trả lời là những thông tin đó nằm ngay trên từng đường nét, từng chi tiết của mỗi bức tranh. Nó được thể hiện một cách khéo léo đầy ẩn ý, hòa vào tổng thể chung mà không làm mất đi yếu tố tự nhiên của bức tranh. Còn nguồn cội ở đây chính là sự khởi nguồn, sự bắt đầu của tất cả, gốc rễ của mọi vấn đề. Đó chính là những tri thức về sự khởi nguồn của vũ trụ, về khởi nguyên của sự sống được ghi lại dưới dạng hình ảnh. Một sản phẩm chứa đựng tinh hoa tri thức của một nền văn minh đã thấu hiểu quy luật của cả vũ trụ. Chà, nói như vậy có quá không nhỉ? Xin thưa là không hề quá chút nào. Thoạt nhìn vào những bức tranh này bạn sẽ nghĩ nó chỉ là những bức tranh bình thường tả cảnh sinh hoạt bình dị của cư dân nông nghiệp thời xưa. Nhưng hãy sử dụng trí tưởng tượng của mình, tập trung vào những chi tiết bất thường nhất, rồi suy luận, xâu chuỗi các chi tiết đó lại với nhau bạn sẽ khám phá ra một bí mật. Đó là cả một thông điệp từ quá khứ xa xưa vọng về nói cho ta biết những tri thức kì vĩ của ông cha ta mà đã bị bao biến cố thăng trầm của lịch sử che lấp. Có lẽ chính vì chứa đựng những giá trị to lớn đó mà tranh Đông Hồ có một sức sống mãnh liệt trong đời sống văn hóa tinh thần của người dân và được lưu truyền từ đời này qua đời khác. Xin lưu ý là lịch sử hình thành và phát triển của tranh Đông Hồ vẫn còn là một điều bí ẩn. Chưa ai biết được tác giả và thời điểm ra đời của dòng tranh này. Chỉ biết là tranh Đông Hồ cùng với hình ảnh banh chưng xanh là những thứ không thể thiếu mỗi độ Tết đến xuân về, tục treo tranh ngày Tết đã trở thành một phong tục mang đậm bản sắc văn hóa của dân tộc Việt. Cuốn sách này được trình bầy theo trình tự từ những khám phá đầu tiên đến những khám phá sau cùng của tác giả. Những cái ban đầu sẽ là cơ sở cho những lập luận và những khám phá sau này. Với cách trình bầy như vậy sẽ giúp độc giả dễ nắm bắt cũng như hiểu được cách thức lập luận và suy diễn để tìm ra lời giải. Vấn đề sẽ dần dần được sáng tỏ một cách tự nhiên. Trong sách có sử dụng nhiều những thuật ngữ khó hiểu và trừu tượng, liên quan đến Dịch học vì thế mà tác giả sẽ cố gắng diễn giải một cách chi tiết đồng thời sử dụng nhiều hình ảnh minh họa. Cách tiếp cận vấn đề chủ yếu dựa trên hình ảnh, cắt nghĩa bằng hình ảnh và sử dụng tối đa kỹ thuật đồ họa để tăng tính trực quan. Do không đủ phương tiện kỹ thuật và khó khăn trong việc tìm mua tranh Đông Hồ gốc nên hầu hết các bức ảnh trong sách đều được chụp lại từ các nguồn sách báo tranh ảnh bằng máy ảnh kỹ thuật số. Vì thế mà màu sắc và chất lượng hình ảnh không được trung thực. Điều này tác giả sẽ cố gắng khắc phục bằng cách chỉnh sửa lại trên photoshop, tuy nhiên vẫn đảm bảo tính chính xác về bố cục và nội dung của bức tranh. Lần đầu tiên viết sách chưa có nhiều kinh nghiệm, lại đi vào một vấn đề hóc búa là Dịch học nên chắc chắn sẽ không tránh khỏi những thiếu xót, lời lẽ và câu cú chưa được chỉnh chu. Rất mong những độc giả khó tinh bỏ quá cho, hãy cùng đặt mục tiêu chia sẻ kiến thức lên trên hết để cùng tìm lại những tinh hoa văn hóa đích thực của dân tộc mà đã bị rất nhiều những lớp bụi thời gian cũng như những biến cố thăng trầm của lịch sử vùi lấp. Xin chân thành cảm ơn! Mục Đồng Nguyễn Nam Anh Phần I : Sự Khởi Nguồn Hãy bắt đầu bằng những điều gây chú ý nhất, những thứ gây ấn tượng nhất, gợi trí tưởng tượng và không ngừng đặt câu hỏi về nó. Hãy vận dụng khả năng suy tưởng (suy luận và tưởng tượng) để kết nối mọi thứ lại và khám phá. Đó là cách để loài người có được những khám phá vĩ đại và phát triển được như ngày nay. Trong tất cả những bức tranh Đông Hồ còn lưu truyền lại thì bức tranh Đàn lợn là bức tranh có nhiều điểm nổi bật nhất, nhiều ẩn ý nhất và các chi tiết có tính biểu trưng nhất. Chi tiết đâu tiên đáng chú ý nhất nằm ngay trung tâm bức tranh, đó là hình tròn “đốm xoáy” trên thân lợn mẹ. Nếu nói 2 hình tròn trên thân lợn con là đốm xoáy thì có thể tạm chấp nhân nhưng đốm xoáy trên thân lợn mẹ thì khó có thể chấp nhận được. Dốm xoáy trước khi convert  ( Đốm xoáy sau convert và phục dựng lại trên máy tính )  Đây rõ ràng là một hình tròn được phân chia làm hai phần (màu đỏ và màu xanh) bằng một đường cong. Sử dụng kỹ thuật đồ họa để tách riêng 2 phần này ra, ta sẽ có hình sau: Nào, giờ hãy sử dụng trí tưởng tượng của mình nhé. Bạn thấy nó có giống 2 sinh vật nào đó đang ở tư thế uốn cong không. Sinh vật nào mà đầu thì to còn thân và đuôi nhỏ dần nhỉ. Chính xác đó là 2 con nòng nọc. Nòng nọc chính là giai đoạn trung gian phát triển từ trứng tới Cóc, Ếch , Nhái… nói chung là các sinh vật lưỡng cư. Nòng nọc là giai đoạn khởi đầu của chu kỳ sự sống. Vậy phải chăng hình ảnh “đốm xoáy” trên thân lợn mẹ chính là hình ảnh tượng trưng cho sự sinh nở, một bọc trứng chứa đựng di thể gen của 2 sinh vật nào đó. Càng có thể hơn khi đối chiếu với đối tượng mà nó gắn lên : lợn mẹ cùng hình ảnh đàn con bụ bẫm. Nếu đây là bọc trứng thì càng không thể là bọc trứng của lợn mẹ được vì lợn là động vật có vú. Phải chăng đây chính là hình tượng bọc trứng của mẹ Âu Cơ trong truyền thuyết Bọc trăm trứng của dân tộc ta?! Điều đáng chú ý nữa đối với “đốm xoáy” này là sự đối xứng mang tính hình học.  Đó là sự đối xứng của 2 con “Nòng Nọc” qua tâm tròn, hai điểm tượng tự trên 2 con “Nòng Nọc” này luôn đối xứng với nhau qua tâm hình tròn: Xét ở góc độ hình học thì đây rõ ràng là một biểu tượng đối xứng và có nhiều điểm tương đồng với biểu tượng Âm Dương hay đĩa Thái Cực trong Kinh Dịch (xem phần sau: Thái Cực): Phải chăng thông qua hình ảnh “đốm xoáy” trên thân lợn mẹ, ông cha ta_tác giả của tranh Đông Hồ_ muốn truyền tải một thông điệp nào đó có liên quan đến những truyền thuyết về nguồn gốc của dân tộc Việt và học thuyết Âm Dương Ngũ Hành ?? Đây chính là những suy nghĩ đầu tiên xuất hiện trong đầu tôi khi ngồi ngắm nhìn bức tranh này tại phòng làm việc ở cty. Suy nghĩ này đã ám ảnh tôi trong một thời gian dài và tôi đã bỏ ra rất nhiều thời gian để tìm kiếm thông tin cũng như tài liệu liên quan. Tôi đã bị cuốn hút đến mức trong phòng làm việc của tôi chỉ treo mỗi tranh Đông Hồ thôi, thậm chí tôi đã bỏ luôn cả công việc đang làm khá tốt để có nhiều thời gian dành cho việc giải đáp bí ẩn này mặc dù chưa biết chuyện này sẽ đi đến đâu. Chính vì quyết định này mà tôi đã phải chịu rất nhiều sự chỉ chích từ phía gia đình và người thân, thậm chí có người nghĩ tôi bị điên! Nhưng mà tôi để ngoài tai hết. Vốn tính máu phưu lưu lại ngang như cua nên đã thích làm gì thì khó ai có thể cản tôi, đã quyết làm gì thì phải làm đến cùng. Nói thật là tôi thấy mình cũng hơi… hồ đồ, có lẽ chỉ có mỗi một điều có thể lí giải cho hành động thiếu chín chắn ấy, đó là sự bốc đồng liều lĩnh của tuổi trẻ. Nhưng nghĩ cho cùng thì nếu không có phút bốc đồng đó thì giờ đây cuốn sách này đã không đến được tay bạn rồi và bí mật này sẽ được một người khác tìm ra chứ không phải là tôi. Âu cũng là cái số! Thái cực _ điểm bắt đầu cho mọi sự kết thúc. Để giúp bạn đọc tiếp cận tốt hơn với nội dung cuốn sách và cũng là cơ sở để đi vào khám phá bí ẩn đằng sau những bức tranh dân gian Đông Hồ, tôi xin dành một phần nhỏ để trình bày vắn tắt những kiến thức cơ bản về Kinh Dịch, một cuốn sách kinh điển có từ thời Trung Hoa cổ đại. Nó là một hệ thống tư tưởng triết học dựa trên nguyên lí Âm Dương. Những ai đã từng tìm hiểu về Kinh Dịch thì cũng đều biết một câu là: “Dịch hữu Thái Cực, thị sinh Lưỡng Nghi, Lưỡng Nghi sinh Tứ Tượng, Tứ Tượng sinh Bát Quái”. Dịch ở đây nghĩa là quá trình biến hóa của vũ trụ, quá trình đó có khởi điểm là Thái Cực, từ Thái Cực mới sinh ra Lưỡng Nghi, rồi Lưỡng Nghi sinh ra Tứ Tượng, rồi Bát Quái. Vậy nguồn gốc của vũ trụ là Thái Cực. Trong đó tiềm phục hai đối tượng trái ngược nhau về tính chất là Lưỡng Nghi (thị sinh Lưỡng Nghi). Với câu trích đẫn này có thể thấy điểm mâu thuẫn. Nghĩa của từ Thái Cực (Thái: lớn quá, cao xa quá. Cực: chỗ tận cùng, chỗ chấm dứt) là lớn hơn hết, cao hơn hết hoặc trước hết cả. Là điểm cùng cực tồn tại duy nhất một mình Thái Cực không có gì để phân biệt vậy thì không thể tiềm phục sẵn Lưỡng Nghi có tính chất đối nghịch nhau trong đó được. Lưỡng Nghi được ký hiệu là: -         Một vạch liền  là Dương (hào Dương) -         Một vạch đứt  là Âm (hào Âm) Lấy 2 hào chồng lên nhau rồi đảo chỗ ta được 4 Tượng: Xin lưu ý là Tượng ở đây có nghĩa là tượng trưng cho một tính chất của một thứ nào đó chứ không phải thứ đó. VD: mây đen là tượng của mưa vì nhìn mây đen người ta sẽ nghĩ đến mưa chứ không phải mây đen là mưa. Lần lượt lấy 2 hào Âm và Dương chồng lên 4 Tượng trên ta sẽ có 8 quái, mỗi quái 3 hào: (chuyển sang mã nhị phân ta co các quái tương đương với các số ở dưới) Tương truyền là lúc đầu Phục Hi sắp xếp 8 quái theo hình tròn dựa vào đồ hình Hà Đồ nhìn thấy trên lưng con Long Mã gọi là Tiên Thiên Bát Quái (Điều này khiến cho Kinh Dịch mang màu sắc huyền bí khó xác định rõ nguồn gốc): Rồi sau đó Văn Vương lại sắp xếp lại theo đồ hình Lạc Thư của mình gọi là Hậu Thiên Bát Quái  (Vấn đề về nguồn gốc thật sự của Kinh Dịch vẫn là điều gây tranh cãi trong giới lý học) : Lưu ý : Người Trung Hoa xưa coi hướng Bắc ở phía dưới còn hướng Nam ở phía trên. Trùng quái (quái kép): Chỉ có 8 quẻ với 24 hào thì không thể diễn tả hết được các hiện tượng sự vật trong vũ trụ nên phải chồng thêm một lần nữa. Lần này không lấy vạch Âm Dương chồng lên nữa mà lấy chọn một quái chồng lên 8 quái, như vậy ta được 8x8 = 64 quẻ, mỗi quẻ có 6 hào, 64x6 = 384 hào. Đủ để điễn dịch được khá nhiều vấn đề hiện tượng. Trong quan niệm Âm Dương có một quy luật được đa số các học giả công nhận là : Âm Dương chuyển hóa, ở trong Âm có Dương và trong Dương cũng có Âm. Có nghĩa là trong mọi sự vật sự việc từ nhỏ đến lớn đều có sẵn tính đối nghịch. Trong sự sống có mầm chết, trong sự thịnh có mầm suy. Một con người được sinh ra là bắt đầu quá trình tiến dần đến cái chết, mà chết là bắt đâu một cuộc sống khác, là tái sinh dưới một hình thức khác. Không thể có Dương mà không có Âm, có sống mà không có chết, có thịnh mà không có suy, có thiện mà không có ác. Phải có đủ cả hai thì mới thành một hiện tượng được. Có như vậy thì vũ trụ này mới tồn tại được. Mọi sự biến hóa trong vũ trụ chỉ là một quá trình Sinh_Thành_Trụ _Diệt, diệt rồi lại sinh. Quá trình đó cứ lặp đi rồi lại lặp lại và vũ trụ mà chúng ta đang thấy chỉ là một trong hàng triệu lần vũ trụ đã từng như thế. Thỉnh Thầy Quay trở lại nội dung chính, ở phần trên chúng ta đã tiến hành phân tích hình đốm xoáy trên tranh Đàn lợn và nhận ra nó có hình 2 con nòng nọc đang trong tư thế cuộn tròn. Ngoài ra còn một điểm chú ý nữa đó là các vòng cung hình trăng lưỡi liềm được vẽ nổi bật bằng màu đỏ nằm ở má và đùi lợn mẹ.  Hai hình cong này cũng có dạng đối nghịch nhau Những hình cong này cộng với hình đốm xoáy kiểu nòng nọc được vẽ như vậy chắc chắn phải có ý đồ. Ý đồ đó là gì? Biết hỏi ai đây? Hỏi thầy chứ còn hỏi ai nữa. Thầy là người hay chữ, hiểu biết rộng lại tinh thông thiên văn, chắc chắn thầy sẽ biết. Các bạn có biết “thầy” mà tôi ám chỉ ở đây là ai không? Đó là Thầy đồ Cóc _ một bức tranh rất nổi tiếng nữa trong dòng tranh dân gian Đông Hồ. Cón ai biết rõ về Nòng Nọc hơn Thầy đồ Cóc đây nhỉ. Nhìn xem kìa, Thầy ngồi rất là oai (Oai như cóc). Bụng Thầy chứa đầy một bụng “chữ”, đang ngồi quan sát đám học trò của mình. Vậy câu trả lời của Thầy là gì? Hãy nhìn vào chiếc ghế mà Thầy ngồi lên ta sẽ thấy câu trả lời. Đó chính là những biểu tượng hãy những kí tự được thể hiện giống như những hình trang trí bình thường.   => ð       Hoa văn trên ghế sau khi convert và phục dựng trên máy tính. Hình tròn ở chính giữa chính là một loại chữ mà các nhà nghiên cứu gọi là chữ Nòng Nọc . Loại chữ này có rất nhiều trên các Trống đồng thời xưa bao gồm 2 ký hiệu là Nòng O và Nọc ●, tương đương với Âm và Dương. Loại chữ cổ này nhìn rất giống trứng cóc, mà trứng cóc lại nở ra nòng nọc. Điều đó có nghĩa rằng biểu tượng hình tròn có 2 con nòng nọc kia có liên quan đến loại chữ này. Vậy thì đây chính là chìa khóa để giải quyết vấn đề rồi.    Chữ Nòng Nọc trên Trống Đồng Ngọc lũ Còn hình này nghĩa là gì?  Cũng là một hình có dạng đối xứng hai bên tuy nhiên phần bên phải có to hơn phần bên trái. Không lẽ đây cũng là một dạng khác của biểu tượng Âm Dương. Thử tách hình này ra làm đôi xem sao: Giờ hãy so sánh với hình đốm xoáy để tìm ra sự tương đồng: Rõ ràng đây chính là kí hiệu tối giản của hình 2 con Nòng Nọc . hãy xem sơ đồ sau: Chữ Nòng Nọc  trứng cóc nở ra nòng nọc được ký hiệu là:  thì ký hiệu này cũng phải là một loại chữ thuộc loại chữ Nòng Nọc. Vấn đề nghĩa của nó là gì, là Âm hay là Dương, là Nòng O hay là Nọc ●. Còn hình này , nó giống với hình cong được vẽ nhấn mạnh ở phần đùi  và má lợn mẹ trong tranh Đàn lợn : Để hiểu được nghĩa của đường cong  ta hãy đối chiếu với đối tượng mà nó gắn lên là chiếc ghế.Chiếc ghế này có màu sắc chủ đạo là màu đen, chỉ có một dải đỏ ở giữa. Theo quan niệm Âm Dương thì màu đen là màu lạnh nên thuộc về tính Âm còn màu đỏ là màu nóng nên thuộc về tính Dương. Vậy là chiếc ghế này mang Âm là tính chủ, nghĩa là duy Âm, từ đó suy ra biểu tượng  gắn lên nó cũng là duy Âm. Nghĩa là hình trăng lưỡi liềm  là duy âm còn hình đối nghịch với nó  là duy Dương. Giờ hãy so sánh các đường cong cùng phía để tìm ra cái náo là âm cái nào là dương trong các hinh đối xứng. Ngoài ra còn một hình cong nữa trên ghế đó là hình cong nằm ngang  hình cong này nằm độc lập không có hình đối xứng với nó (giống như hình cong ) điều đó chứng tỏ nó cũng chỉ một thuộc tính là duy Âm. Vậy là đã xác định được đâu là Âm, đâu là Dương, giờ phải tiến hành kiểm chứng trong một bức tranh khác có thể hiện tính Âm Dương. Tranh Hứng dừa_ Âm - Dương Thoạt nhìn ta chỉ thấy đây là một bức tranh nói về cảnh sinh hoạt rất bình dị của cư dân vùng nhiệt đơi. Có sự tham gia của đầy đủ các thành viên trong gia đình. Nói chung đây là một hình ảnh rất đẹp về mối quan hệ gia đình khăng khít xum vầy, một nét đặc thù của Văn hóa Việt. Vậy thì có gì đặc biệt ở bức tranh này? Hãy để ý vào hình ảnh cây dưa, mang tính ước lệ rất cao. Trước hết hãy đặt câu hỏi Tại sao lại chọn cây dừa mà không phải cây cau? Vì thứ nhất cây dừa mọc cong còn cây cau mọc thẳng, thứ hai là gốc dừa thường phình to dễ làm người xem liên tưởng đến hình nòng nọc đầu to còn đuôi và thân nhỏ dần. Giờ hãy tiến hành phân tích mổ sẻ cái cây này. Cây dừa này có thân hình cọc hay cột (Dương tính) được ghép lại từ nhiều khấc có hình vạch ngang    giống như hào Dương trong Kinh Dịch, mỗi khấc lại có nhiều chấm nhỏ ● (Nọc – Dương). Vậy có nghĩa thân cây dừa này là thuần Dương hay theo Dịch lý là Thái Dương. Chính vì thế mà hình ảnh cây dừa được gắn liền với hình ảnh người chồng (Dương) đang trèo “thả” dừa ở trên còn người vợ (Âm) ở phía dưới tung váy ra “hứng” dừa từ chồng. Hãy để ý kỹ hình ảnh hai dải lụa trên váy của người vợ bạn sẽ thấy nó có hình cong võng xuống dưới. Biểu tượng cho sự chứa đựng, giống với hình lưỡi liềm   trên ghế thầy đồ, có nghĩa là thuộc về Âm tính hay là duy Âm. Giờ lại tiến hành đối chiếu thân cây dừa này với các hình cong ở trên : Từ đây có thể xác định các hình cong này đều muốn biểu đạt là ý mang nghia Dương , thuộc về Dương => các dạng đối xứng ngược lại mang nghĩa Âm, thuộc về Âm : Trong đó:   - Chữ mang nghĩa Âm   có tượng là hình  hay    tức cong ‘)’ và phình to ở dưới. Điều này giải thích tại sao mà hình  trên ghế thấy đồ phần bên phải lại lớn hơn phần bên trái, bởi vì chiếc ghế mang Âm tính là chính   - Hình cong lưỡi liềm  có nghĩa là duy Âm => hình đối nghịch với nó mang nghĩa là duy Dương:    Ngoài ra hình cong  cũng mang nghĩa duy Âm như hình dải lụa trên áo người vợ trong tranh Hứng dừa. Cần phân biệt rõ giữa chữ và tượng của chữ. Chữ ở đây chỉ có 2 chữ là Âm  và Dương tức Nòng O và Nọc ●, còn tượng của chữ là những hình ảnh hay chi tiết trong tranh mang tính ước lệ để liên tưởng tới chữ. Đây chính là cơ sở để luận Âm Dương từ các hình tượng trong tranh dân gian Đông Hồ và cũng là chiếc chìa khóa để giải mã những ẩn ý dưới dạng hình ảnh của ông cha ta. Bí mật của những đốm xoay >>? Quay trở lại với bức tranh Đàn lợn. Sau khi đã có cơ sở để xác định hình trăng lưỡi liềm kia là biểu hiện tình duy Âm Dương ta có cơ sở thể lập luận rằng hình ảnh lợn mẹ với 2 hình trăng lưỡi liềm đối nghịch nhau chính là mô tả 2 trạng thái duy Âm và duy Dương của hai bộ phận mông và đầu lợn mẹ, còn phần giữa là đốm xoáy Âm Dương cân bằng. Phần xoáy màu xanh (màu lạnh) mang Âm tính còn phần xoáy màu đỏ (màu nóng) mang Dương tính. Quả đúng như vậy hãy nhìn đốm xoáy ở mông _ phần duy Âm. Phần màu đỏ của đốm xoáy này bị che khuất đi một phần, nghĩa là phần Dương ít hơn phần Âm, chứng tỏ đốm xoáy này mang tính Âm là tính trội hay còn gọi là duy Âm. Giờ hãy xét đến những đốm xoáy trên thân lợn con. Lợn mẹ có 2 đốm xoáy thì tất nhiên lợn con phải có 2 đốm xoáy, đó gọi là tính di truyền. Tuy nhiên hãy để ý kỹ 2 đốm xoáy trên thân lợn con, đó là 2 vòng xoáy theo chiều ngược nhau trong khi lợn mẹ cả 2 xoáy đều giống nhau và cùng chiều xoay. Điều này có nghĩa rằng 1 đốm là di truyền từ mẹ còn đốm kia là di truyền từ cha. Tức là 2 đốm xoáy trên thân lơn con là biểu tượng cho 2 đặc tính di truyền từ cha và mẹ. Giờ hãy thử đi tìm cha của những chú lợn này xem. Đầu tiên là vào Google sau đó gõ từ khóa “Đàn lợn tranh Đông Hồ”, bạn sẽ tìm được 2 bức tranh giống nhau nhưng lại ngược nhau.