Triển vọng của tế bào gốc trong điều trị bệnh lý tim mạch

Triển vọng của Tế Bào Gốc trong điều trị bệnh lý Tim Mạch GS.TS. Nguyễn Lõn Việt TS. Phạm Mạnh Hựng Đại Học Y Hà Nội Viện Tim Mạch Việt Nam Những điều trị thông th-ờng hiện nay cho bệnh nhân bị bệnh ĐMV diện rộng có suy thất trái nặng • Có tới > 10% số bệnh nhân bị bệnh ĐMV không thể can thiệp hoặc phẫu thuật • Có nhiều bệnh nhân bệnh ĐMV dù đ-ợc can thiệp tích cực nh-ng vẫn suy thất trái nặng, điều trị: – Aspirin, plavix, statin, ace-inhibition, aldosterone inhibition, beta-blocker – Cấy máy phá rung tự động (ICD) ngăn đột tử – Đặt máy tạo nhịp tái đồng bộ khử cực thất – Thiết bị cơ học hỗ trợ thất – Ghép tim Tỷ lệ cỏc bệnh tim mạch ở Hoa Kỳ American Heart Association. Heart Disease and Stroke Statistics—2007 Update. Myocardial ischemia 37 million* Acute MI 865,000/year Heart failure 5 million Peripheral vascular disease 8 million Stroke 5.7 million Chest Pain 4.2 million emergency visits/year 6.4 million outpatient visits/year *Symptomatic coronary artery disease (CAD) or angina pectoris. Những nguồn TBG cú thể ứng dụng điều trị • Nguồn TBG phụi thai • TB gốc từ dõy cuống rốn • Nguồn TBG người lớn – Mỏu ngoại vi – Tủy xương (Bone marrow (BM) • Nguồn gốc TB mỏu • Lớp trung mụ (Mesenchymal) – TB gốc từ cỏc mụ: • Mỡ, cơ, Gulati R, Simari RD et al. Med Clin N Am. 2007;91:769-85. Tim Những ứng dụng hiện nay của TBG ? Sửa chữa mụ bị hỏng Mạch mỏu Tỏi tạo mụ mới Nóo Gan Phổi Thận Sụn khớp Những ứng dụng lõm sàng • NMCT cấp – Cỏc thực nghiệm động vật – Cỏc thử nghiệm lõm sàng • TB tủy xương khụng chọn lọc (Unselected BMC) • TB gốc cú chọn lọc • Bệnh suy tim do bệnh lý ĐMV – Cỏc thực nghiệm động vật – Cỏc thử nghiệm lõm sàng • Bệnh lý ĐMV mạn tớnh khụng cú khả năng tỏi thụng mạch • Bệnh lý mạch chi dưới khụng cú khả năng can thiệp • Cỏc bệnh lý khỏc: bệnh cơ tim gión Ước tớnh nhu cầu điều trị bằng TBG MedaCorp report 2/28/06 Cỏc phương thức tiờm/ghộp TBG trong bệnh lý tim mạch Qua đường mạch mỏu Tiờm trong ĐMV Tiờm qua đường tĩnh mạch Tiờm trực tiếp TB gốc vào cơ (tim) Qua đường ống thụng từ trong nội tõm mạc Tiờm từ ngoài vào trực tiếp Tiờm qua xoang TM vành Tiờm TBG vào vựng cơ tim bị nhồi mỏu qua đường ĐMV tương ứng Sơ đồ tiờm TBG trong ĐMV Tiờm TBG trực tiếp cơ tim nhờ hệ thống NOGA Cỏc ứng dụng lõm sàng của Tế bào gốc (trong Tim Mạch) • Nhồi mỏu cơ tim cấp • Suy tim sau NMCT • Bệnh Động mạch vành mạn tớnh khụng cũn chỉ định điều trị tỏi tạo mạch • Bệnh Động mạch chi dưới khụng cú chỉ định điều trị tỏi tạo mạch • Bệnh cơ tim gión?... Nghiờn cứu Repair –AMI (2006) Những nghiờn cứu mới nhất ủng hộ Tế bào gốc cải thiện chức năng co búp của cơ tim Nghiờn cứu trờn bệnh động mạch chi dƣới mạn tớnh khụng cú khả năng can thiệp Kết luận từ cỏc nghiờn cứu đó cú • Liệu phỏp Tế bào gốc trong điều trị Đau thắt ngực mạn tớnh, suy tim sau NMCT cấp, bệnh cơ tim gión, bệnh ĐM ngoại vi là khả thi và an toàn • Kết quả ban đầu đỏng khớch lệ và cú nhiều hứa hẹn • Cần những nghiờn cứu lớn hơn để cú thể đỏnh giỏ đầy đủ về hiệu quả và để ứng dụng thường quy trờn lõm sàng KẾT QUẢ BƢỚC ĐẦU ỨNG DỤNG TẾ BÀO GỐC TỰ THÂN TỪ TỦY XƢƠNG ĐIỀU TRỊ PHỐI HỢP CHO BỆNH NHÂN SUY TIM SAU N.M.C.T CẤP Đề tài Nhỏnh của Đề tài Khoa Học cấp Nhà nƣớc KC-04 “NGHIấN CỨU PHÁT TRIỂN VÀ ỨNG DỤNG CễNG NGHỆ TẾ BÀO GỐC ĐỂ ĐIỀU TRỊ MỘT SỐ BỆNH VỀ TIM MẠCH, CƠ QUAN TẠO MÁU VÀ THỊ GIÁC NGƢỜI “ Đối tượng nghiờn cứu • 6 bệnh nhõn sau NMCT cấp: – Đó được điều trị can thiệp thường quy (nội khoa + nong và đặt stent ĐMV) – Động mạch thủ phạm gõy NMCT là ĐM Liờn thất trước (LAD) – Tự nguyện tham gia vào nghiờn cứu – Cú phõn số tống mỏu EF từ 30 – 40% – Thời gian nghiờn cứu: 1/2007 – 12/2008 Phƣơng phỏp nghiờn cứu • Nghiờn cứu tiến cứu • Cỏc bước tiến hành: – Xõy dựng đề cương nghiờn cứu – Đỏnh giỏ bệnh nhõn, lấy vào nghiờn cứu – Cỏc biện phỏp đỏnh giỏ hiệu quả của phương phỏp: Lõm sàng, Siờu õm tim, chụp buồng tim, chụp cắt lớp nhiều dóy – Lấy tuỷ xương bệnh nhõn và chiết xuất tế bào gốc khụng chọn lọc (phối hợp BV 108) – Tiờm TB gốc trực tiếp vào động mạch vành theo đường ống thụng – Theo dừi và đỏnh giỏ kết quả sau: 1, 3, 6 và 12 thỏng Lấy 200 ml tuỷ xương Tiờm TB gốc pha trong 10ml đó đƣợc tỏch lọc vào ĐMV bệnh nhõn sau 1 – 3 ngày, số lƣợng TB: 100 – 150 X 106 Tỏch TB gốc tại BV 108 Lấy TB gốc Lấy TB gốc và tỏch lọc Tiờm tế bào gốc vào ĐMV tƣơng ứng vựng cơ tim bị nhồi mỏu Phƣơng phỏp tiờm TB gốc vào ĐMV bệnh nhõn • Dựng búng Over The Wire, ỏp lực thấp bơm bịt đầu gần nhỏnh ĐMV định tiờm • Bơm tổng số 10ml dung dịch chứa TB gốc (150 x 107 TB), tiờm chậm làm 3 lần, mỗi lần trong 3 phỳt và nghỉ 5 phỳt giữa cỏc lần Cỏc tiờu chớ đỏnh giỏ chớnh • Cỏc biến cố chớnh tim mạch: – Tử vong, TBMN, suy tim nặng hơn phải nhập viện, tỏi NMCT • Cải thiện mức độ suy tim trờn lõm sàng: NYHA • Chức năng thất trỏi (EF): – Trờn siờu õm – Doppler tim – Trờn chụp buồng tim – Trờn chụp CT nhiều lớp cắt Theo dừi bệnh nhõn • Khi nằm viện, trước, sau thủ thuật và trước khi ra viện: cỏc XN cơ bản, siờu õm tim, chụp CT nhiều lớp cắt, chụp ĐMV và buồng tim. • Sau 1 thỏng, và mỗi 3 thỏng cho đến 1 năm: đỏnh giỏ lõm sàng, siờu õm tim. • Sau 1 năm: đỏnh giỏ cỏc xột nghiệm cơ bản + chụp lại buồng tim. Kết quả sơ bộ • Từ thỏng 7/2007 – 6/2008 đó tiến hành trờn 6 bệnh nhõn bị suy tim sau NMCT cấp với cỏc đặc điểm sau: – #1: Nguyen Manh C. nam 43t – #2: Do Trong T. nam 44t – #3: Le Van Th. nam 60t – #4: Nguyen Dinh S. nam 67t – #5: Nguyen Van L. nam 61t – #6: Nghiem Dinh Q. nam 57t Thành cụng chung Thành cụng về kỹ thuật: 6/6 (100%) Biến chứng nặng (tử vong, suy tim nặng, tỏi NMCT, ung thư mới xuất hiện): 0/6 (0%) Cải thiện triệu chứng lõm sàng sau 1 năm theo dừi: NYHA III -> NYHA I-II Cải thiện phõn số tống mỏu trờn siờu õm tim: EF tăng trung bỡnh 9 % (6 – 15%) Cải thiện EF trờn chụp buồng tim sau 1 năm trung bỡnh 15% (7 – 20 %) Thay đổi NYHA Bệnh nhõn Trƣớc Sau 3 thỏng 6 thỏng 1 năm 2 năm Nguyễn Mạnh C. II I - II I I I Lờ Văn T. II II I I I Đỗ Trọng T. III II I I I Nguyễn Văn L. III II II I I Nguyễn Đỡnh S. II I - II I I I Nghiờm Xuõn Q. III III II II II Thay đổi NT Pro BNP Bệnh nhõn Trước điều trị Sau 3 thỏng 6 thỏng 1 năm 2 năm Nguyễn Mạnh C. 273.75 107.49 107.90 36.47 27.29 Lờ Văn T. 312.95 189.50 110.22 39.96 28.77 Đỗ Trọng T. 324.95 120.86 143.62 34.40 34.62 Nguyễn Văn L. 334.99 157.52 79.85 33.65 - Nguyễn Đỡnh S. 366.70 134.40 52.64 33.55 - Nghiờm Xuõn Q. 471.34 407.21 288.30 36.47 - Thay đổi EF (%) trờn siờu õm tim Bệnh nhõn Trước điều trị Sau 3 thỏng 6 thỏng 1 năm 2 năm Nguyễn Mạnh C. 39,8 40,0 44,0 47 47 Lờ Văn T. 39 46 44 42 45 Đỗ Trọng T. 37 45 48 51 - Nguyễn Văn L. 36 40 40 43 47 Nguyễn Đỡnh S. 39 40 48 48 46 Nghiờm Xuõn Q. 32 32 35 30 34 Thay đổi EF (%) trờn MSCT Bệnh nhõn Chụp buồng thất trỏi qua da Chụp MSCT Trước Sau 1 năm Trước Sau 1 năm Sau 2 năm Nguyễn Mạnh C. 39 53 39.0 41.00 Lờ Văn T. 38 60 38.0 39.00 Đỗ Trọng T. 40 68 54.0 60.00 Nguyễn Văn L. 38 49 36.0 39.00 Nguyễn Đỡnh S. 40 54 46.0 44.00 Nghiờm Xuõn Q. 33 42 28.0 32.00 Cải thiện EF trờn chụp buồng tim sau 1 năm theo dừi BN #1 #2 #3 #4 #5 #6 EF (%) Trước ĐT Sau ĐT 39 53 37 60 39 68 33 49 36 54 29 37 Hỡnh ảnh EF (%) ở một bệnh nhõn trƣớc và sau tiờm tế bào gốc điều trị Trước tiờm TB gốc Sau tiờm TB gốc Hỡnh ảnh EF trờn chụp buụng thất trỏi một bệnh nhõn trước và sau tiờm tế bào gốc 1 năm KẾT LUẬN 1. Việc ứng dụng ghộp tế bào gốc tủy xương tự thõn bệnh nhõn để phối hợp điều trị suy tim sau nhồi mỏu cơ tim cấp là khả thi. 2. Bước đầu đó cho thấy cú sự cải thiện cỏc triệu chứng cơ năng (NYHA) và chức năng thất trỏi (EF) trờn cỏc phương phỏp đỏnh giỏ khỏc nhau như Siờu õm – Doppler tim; MSCT; Chụp buồng thất trỏi qua đường ống thụng ở những bệnh nhõn suy tim sau NMCT cấp được điều trị phối hợp bằng tế bào gốc. í KIẾN ĐỀ XUẤT 1. Cần tiếp tục cú những nghiờn cứu với số lượng bệnh nhõn nhiều hơn để cú thể cú được những kết luận đầy đủ và toàn diện hơn. 2. Cú thể mở rộng diện nghiờn cứu cho những bệnh nhõn sau NMCT cú suy tim mức độ nhẹ hơn (EF từ 40 – 50 %) hoặc nặng hơn (EF < 30%). XIN CẢM ƠN