Bàn về hoạt động đầu tư trong doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ

Lêi më ®Çu Trong nÒn kinh tÕ, c¸c trung gian tµi chÝnh b¶o hiÓm lµ mét kªnh huy ®éng vèn ®Çu t­ kh«ng thÓ thiÕu vµ ®Çy tiÒm n¨ng. B¶o hiÓm nh©n thä dµi h¹n võa lµ nguån bæ sung vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn, võa lµ biÖn ph¸p b¶o vÖ an ninh quèc gia, ®¶m b¶o vµ æn ®Þnh ®êi sèng kinh tÕ - x· héi ë mçi n­íc. ThÞ tr­êng b¶o hiÓm bïng næ, vÊn ®Ò ®Çu t­ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm ®· vµ ®ang trë thµnh vÊn ®Ò sèng cßn, nhÊt lµ ®èi víi doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä. §Çu t­ tµi chÝnh hiÖu qu¶ gióp doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä b¶o toµn quü tµi chÝnh b¶o hiÓm, gãp phÇn n©ng cao tiÒm lùc tµi chÝnh vµ ®øng v÷ng trong c¹nh tranh. Thªm n÷a, thu nhËp tõ ®Çu t­ tµi chÝnh cßn lµ nguån ®Ó doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä thùc hiÖn c¸c cam kÕt víi kh¸ch hµng, n©ng cao tÝnh hÊp dÉn cña c¸c s¶n phÈm b¶o hiÓm nh©n thä.Trªn thÕ giíi, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä lín coi ®Çu t­ tµi chÝnh lµ ho¹t ®éng mang l¹i thu nhËp chÝnh vµ lu«n ®­îc coi träng. Cã thÓ nãi ho¹t ®éng ®Çu t­ cña DNBH nh©n thä cã vai trß rÊt lín kh«ng nh÷ng ®èi víi DNBH nh©n thä mµ cßn ®èi víi toµn bé t­ tµi chÝnh cña nÒn kinh tÕ. Víi ý nghi· ®ã, em chän ®Ò tµi "Bµn vÒ ho¹t ®éng ®Çu t­ trong doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä" CÊu tróc cña bµi viÕt gåm ba phÇn: PhÇn I: Lý luËn chung vÒ ho¹t ®éng ®Çu t­ cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä. PhÇn II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng ®Çu t­ cña mét sè doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä trªn thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam PhÇn III: Mét sè kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p I.lý luËn chung 1.lý luËn chung vÒ ho¹t ®éng ®Çu t­ trong doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä : 1.1.Kh¸i niÖm vÒ ho¹t ®éng ®Çu t­ trong doanh nghiÖp b¶o hiÓm B¶o hiÓm lµ sù chia nhá tæn thÊt cña mét sè Ýt ng­êi cho nhiÒu ng­êi cã cïng kh¶ n¨ng gÆp ph¶i nh÷ng rñi ro t­¬ng tù b»ng c¸ch thu cña hä mét kho¶n tiÒn gäi lµ phÝ b¶o hiÓm ®Ó h×nh thµnh nªn quü tµi chÝnh b¶o hiÓm tõ ®ã båi th­êng (chi tr¶) cho hä nh÷ng thiÖt h¹i vÒ tµi chÝnh do rñi ro bÊt ngê g©y nªn . Quü tµi chÝnh BH Chi tr¶ PhÝ b¶o hiÓm Ng­êi tham gia BH gÆp rñi ro Ng­êi tham gia B¶o hiÓm S¬ ®å 1: C¬ chÕ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm . Ng­êi B¶o HiÓm Qlý §Æc thï cña ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm lµ "sù ®¶o ng­îc cña chu kú s¶n xuÊt kinh doanh". ViÖc tiªu thô s¶n phÈm dùa trªn quy tr×nh: phÝ b¶o hiÓm ®­îc thu tr­íc, cßn cam kÕt tr¶ tiÒn b¶o hiÓm ®­îc thùc hiÖn sau. Gi¸ trÞ sö dông cña s¶n phÈm b¶o hiÓm chØ ®­îc thùc hiÖn sau khi mua mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. Nh­ vËy doanh nghiÖp b¶o hiÓm (DNBH) cã trong tay mét quü tµi chÝnh tËp trung kh¸ lín, nh­ng quü nµy sÏ kh«ng ®­îc sö dông ®Ó båi th­êng ngay nªn DNBH cã thÓ sö dông l­îng tiÒn nhµn rçi nµy ®Ó ®Çu t­ . Nh­ vËy: §Çu t­ tµi chÝnh cña mét doanh nghiÖp b¶o hiÓm lµ viÖc doanh nghiÖp b¶o hiÓm sö dông c¸c nguån vèn nhµn rçi ®Ó ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc ®Çu t­ theo luËt ®Þnh. Mçi n­íc kh¸c nhau th× cã nh÷ng quy ®Þnh kh¸c nhau vÒ lÜnh vùc ®Çu t­ cña DNBH. 1.2.§Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng ®Çu t­ trong doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä: §èi víi doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä, ho¹t ®éng ®Çu t­ quü tµi chÝnh rÊt phøc t¹p do s¶n phÈm b¶o hiÓm nh©n thä còng ®a d¹ng vµ phøc t¹p h¬n, l¹i thªm c¹nh tranh khèc liÖt trªn thÞ tr­êng.Hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä th­êng lµ hîp ®ång dµi h¹n nªn ho¹t ®éng ®Çu t­ cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä cã mét sè ®Æc tr­ng c¬ b¶n sau: Mét ®Æc ®iÓm chung cña ho¹t ®éng ®Çu t­ cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä lµ chÞu t¸c ®éng rÊt lín cña nh÷ng thay ®æi vÒ l·i suÊt vµ l¹m ph¸t do nguån vèn ®em ®Çu t­ th­êng lµ dµi h¹n. Do tÝnh chÊt dµi h¹n cña c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä vµ nhu cÇu chi cã thÓ dù ®o¸n ®­îc mét c¸ch kh¸ chÝnh x¸c nªn c¸c quü b¶o hiÓm nh©n thä th­êng ®Çu t­ vµo c¸c lo¹i chøng kho¸n dµi h¹n. Quy m« c¸c quü b¶o hiÓm nh©n thä lín h¬n c¸c quü b¶o hiÓm phi nh©n thä xÐt d­íi gãc ®é phÝ b¶o hiÓm. Thu nhËp cña c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä th­êng lín h¬n c¸c kho¶n chi vµ tÊt c¶ c¸c khiÕu n¹i cã thÓ ®­îc thanh to¸n tõ phÝ b¶o hiÓm vµ thu nhËp tõ ®Çu t­ trong n¨m. Do vËy, DNBH nh©n thä Ýt cã nhu cÇu ®Çu t­ vµo chøng kho¸n ng¾n h¹n. Theo nghiªn cøu cña c¸c chuyªn gia tÝnh to¸n th× mét hîp ®ång b¶o hiÓm phï hîp víi c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä lµ mét hîp ®ång mµ ngµy thanh to¸n ®¸o h¹n cña hîp ®ång trïng víi ngµy thanh to¸n ®¸o h¹n cña h¹ng môc ®Çu t­. §Çu t­ n­íc ngoµi cña quü b¶o hiÓm nh©n thä th­êng Ýt h¬n b¶o hiÓm phi nh©n thä. B¶o hiÓm nh©n thä cã tÝnh tiÕt kiÖm nªn viÖc ®Çu t­ cã ¶nh h­ëng lín ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm trªn thÞ tr­êng. 1.3.Vai trß cña ho¹t ®éng ®Çu t­ trong DNBH nh©n thä. 1.3.1.§èi víi doanh nghiÖp b¶o hiÓm : DNBH kh«ng chØ cã nhiÖm vô thu chi quü tµi chÝnh b¶o hiÓm mµ cßn ph¶i ph¸t triÓn quü tµi chÝnh nµy. §Çu t­ tµi chÝnh nguån vèn nhµn rçi cã ý nghÜa quan träng cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm. §Çu t­ cã hiÖu qu¶ chÝnh lµ ph¸t triÓn quü tµi chÝnh cña DNBH. -Ho¹t ®éng ®Çu t­ cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn n¨ng lùc tµi chÝnh vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm trªn thÞ tr­êng. Tû suÊt lîi nhuËn ®Çu t­ cao sÏ gióp doanh nghiÖp b¶o hiÓm cã ®iÒu kiÖn gi¶m phÝ b¶o hiÓm, tõ ®ã t¹o lîi thÕ so víi ®èi thñ c¹nh tranh. - ChiÕn l­îc thiÕt kÕ vµ b¸n s¶n phÈm cña doanh nghiÖp còng bÞ chi phèi bëi ho¹t ®éng ®Çu t­ th«ng qua viÖc ®Þnh gi¸ c¸c s¶n phÈm b¶o hiÓm, më réng ph¹m vi tr¸ch nhiÖm còng nh­ t¨ng thªm quyÒn lîi cho kh¸ch hµng. -Ho¹t ®éng ®Çu t­ ®ãng gãp vµo sù t¨ng tr­ëng thu nhËp vµ lîi nhuËn cña cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm, tõ ®ã gióp doanh nghiÖp b¶o hiÓm më réng quy m«, t¨ng thªm thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. §ång thêi cßn gióp c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm bï ®¾p sù mÊt gi¸ cña ®ång tiÒn, b¶o toµn quü tµi chÝnh b¶o hiÓm tr­íc rñi ro l¹m ph¸t . Ngoµi ra, ho¹t ®éng ®Çu t­ cßn cã mét sè ý nghÜa kh¸c nh­ : gióp doanh nghiÖp khuÕch tr­¬ng qu¶ng c¸o th«ng qua ®Çu t­ bÊt ®éng s¶n hoÆc t¹o thªm kh¸ch hµng cho doanh nghiÖp th«ng qua ho¹t ®éng cho vay (khi ng­êi vay mua b¶o hiÓm t¹i c«ng ty). 1.3.2.§èi víi doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä : NÕu nh­ trong doanh nghiÖp b¶o hiÓm phi nh©n thä, thu nhËp tõ ho¹t ®éng ®Çu t­ tµi chÝnh gióp doanh nghiÖp bï ®¾p c¸c chi phÝ kinh doanh,cã ®iÒu kiÖn ®Ó gi¶m phÝ b¶o hiÓm, t¨ng kh¶ n¨ng ký kÕt hîp ®ång b¶o hiÓm, n©ng cao møc gi÷ l¹i trong c¸c hîp ®ång t¸i b¶o hiÓm, tõ ®ã æn ®Þnh vµ n©ng cao kÕt qu¶ kinh doanh th× trong doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä, ®Çu t­ quü dù phßng lµ sù b¾t buéc v× tÝnh chÊt kü thuËt cña nghiÖp vô b¶o hiÓm nµy. NÕu c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä kh«ng ®Çu t­ hoÆc thu nhËp tõ ho¹t ®éng ®Çu t­ kh«ng ®ñ lín ®Ó bï ®¾p c¸c kho¶n "nî tiÕt kiÖm" ®èi víi ng­êi ®­îc b¶o hiÓm th× doanh nghiÖp b¶o hiÓm sÏ l©m vµo t×nh tr¹ng thua lç ; trÇm träng h¬n cã thÓ dÉn tíi ph¸ s¶n. Nh­ vËy cã thÓ nãi ®Çu t­ lµ mét ho¹t ®éng cã vai trß sèng cßn ®èi víi viÖc tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä. Ho¹t ®éng ®Çu t­ trong doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä còng cã nh÷ng vai trß quan träng nh­ c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm nãi chung. Ngoµi ra nã cßn thÓ hiÖn mét sè nÐt quan träng sau : -Ho¹t ®éng ®Çu t­ gióp hä thùc hiÖn c¸c nghÜa vô tµi chÝnh cña m×nh ®èi víi ng­êi tham gia b¶o hiÓm. Bëi v× b¶o hiÓm nh©n thä kh«ng chØ cã tÝnh rñi ro mµ cßn cã tÝnh tiÕt kiÖm. Do ®ã viÖc ®Çu t­ cã hiÖu qu¶ kh«ng ®¬n thuÇn lµ ph¸t triÓn quü tµi chÝnh mµ cßn lµ tr¸ch nhiÖm cña DNBH ®Ó ®¶m b¶o cho kh¸ch hµng ®­îc tr¶ l·i. -Thu nhËp tõ ®Çu t­ lµ nguån tµi chÝnh ®Ó doanh nghiÖp b¶o hiÓm thùc hiÖn c¸c cam kÕt víi kh¸ch hµng, t¨ng c¸c kho¶n lîi tøc chia thªm cho c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm, qua ®ã n©ng cao tÝnh hÊp dÉn cho c¸c s¶n phÈm b¶o hiÓm nh©n thä. -§Çu t­ gióp DNBH nh©n thä bï ®¾p sù mÊt gÝa cña ®ång tiÒn, b¶o toµn quü tµi chÝnh tr­íc rñi ro l¹m ph¸t, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng chi tr¶ cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä trong t­¬ng lai . 2.Nguyªn t¾c ®Çu t­ cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm Ho¹t ®éng ®Çu t­ cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm ®­îc vÝ nh­ mét "c¸nh tay" cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm cïng víi "c¸nh tay" kinh doanh trùc tiÕp. Trong m«i tr­êng c¹nh tranh quyÕt liÖt ®Ó ®¶m b¶o ®Çu t­ an toµn vµ hiÖu qu¶ doanh nghiÖp b¶o hiÓm cÇn tu©n thñ nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n sau : 2.1.Nguyªn t¾c an toµn Nguyªn t¾c nµy ®­îc ®Æt ra nh»m h¹n chÕ tèi ®a rñi ro trong ®Çu vµ b¶o toµn nguån vèn sö dông. Ho¹t ®éng ®Çu t­ lu«n ®øng tr­íc nh÷ng rñi ro nh­ : Rñi ro vÒ l·i suÊt Rñi ro tÝn dông Rñi ro thÞ tr­êng Rñi ro tiÒn tÖ Rñi ro biÕn ®éng gi¸ trong ®Çu t­ chøng kho¸n . Khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng ®Çu t­, c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm cÇn chó ý ®Õn tÊt c¶ nh÷ng rñi ro trªn ®Ó ho¹t ®éng ®Çu t­ ®­îc hiÖu qu¶ h¬n. Tr­íc nh÷ng rñi ro ®ã viÖc ®¶m b¶o an toµn vèn lµ rÊt quan träng , nã ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm, t¹o lßng tin cho kh¸ch hµng tõ ®ã t¨ng thªm uy tÝn cho doanh nghiÖp. Nguyªn t¾c nµy yªu cÇu doanh nghiÖp b¶o hiÓm ph¶i ®a d¹ng ho¸ danh môc ®Çu t­ cña m×nh nh»m ph©n t¸n vµ gi¶m thiÓu nh÷ng rñi ro cã thÓ gÆp ph¶i. Nguyªn t¾c an toµn ®­îc ph¸p luËt thÓ chÕ b»ng viÖc quy ®Þnh danh môc ®Çu t­ víi nh÷ng lÜnh vùc cã møc ®é rñi ro ®Çu t­ thÊp.Cô thÓ nh­ sau : §iÒu 98,LuËt kinh doanh b¶o hiÓm ban hµnh n¨m 2000 quy ®Þnh doanh nghiÖp b¶o hiÓm ®­îc ®Çu t­ vµo nh÷ng lÜnh vùc sau: Mua tr¸i phiÕu chÝnh phñ; Mua cæ phiÕu, tr¸i phiÕu doanh nghiÖp; Kinh doanh bÊt ®éng s¶n; Gãp vèn vµo c¸c doanh nghiÖp kh¸c; Cho vay theo quy ®Þnh cña LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông; Göi tiÒn t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông (trÝch ®iÒu 98-LuËt kinh doanh b¶o hiÓm) 2.2.Nguyªn t¾c sinh lêi: Mét trong nh÷ng môc tiªu quan träng cña ho¹t ®éng ®Çu t­ lµ t¹o ra lîi nhuËn.Lîi nhuËn cao lµ môc tiªu cña tÊt c¶ mäi doanh nghiÖp khi tham gia kinh doanh trªn thÞ tr­êng. Víi doanh nghiÖp b¶o hiÓm, lîi nhuËn lµ rÊt cÇn thiÕt gióp doanh nghiÖp t¨ng c­êng søc m¹nh tµi chÝnh, ®øng v÷ng trong c¹nh tranh vµ thùc hiÖn c¸c chiÕn l­îc cña m×nh. Lîi nhuËn t¹o ra tõ ho¹t ®éng ®Çu t­ sÏ gióp doanh nghiÖp b¶o hiÓm cã ®iÒu kiÖn gi¶m phÝ vµ më réng ph¹m vi b¶o hiÓm. Tãm l¹i ®©y lµ kÕt qu¶ cuèi cïng mµ doanh nghiÖp b¶o hiÓm theo ®uæi . Tuy nhiªn, muèn thu ®­îc tû suÊt lîi nhuËn cao th× rñi ro khi ®Çu t­ còng t¨ng theo. V× vËy nhµ qu¶n lý ®Çu t­ cÇn nghiªn cøu sao cho ho¹t ®éng ®Çu t­ võa ®¶m b¶o nguyªn t¾c an toµn l¹i võa ®em l¹i møc lîi nhuËn nh­ mong muèn. 2.3.Nguyªn t¾c ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n th­êng xuyªn. Kh¶ n¨ng thanh to¸n lµ kh¶ n¨ng mµ doanh nghiÖp b¶o hiÓm cã thÓ sö dông c¸c tµi s¶n cña m×nh ®Ó ®¸p øng c¸c tr¸ch nhiÖm thanh to¸n ®· ®Õn h¹n. Do c¸c khiÕu n¹i cña c¸c DNBH rÊt khã dù ®o¸n nªn hä ph¶i gi÷ mét tû lÖ ®Çu t­ nhÊt ®Þnh vµo c¸c h¹ng môc ®Çu t­ cã tÝnh thanh kho¶n cao ®Ó ®¶m b¶o thanh to¸n ngay khi cÇn thiÕt. Song song víi môc tiªu lîi nhuËn lµ môc tiªu ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n.Thùc tÕ hai môc tiªu nµy th­êng cã sù ®¸nh ®æi lÉn nhau: Khi doanh nghiÖp b¶o hiÓm muèn t¨ng lîi nhuËn th× ph¶i chÊp nhËn t¨ng kh¶ n¨ng rñi ro, nÕu rñi ro thùc tÕ x¶y ra th× kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp sÏ bÞ ®e do¹. Do ®ã viÖc ®Çu t­ cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm ph¶i ®¶m b¶o cã tÝnh thanh kho¶n hîp lý v× doanh nghiÖp b¶o hiÓm cã thÓ ph¶i thanh to¸n cho kh¸ch hµng bÊt kú lóc nµo khi cã sù kiÖn b¶o hiÓm x¶y ra. TÊt c¶ c¸c nguyªn t¾c ®Çu t­ cÇn ®­îc ¸p dông mét c¸ch linh ho¹t tuú thuéc vèn ®Çu t­ ®­îc h×nh thµnh tõ nguån nµo. §Çu t­ cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm tõ c¸c nguån vèn nî (nh­ c¸c quÜ Dù phßng nghiÖp vô ) ph¶i tu©n thñ hÕt søc nghiªm ngÆt c¸c nguyªn t¾c ®Çu t­ trªn. Bëi v× ®©y kh«ng ph¶i lµ tiÒn cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm mµ lµ kho¶n nî cña doanh nghiÖp ®èi víi kh¸ch hµng. C¸c nguyªn t¾c ®Çu t­ trªn ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä cÇn ®a d¹ng ho¸ c¸c h¹ng môc ®Çu t­ cña m×nh, cã chiÕn l­îc ®Çu t­ thÝch hîp víi quy m« cña doanh nghiÖp còng nh­ phï hîp víi ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng. 3.Nguån vèn ®Çu t­ cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä : 3.1.Nguån vèn ®iÒu lÖ Doanh nghiÖp b¶o hiÓm th­êng ph¶i ký mét phÇn vèn ®iÒu lÖ cña m×nh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. ¥ ViÖt Nam hiÖn nay quy ®Þnh b»ng 5% vèn ph¸p ®Þnh, phÇn cßn l¹i DNBH cã thÓ ®em ®i ®Çu t­ sinh lêi. Trong DNBH nh©n thä, nguån vèn nµy ch­a ph¶i lµ chiÕm tû träng lín nh­ng cã vai trß kh¸ quan träng. Nã lµ nguån vèn tù cã cña doanh nghiÖp nªn kh«ng chÞu sù kiÓm so¸t vµ quy ®Þnh chÆt chÏ cña ph¸p luËt, do ®ã DNBH cã thÓ ®em ®Çu t­ vµo nh÷ng kho¶n môc cã tû suÊt lîi nhuËn cao nh»m phôc vô nh÷ng chiÕn l­îc vµ môc tiªu cña m×nh. 3.2.Quü dù tr÷ b¾t buéc Trong qu¸ tr×nh kinh doanh rñi ro, b¶n th©n DNBH còng cã thÓ gÆp ph¶i nh÷ng rñi ro g©y ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp, tõ ®ã cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn kh¸ch hµng.V× vËy Nhµ n­íc ph¶i yªu cÇu DNBH ph¶i trÝch lËp c¸c quü dù tr÷ b¾t buéc ®Ó kh«ng nh÷ng ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp mµ cßn b¶o vÖ quyÒn lîi cho ng­êi tham gia b¶o hiÓm. LuËt kinh doanh b¶o hiÓm ViÖt Nam quy ®Þnh c¸c DNBH ph¶i trÝch 5% lîi nhuËn sau thuÕ hµng n¨m ®Ó lËp quü dù tr÷ b¾t buéc, møc tèi ®a cña quü nµy lµ 10% vèn ®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm. 3.3.Quü dù tr÷ tù nguyÖn Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh, c¸c DNBH lu«n ph¶i duy tr× kh¶ n¨ng thanh to¸n cña m×nh. Ngoµi quü dù tr÷ b¾t buéc, DNBH cã thÓ thµnh lËp quü dù tr÷ tù nguyÖn. Quü nµy ®­îc lÊy tõ lîi nhuËn sau thuÕ ch­a ph©n phèi cña doanh nghiÖp. DNBH thµnh lËp thªm quü nµy nh»m t¨ng kh¶ n¨ng thanh to¸n cña m×nh, thùc hiÖn tèt c¸c cam kÕt víi kh¸ch hµng. C¸c quü dù tr÷ b¾t buéc vµ tù nguyÖn cña DNBH th­êng chiÕm tû träng kh«ng lín trong nguån vèn ®Çu t­ cña doanh nghiÖp nh­ng còng cã vai trß quan träng, gãp phÇn t¨ng doanh thu vµ ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cña DNBH. 3.4.C¸c kho¶n l·i cña nh÷ng n¨m tr­íc ch­a sö dông vµ lîi tøc ®Ó l¹i cña doanh nghiÖp. Vµo cuèi mçi n¨m tµi chÝnh, lîi nhuËn sau thuÕ cña DNBH ®­îc sö dông ®Ó chia cæ tøc cho cæ ®«ng ®èi víi c«ng ty cæ phÇn, trÝch lËp c¸c quü nh­ quü ®Çu t­ ph¸t triÓn, quü khen th­ëng phóc lîi,... phÇn cßn l¹i sÏ ®­îc bæ sung vµo nguån vèn ®Çu t­ cña doanh nghiÖp. Trong kinh doanh b¶o hiÓm nh©n thä, DNBH cßn cã c¸c quü ®Çu t­ h×nh thµnh tõ lîi tøc ®Ó l¹i, ®¶m b¶o cho nh÷ng cam kÕt cã chia l·i. 3.5.Nguån vèn nhµn rçi tõ dù phßng nghiÖp vô b¶o hiÓm a, Quü dù phßng nghiÖp vô trong DNBH Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh th× dù phßng nghiÖp vô lµ quü b¾t buéc doanh nghiÖp b¶o hiÓm ph¶i lËp ®Ó thùc hiÖn cam kÕt víi kh¸ch hµng theo hîp ®ång b¶o hiÓm trong mäi t×nh huèng. Ngoµi ra,c¸c quü dù phßng nghiÖp vô cßn ®ãng vai trß " van ®iÒu chØnh " thu , chi vµ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp, ®¶m b¶o doanh nghiÖp lu«n trong t×nh tr¹ng ph¸t triÓn vµ æn ®Þnh. Quü dù phßng nghiÖp vô nÕu kh«ng ®­îc kiÓm so¸t chÆt chÏ, vËn hµnh tuú tiÖn sÏ ph¶n t¸c dông vµ g©y h¹i cho doanh nghiÖp. Dù phßng nghiÖp vô cã nguån gèc tõ phÝ thuéc së h÷u cña doanh nghiÖp, cã chiÒu h­íng ngµy cµng t¨ng vÒ quy m« do t¨ng tr­ëng vÒ nghiÖp vô vµ møc gi÷ l¹i. Sù t¨ng tr­ëng cña quü dù phßng nghiÖp vµ tÝnh æn ®Þnh t­¬ng ®èi cña nã trë thµnh mét tiÒm n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ,®­îc doanh nghiÖp sö dông vµo ®Çu t­ trong chiÕn l­îc kinh doanh tæng hîp kinh doanh cña m×nh . Quü dù phßng nghiÖp vô cña DNBH bao gåm : Dù phßng to¸n häc; Dù phßng chi tr¶ ( båi th­êng); Dù phßng ®¶m b¶o c©n ®èi; Dù phßng chia l·i; b, Nguån vèn nhµn rçi tõ dù phßng nghiÖp vô b¶o hiÓm Nguån vèn nhµn rçi tõ dù phßng nghiÖp vô b¶o hiÓm cña DNBH nh©n thä lµ tæng dù phßng nghiÖp vô trõ c¸c kho¶n tiÒn båi th­êng b¶o hiÓm th­êng xuyªn trong kú. LuËt kinh doanh b¶o hiÓm quy ®Þnh kho¶n tiÒn båi th­êng xuyªn trong kú ®èi víi DNBH nh©n thä lµ lín h¬n hoÆc b»ng 5% tæng dù phßng nghiÖp vô. Cuèi mçi n¨m tµi chÝnh, DNBH trÝch lËp c¸c quü dù phßng nghiÖp vô tõ quü tµi chÝnh b¶o hiÓm cho tõng nghiÖp vô b¶o hiÓm vµ cho phÇn tr¸ch nhiÖm cßn l¹i cña hîp ®ång b¶o hiÓm. Trong n¨m tµi chÝnh tiÕp theo, c¸c quü dù phßng nghiÖp vô th­êng kh«ng ph¶i sö dông ®Ó chi tr¶, båi th­êng hÕt ngay. DNBH cã thÓ lÊy tõ tiÒn phÝ thu ®­îc trong n¨m ®Ó chi tr¶ båi th­êng cho phÇn tr¸ch nhiÖm ph¸t sinh tõ nh÷ng hîp ®ång ký tõ nh÷ng n¨m tr­íc. Do vËy DNBH sÏ cã mét phÇn quü dù phßng nghiÖp vô lµ "nhµn rçi " cã thÓ ®em ®i ®Çu t­ ®Ó sinh lêi. Trong c¸c nguån ®Çu t­ trªn th× nguån vèn nhµn rçi tõ dù phßng nghiÖp vô cña DNBH lu«n chiÕm tû träng lín trong tæng sè vèn ®Çu t­. §èi víi DNBH nh©n thä, nguån vèn nµy chiÕm ®Õn trªn d­íi 90%. ViÖc ®Çu t­ nguån vèn nµy chÞu sù kiÓm so¸t chÆt chÏ cña ph¸p luËt. ë ViÖt Nam luËt ph¸p quy ®Þnh nh­ sau: Mua tr¸i phiÕu chÝnh phñ, tr¸i phiÕu doanh nghiÖp cã b¶o l·nh, göi tiÒn t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông kh«ng h¹n chÕ . Mua cæ phiÕu ,tr¸i phiÕu doanh nghiÖp kh«ng cã b¶o l·nh, gãp vèn vµo c¸c doanh nghiÖp kh¸c tèi ®a lµ 50%vèn nhµn rçi tõ dù phßng nghiÖp vô b¶o hiÓm. §èi víi viÖc kinh doanh bÊt ®éng s¶n, cho vay, uû th¸c ®Çu t­ qua c¸c tæ chøc tµi chÝnh tÝn dông tèi ®a lµ 40% vèn nhµn rçi tõ dù phßng nghiÖp vô b¶o hiÓm. 4.C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t­ cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä : Cã rÊt nhiÒu nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t­ cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä, trong ®ã bao gåm c¶ nh÷ng nh©n tè bªn trong vµ nh©n tè bªn ngoµi. 4.1. Nh÷ng nh©n tè bªn trong: 4.1.1. C¸c nghÜa vô tµi chÝnh cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä. Cã thÓ nãi nghÜa vô tµi chÝnh cña DNBH lµ nh©n tè then chèt quyÕt ®Þnh sù lùa chän c¸c h×nh thøc ®Çu t­ cña c«ng ty b¶o hiÓm, ®Æc biÖt lµ nghÜa vô ®èi víi kh¸ch hµng( ng­êi ®­îc b¶o hiÓm).NghÜa vô nµy ®­îc quy ®Þnh t¹i c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång b¶o hiÓm. H×nh thøc ®Çu t­ cña DNBH sÏ phô thuéc vµo b¶n chÊt c¸c nghÜa vô cña DNBH ®èi víi kh¸ch hµng. Nguån vèn ®em ®i ®Çu t­ cña DNBH phÇn lín lÊy tõ c¸c quü dù phßng nghiÖp vô; Do ®ã ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cña kh¸ch hµng còng nh­ ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cña c«ng ty th× DNBH khi ®Çu t­ kh«ng chØ tÝnh ®Õn lîi nhuËn mµ cãn ph¶i ®¶m b¶o kh¶ n¨ng ®¸p øng cao tr¸ch nhiÖm ®èi víi ng­êi ®­îc b¶o hiÓm. NÕu nh­ kh«ng cã sù qu¶n lý ho¹t ®éng ®Çu t­ mét c¸ch chÆt chÏ, DNBH sÏ cã xu h­íng t×m kiÕm c¸c h×nh thøc ®Çu t­ sao cho thu ®­îc lîi nhuËn cao nhÊt trªn c¬ së tµi s¶n tµi chÝnh hiÖn cã. Còng nh­ DNBH phi nh©n thä, DNBH nh©n thä cã hai nghÜa vô tµi chÝnh chñ yÕu lµ : Tr¸ch nhiÖm ®èi víi ng­êi ®­îc b¶o hiÓm Tr¸ch nhiÖm ®èi víi cæ ®«ng. B¶n chÊt cña nghÜa vô tµi chÝnh ®èi víi ng­êi ®­îc b¶o hiÓm ë DNBH nh©n thä cã ¶nh h­ëng lín ®Õn chÝnh s¸ch ®Çu t­ cña doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ ®Õn viÖc lùa chän c¸c tµi s¶n ®­îc coi lµ ®¶m b¶o cho nghÜa vô ®ã. Nh×n chung, nghÜa vô tµi chÝnh víi ng­êi tham gia b¶o hiÓm cña DNBH nh©n thä cã thêi h¹n dµi h¬n so víi DNBH phi nh©n thä, nhÊt lµ nh÷ng nghiÖp vô b¶o hiÓm nh©n thä cã liªn quan ®Õn viÖc cung cÊp s¶n phÈm tiÕt kiÖm vµ h­u trÝ dµi h¹n. §iÒu nµy cã nghÜa lµ giíi h¹n thêi gian cho viÖc ®Çu t­ c¸c quü cña ng­êi tham gia b¶o hiÓm nh©n thä dµi h¹n h¬n nhiÒu so víi trong b¶o hiÓm phi nh©n thä.Thªm n÷a, c¸c luång tiÒn thu vµo (inflow) tõ phÝ b¶o hiÓm nh©n thä t­¬ng ®èi æn ®Þnh do phÝ ®· ®­îc tÝnh tr­íc vµ ®­îc thu ®Þnh kú hoÆc mét lÇn. Do ®ã DNBH nh©n thä kh«ng ph¶i lo l¾ng qu¸ nhiÒu vÒ tÝnh thanh kho¶n cña c¸c tµi s¶n trong danh môc ®Çu t­ cña m×nh. 4.1.2.Quy m« cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm Quy m« cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm còng ¶nh h­ëng ®Õn sù lùa chän c¸c h×nh thøc ®Çu t­ : C¸c DNBH cã vèn ®Çu t­ lín sÏ cã ph¹m vi lùa chän ®Çu t­ réng h¬n, cã kh¶ n¨ng ®Çu t­ vµo nhiÒu danh môc kh¸c nhau, ®Æc biÖt lµ khi cã quy ®Þnh tû lÖ ®Çu t­ tèi thiÓu víi mét sè lÜnh vùc nh­ bÊt ®éng s¶n, tr¸i phiÕu chÝnh phñ ...Ng­îc l¹i víi nh÷ng DNBH cã vèn ®Çu t­ víi quy m« nhá h¬n. Møc ®é thanh kho¶n cña c¸c tµi s¶n tµi chÝnh sÏ phô thuéc vµo quy m« ®Çu t­ vµo tµi s¶n ®ã cña DNBH so víi quy m« cña toµn thÞ tr­êng.VÝ dô, mét DNBH nhá th× do tµi s¶n ®Çu t­ cã gÝa trÞ nhá nªn khi cÇn hä cã thÓ b¸n ngay ra thÞ tr­êng mµ kh«ng lo lµm rèi lo¹n thÞ tr­êng, ®¶m b¶o tÝnh thanh kho¶n ®Ó cã tiÒn mÆt chi tiªu.Trong khi ®ã, víi mét DNBH lín, n¾m gi÷ mét gi¸ trÞ lín cïng lo¹i tµi s¶n ®Çu t­ ®ã , khi cÇn nÕu b¸n ra thÞ tr­êng cã thÓ bÞ ¶nh h­ëng ®¸ng kÓ do khi b¸n hµng víi sè l­îng lín th­êng bÞ gi¶m gi¸. Trong tr­êng hîp nµy, tµi s¶n ®Çu t­ ®ã cã thÓ coi lµ kh«ng ®ñ tÝnh thanh kho¶n cÇn thiÕt. 4.1.3. ChÝnh s¸ch ph©n phèi lîi nhuËn Nh©n tè nµy ¶nh h­ëng tíi ho¹t ®éng ®Çu t­ cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä, khi doanh nghiÖp ký kÕt nh÷ng hîp ®ång b¶o hiÓm cã cam kÕt chia l·i nh­ s¶n phÈm b¶o hiÓm nh©n thä trän ®êi, hçn hîp vµ niªn kim.. -NÕu thÞ tr­êng