Hoàn thiện tổ chức kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty TNHH Tân Mỹ

Lêi më ®Çu Để quản lý một cách có hiệu quả đối với các hoạt động sản xuất kinh doanh hay sản xuất dịch vụ của một doanh nghiệp nói riêng, một nền kinh tế quốc dân của một nước nói chung đều cần phải sử dụng các công cụ quản lý khác nhau và một trong những công cụ quản lý không thể thiếu được đó là kế toán. Trong đó hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm giữ một vai trò rất quan trọng trong công tác kế toán của doanh nghiệp. Vì đối với các doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế thị trường có sự điều tiết và cạnh tranh quyết liệt, khi quyết định lựa chọn phương án sản xuất một loại sản phẩm nào đó đều cần phải tính đến lượng chi phí bỏ ra để sản xuất và lợi nhuận thu được khi tiêu thụ. Điều đó có nghĩa doanh nghiệp phải tập hợp đầy đủ và chính xác chi phí sản xuất. Giá thành sản phẩm là chỉ tiêu chất lượng quan trọng phản ánh kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp sản xuất. Giá thành sản phẩm thấp hay cao, giảm hay tăng thể hiện kết quả của việc quản lý vật tư, lao động, tiền vốn. Điều này phụ thuộc vào quá trình tập hợp chi phí sản xuất của doanh nghiệp. Chính vì thế kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm là hai quá trình liên tục, mật thiết với nhau. Thông qua chỉ tiêu về chi phí và giá thành sản phẩm các nhà quản lý sẽ biết được nguyên nhân gây biến động chi phí và giá thành là do đâu và từ đó tìm ra biện pháp khắc phục. Việc phấn đấu tiết kiệm chi phí sản xuất và hạ giá thành sản phẩm là một trong những mục tiêu quan trọng không những của mọi doanh nghiệp mà còn là vấn đề quan tâm của toàn xã hội. C«ng ty TNHH T©n Mü lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt trÎ ®ang phÊn ®Êu dµnh ®­îc vÞ trÝ v÷ng ch¾c trªn thÞ tr­êng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c c¸n bé kÕ to¸n cã nghiÖp vô v÷ng vµng gi÷a lý luËn vµ thùc tÕ . Qua thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty víi sù gióp ®ì cña c¸c c¸n bé kÕ to¸n t¹i c«ng ty T©n Mü , em ®· m¹nh d¹n ®i s©u nghiªn cøu ®Ò tµi: “Hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty TNHH T©n Mü” Là một doanh nghiệp có uy tín trên thị trường, C«ng ty TNHH T©n Mü đã rất quan tâm đến việc tiết kiệm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm đi đôi với không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm để đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng. Công ty cũng đã thiết lập được một cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán hợp lý với một đội ngũ nhân viên có trình độ chuyên môn cao cùng với phương pháp kế toán khoa học đã đáp ứng được những đòi hỏi khắt khe của cơ chế thị trường và xu thế phát triển của công ty. Mục đích của kho¸ luËn là nhằm khái quát những cơ sở lý luận. Từ đó, nghiên cứu tình hình thực tế, phân tích những mặt thuận lợi và khó khăn ở công ty và đề xuất một số ý kiến nhằm hoàn thiện hơn nữa công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại C«ng ty TNHH T©n Mü. Kho¸ luËn cña em bao gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I : C¬ së lý luËn vÒ tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Ch­¬ng II : T×nh h×nh thùc tÕ vÒ tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty TNHH T©n Mü. Ch­¬ng III : Mét sè nhËn xÐt vµ ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty TNHH T©n Mü. Trong quá trình hoàn thành chuyên đề này, bản thân em đã có sự cố gắng nỗ lực, song do thời gian thực tập và kiến thức còn hạn chế nên khó tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong các thầy cô, Ban lãnh đạo, các anh chị phòng kế toán công ty góp ý, chỉ bảo cho chuyên đề của em được hoàn chỉnh hơn. Em xin chân thành cảm ơn! Ch­¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i doanh nghiÖp s¶n xuÊt Sù cÇn thiÕt tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt: Kh¸i niÖm b¶n chÊt cña chi phÝ s¶n xuÊt( CPSX) vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm: Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña chi phÝ: Chi phÝ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng SXKD mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra trong mét kú kinh doanh. Nh­ vËy, chØ ®­îc tÝnh lµ chi phÝ cña kú h¹ch to¸n nh÷ng hao phÝ vÒ tµi s¶n vµ lao ®éng cã liªn quan ®Õn khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong kú h¹ch to¸n. XÐt vÒ thùc chÊt th× chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ sù chuyÓn dÞch vèn cña doanh nghiÖp vµo ®èi t­îng tÝnh gi¸ nhÊt ®Þnh, nã lµ vèn cña doanh nghiÖp bá vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña gi¸ thµnh: Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng cÇn thiÕt vµ lao ®éng vËt hãa ®­îc tÝnh trªn mét khèi l­îng kÕt qu¶ s¶n phÈm lao vô, dÞch vô hoµn thµnh nhÊt ®Þnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu mang tÝnh giíi h¹n vµ x¸c ®Þnh võa mang tÝnh kh¸ch quan võa mang tÝnh chñ quan. VÒ mÆt b¶n chÊt chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn hai mÆt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Chóng gièng nhau vÒ chÊt v× cïng biÓu hiÖn b»ng tiÒn nh÷ng hao vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra nh­ng kh¸c nhau vÒ mÆt l­îng. Khi nãi ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt lµ giíi h¹n cho chóng mét thêi kú nhÊt ®Þnh kh«ng ph©n biÖt lµ cho lo¹i s¶n phÈm nµo, ®· hoµn thµnh hay ch­a, cßn khi nãi ®Õn gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ x¸c ®Þnh mét l­îng chi phÝ s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh tÝnh cho mét ®¹i l­îng kÕt qu¶ hoµn thµnh nhÊt ®Þnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm mang tÝnh chÊt chñ quan, viÖc giíi h¹n chi phÝ tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm gåm nh÷ng chi phÝ nµo cßn tuú thuéc vµo quan ®IÓm tÝnh to¸n x¸c ®Þnh chi phÝ, doanh thu vµ kÕt qu¶, còng nh­ quy ®Þnh cña chÕ ®é qu¶n lý kinh tÕ- tµi chÝnh, chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh. Vai trß, nhiÖm vô cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: NhËn thøc ®óng ®¾n vÞ trÝ vai trß cña kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong toµn bé hÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp, mèi quan hÖ víi c¸c bé phËn kÕ to¸n cã liªn quan, trong ®ã kÕ to¸n c¸c yÕu tè chi phÝ lµ tiÒn ®Ò cho kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh. C¨n cø vµo ®Æc ®IÓm tæ chøc vµ s¶n xuÊt kinh doanh, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, lo¹i h×nh s¶n xuÊt ®Æc ®IÓm cña s¶n phÈm, kh¶ n¨ng h¹ch to¸n, yªu cÇu qu¶n lý cô thÓ cña doanh nghiÖp ®Ó lùa chän, x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi t­îng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lùa chän ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸c ph­¬ng ¸n phï hîp víi ®IÒu kiÖn cña doanh nghiªp. C¨n cø vµo ®Æc ®IÓm tæ chøc kinh doanh, ®Æc ®IÓm cña s¶n phÈm, kh¶ n¨ng vµ yªu cÇu qu¶n lý cô thÓ cña doanh nghiÖp ®Ó x¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cho phï hîp. Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n mét c¸ch khoa häc, hîp lý trªn c¬ së ph©n c«ng râ rµng tr¸ch nhiÖm cña tõng nh©n viªn, tõng bé phËn kÕ to¸n cã liªn quan ®Æc biÖt lµ bé phËn kÕ to¸n c¸c yÕu tè chi phÝ. Thùc hiÖn tæ chøc chøng tõ, h¹ch to¸n ban ®Çu hÖ thèng tµI kho¶n, sæ kÕ to¸n phï hîp víi c¸c quy t¾c chuÈn mùc, chÕ ®é kÕ to¸n ®¶m b¶o ®¸p øng ®­îc yªu cÇu thu nhËn - xö lý - hÖ thèng hãa th«ng tin vÒ chi phÝ, gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. Tæ chøc lËp vµ ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n vÒ chi phÝ, gi¸ thµnh s¶n phÈm, cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ chi phÝ, gi¸ thµnh s¶n phÈm, gióp c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp ra ®­îc c¸c quyÕt ®Þnh mét c¸ch nhanh chãng, phï hîp víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt – tiªu thô s¶n phÈm. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm: VÒ mÆt b¶n chÊt, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn hai mÆt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, chóng cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau nh­ng hoµn toµn kh¸c nhau. * Gièng nhau: vÒ chÊt v× cïng biÓu hiÖn b»ng tiÒn nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa mµ doanh nghiÖp ®· bá ra. * Kh¸c nhau: Giữa chi phí và giá thành có những sự khác biệt đó là: - Chi phí sản xuất luôn gắn liền với từng thời kỳ đã phát sinh ra chúng, còn giá thành sản phẩm lại gắn liền với một khối lượng sản phẩm, dịch vụ đã hoàn thành.  -  Chi phí phát sinh trong doanh nghiệp được phân thành các yếu tố chi phí, có cùng một nội dung kinh tế, chúng không nói rõ địa điểm và mục đích bỏ ra chi phí. Còn những chi phí nào phát sinh nói rõ địa điểm và mục đích bỏ ra chi phí đó thì chúng được tập hợp lại thành các khoản mục để tính toán giá thành sản phẩm, dịch vụ. - Chi phí sản xuất trong kỳ không chỉ liên quan đến những sản phẩm đã hoàn thành mà còn liên quan đến cả sản phẩm còn đang dở dang cuối kỳ và sản phẩm hỏng. Còn giá thành sản phẩm không liên quan đến chí phí sản xuất sản phẩm dở dang cuối kỳ và sản phẩm hỏng, nhưng lại liên quan đến chi phí sản xuất của sản phẩm dở dang kỳ trước chuyển sang. Chi phí sản xuất trong kỳ là cơ sở để tính giá thành sản phẩm, dịch vụ đã hoàn thành. Sự tiết kiệm hay lãng phí chi phí sản xuất kinh doanh có ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành sản phẩm/dịch vụ. Gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, chi phÝ s¶n xuÊt lµ ®Çu vµo, lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn kÕt qu¶ ®Çu ra lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. MÆt kh¸c, sè liÖu cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. V× vËy, tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ sÏ h¹ ®­îc gi¸ thµnh. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm: Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt 1.2.1.1 Ph©n lo¹i CPSX theo lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh: - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh: Bao gåm nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt, tiªu thô vµ qu¶n lý hµnh chÝnh, qu¶n trÞ kinh doanh. - Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh: Bao gåm nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng vÒ vèn vµ ®Çu t­ tµi chÝnh. - Chi phÝ bÊt th­êng: Bao gåm nh÷ng chi phÝ ngoµi dù kiÕn nh­ chi phÝ vÒ thanh lý, nh­îng b¸n TSC§... 1.2.1.1 Ph©n lo¹i chi phÝ theo yÕu tè chi phÝ : - YÕu tè nguyªn liÖu, vËt liÖu: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ, c«ng cô dông cô sö dông vµo môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh trong kú b¸o c¸o. YÕu tè chi phÝ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l­¬ng ( chi phÝ nh©n c«ng): Bao gåm toµn bé c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp nh­ tiÒn l­¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng (BHXH, BHYT, KPC§), c¸c kho¶n trî cÊp, phô cÊp cho c«ng nh©n vµ nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng. YÕu tè chi phÝ KHTSC§: Ph¶n ¸nh tæng sè khÊu hao ph¶i trÝch trong kú cña tÊt c¶ c¸c TSC§ sö dông cho s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. YÕu tè chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Lµ toµn bé sè tiÒn mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho c¸c lo¹i dÞch vô mua ngoµi phôc vô cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh­ tiÒn ®iÖn, n­íc, ®iÖn tho¹i vµ c¸c dÞch vô kh¸c. YÕu tè chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn ch­a ®­îc ph¶n ¸nh vµo c¸c yÕu tè tiªu dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. 1.2.1.1 Ph©n lo¹i CPSX theo kho¶n môc: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy CPSX ®­îc chia thµnh 3 lo¹i chÝnh: CPNVLTT: Bao gåm chi phÝ vÒ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu ( kÓ c¶ nöa thµnh phÈm mua ngoµi ), vËt liÖu phô, nhiªn liÖu sö dông trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt, chÕ t¹o SP. CPNCTT: Bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ tiÒn l­¬ng, phô cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ trªn tiÒn l­¬ng cña CNTTSX theo quy ®Þnh. CPSXC: Lµ nh÷ng chi phÝ dïng vµo viÖc qu¶n lý vµ phôc vô s¶n xuÊt chung t¹i bé phËn s¶n xuÊt( ph©n x­ëng, tæ ®éi...). CPSXC bao gåm: + CPNVPX: Gåm chi phÝ vÒ tiÒn l­¬ng, phô cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ vµ BH trî cÊp thÊt nghiÖp trªn tiÒn l­¬ng cña NVPX. + Chi phÝ vËt liÖu: Ph¶n ¸nh chi phÝ vËt liÖu sö dông chung nh­ vËt liÖu dïng ®Ó söa ch÷a, b¶o d­ìng TSC§, vËt liÖu v¨n phßng... phôc vô cho nhu cÇu qu¶n lý chung ë c¸c ph©n x­ëng. + Chi phÝ CCDC: Ph¶n ¸nh chi phÝ CCDC dïng cho nhu cÇu s¶n xuÊt chung ë c¸c ph©n x­ëng: khu«n mÉu, dông cô g¸ l¾p... + Chi phÝ KHTSC§: Ph¶n ¸nh toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu hao cña TSC§HH, TSC§VH, TSC§ thuª tµi chÝnh sö dông ë c¸c ph©n x­ëng. + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Bao gåm nh÷ng chi phÝ vÒ lao vô, dÞch vô mua ngoµi ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt chung cña ph©n x­ëng, tæ ®éi (®iÖn, n­íc, ®iÖn tho¹i) + Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Bao gåm c¸c kho¶n chi b»ng tiÒn ngoµi c¸c kho¶n chi phÝ trªn, sö dông cho nhu cÇu s¶n xuÊt chung cña ph©n x­ëng, tæ ®éi. 1.2.1.4 Ph©n lo¹i theo ph­¬ng ph¸p tÝnh nhËp chi phÝ vµo gi¸ thµnh: Chi phÝ theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chia lµm hai lo¹i: Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ toµn bé nh÷ng chi phÝ cã thÓ tÝnh trùc tiÕp vµo gi¸ thµnh cña tõng ®èi t­îng chÞu chi phÝ Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu s¶n phÈm, nhiÒu c«ng viÖc (®èi t­îng kh¸c nhau). V× vËy, ®Ó tÝnh vµo chØ tiªu gi¸ thµnh kh«ng thÓ tËp hîp trùc tiÕp mµ ph¶i dïng ph­¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp. 1.2.1.5 Ph©n lo¹i chi phÝ theo c¸ch øng xö cña chi phÝ: Bao gåm 3 lo¹i : BiÕn phÝ: Lµ nh÷ng kho¶n môc chi phÝ cã quan hÖ tû lÖ thuËn víi biÕn ®éng vÒ møc ®é ho¹t ®éng cña khèi l­îng c«ng viÖc vµ s¶n phÈm hoµn thµnh. BiÕn phÝ th­êng bao gåm c¸c kho¶n chi phÝ nh­: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ lao ®éng trùc tiÕp. §Þnh phÝ: Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ kh«ng biÕn ®æi khi møc ®é ho¹t ®éng thay ®æi. §Þnh phÝ th­êng bao gåm c¸c kho¶n chi phÝ: chi phÝ khÊu hao TSC§, chi phÝ thuª nhµ x­ëng, l­¬ng nh©n viªn ph©n x­ëng. Chi phÝ hçn hîp: Lµ lo¹i chi phÝ mµ b¶n th©n nã gåm c¶ chi phÝ biÕn ®æi vµ chi phÝ cè ®Þnh. Ngoµi nh÷ng c¸ch ph©n lo¹i trªn, trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu ta cã thÓ gÆp mét sè c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ kh¸c nh­ ph©n lo¹i theo chøc n¨ng kiÓm so¸t bao gåm chi phÝ kiÓm so¸t ®­îc vµ chi phÝ kh«ng kiÓm so¸t ®­îc, ph©n lo¹i theo møc ®é phï hîp gåm chi phÝ thÝch ®¸ng vµ chi phÝ kh«ng thÝch ®¸ng. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm: 1.2.2.1 C¨n cø vµo gãc ®é qu¶n lý gi¸ thµnh, thêi gian vµ c¬ së sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh: Gi¸ thµnh ®­îc chia lµm 3 lo¹i: - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ gi¸ thµnh ®­îc tÝnh to¸n trªn c¬ së gi¸ thµnh thùc tÕ kú tr­íc vµ c¸c ®Þnh møc, c¸c dù to¸n chi phÝ kú kÕ ho¹ch. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch th­êng ®­îc tÝnh to¸n tr­íc khi b¾t ®Çu tiÕn hµnh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Lµ gi¸ thµnh ®­îc tÝnh to¸n trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc vµ dù to¸n chi phÝ hiÖn hµnh ®· ®­îc x©y dùng trong kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. Gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®­îc x©y dùng tr­íc khi b¾t ®©ï mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nh­ng kh¸c víi gi¸ thµnh KH, gi¸ thµnh ®Þnh møc lu«n lu«n thay ®æi ®Ó phï hîp víi sù thay ®æi cña c¸c ®Þnh møc hao phÝ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch. Gi¸ thµnh thùc tÕ: Lµ gi¸ thµnh ®­îc tÝnh to¸n sau khi ®· hoµn thµnh viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm, ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së c¸c chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh vµ s¶n l­îng thùc tÕ ®· diÔn ra sau qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §©y lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp nh»m ph¶n ¸nh vÒ chÊt l­îng cña tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. 1.2.2.1 C¨n cø vµo ph¹m vi chi phÝ trong gi¸ thµnh: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt toµn bé( gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®Çy ®ñ): Lµ lo¹i gi¸ thµnh mµ trong ®ã bao gåm toµn bé biÕn phÝ vµ ®Þnh phÝ thuéc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt trung tÝnh cho s¶n phÈm hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt theo biÕn phÝ: Lµ lo¹i gi¸ thµnh mµ trong ®ã chØ bao gåm biÕn phÝ thuéc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung ( biÕn phÝ s¶n xuÊt) tÝnh cho s¶n phÈm hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cã ph©n bæ hîp lý ®Þnh phÝ s¶n xuÊt: Lµ lo¹i gi¸ thµnh trong ®ã bao gåm toµn bé biÕn phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho s¶n phÈm s¶n xuÊt hoµn thµnh vµ mét phÇn ®Þnh phÝ s¶n xuÊt ®­îc ph©n bæ trªn cë së møc ho¹t ®éng thùc tÕ so víi møc ho¹t ®éng theo c«ng suÊt thiÕt kÕ( møc ho¹t ®éng chuÈn). Gi¸ thµnh toµn bé theo biÕn phÝ: Lµ lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm trong ®ã bao gåm toµn bé biÕn phÝ (biÕn phÝ s¶n xuÊt, biÕn phÝ b¸n hµng, biÕn phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp) tÝnh cho s¶n phÈm tiªu thô. Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô: bao gåm toµn bé gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ chi phÝ ngoµi gi¸ thµnh s¶n xu©t tÝnh cho s¶n phÈm tiªu thô. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: §èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: §èi t­îng tËp hîp CPSX lµ ph¹m vi giíi h¹n ®Ó CPSX ®­îc tËp hîp theo ®ã. X¸c ®inh ®èi t­îng tËp hîp CPSX thùc chÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i ph¸t sinh CPSX (ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt, giai ®o¹n c«ng nghÖ chÕ biÕn...) hoÆc ®èi t­îng chÞu chi phÝ (s¶n phÈm, ®¬n ®Æt hµng...). Ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ: Th«ng th­êng hiÖn nay t¹i doanh nghiÖp cã hai ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt Ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ trùc tiÕp: Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc sö dông ®Ó tËp hîp c¸c lo¹i chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn c¸c ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ ®· x¸c ®Þnh tøc lµ ®èi víi c¸c lo¹i chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn ®èi t­îng nµo cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc trùc tiÕp cho ®èi t­îng ®ã, chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ cô thÓ ®· x¸c ®Þnh sÏ ®­îc tËp hîp vµ quy nap trùc tiÕp cho ®èi t­îng ®ã. Ph­¬ng ph¸p tËp hîp vµ ph©n bæ gi¸n tiÕp: Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc sö dông ®Ó tËp hîp c¸c chi phÝ gi¸n tiÕp, ®ã lµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ ®· x¸c ®Þnh mµ kÕ to¸n kh«ng thÓ tËp hîp c¸c chi phÝ nµy cho tõng ®èi t­îng ®ã. Việc phân bổ được tiến hành theo trình tự: Tổng chi phí cần phân bổ Hệ số phân bổ = ──────────────────── Tổng tiêu chuẩn dùng để phân bổ - Xác định mức chi phí phân bổ cho từng đối tượng: Ci = Ti x H + Ci : Chi phí phân bổ cho từng đối tượng i + Ti : Tiêu chuẩn phân bổ cho từng đối tượng i + H : Hệ số phân bổ. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong tr­êng hîp doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn: Ph­¬ng ph¸p KKTX lµ ph­¬ng ph¸p theo dâi vµ ph¶n ¸nh t×nh h×nh hiÖn cã, biÕn ®éng t¨ng gi¶m CPSX mét c¸ch th­êng xuyªn, liªn tôc trªn c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh CPSX. 1.3.3.1. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: 1.3.3.1.1 Néi dung: CPNVLTT bao gåm c¸c chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Trong kú, kÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c chøng tõ xuÊt kho vËt t­ vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vËt liÖu xuÊt dïng ®Ó tÝnh ra gi¸ trÞ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt dïng. Sau ®ã c¨n cø vµo ®èi t­îng tËp hîp CPSX ®· x¸c ®Þnh ®Ó tËp hîp CPNVLTT. Tr­êng hîp vËt liÖu xuÊt dïng cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ, kh«ng thÓ tæ chøc h¹ch to¸n riªng ®­îc th× ph¶i ¸p dông ph­¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp ®Ó ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi t­îng cã liªn quan. Tiªu thøc ph©n bæ th­êng ®­îc sö dông lµ ph©n bæ theo ®Þnh møc tiªu hao, theo hÖ sè, theo träng l­îng, sè l­îng s¶n phÈm. Khi phát sinh các khoản chi phí về NVL trực tiếp, kế toán căn cứ vào các phiếu xuất kho, các chứng từ có liên quan như: Hóa đơn GTGT, phiếu báo vật tư còn lại cuối tháng, bảng kê xuất kho vật liệu để xác định giá vốn của NVL. Trên cơ sở đó, kế toán tập hợp chi phí NVL trực tiếp cho từng đối tượng kế toán CPSX cũng như từng đối tượng sử dụng trong DN. 1.3.3.1.2 Chøng tõ sö dông: Sæ c¸i Tµi kho¶n 152, 153. B¶ng kª Sè 4, B¶ng tæng hîp NhËt XuÊt Tån Nguyªn VËt liÖu. 1.3.3.1.3 Tµi Kho¶n sö dông: §Ó tËp hîp CPNVLTT dïng trong kú, kÕ to¸n sö dông TK 621" Chi PhÝ Nguyªn VËt liÖu trùc tiÕp". TK 621 - C¸c chi phÝ - C¸c kho¶n gi¶m nguyªn vËt liÖu chi phÝ ( nÕu cã) ph¸t sinh trong - KÕt chuyÓn kú CPNVLTT Tµi kho¶n 621 më chi tiÕt cho tõng ®èi t­îng tËp hîp CPSX vµ cuèi kú kh«ng cã sè d­. S¬ ®å h¹ch to¸n Chi phÝ Nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®­îc tr×nh bµy ë S¬ ®å 1.1 S¬ ®å 1.1: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp CPNVLTT TK 151, 152, 331, 111, 112, 411, 311... TK 621 TK 154 KÕt chuyÓn CPNVLTT VËt liÖu dïng trùc tiÕp chÕ t¹o s¶n phÈm TK 152 tiÕn hµnh lao vô, dÞch vô NVL dïng kh«ng hÕt nhËp kho hay chuyÓn sang kú sau 1.3.3.2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: 1.3.3.2.1 Néi dung: CPNCTT lµ nh÷ng kho¶n thï lao lao ®éng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô nh­: tiÒn l­¬ng chÝnh, tiÒn l­¬ng phô, phô cÊp cã tÝnh chÊt tiÒn l­¬ng( phô cÊp khu vùc, ®¾t ®á, ®éc h¹i, phô cÊp lµm ®ªm, thªm giê...). Ngoµi ra, CPNCTT cßn bao gåm c¸c kho¶n ®ãng gãp cho quü BHXH, BHYT, KPC§ vµ BH trî cÊp thÊt nghiÖp do chñ sö dông lao ®éng chÞu vµ tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh theo mé