Khóa luận Nâng cao hiệu quả công tác quản lý đầu tư công trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế

ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HUẾ KHOA KINH TẾ PHÁT TRIỂN -----  ----- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THỪA THIÊN HUẾ LÊ THỊ MỘNG HẰNG Khóa: 2012 - 2016 Đạ i h ọc K inh tế H uế ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HUẾ KHOA KINH TẾ PHÁT TRIỂN -----  ----- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THỪA THIÊN HUẾ Sinh viên thực hiện: Giáo viên hướng dẫn: Lê Thị Mộng Hằng PGS.TS Mai Văn Xuân Lớp: K46C - KHĐT Niên khóa: 2012 - 2016 Huế, 05/2016 Đạ i h ọc K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Mai Văn Xuân Lời Cảm Ơn Thực tập tốt nghiệp là một giai đoạn hết sức quan trọng, đây là thời gian để sinh viên tiếp cận với những kiến thức thực tế, vận hành những kiến thức đã được truyền đạt trong nhà trường vào hoạt động thực tiễn, góp phần nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ của bản thân. Để hoàn thành được đề tài tốt nghiệp này ngoài những nổ lực của chính bản thân thì đã có rất nhiều người ủng hộ và nhiệt tình giúp đỡ cho em. Trước hết, em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến toàn thể qúy Thầy Cô Khoa Kinh tế và Phát triển đã tận tâm dìu dắt, truyền đạt những kiến thức kinh nghiệm quý báu, giúp đỡ em trong suốt thời gian học tập tại mái trường Đại học Kinh tế Huế.Đặc biệt em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến thầy giáo PGS.TS Mai Văn Xuân đã trực tiếp hướng dẫn em trong suốt thời gian em làm đề tài tốt nghiệp này với tất cả tinh thần trách nhiệm và lòng nhiệt huyết. Tiếp đến em cũng xin gửi lời cảm ơn đến Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Thừa Thiên Huế cùng tập thể cán bộ công nhân viên, các cô, các chú và các anh chị tại Phòng Tổng Hợp đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi nhất cho em trong suốt quá trình thực tập ở đó. Mọi người nhiệt tình giải đáp mọi thắc mắc cũng như cung cấp tài liệu giúp em sớm hoàn thành bài luận văn này. Cuối cùng em muốn gửi lời cảm ơn đến gia đình em và những bạn bè đã giúp đỡ, chia sẽ và chỉ dẫn cho em những điều bổ ích cho đề tài tốt nghiệp này. Mặc dù đã rất cố gắng để thực hiện đề tài một cách hoàn chỉnh nhất, song do buổi đầu mới làm quen với công tác nghiên cứu khoa học, tiếp cận với thực tế cũng như hạn chế về kiến thức và kinh nghiệm nên không thể tránh khỏi những thiếu sót nhất định mà bản thân chưa thấy được. Em rất mong nhận được sự góp ý của quý Thầy, Cô giáo và các bạn để khóa luận được hoàn chỉnh hơn. SVTH: Lê Thị Mộng Hằng i Đạ i h ọc K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Mai Văn Xuân Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn! Huế, tháng 05, năm 2016 Sinh viên thực hiện Lê Thị Mộng Hằng MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................. i MỤC LỤC ...................................................................................................................... ii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÍ HIỆU .................................................. vi DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ ......................................................................... vii DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU .............................................................................. viii DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC ..................................................................................... ix TÓM TẮT NGHIÊN CỨU ........................................................................................... x PHẦN I : ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ......................................................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................................... 2 2.1. Mục tiêu chung ......................................................................................................... 2 2.2. Mục tiêu cụ thể ......................................................................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................... 2 3.1. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................................... 2 3.2. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................................. 2 4. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................. 3 4.1. Nguồn dữ liệu ........................................................................................................... 3 4.2. Phương pháp phân tích ............................................................................................. 3 4.2.1. Phương pháp thiết kế mô hình phân tích các chỉ tiêu ............................................ 3 4.2.2. Phương pháp phân tích thống kê ........................................................................... 3 4.2.3. Phương pháp điều tra thu thập số liệu ................................................................... 3 5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu .................................................. 3 PHẦN II : NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ............................................. 4 CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ....................................... 4 1.1.Cơ sở lý luận .............................................................................................................. 4 1.1.1. Khái niệm đầu tư và đầu tư công ........................................................................... 4 SVTH: Lê Thị Mộng Hằng ii Đạ i h ọc K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Mai Văn Xuân 1.1.2. Khái niệm hiệu quả công tác quản lý đầu tư công ................................................ 5 1.1.3.1. Hoạch định đầu tư công ...................................................................................... 6 1.1.3.2. Công tác chuẩn bị đầu tư công ........................................................................... 7 1.1.3.3. Tổ chức thực hiện dự án đầu tư công ................................................................. 8 1.1.3.4. Quản lý công tác vận hành và nghiệm thu công trình đưa vào sử dụng ............ 9 1.1.3.5. Quản lý công tác giám sát và đánh giá hiệu quả đầu tư ..................................... 9 1.1.4. Vai trò của nhà nước đối với phát triển kinh tế - xã hội ...................................... 12 1.1.5. Đặc điểm của đầu tư công và vai trò của đầu tư công đối với phát triển kinh tế - xã hội ............................................................................................................................. 14 1.1.6. Những nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả công tác quản lý đầu tư công .............. 17 1.1.7. Quy trình công tác quản lý đầu tư công .............................................................. 18 1.1.8.Các chỉ tiêu đo lường hiệu quả công tác quản lý đầu tư công. ............................. 21 1.1.8.1.Đo lường hiệu quả đầu tư ở tầm vi mô. ............................................................. 21 1.1.8.2. Các chỉ tiêu đo lường hiệu quả đầu tư ở tầm vĩ mô ......................................... 23 1.1.8.3. Các chỉ tiêu đo lường hiệu quả công tác quản lý đầu tư công .......................... 24 1.2. Cơ sở thực tiễn. ....................................................................................................... 24 CHƯƠNG II:THỰC TRẠNG VÀ HIỆU QUẢ QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THỪA THIÊN HUẾGIAI ĐOẠN 2008 - 2015 ................ 25 2.1. Giới thiệu về tình hình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2008 - 2015 ........................................................................................................... 25 2.2. Thực trạng đầu tư công trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2008- 2015 . 26 2.2.1. Công tác quản lý nhà nước và sử dụng ngân sách vào đầu tư công .................... 26 2.2.1.1.Công tác quản lý nhà nước vào đầu tư công ..................................................... 26 2.2.1.2. Sử dụng ngân sách vào đầu tư công ................................................................. 29 2.2.2. Tình hình thực hiện vốn đầu tư ........................................................................... 29 2.2.3. Cơ cấu nguồn vốn đầu tư công và tình hình sử dụng vốn đầu tư công tỉnh Thừa Thiên Huế ...................................................................................................................... 31 2.2.4. Mức độ đầu tư từ ngân sách nhà nước vào các ngành giai đoạn 2008 -2015 ..... 34 2.3. Tình hình thực hiện công tác quản lý đầu tư công ................................................. 36 2.3.1. Công tác hoạch định đầu tư công ........................................................................ 36 2.3.2. Công tác chuẩn bị đầu tư công ............................................................................ 39 2.3.3. Công tác tổ chức thực hiện dự án đầu tư công .................................................... 40 SVTH: Lê Thị Mộng Hằng iii Đạ i h ọc K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Mai Văn Xuân 2.3.4. Công tác quản lý vận hành và nghiệm thu công trình đưa vào sử dụng ............. 40 2.3.5. Công tác quản lý giám sát và đánh giá hiệu quả đầu tư ...................................... 41 2.4. Hiệu quả của công tác quản lý đầu tư công ............................................................ 41 2.4.1. Cơ sở số liệu và phương pháp tính toán .............................................................. 41 2.4.2. Kết quả tính toán và đánh giá .............................................................................. 42 2.4.2.1. Hệ số ICOR ...................................................................................................... 42 2.4.2.2. Tỉ lệ đầu tư so với GDP .................................................................................... 43 2.4.3. Một số bằng chứng thực tế về các dự án công gây lãng phí, thất thoát trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế ............................................................................................... 44 2.5. Nghiên cứu các hạn chế trong công tác quản lý đầu tư công ................................. 45 2.5.1. Nghiên cứu năng lực của cơ quan nhà nước ....................................................... 46 2.5.2. Nghiên cứu thủ tục hành chính, các quy định pháp luật ..................................... 47 2.5.2.1. Các vấn đề trong quy định về quản lý thi công ................................................ 48 2.5.2.2. Các vấn đề trong quy định về quản lý đấu thầu ............................................... 49 2.5.2.3. Các vấn đề trong quy trình phê duyệt và thẩm định án sử dụng vốn ngân sách theo quy định hiện nay .................................................................................................. 50 2.5.2.4. Vấn đề đánh giá hiệu quả kinh tế - xã hội trong thẩm định dự án ................... 52 2.5.3. Nghiên cứu vấn đề kinh phí ................................................................................. 52 2.6. Bài học kinh nghiệm từ thực trạng đầu tư công trong thời gian qua ...................... 53 CHƯƠNG III:GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THỪA THIÊN HUẾ ............................................. 55 3.1. Kết quả và hạn chế trong công tác quản lý đầu tư công trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế ...................................................................................................................... 55 3.1.1. Kết quả trong công tác quản lý đầu tư công ........................................................ 55 3.1.2. Các hạn chế trong công tác quản lý đầu tư công ................................................. 58 3.1.3. Nguyên nhân của các hạn chế. ............................................................................ 61 3.2. Các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao công tác quản lý đầu tư công trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế ...................................................................................................... 63 3.2.1. Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong đầu tư công ..................................... 63 3.2.2. Giải pháp đẩy mạnh thu hút đầu tư khu vực tư nhân .......................................... 66 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................. 68 1. Kết luận ...................................................................................................................... 70 SVTH: Lê Thị Mộng Hằng iv Đạ i h ọc K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Mai Văn Xuân 2. Kiến nghị ................................................................................................................... 69 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................... 73 PHỤ LỤC ....................................................................................................................... 0 SVTH: Lê Thị Mộng Hằng v Đạ i h ọc K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Mai Văn Xuân DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÍ HIỆU GDP Tổng sản phẩm quốc nội ICOR Hệ số gia tăng vốn đầu ra NPV Giá trị hiện tại ròng IRR Hệ số hòa vốn nội bộ B/C Tỷ lệ lợi ích/chi phí BOT Xây dựng - vận hành - chuyển giao BTO Xây dựng - chuyển giao - vận hành BT Xây dựng - chuyển giao VĐT Vốn đầu tư NSNN Ngân sách nhà nước KTTĐ Kinh tế trọng điểm UBNN Ủy ban nhân dân KTXH Kinh tế xã hội CTMTQG Chương trình mục tiêu quốc gia TPCP Trái phiếu chính phủ XDCB Xây dựng cơ bản KCHT Kết cấu hạ tầng DNNN Doanh nghiệp nhà nước QLDA Quản lý dự án TPCP Trái phiếu chính phủ FDI Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ODA Vốn hỗ trợ phát triển chính thức NGO Vốn viện trợ phi chính phủ EPC Thiết kế - cung ứng vật tư - thi công PPP Hợp tác đầu tư công tư SVTH: Lê Thị Mộng Hằng vi Đạ i h ọc K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Mai Văn Xuân DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ Biểu đồ 2.1: Tổng vốn đầu tư các khu vực trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2008 - 2015 .................................................................................................................... 30 Biểu đồ 2.2: Số lượng vốn đầu tư công phân theo nguồn vốn của tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2008 - 2015 .................................................................................................... 33 Biểu đồ 2.3: Cơ cấu vốn đầu tư phân theo ngành của tỉnh Thừa Thiên Huếgiai đoạn 2008 - 2015 .................................................................................................................... 35 Biểu đồ 2.4: Chỉ số ICOR tỉnh Thừa Thiên Huế phân theo khu vực ............................ 60 SVTH: Lê Thị Mộng Hằng vii Đạ i h ọc K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Mai Văn Xuân DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Tình hình quản lý nguồn vốn của các chương trình trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế năm 2015 ..................................................................................................... 28 Bảng 2.2: Cơ cấu vốn đầu tư phân theo thành phần kinh tếcủa tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoan 2008 - 2015 .................................................................................................... 31 Bảng 2.3: Cơ cấu nguồn vốn đầu tư công phân theo nguồn vốn của tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2008 - 2015 ............................................................................................ 34 Bảng 2.4: Hệ số ICOR của địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế so với Cả nước ................... 42 Bảng 2.5 : Tỉ lệ đầu tư/GDP của tỉnh Thừa Thiên Huế so với Cả nước giai đoạn 2008 - 2015 ............................................................................................................................... 43 SVTH: Lê Thị Mộng Hằng viii Đạ i h ọc K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Mai Văn Xuân DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC Phụ lục 1: Cơ cấu vốn đầu tư phân theo ngành của tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2008 - 2015 ...................................................................................................................... 0 Phụ lục 2: Số lượng vốn đầu tư công phân theo nguồn vốn của tỉnh Thừa Thiên Huế .. 1 Phụ lục 3: Một số chỉ tiêu về đầu tư toàn xã hội giai đoạn 2008 - 2015 của tỉnh Thừa Thiên Huế ........................................................................................................................ 2 Phụ lục 4: Tốc độ tăng trưởng của các ngành trong cơ cấu GDP của tỉnh Thừa Thiên Huế ................................................................................................................................... 2 Phụ lục 5: Cân đối ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế .................... 3 Phụ lục 6: Huy động vốn đầu tư trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2011 - 2015 ................................................................................................................................. 4 Phụ lục 7: Vốn đầu tư từ NSNN, TPCP do tỉnh quản lý giai đoạn 2011 - 2015. ............ 5 SVTH: Lê Thị Mộng Hằng ix Đạ i h ọc K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS.TS Mai Văn Xuân TÓM TẮT NGHIÊN CỨU Qua quá trình phát triển của kinh tế học từ “bàn tay vô hình” của Adam Smith đến lý thuyết trọng cầu của Keynes hay gần đây nhất là “nền kinh tế hỗn hợp của Sanuelson” có thể thấy rằng nền kinh tế cần có sự điều tiết của Nhà nước thông qua các hoạt động đầu tư công. Đầu tư công có vai trò thực sự quan trọng, nó không chỉ đóng góp trực tiếp vào GDP mà còn có tác động thúc đẩy đầu tư tư nhân phát triển thông qua các hệ thống cơ sơ hạ tầng: điện, đường, trường, trạmhay định hướng phát triển ngành thông qua các việc ưu tiên đầu tư vào các ngành trọng điểm. Bằng việc đầu tư vào các cơ sở hạ tầng, cải thiện đường giao thông và các hoạt động đầu tư cho giáo dục nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đầu tư công đã thể hiện vai trò quan trọng cấp thiết của mình trong nền kinh tế. Đầu tư công đóng vai trò tạo những nền tảng vật chất kỹ thuật quan trọng cho đất nước, là “cú huých” đối với một số ngành và vùng trọng điểm, đồng thời thúc đẩy thực hiện các chính sách phúc lợi xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng. Vì vậy đề tài: “Nâng cao hiệu quả công tác quản lý đầu tư công trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế” là cấp thiết và quan trọng. Mục tiêu của đề tài đó là nhằm đánh giá thực trạng đầu tư công đã đạt được, những tồn tại, hạn chế cần khắc phục và đề xuất, bổ sung cho hoàn thiện các giải pháp để nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý đầu tư công trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2008 - 2015 nói riêng và thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội nói chung. Trước tiên đề tài nghiên cứu tìm hiểu những vấn đề lý luận chung về đầu tư và đầu tư công để có cách hiểu đúng đắn hơn về hình thức này. Địa điểm tiến hành nghiên cứu là tỉnh Thừa Thiên Huế. Để có thể phân tích sâu hơn và rõ hơn về đầu tư công trên địa bàn, nghiên cứu chủ yếu sử dụng nguồn số liệu thứ cấp thu thập được từ Sở Kế Hoạch Đầu Tư và Niêm giám thống kê của tỉnh trong 2 năm 2010, 2014. Thông qua việc thu thập và phân tích số liệu có thể thấy đầu tư đang dần có hiệu quả, thể hiện qua hệ số ICOR giảm xuống qua các năm. Tuy nhiên, khi xét về tỷ trọng thì khu vực kinh tế Nhà nước trong giai đoạn này vẫn chiếm tỷ lệ cao hơn nhiều so với khu vực ngoài Nhà nước, điều này phản ánh đầu tư công vẫn chưa thực sự có hiệu quả SVTH: Lê Thị Mộng Hằng x Đạ i h ọc K inh tế H ế Khóa luận tốt ng