Luận văn Quản lý thuế giá trị gia tăng đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại cục thuế tỉnh Hải Dương

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGU ỀN THỊ QU NH I N QUẢN THUẾ GI TRỊ GIA T NG ĐỐI VỚI OANH NGHIỆP C VỐN Đ U TƯ NƯỚC NGOÀI TẠI C C THUẾ TỈNH HẢI Ư NG LUẬN V N THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG CHƯ NG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG NGHI N C U Hà Nội - 2017 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGU ỀN THỊ QU NH I N QUẢN THUẾ GI TRỊ GIA T NG ĐỐI VỚI OANH NGHIỆP C VỐN Đ U TƯ NƯỚC NGOÀI TẠI C C THUẾ TỈNH HẢI Ư NG Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng Mã số: 60 34 02 01 LUẬN V N THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG CHƯ NG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG NGHI N C U NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS NGUYỄN THỊ THANH HẢI Hà Nội - 2017 XÁC NHẬN CỦA CÁN BỘ HƯỚNG DẪN XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CHẤM LUẬN VĂN ỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan: Luận văn với đề tài “Quản lý thuế giá trị gia tăng đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Cục thuế tỉnh Hải Dương” là công trình nghiên cứu riêng của tôi. Các số liệu trong luận văn được sử dụng trung thực. Kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn này chưa từng được công bố tại bất kỳ công trình nào khác. Nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. Hà Nội, ngày tháng năm 2017 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Quỳnh Liên LỜI CẢM N Trước tiên, tôi xin chân thành gửi lời cảm ơn tới Ban giám hiệu trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, đến quý thầy cô trong Khoa Tài chính - Ngân hàng, Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã tạo điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành luận văn này. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Thị Thanh Hải đã hướng dẫn tận tình, giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu. Tôi xin gửi lời cảm ơn đến ban lãnh đạo, lãnh đạo các phòng ban, các anh chị cán bộ công tác tại Cục thuế tỉnh Hải Dương đã nhiệt tình giúp đỡ trong quá trình hoàn thành luận văn. Cuối cùng, tôi cũng xin cảm ơn chân thành tới gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã tận tình hỗ trợ, giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu. Xin gửi lời cảm ơn chân thành đến tất cả mọi người ! Hà Nội, ngày tháng năm 2017 Tác giả Nguyễn Thị Quỳnh Liên M C C ỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................i LỜI CẢM N ........................................................................................................... ii M C C ................................................................................................................ iii ANH M C C C T VIẾT TẮT ...........................................................................i ANH M C C C ẢNG ....................................................................................... ii ANH M C C C HÌNH ........................................................................................iv LỜI MỞ Đ U ............................................................................................................ 1 CHƯ NG 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHI N C U VÀ C SỞ UẬN VỀ QUẢN THUẾ GI TRỊ GIA T NG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP C VỐN Đ U TƯ NƯỚC NGOÀI TẠI C C THUẾ .......................... 4 1.1 Tình hình nghiên cứu ......................................................................................... 4 1.1.1 Các nghiên cứu về quản lý thuế giá trị gia tăng .......................................................... 4 1.1.2 Nhận xét chung về tình hình nghiên cứu đề tài ......................................................... 5 1.2 Cơ sở lý luận về quản lý thuế giá trị gia tăng ở cục thuế ................................ 6 1.2.1 Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài ..................................................................... 6 1.2.2 Thuế giá trị gia tăng của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài ......................... 7 1.3 Quản lý thuế giá trị gia tăng đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại cục thuế ..................................................................................................... 12 1.3.1 Khái niệm và đặc điểm quản lý thuế giá trị gia tăng đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại cục thuế .............................................................................................. 12 1.3. ục tiêu và tiêu ch đánh giá quản lý thuế giá trị gia tăng đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại cục thuế ...................................................................................... 13 1.3.3 gu ên t c quản lý thuế giá trị gia tăng đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại cục thuế .................................................................................................................... 17 1.3. i ung quản lý thuế giá trị gia tăng đối với các oanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài của cục thuế ........................................................................................................ 17 1.3. Các ếu tố ảnh hư ng đến quản lý thuế giá trị gia tăng đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Cục thuế ..................................................................................... 37 CHƯ NG 2: PHƯ NG PH P NGHI N C U VỀ QUẢN THUẾ GTGT ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP Đ U TƯ NƯỚC NGOÀI TẠI C C THUẾ TỈNH HẢI Ư NG ................................................................................... 42 2.1 hung lý thuyết ................................................................................................. 42 2.2 Quy trình nghiên cứu ........................................................................................ 43 2.3 Phương pháp thu thập thông tin ..................................................................... 44 2.3.1 Nguồn dữ liệu thứ cấp .................................................................................................. 44 2.3.2 Nguồn dữ liệu sơ cấp.................................................................................................... 44 2.4 Phương pháp phân tích số liệu ......................................................................... 45 2.4.1 Phương pháp phân t ch ữ liệu thứ cấp ..................................................................... 45 2.4.2 Phương pháp phân t ch ữ liệu sơ cấp ...................................................................... 45 CHƯ NG 3 TH C TRẠNG QUẢN THUẾ GI TRỊ GIA T NG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP C VỐN Đ U TƯ NƯỚC NGOÀI TẠI C C THUẾ TỈNH HẢI Ư NG GIAI ĐOẠN 2013 – 2015 .................................................... 46 3.1 hái quát về Cục thuế tỉnh Hải ương .......................................................... 46 3.1.1 uá trình hình thành và phát triển CụcThuế tỉnh Hải Dương ............................... 46 3.1.2 Chức năng và cơ cấu má Cục thuế tỉnh Hải Dương ......................................... 47 3.2 Kết quả thu thuế giá trị gia tăng đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Cục thuế tỉnh Hải ương giai đoạn 2013 – 2015 .................................. 51 3.3 Thực trạng quản lý thuế giá trị gia tăng đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Cục thuế tỉnh Hải ương giai đoạn 2013 - 2015 ......................... 54 3.3.1 h c trạng quản lý đăng ý thuế hai thuế n p thuế ............................................. 54 3.3.2 Th c trạng về quản lý hoàn thuế, miễn giảm thuế giá trị gia tăng ......................... 62 3.3.3 h c trạng về iểm tra thanh tra hai thuế giá trị gia tăng. .................................. 66 3.3.4 Thực trạng về quản lý n và cư ng chế thu thuế GTGT ........................... 75 3.3. h c trạng xử lý vi phạm về thuế .................................................................. 78 3.4 Đánh giá thực trạng quản lý thuế giá trị gia tăng của Cục thuế tỉnh Hải ương giai đoạn 2013-2015 .................................................................................... 82 3. .1 ánh giá th o tiêu ch ................................................................................................... 82 3. . iểm mạnh trong quản lý thu thuế giá trị gia tăng đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Cục thuế tỉnh Hải Dương ................................................................ 86 3. .3 iểm ếu trong quản lý thu thuế giá trị gia tăng đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Cục thuế tỉnh Hải Dương ....................................................................... 88 3. . gu ên nhân của những điểm yếu trong quản lý thu thuế giá trị gia tăng đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài của Cục thuế tỉnh Hải Dương ....................... 92 CHƯ NG 4 MỘT SỐ GIẢI PH P HOÀN THIỆN QUẢN THUẾ GI TRỊ GIA T NG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP C VỐN Đ U TƯ NƯỚC NGOÀI TẠI C C THUẾ TỈNH HẢI Ư NG ............................................................................ 99 4.1 Phương hướng hoàn thiện quản lý thuế giá trị gia tăng đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. .......................................................................... 99 .1.1 ục tiêu quản lý thu thuế đến của ngành thuế ............................................... 99 4.1.2 Mục tiêu quản lý thuế giá trị gia tăng đến nă 2020 của Cục thuế tỉnh Hải ương .................................................................................................................................... 100 4.2 Một số giải pháp hoàn thiện quản lý thuế giá trị gia tăng đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Cục thuế tỉnh Hải ương ....................... 101 . .1 ề c ng tác quản lý đăng ý thuế hai thuế n p thuế .......................................... 101 . . ề c ng tác hoàn thuế ................................................................................................. 103 4.2.3 Về c ng tác thanh tra iểm tra .................................................................................. 104 . . ề c ng tác quản lý nợ và cưỡng chế nợ thuế ......................................................... 108 4.2.5. Về c ng tác xử lý vi phạm hành ch nh về thuế ....................................................... 111 . . Các giải pháp hác ...................................................................................................... 112 4.3 Kiến nghị thực hiện giải pháp ........................................................................ 116 .3.1. ối với hà nước ....................................................................................................... 116 .3. . ối với Tổng cục Thuế ............................................................................................... 116 KẾT LUẬN ............................................................................................................ 118 TÀI IỆU THAM KHẢO .................................................................................... 127 PH L C ............................................................................................................... 122 i ANH M C C C T VIẾT TẮT STT ý hiệu Nguyên nghĩa 1 GTGT Giá trị gia tăng 2 ĐTNN Đầu tư nước ngoài 3 NNT Người nộp thuế 4 DN Doanh nghiệp 5 NSNN Ngân sách Nhà nước 6 TK Tờ khai 7 CQT Cơ quan thuế 8 QLN Quản lý nợ 9 MGT Miễn giảm thuế 10 QĐ Quyết định ii DANH M C C C ẢNG STT Bảng Tên bảng Trang 1 Bảng 1.1 Tiêu chí đánh giá quản lý thuế GTGT đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Cục thuế tỉnh Hải Dương 14 2 Bảng 2.1 Tổng hợp số phiếu khảo sát ở các nhóm đối tượng 44 3 Bảng 3.1 Thống kê kết quả thu thuế giá trị gia tăng đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Cục thuế tỉnh Hải Dương giai đoạn 2013 – 2015 52 4 Bảng 3.2 Thống kê số lượng doanh nghiệp có vốn đầu tư có vốn đầu tư nước ngoài tại Cục thuế tỉnh Hải Dương giai đoạn 2013-2015 54 5 Bảng 3.3 So sánh yêu cầu và thực hiện theo quy trình quản lý đăng ký thuế GTGT 55 6 Bảng 3.4 So sánh yêu cầu và thực hiện quy trình quản lý khai thuế GTGT 59 7 Bảng 3.5 So sánh yêu cầu và thực hiện theo quy trình quản lý nộp thuế GTGT 61 8 Bảng 3.6 Kết quả thực hiện hoàn thuế đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Cục thuế tỉnh Hải Dương 2013-2015 62 9 Bảng 3.7 So sánh yêu cầu và thực hiện theo quy trình quản lý hoàn thuế GTGT 63 10 Bảng 3.8 Kết quả kiểm tra hồ sơ khai thuế hàng năm qua hoạt động kiểm tra thuế tại trụ sở cơ quan thuế giai đoạn 2013 -2015 66 11 Bảng 3.9 Tình hình kiểm tra thuế tại trụ sở doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Cục thuế Hải Dương giai đoạn 2013-2015 67 12 Bảng 3.10 So sánh yêu cầu và thực hiện theo quy trình kiểm tra khai thuế GTGT tại trụ sở NNT 68 13 Bảng 3.11 So sánh yêu cầu và thực hiện theo quy trình kiểm tra khai thuế GTGT tại cơ quan thuế 71 14 Bảng 3.12 Kết quả thanh tra thuế GTGT đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Cục thuế tỉnh Hải Dương 2013-2015 72 15 Bảng 3.13 So sánh yêu cầu và thực hiện quy trình thanh tra thuế GTGT 73 16 Bảng 3.14 Tình hình nợ thuế GTGT của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Cục thuế tỉnh Hải Dương 2013-2015 75 iii STT Bảng Tên bảng Trang 17 Bảng 3.15 So sánh gi a yêu cầu và thực hiện trong quy trình quản lý nợ và cưỡng chế nợ thuế GTGT 76 18 Bảng 3.16 Kết quả xử lý vi phạm về thuế GTGT đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài về thuế GTGT giai đoạn 2013-2015 78 19 Bảng 3.17 So sánh gi a yêu cầu và thực hiện trong quy định xử lý vi phạm pháp luật về thuế GTGT 80 20 Bảng 3.18 T lệ thuế GTGT của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài với tổng thu thuế nội địa cục thuế năm 2013-2015 82 21 Bảng 3.19 T lệ tờ khai thuế GTGT của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài nộp đúng hạn giai đoạn 2013- 2015 83 22 Bảng 3.20 T lệ doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đang hoạt động trên số DN đã được cấp mã số thuế tính đến 31/12 hàng năm 84 23 Bảng 3.21 T lệ doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài kiểm tra tại bàn phát hiện có sai phạm 85 24 Bảng 3.22 T lệ số thuế GTGT truy thu của công tác kiểm tra 85 25 Bảng 3.23 T lệ số tiền nợ thuế GTGT 86 iv ANH M C C C HÌNH STT Hình Tên hình Trang 1 Hình 1.1 Căn cứ tính thuế GTGT 9 2 Hình 1.2 Quy trình quản lý đăng ký thuế GTGT tại cục thuế 18 3 Hình 1.3 Quy trình quản lý khai thuế tại cục thuế 20 4 Hình 1.4 Quy trình quản lý nộp thuế GTGT tại cục thuế 23 5 Hình 1.5 Quy trình hoàn thuế GTGT 24 6 Hình 1.6 Quy trình miễn thuế, giảm thuế 26 7 Hình 1.7 Quy trình kiểm tra khai thuế GTGT tại trụ sở cơ quan thuế 28 8 Hình 1.8 Quy trình kiểm tra tại trụ sở người nộp thuế 30 9 Hình 1.9 Quy trình thanh tra thuế tại trụ sở NNT 32 10 Hình 1.10 Quy trình quản lý nợ thuế và cưỡng chế thu thuế 34 11 Hình 3.1 Sơ đồ cơ cấu bộ máy Cục thuế tỉnh Hải Dương 50 12 Hình 3.2 Thực trạng tờ khai đã nộp giai đoạn 2013 - 2015 57 13 Hình 3.3 T lệ thu thuế GTGT của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thực tế so với dự toán được giao 83 1 LỜI MỞ Đ U 1.Tính cấp thiết của đề tài Trải qua 25 năm hoạt động, vai trò của đầu tư trực tiếp nước ngoài đối với sự phát triển kinh tế xã hội Việt Nam được thể hiện rõ nét và không thể phủ nhận. Các dự án đầu tư nước ngoài góp phần tăng thu ngân sách, cải thiện cán cân thanh toán, là nguồn vốn bổ sung quan trọng cho công cuộc phát triển kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại hóa, nâng cao trình độ kỹ thuật công nghệ, phát triển kinh tế thị trường ở Việt Nam, giải quyết công ăn việc làm, đào tạo nguồn nhân lực, nâng cao mức sống cho người lao động. Bên cạnh nh ng đóng góp tích cực cho nền kinh tế, đầu tư nước ngoài cũng đã và đang bộc lộ nh ng mặt tiêu cực đến tính bền v ng của tăng trưởng. Gần đây, đã xuất hiện hàng loạt sự việc xấu đến sự phát triển của Việt Nam, gây bức xúc cho dư luận xã hội, nổi cộp lên là nh ng vấn đề như chuyển giá, báo lỗ triền miên, thực thu ngân sách thấp, trốn thuế, tạo nên tình trạng lỗ giả, lãi thật, gian lận tiền hoàn thuế, gây thất thu ngân sách, tạo sự cạnh tranh không lành mạnh với các doanh nghiệp trong nước, tác động không tốt đến môi trường đầu tư... Để định hướng, kiểm soát cũng như có chế tài xử phạt nghiêm minh đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài cần một hệ thống pháp luật về thuế thật rõ ràng, tiến bộ. Trong nền kinh tế hiện đại, thuế không chỉ là công cụ thu ngân sách nhà nước mà còn là một công cụ của Nhà nước để quản lý vĩ mô nền kinh tế. Khi kinh tế mỗi nước chuyển sang một giai đoạn mới với nh ng chủ trương, chính sách định hướng sự phát triển kinh tế thay đổi thì chính sách thuế của quốc gia cũng được cải cách cho phù hợp. Hệ thống chính sách thuế hiện nay đã và đang từng bước được bổ sung cho hoàn thiện. Trong hệ thống pháp luật về thuế hiện hành của Việt Nam, luật thuế Giá trị gia tăng (GTGT) được Quốc hội nước Cộng hoà XHCN Việt Nam ban hành và thực hiện từ 01/01/1999. Sau gần 20 năm đi vào cuộc sống Luật thuế GTGT đã phát huy tác dụng tích cực trong việc khuyến khích phát triển sản xuất kinh doanh, thúc đẩy xuất khẩu và đầu tư, tạo nguồn thu lớn và ổn định cho NSNN. Luật thuế GTGT ra đời đã khắc phục tình trạng trùng lắp về thuế; giảm số lượng thuế suất; là sắc thuế tiên tiến được sử dụng rộng rãi trên thế giới; thuế GTGT ra đời tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình hội nhập kinh tế của nước ta.... Công tác quản lý thuế GTGT 2 đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài luôn đặt ra thách thức đối với ngành thuế, cán bộ thuế bởi nhiều yếu tố phức tạp và khác biệt. Tỉnh Hải Dương với lợi thế thuận tiện về giao thông, nằm dọc theo Quốc lộ 5 (Hà Nội - Hải Phòng), là một trong bảy tỉnh có khu công nghiệp trọng điểm phía Bắc (NKEZ) bao gồm 7 tỉnh/thành là: Hà Nội, Hải Phòng, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Hưng Yên, Quảng Ninh và Hải Dương. Hiện nay, Cục thuế tỉnh Hải Dương quản lý hơn 300 công ty có vốn đầu tư nước ngoài đến từ 25 quốc gia và vùng lãnh thổ. Để đạt được nh ng mục tiêu “Minh bạch – Chuyên nghiệp – Liêm chính – Đổi mới” trong việc thực thi pháp luật thuế, cũng như thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý thu ngân sách được giao thì việc áp dụng nh ng biện pháp nhằm tăng cường quản lý thu thuế GTGT là một việc rất quan trọng. Vì thế tôi đã lựa chọn đề tài: “ uản lý thuế giá trị gia tăng đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Cục thuế tỉnh Hải Dương” làm đề tài nghiên cứu khóa luận tốt nghiệp của mình. 2. Mục đích, nhiệ vụ nghiên cứu Nghiên cứu thực trạng “Quản lý thuế giá trị gia tăng đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Cục thuế tỉnh Hải Dương” và đề xuất một số giải pháp hoàn thiện. Để đạt được mục đích trên, nhiệm vụ của luận văn là: - Hệ thống khung lý thuyết về quản lý thuế GTGT đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại cục thuế. - Phân tích thực trạng quản lý thuế GTGT đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Cục thuế tỉnh Hải Dương nhằm tìm ra điểm mạnh, điểm yếu trong quản lý thu thuế GTGT cũng như nguyên nhân của các điểm yếu này. - Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện quản lý thuế GTGT đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Cục thuế tỉnh Hải Dương. 3. Đối tư ng và phạ vi nghiên cứu t n n n c u Hoạt động quản lý thuế GTGT đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Cục thuế tỉnh Hải Dương tiếp cận trên góc độ nghiệp vụ. m v n n c u - Phạm vi không gian 3 Đề tài tập trung nghiên cứu quản lý thuế GTGT đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Cục thuế tỉnh Hải Dương. - Phạm vi thời gian Thu thập tài liệu, số liệu nghiên cứu từ năm 2013 - 2015 và đề xuất gải pháp cho giai đoạn 2016-2020. 4. Những đóng góp của đề tài - Phân tích thực trạng quản lý thuế giá trị gia tăng đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Cục thuế tỉnh Hải Dương, các tiêu chí đánh giá và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thuế giá trị gia tăng đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Cục thuế tỉnh Hải Dương. - Đánh giá điểm mạnh, điểm yếu trong quản lý thuế GTGT đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại