Chuyên đề Vận dụng phương pháp thống kê nghiên cứu ảnh hưởng của mức sinh, mức chết đến phát triển ở Việt Nam

1. Khái niệm về mức sinh: Mức sinh là một chỉ tiêu cấu thành trong việc phản ánh sự biến động dân số, chỉ tiêu này phản ánh mức sinh đẻ thực tế của một dân cư trong thời gian nghiên cứu. Nó không những phụ thuộc vào khả năng sinh sản của mỗi người phụ nữ, mà còn phụ thuộc vào các yếu tố dân số - kinh tế - xã hội khác như: tuổi kết hôn, thời gian chung sống của các cặp vợ chồng và số con mong muốn của họ, trình độ phát triển kinh tế - xã hội, địa vị của người phụ nữ, chính sách của nhà nước, việc sử dụng các biện pháp tránh thai.Theo cách tiếp cận dọc, mức sinh được nghiên cứu cho từng thế hệ. Nhưng trong thực tế, nó thường được nghiên cứu cho một tập hợp dân cư, một tập hợp phụ nữ hiện tại trong một thời kỳ nhất định (thường là một năm) theo cách tiếp cận ngang. Mức sinh đẻ thực tế ở mỗi vùng có sự khác nhau rõ rệt, điều này là do tác động của những phong tục tập quán của từng vùng và sự phát triển về kinh tế văn hóa xã hội ở mỗi vùng khác nhau. Điều này còn ảnh hưởng bởi những tư tưởng khác nhau của mỗi thế hệ con người. Tuỳ thuộc vào trình độ học vấn nhận thức của mỗi thế hệ con người, nó còn dựa vào sự tiến bộ của xã hội và sự phát triển mọi mặt về kinh tế chính trị và văn hoá. 2. Khái niệm về mức chết: Trong lĩnh vực dân số, sinh và chết là hai yếu tố chủ yếu của quá trình tái sản xuất dân số, luôn gắn liền với mọi cơ thể sống. Sự biến động về dân số chịu tác động của rất nhiều yếu tố trong đó có sự ảnh hưởng một phần không nhỏ của hai yếu tố: mức sinh và mức chết. Mức chết có ảnh hưởng đến sự thay đổi quy mô và cơ cấu dân số. Như ta đã biết, mọi sự vật hiện tượng có sự sinh ra thì sẽ có sự mất đi. Vì thế việc phân tích mức chết không chỉ là căn cứ để đánh giá, xây dựng các chương trình y tế công cộng, mà còn là căn cứ để xây dựng các kế hoạch phát triển, tính toán tiềm năng gia tăng dân số. Khi đánh giá và phân tích mức chết người ta thường xuất phát từ số người chết trong một thời kỳ nhất định (thường là một năm). Trong mức chết có nhiều chỉ tiêu phản ánh mức chết như là: tỷ suất chết thô, tỷ suất chết trẻ em, tuổi thọ bình quân. Mức chết cũng là một chỉ tiêu phản ánh trình độ phát triển xã hội của mỗi tập hợp dân cư. Dựa vào đây ta có thể biết được tình hình biến động dân số của mỗi vùng hay quốc gia nghiên cứu. Qua đó chúng ta cũng có thể nhận định được trình độ phát triển của mỗi vùng, quốc gia cần nghiên cứu. Đây cũng là chỉ tiêu phản ánh sự tiến bộ của mỗi xã hội, mỗi khu vực, nó biểu hiện cho sự phát triển về kinh tế chính trị văn hoá của mõi vùng khu vực hay quốc gia nghiên cứu.