Đề án Thị trường Tái Bảo Hiểm lý luận và thực tiễn ở Việt Nam

lêi më ®Çu ThÞ tr­êng B¶o HiÓm ViÖt Nam ®­îc ®¸nh gi¸ lµ thÞ tr­êng ®Çy tiÒm n¨ng, ®Æc biÖt héi nhËp quèc tÕ ®· vµ ®ang t¹o ra cho c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm ViÖt Nam nhiÒu c¬ héi vµ ®iÒu kiÖn kinh doanh an toµn vµ hiÖu qu¶ h¬n. Hµng n¨m ng©n s¸ch ®Çu t­ trªn 2.000.000 tû ®ång, ®Çu t­ n­íc ngoµi b×nh qu©n 1,5 tû USD, ch­a kÓ ®Õn c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ å ¹t trong n­íc víi nh÷ng ®« thÞ míi, khu chÕ xuÊt vµ khu c«ng nghiÖp kh«ng ngõng h×nh thµnh, th× c¬ héi cho c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm: x©y dùng vµ l¾p ®Æt, hµng ho¸, x¨ng dÇu…ph¸t triÓn. C¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ ph¸t triÓn t¨ng tiÒm n¨ng ph¸t triÓn c¸c quan hÖ b¶o hiÓm, c¸c dÞch vô b¶o hiÓm míi. Thu nhËp, nhu cÇu ch¨m sãc søc khoÎ, tr×nh ®é hiÓu biÕt vÒ b¶o hiÓm cña ng­êi d©n ®­îc n©ng cao t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c¸c dÞch vô b¶o hiÓm phi nh©n thä. GÇn ®©y thÞ tr­êng B¶o HiÓm ph¸t triÓn kh¸ tèt, ®¹t møc t¨ng tr­ëng vµo kho¶ng 23-25%/ n¨m. So víi n¨m 1965 chØ cã mét doanh nghiÖp b¶o hiÓm duy nhÊt 100% vèn nhµ n­íc lµ B¶o ViÖt, ®Õn nay ngµnh B¶o HiÓm ®· cã trªn 23 c«ng ty, thuéc ®ñ c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp vµ ®a d¹ng vÒ h×nh thøc së h÷u nguån vèn. Bªn c¹nh sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng B¶o HiÓm, lµ nh©n tè quan träng thóc ®Èy thÞ tr­êng B¶o HiÓm ViÖt Nam ph¸t triÓn ë hiÖn t¹i vµ trong t­¬ng lai víi nh÷ng c¬ héi trªn ph¶i kÓ ®Õn sù ph¸t triÓn song song cña thÞ tr­êng T¸i B¶o HiÓm. VËy T¸i B¶o HiÓm lµ g×? thÞ tr­êng T¸i B¶o HiÓm lµ g×? ý nghÜa cña nã nh­ thÕ nµo? XuÊt ph¸t tõ nh÷ng b¨n kho¨n vµ quan t©m trªn vÒ thÞ tr­êng B¶o HiÓm vµ T¸i B¶o HiÓm, em quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi “ThÞ tr­êng T¸i B¶o HiÓm lý luËn vµ thùc tiÔn ë ViÖt Nam” lµm néi dung nghiªn cøu cho ®Ò ¸n m«n häc cña m×nh. D­íi ®©y lµ nh÷ng néi dung mµ em ®· t×m hiÓu ®­îc: néi dung I. lý luËn chung vÒ t¸i B¶o HiÓm. 1. Sù cÇn thiÕt vµ t¸c dông cña t¸i b¶o hiÓm. 1.1. Sù cÇn thiÕt: Lµ mét doanh nh©n, b¹n lo l¾ng c«ng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh bÞ gi¸n ®o¹n do c¸c rñi ro ho¶ ho¹n, ch¸y næ, kinh tÕ, chÝnh trÞ, hay c¸c kiÖn tông cña kh¸ch hµng vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm…B¹n t×m ®Õn nhµ b¶o hiÓm vµ b»ng viÖc tham gia ký kÕt c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm phï hîp, b¹n cã thÓ chØ chuyªn t©m vµo c«ng viÖc kinh doanh mµ kh«ng cßn ph¶i lo l¾ng ®Õn nh÷ng rñi ro nµo n÷a. Lµ bËc cha mÑ, b¹n mong muèn t¹o dùng cho con c¸i m×nh mét t­¬ng lai tèt ®Ñp, b¹n t×m ®Õn nhµ b¶o hiÓm, vµ thÕ lµ mong ­íc cña b¹n ®­îc chia sÎ. C¸c doanh nghiÖp B¶o HiÓm còng lµ nh÷ng ng­êi kinh doanh, hä còng cã nguy c¬ gÆp ph¶i c¸c rñi ro kinh doanh, ®Õn l­ît m×nh doanh nghiÖp B¶o HiÓm ph¶i lµm nh­ thÕ nµo?. Trong lÞch sö ph¸t triÓn ngµnh B¶o HiÓm, c¸c nhµ b¶o hiÓm sö dông hai ph­¬ng thøc kh¸c nhau lµ: §ång b¶o hiÓm vµ T¸i b¶o hiÓm (TBH) ®Ó h¹n chÕ rñi ro kinh doanh. Song ph­¬ng thøc §ång b¶o hiÓm tá ra cßn nhiÒu h¹n chÕ: ®ßi hái nhiÒu thêi gian, vèn kh«ng tËp trung, chi phÝ vµ thêi gian qu¶n lý tèn kÐm. Trong khi ®ã TBH tá ra cã nhiÒu ­u ®iÓm h¬n h¼n, kh«ng chØ bëi nã ®· kh¾c phôc ®­îc c¸c h¹n chÕ trªn cña §ång b¶o hiÓm mµ cßn bëi nh÷ng nh÷ng lý do kh¸c. Sù cÇn thiÕt cña TBH ®­îc tr×nh bµy sau ®©y sÏ gi¶i thÝch râ rµng cho vÊn ®Ò nµy: - C«ng ty b¶o hiÓm sau khi ®· nhËn b¶o hiÓm cho c¸c rñi ro, giê ®©y ph¶i ®èi mÆt víi hµng lo¹t khã kh¨n mµ ng­êi ®­îc b¶o hiÓm gÆp ph¶i. Hä kh«ng biÕt rñi ro cã x¶y ra víi ng­êi ®­îc b¶o hiÓm hay kh«ng? Vµ nÕu cã rñi ro th× tæn thÊt lµ bao nhiªu? Ngay c¶ khi ®· tÝnh to¸n ®Õn mäi tr­êng hîp ph¶i chi phÝ, c«ng ty còng kh«ng lo¹i trõ ®­îc kh¶ n¨ng tæng tæn thÊt x¶y ra lín h¬n dù kiÕn. Trong khi ®ã phÝ thu ë ®Çu n¨m vµ cè ®Þnh ë c¸c n¨m theo hîp ®ång b¶o hiÓm, bÊt luËn thÕ nµo c«ng ty còng ph¶i chi tr¶ ®óng theo cam kÕt v× ph¸p luËt quy ®Þnh, còng nh­ v× ch÷ tÝn cña c«ng ty trªn thÞ tr­êng. TBH lµ gi¶i ph¸p h÷u hiÖu gióp c«ng ty tho¸t khái vÊn ®Ò nµy, ®¶m b¶o kinh doanh b¶o hiÓm gèc cña c«ng ty æn ®Þnh. - C«ng ty b¶o hiÓm lu«n cã mét giíi h¹n nhÊt ®Þnh vÒ tµi chÝnh, dï c«ng ty lín ®Õn møc nµo ®i ch¨ng n÷a, rñi ro ®­îc yªu cÇu b¶o hiÓm cã thÓ v­ît qu¸ giíi h¹n tµi chÝnh mµ hä cã thÓ chÊp nhËn, hä lÏ ra ph¶i tõ chèi hoÆc chØ nhËn b¶o hiÓm cho mét phÇn, TBH cho phÐp c¸c c«ng ty nhËn b¶o hiÓm cho c¸c rñi ro v­ît qu¸ giíi h¹n ®ã, t¨ng n¨ng lùc ®Ó chÊp nhËn c¸c dÞch vô, tr¸nh viÖc mÊt kh¸ch hµng vµ gióp kh¸ch hµng thuËn tiÖn h¬n trong giao dÞch tõ ®ã thu hót kh¸ch hµng kh¸c ®Õn víi c«ng ty. §©y lµ ­u ®iÓm lín nhÊt cña TBH so víi §ång b¶o hiÓm. Nh­ vËy TBH lµ nhu cÇu tÊt yÕu, kh¸ch quan cña thÞ tr­êng B¶o HiÓm, cã thÓ kh¼ng ®Þnh TBH lµ bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi cña ngµnh B¶o HiÓm, khi nµo cßn tån t¹i thÞ tr­êng B¶o HiÓm ph¶i tån t¹i thÞ tr­êng TBH. 1.2. T¸c dông cña TBH Nãi vÒ t¸c dông cña TBH, ngay tõ ®Çu thÕ kû XIX luËt b¶o hiÓm cña Anh ®· cho r»ng: TBH lµ mét lo¹i h×nh b¶o hiÓm míi ®èi víi chÝnh c¸c rñi ro ®· ®­îc b¶o hiÓm vµ ®¶m b¶o an toµn thùc sù vÒ mÆt tµi chÝnh cho ®èi t­îng mua b¶o hiÓm. LuËt th­¬ng m¹i cña §øc còng cho r»ng: nh÷ng rñi ro ®· ®­îc c¬ quan b¶o hiÓm chÊp nhËn b¶o hiÓm còng cÇn ®­îc TBH ®Ó ph©n t¸n rñi ro nµy cho nhiÒu kh¸ch hµng nh»m ®¶m b¶o ®é an toµn tèi ®a cho c¶ bÕn mua vµ bªn b¸n b¶o hiÓm. T¸c dông cña TBH ®­îc hiÓu cô thÓ ë nh÷ng ý sau: - TBH ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh vµ sù ch¾c ch¾n cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ, ®Æc biÖt cho c¸c c«ng ty B¶o HiÓm gèc trong nh÷ng tr­êng hîp x¶y ra sù cè rñi ro. Tõ ®ã gióp c¸c doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng nghiªn cøu s¸ng t¹o vµ më réng c¸c dÞch vô b¶o hiÓm míi, ®¸p øng vµ kÝch thÝch tèt h¬n nhu cÇu b¶o hiÓm ngµy cµng t¨ng vÒ sè vµ chÊt l­îng. - TBH lµm t¨ng kh¶ n¨ng nhËn b¶o hiÓm cña c«ng ty b¶o hiÓm tr­íc nh÷ng rñi ro v­ît qu¸ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña m×nh. V× b»ng c¸ch TBH, bªn b¶o hiÓm trùc tiÕp sÏ nhËn ®­îc sù hç trî vÒ mÆt tµi chÝnh tõ ng­êi nhËn mµ ph©n t¸n ®­îc rñi ro. - TBH gãp phÇn æn ®Þnh ng©n s¸ch nhµ n­íc th«ng qua c¸c kho¶n thuÕ nép vµ t¨ng thu ngo¹i tÖ cho nhµ n­íc th«ng qua ho¹t ®éng TBH trªn ph¹m vi quèc tÕ. - TBH thóc ®Èy quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ gi÷a c¸c n­íc, TBH cã ­u thÕ h¬n h¼n so víi b¶o hiÓm trùc tiÕp ®ã lµ ph¹m vi ho¹t ®éng cña nã v­ît khái biªn giíi mét quèc gia do ®ã diÖn ph©n t¸n réng h¬n nhiÒu, ®ång thêi sù hîp t¸c quèc tÕ còng ®­îc më réng vµ mang ý nghÜa thiÕt thùc. - TBH gióp cho c¸c c«ng ty nhá míi thµnh lËp æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn nhê sù t­ vÊn vÒ kü thuËt nghiÖp vô, tæ chøc ho¹t ®éng vµ chia sÎ rñi ro tõ c¸c c«ng ty TBH. - TBH ®¶m b¶o thu nhËp vµ viÖc lµm æn ®Þnh cho c¸n bé, c«ng nh©n viªn ë c«ng ty BH &TBH. §ång thêi gi¸n tiÕp b¶o vÖ quyÒn lîi cho ng­êi tham gia b¶o hiÓm. - Cuèi cïng TBH ®¶m b¶o ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng B¶o HiÓm th«ng suèt, gi¸n tiÕp ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ mét kªnh huy ®éng vèn vµ ®Çu t­ cã hiÖu qu¶. 2. Kh¸i niÖm TBH vµ §ång b¶o hiÓm. - T¸i b¶o hiÓm: + Kh¸i niÖm TBH: TBH lµ qu¸ tr×nh ph©n t¸n rñi ro ®· ®­îc b¶o hiÓm cña c«ng ty b¶o hiÓm gèc cho c¸c c«ng ty nhËn TBH. + Thùc chÊt cña TBH lµ viÖc nhµ TBH nhËn b¶o hiÓm cho mét phÇn rñi ro mµ c«ng ty nh­îng ®· nhËn trªn c¬ së sè phÝ nhËn t¸i t­¬ng øng, ®ång thêi thanh to¸n cho c«ng ty nh­îng mét kho¶n tiÒn gäi lµ kho¶n hoa hång phÝ cho nh÷ng chi phÝ mµ hä ®· bá ra ®Ó thùc hiÖn viÖc khai th¸c, ký kÕt vµ qu¶n lý hîp ®ång b¶o hiÓm gèc. + TBH cã thÓ thùc hiÖn trùc tiÕp tõ c«ng ty b¶o hiÓm gèc sang nhµ TBH hoÆc cã thÓ TBH gi¸n tiÕp tõ nhµ TBH nµy sanh nhµ TBH kh¸c hoÆc qua m«i giíi TBH. + Trong TBH nhµ TBH cã thÓ lµ c«ng ty nh­îng hoÆc c«ng ty nhËn t¸i, ®­îc xuÊt ph¸t tõ ng­êi b¶o hiÓm vµ cã thÓ chØ t¸i cho mét nhµ TBH hoÆc nhiÒu h¬n. - §ång b¶o hiÓm: §ång b¶o hiÓm lµ h×nh thøc céng ®ång chÞu tr¸ch nhiÖm cña nhiÒu c«ng ty b¶o hiÓm tr­íc mét ®èi t­îng b¶o hiÓm nhÊt ®Þnh. - So s¸nh TBH vµ §ång B¶o HiÓm : + Gièng nhau: trong c¶ hai h×nh thøc rñi ro cña ng­êi tham gia ®Òu ®­îc chuyÓn giao cho nhµ b¶o hiÓm vµ ®Òu th«ng qua hîp ®ång b¶o hiÓm. + Kh¸c nhau: TBH xuÊt ph¸t tõ ng­êi b¶o hiÓm, ®ång b¶o hiÓm xuÊt ph¸t tõ ng­êi tham gia b¶o hiÓm. TBH cã thÓ chØ t¸i cho mét ng­êi b»ng mét hîp ®ång, trong khi ®ång b¶o hiÓm ph¶i cã Ýt nhÊt hai c«ng ty trë lªn tham gia b»ng Ýt nhÊt hai hîp ®ång. Khi cã sù kiÖn b¶o hiÓm x¶y ra trong TBH ng­êi tham gia chØ ph¶i ®ßi trùc tiÕp tõ c«ng ty b¶o hiÓm gèc. Cßn trong ®ång b¶o hiÓm ng­êi tham gia ph¶i ®ßi ë tÊt c¶ c¸c c«ng ty cïng tham gia b¶o hiÓm rñi ro cña m×nh. Sù kh¸c nhau gi÷a hai h×nh thøc nµy cã thÓ nh×n thÊy râ trong h×nh vÏ 1 sau ®©y: T¸i B¶o HiÓm ChuyÓn giao rñi ro §ång B¶o HiÓm (ChuyÓn rñi ro trùc tiÕp cho c¸c c«ng ty BH) 3. LÞch sö ph¸t triÓn cña TBH. Kh«ng ai biÕt ch¾c TBH ra ®êi cô thÓ nh­ thÕ nµo, song theo nghiªn cøu th× dÞch vô TBH ra ®êi ®Çu tiªn ë Italia, sau ®ã ng­êi ta biÕt ®Õn TBH qua b¶n giao ­íc cæ nhÊt cã tÝnh chÊt ph¸p lý nh­ mét b¶n hîp ®ång TBH ®­îc ký kÕt vµo n¨m 1370 trong lÜnh vùc chuyªn chë hµng ho¸ trªn biÓn. Trong giai ®o¹n ®Çu c¸c c«ng ty b¶o hiÓm gèc th­êng g¾n víi TBH, sau nµy cïng víi sù ph¸t triÓn réng r·i c¸c mèi quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a c¸c thµnh phè ë c¸c n­íc B¾c ¢u, kinh tÕ c¸c n­íc t­ b¶n, giao l­u hµng ho¸ ®­îc t¨ng c­êng, dÞch vô TBH còng ph¸t triÓn theo vµ xuÊt hiÖn c¸c c«ng ty TBH chuyªn nghiÖp. C«ng ty TBH chuyªn nghiÖp ®Çu tiªn ra ®êi t¹i §øc n¨m 1846 cã tªn lµ Cologne. §Õn n¨m 1863 cã c«ng ty TBH Thôy SÜ: SiwissRe, n¨m 1869 cã c«ng ty TBH London: Lodon Guarantee Reinsurence Co.Ltd. C«ng ty TBH Munich cña §øc ra ®êi n¨m 1880. Sau thêi kú ph¸t triÓn m¹nh mÏ nµy ho¹t ®éng TBH nãi riªng, b¶o hiÓm nãi chung bÞ ®×nh trÖ do ¶nh h­ëng cña cuéc chiÕn tranh thÕ giíi thø II, thËm chÝ mét sè n­íc cßn sö dông vèn b¶o hiÓm phôc vô cho chiÕn tranh. Nh­ng ho¹t ®éng TBH còng nhanh chãng phôc håi l¹i khi chiÕn tranh kÕt thóc, c¸c c«ng ty BH&TBH ®­îc kh«i phôc, ®ång thêi ë c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa c¸c c«ng ty TBH míi thµnh lËp vµ thùc hiÖn ®éc quyÒn toµn bé hay bé phËn nh»m b¶o vÖ lîi Ých cña quèc gia. C¸c n­íc chËm ph¸t triÓn míi thµnh lËp còng thùc hiÖn ®éc quyÒn TBH nh­: Achentina, Brazil, Chile, Ai CËp… Cho ®Õn nay TBH ®· ph¸t triÓn réng kh¾p thÕ giíi, thËm chÝ TBH ®­îc coi lµ ph­¬ng ph¸p ph©n t¸n rñi ro gi÷a c¸c quèc gia. TBH ®· trë thµnh mét hÖ thèng mang tÝnh quèc tÕ trªn ®ã c¸c ho¹t ®éng TBH diÔn ra s«i ®éng . 4. C¸c h×nh thøc TBH 4.1. TBH tuú ý lùa chän( Facultative Reins) TBH tuú ý lùa chän hay cßn gäi lµ TBH t¹m thêi lµ h×nh thøc TBH c¬ b¶n vµ cæ ®iÓn nhÊt. - Kh¸i niÖm: TBH tuú ý lùa chän hay cßn gäi lµ TBH t¹m thêi lµ h×nh thøc TBH trong ®ã c«ng ty nh­îng toµn quyÒn lùa chän rñi ro cÇn ph¶i t¸i b¶o hiÓm, vµ c«ng ty nhËn cã quyÒn nhËn hay tõ chèi rñi ro ®ã. - Tr×nh tù thùc hiÖn mét hîp ®ång TBH theo h×nh thøc t¹m thêi: + C«ng ty nh­îng th«ng b¸o cho nhµ TBH mét dÞch vô nµo ®ã mµ hä cÇn t¸i d­íi h×nh thøc mét ®Ò nghÞ ghi râ c¸c dÆc ®iÓm chÝnh cña rñi ro ®­îc TBH:Tªn vµ ®Þa chØ ng­êi ®­îc b¶o hiÓm, tÝnh chÊt rñi ro ®­îc b¶o,ngµy b¾t ®Çu vµ ngµy chÊm døt, Sè tiÒn b¶o hiÓm, phÝ b¶o hiÓm, phÇn gi÷ l¹i cña c«ng ty nh­îng, thñ tôc phÝ TBH + Sau khi nhËn ®­îc ®Ò nghÞ, nhµ TBH cã quyÒn lùa chän toµn bé hay mét phÇn tû lÖ nµo ®ã hay mét sè tiÒn cè ®Þnh trªn c¬ së rñi ro ®­îc ®Ò nghÞ. + Nhµ TBH x¸c nhËn phÇn tham gia cña m×nh vµo phiÕu ®Ò nghÞ vµ giö l¹i cho c«ng ty nh­îng. + Nhµ TBH cã thÓ yªu cÇu c«ng ty nh­îng cung cÊp thªm th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó xem xÐt lùa chän lÇn cuèi. + Nhµ TBH th«ng b¸o chÊp nhËn, dÞch vô TBH tuú ý lùa chän chÝnh thøc cã hiÖu lùc vµ còng tù ®éng chÊm døt nÕu ®Õn ngµy hÕt h¹n mµ kh«ng cã bæ sung thªm. - ¦u ®iÓm cña h×nh thøc TBH tuú ý lùa chän: + Gióp c«ng ty nh­îng nhÊt lµ nh÷ng c«ng ty nhá míi thµnh lËp yªn t©m ®Ó nhËn b¶o hiÓm cho c¸c rñi ro, ®Æc biÖt lµ nh÷ng rñi ro cã gi¸ trÞ b¶o hiÓm lín v­ît qu¸ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña m×nh, nh÷ng rñi ro Ýt ®­îc b¶o hiÓm: chiÕn tranh, b¹o ®éng + T¹o ­u thÕ cho c«ng ty nh­îng ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh BH&TBH th«ng qua sù gióp ®ì vÒ kü thuËt nghÖp vô, tæ chøc vµ ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt. + C«ng ty nhËn TBH chñ ®éng trong viÖc nhËn TBH cho nh÷ng rñi ro cã thÓ ®¶m nhËn ®­îc trong kh¶ n¨ng cña m×nh. - H¹n chÕ: + C«ng ty nh­îng ph¶i th­êng xuyªn th«ng b¸o ®Çy ®ñ mäi th«ng tin vÒ hîp ®ång b¶o hiÓm gèc do ®ã võa kh«ng ®¶m b¶o bÝ mËt, võa mÊt thêi gian, ¶nh h­ëng ®Õn tÝnh c¹nh tranh. + C«ng ty nh­îng kh«ng ®¶m b¶o ch¾c ch¾n cã thÞ tr­êng nªn ®«i khi kh«ng d¸m b¶o hiÓm cho nh÷ng rñi ro cã gi¸ trÞ lín, bá mÊt c¬ héi kinh doanh. + Hai bªn ph¶i th­êng xuyªn ®µm ph¸n t¸i lËp hîp ®ång TBH míi nªn chi phÝ thñ tôc hµnh chÝnh tèn kÐm ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhuËn. 4.2. TBH b¾t buéc (Cè ®Þnh- Obligatory ) - Kh¸i niÖm: TBH b¾t buéc lµ sù tho¶ thuËn gi÷a c«ng ty nh­îng vµ nhµ TBH trong ®ã c«ng ty nh­îng b¾t buéc ph¶i nh­îng cho nhµ TBH tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ rñi ro b¶o hiÓm gèc mµ hai bªn ®· tho¶ thuËn, ng­îc l¹i nhµ TBH buéc ph¶i chÊp nhËn toµn bé c¸c ®¬n vÞ rñi ro ®ã. - §Æc ®iÓm: + C«ng ty nh­îng toµn quyÒn trong viÖc chÊp nhËn b¶o hiÓm gèc, ®Þnh phÝ mµ kh«ng ph¶i tham kh¶o ý kiÕn cña nhµ TBH. + C«ng ty nh­îng ®¬n ph­¬ng thanh to¸n c¸c vô tæn thÊt cã liªn quan ®Õn nh÷ng rñi ro ®­îc b¶o hiÓm víi môc ®Ých b¶o vÖ quyÒn lîi chung cña c¶ hai bªn. + §©y lµ h×nh thøc TBH rµng buéc c¸c bªn mét c¸ch chÆt chÏ. + §­îc chia thµnh hai ph­¬ng thøc: TBH theo sè tiÒn b¶o hiÓm vµ TBH theo møc båi th­êng. - ¦u ®iÓm: + §¶m b¶o c«ng ty nh­îng kinh doanh æn ®Þnh nhê viÖc yªn t©m nhËn b¶o hiÓm v× ®· cã ®èi t¸c nhËn t¸i do ®ã l­êng tr­íc ®­îc kh¶ n¨ng nhËn b¶o hiÓm, do ®ã t¨ng c¬ héi kinh doanh. + Gióp c«ng ty nh­îng chñ ®éng trong kinh doanh do ®Æc ®iÓm cã thÓ toµn quyÒn quyÕt ®Þnh trong nhËn b¶o hiÓm. + §¶m b¶o lîi Ých kinh doanh cña c¶ c«ng ty nh­îng vµ nhËn. + TBH b¾t buéc th­êng mang tÝnh tù ®éng sau mçi n¨m, cho phÐp c¸c bªn thiÕt lËp mèi quan hÖ l©u dµi. - H¹n chÕ: + C«ng ty nh­îng ph¶i t¸i ®i mäi rñi ro c¶ nh÷ng rñi ro n»m trong kh¶ n¨ng thanh to¸n do ®ã ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhuËn cña c«ng ty nh­îng. + Gi¶m tÝnh linh ho¹t ®èi víi c¶ hai bªn do yÕu tè cè ®Þnh vÒ mÆt thêi gian. + Nhµ TBH bÞ ®éng trong viÖc lùa chän rñi ro nhËn t¸i. 4.3. TBH kÕt hîp tuú ý lùa chän – b¾t buéc ( TBH ®Ó ngá) - Kh¸i niÖm: lµ h×nh thøcTBH trong ®ã c«ng ty nh­îng kh«ng b¾t buéc ph¶i nh­îng t¸i tÊt c¶ c¸c dÞch vô ®· nhËn b¶o hiÓm; ng­îc l¹i nhµ TBH buéc ph¶i chÊp nhËn c¸c dÞch vô mµ c«ng ty nh­îng ®· chuyÓn giao víi ®iÒu kiÖn lµ nh÷ng dÞch vô ®ã ph¶i phï hîp víi néi dung vµ ®iÒu kho¶n ®· quy ­íc trong hîp ®ång TBH. - ¦u ®iÓm: + H×nh thøc nµy khai th¸c triÖt ®Ó ®­îc ­u ®iÓm vµ h¹n chÕ nh­îc ®iÓm cña c¶ hai h×nh thøc. + C¶ hai bªn ®Òu cã tÝnh chñ ®éng t­¬ng ®èi trong nhËn vµ nh­îng t¸i. + QuyÒn lîi cña c¶ hai bªn ®­îc gi¶i quyÕt æn tho¶, kh«ng cã sù b¾t Ðp nhau, kh«ng n©ng cao thñ tôc phÝ… - Nh­îc ®iÓm: Nhµ TBH bÊt lîi h¬n trong viÖc lùa chän rñi ro nhËn t¸i ®èi víi nh÷ng phÇn TBH b¾t buéc. 5. C¸c ph­¬ng ph¸p TBH. 5.1. TBH theo sè tiÒn b¶o hiÓm hay TBH theo tû lÖ. a. Kh¸i niÖm: TBH theo sè tiÒn b¶o hiÓm ( STBH) lµ ph­¬ng ph¸p ph©n bæ tr¸ch nhiÖm c«ng ty nh­îng vµ nhµ TBH ®èi víi ®¬n vÞ rñi ro ®­îc b¶o hiÓm theo tû lÖ tham gia cña mçi bªn trªn c¬ së STBH. Nh­ vËy theo ph­¬ng ph¸p nµy phÝ b¶o hiÓm, sè tiÒn båi th­êng cña hai bªn ®­îc tÝnh to¸n ph©n bæ theo tû lÖ ph©n bæ STBH. b. Ph©n lo¹i: - TBH sè thµnh( Quota Share) + Kh¸i niÖm: lµ ph­¬ng ph¸p TBH trong ®ã c«ng ty nh­îng gi÷ l¹i mét tû lÖ nhÊt ®Þnh cña tÊt c¶ c¸c rñi ro ®· nhËn b¶o hiÓm, sè v­ît qu¸ t¸i ®i. + §Æc ®iÓm: PhÝ BH vµ tr¸ch nhiÖm båi th­êng ®­îc ph©n bæ theo tû lÖ STBH gi÷ vµ t¸i ®i. TÊt c¶ c¸c rñi ro nhËn b¶o hiÓm ®Òu ®­îc t¸i ®i theo cïng mét tû lÖ. + TBH sè thµnh ¸p dông trong TBH tr¸ch nhiÖm d©n sù, vËn chuyÓn hµng ho¸. + Trong TBH th­êng cã h¹n møc tèi ®a, do ®ã khi STBH v­ît qu¸ giíi h¹n tèi ®a c«ng ty nh­îng cã thÓ tù ®¶m nhËn hoÆc t¸i ®i b»ng h×nh thøc kh¸c. + ¦u ®iÓm: TÝnh to¸n ®¬n gi¶n, dÔ xö lý, chi phÝ thÊp. §èi víi c«ng ty nh­îng thñ tôc phÝ t­¬ng ®èi cao. C«ng ty nhËn TBH tham gia vµo mäi ®¬n vÞ rñi ro cho nªn ph©n t¸n ®Òu tæn thÊt, ®¶m b¶o c©n ®èi thu chi cho c¶ hai bªn nhËn vµ nh­îng. + Nh­îc ®iÓm: C«ng ty nh­îng ph¶i nh­îng t¸i mäi rñi ro nªn kh«ng khai th¸c hÕt kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña m×nh. C«ng ty nh­îng kh«ng khèng chÕ ®­îc tû lÖ båi th­êng ®èi víi møc gi÷ l¹i nªn ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh. Thñ tôc phÝ TBH ®èi víi nhµ TBH cao h¬n so víi c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c. - TBH møc d«i (Surplus): + Kh¸i niÖm: Lµ ph­¬ng ph¸p TBH theo tû lÖ trong ®ã c«ng ty nh­îng Ên ®Þnh møc gi÷ l¹i b»ng mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho mét ®¬n vÞ rñi ro, sè d«i ra ®­îc t¸i ®i theo líp lµ c¸c béi sè cña sè gi÷ l¹i. + §Æc ®iÓm: Lµ mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p TBH theo tû lÖ nªn tû lÖ STBH ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së møc d«i t¸i ®i vµ møc gi÷ l¹i còng chÝnh lµ c¨n cø ®Ó ph©n chia tr¸ch nhiÖm vµ phÝ b¶o hiÓm. ChØ nh÷ng rñi ro nhÊt ®Þnh v­ît qu¸ kh¶ n¨ng ®¶m nhËn míi ®­îc t¸i ®i hay tæng sè ®¬n vÞ rñi ro c«ng ty nh­îng chÊp nhËn b¶o hiÓm vµ sè ®¬n vÞ rñi ro ®em t¸i kh«ng gièng nhau. Tû lÖ gi÷ l¹i, t¸i ®i cña c¸c ®¬n vÞ ®­îc t¸i kh«ng b»ng nhau v× cã nh÷ng rñi ro nhËn t¸i cã STBH nhá h¬n h¹n møc gi÷ l¹i. Rñi ro cã gi¸ trÞ v­ît qu¸ hîp ®ång TBH c«ng ty nh­îng ph¶i g¸nh chÞu. + ¦u ®iÓm: ChØ t¸i nh÷ng rñi ro v­ît qu¸ kh¶ n¨ng gi÷ l¹i cña m×nh nªn khai th¸c hÕt nguån lùc kinh doanh, ®¶m b¶o lîi Ých kinh tÕ h¬n so víi TBH sè thµnh. Nh÷ng rñi ro xÊu ®­îc t¸i ®i nhiÒu h¬n, nªn kÕt qu¶ kinh doanh æn ®Þnh. + Nh­îc ®iÓm; TÝnh to¸n phøc t¹p, chi phÝ tèn kÐm. NÕu tæn thÊt r¬i nhiÒu vµo rñi ro gi÷ l¹i sÏ ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty nh­îng. NÕu tæn thÊt r¬i nhiÒu vµo phÇn t¸i ®i nhµ TBH sÏ ph¶i chÞu thiÖt nhiÒu h¬n. 5.2. TBH theo møc båi th­êng hay TBH kh«ng theo tû lÖ. - Kh¸i niÖm: Lµ ph­¬ng ph¸p TBH dùa trªn c¬ së sè tiÒn båi th­êng trong ®ã c«ng ty nh­îng Ên ®Þnh mét giíi h¹n båi th­êng b»ng mét sè tiÒn mµ hä cã thÓ g¸nh chÞu cho tæn thÊt cña sù kiÖn ®èi víi mét rñi ro ®· ®­îc b¶o hiÓm, phÇn tæn thÊt v­ît qu¸ h¹n møc ®ã ®­îc chuyÓn giao cho nhµ TBH. - §Æc ®iÓm: + C«ng ty nh­îng Ên ®Þnh møc tù båi th­êng gäi l¹i ®iÓm tù båi th­êng, phÇn v­ît qu¸ chuyÓn cho nhµ TBH, phÇn nµy gäi lµ giíi h¹n tr¸ch nhiÖm. + ViÖc ph©n chia tr¸ch nhiÖm theo STBH kh«ng ®­îc quan t©m, phÝ BH vµ ph©n bæ kh«ng bÞ rµng buéc cïng tû lÖ. + ViÖc tÝnh to¸n thiÖt h¹i båi th­êng ®­îc thùc hiÖn theo hai c¸ch: Theo n¨m nghiÖp vô: nhµ TBH båi th­êng tæn thÊt thuéc hîp ®ång Theo n¨m tµi chÝnh: nhµ TBH båi th­êng thiÖt h¹i trong n¨m tµi chÝnh ®ã - ¦u ®iÓm: + C«ng ty nh­îng khèng chÕ ®­îc møc båi th­êng tèi ®a, nh÷ng tæn thÊt v­ît ®iÓm tù båi th­êng ®· ®­îc b¶o vÖ, do ®ã ®¶m b¶o ho¹t ®éng kinh doanh tr¸nh ®­îc nh÷ng biÕn ®éng lín. + Nhµ TBH kh«ng ph¶i båi th­êng nh÷ng tæn thÊt thÊp h¬n ®iÓm tù båi th­êng nªn c«ng ty nh­îng cã sè phÝ b¶o hiÓm gi÷ l¹i cao h¬n, tøc lµ thu nhiÒu h¬n. + Chi phÝ hµnh chÝnh Ýt tèn kÐm v× kh«ng ph¶i ph©n lo¹i ®¬n vÞ rñi ro, kh«ng ph¶i tÝnh to¸n møc gi÷ l¹i. - Nh­îc ®iÓm: + NÕu x¸c ®Þnh kh«ng ®óng ®iÓm tù båi th­êng sÏ ¶nh h­ëng tíi kÕt qu¶ kinh doanh, hoÆc lµ kh«ng khai th¸c hÕt kh¶ n¨ng hoÆc chñ quan vÒ tæn thÊt cã thÓ ph¶i båi th­êng. + Ph­¬ng ph¸p tÝnh phÝ rÊt phøc t¹p nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng ho¹t ®éng b¶o hiÓm mang tÝnh th¶m ho¹ BH - Ph©n lo¹i: a. TBH v­ît møc båi th­êng: + Kh¸i niÖm: lµ ph­¬ng ph¸p trong ®ã c«ng ty nh­îng Ên ®Þnh cho m×nh møc tù båi th­êng b»ng mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh, sè tæn thÊt v­ît qu¸ t¸i ®i. + Ph©n lo¹i: STBH v­ît møc båi th­êng ®¶m b¶o nghiÖp vô cã giíi h¹n: trong hîp ®ång cã quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm tèi ®a cña c«ng ty nhËn t¸i, nÕu tæn thÊt v­ît qu¸ giíi h¹n tr¸ch nhiÖm ®ã th× c«ng ty nh­îng ph¶i chÞu tiÕp. TBH v­ît møc båi th­êng ®¶m b¶o nghiÖp vô kh«ng cã giíi h¹n: Hîp ®ång TBH chØ quy ®Þnh ®iÓm tù båi th­êng cña c«ng ty nh­îng, sè v­ît qu¸ nhµ TBH ph¶i chÞu dï lµ rÊt lín. TBH v­ît møc båi th­êng ®¶m b¶o cho nh÷ng tai ho¹ khèc liÖt: lµ d¹ng TBH nh»m b¶o vÖ c«ng ty nh­îng tr¸nh ®­îc nh÷ng tæn thÊt qu¸ lín ®èi víi nh÷ng sù kiÖn n»m ngoµi kh¶ n¨ng kiÓm so¸t cña con ng­êi. b.TBH v­ît tû lÖ båi th­êng: Kh¸i niÖm: lµ ph­¬ng ph¸p c«ng ty nh­îng khèng chÕ tr¸ch nhiÖm båi th­êng b»ng mét tû lÖ nhÊt ®Þnh, phÇn v­ît qu¸ møc Ên ®Þnh chuyÓn giao cho nhµ TBH. Sè tiÒn båi th­êng Tû lÖ båi th­êng = (((((((( x 100 PhÝ thu Hîp ®ång TBH th­êng quy ®Þnh ®iÓm tù båi th­êng 60%, ®iÓm