Đất nước ta đang trên con đường hội nhập và phát triển. Nền kinh tế nước ta đã có những bước đáng tự hào được nhiều nước trên thế giới đánh giá cao, chúng ta đang hướng đến mục tiêu trở thành nước công nghiệp vào năm 2020 và có thể sánh vai với các nước phát triển trên thế giới. Nhiều thành phố ở nước ta hiện nay đang phát triển rất mạnh như TP.Hà Nội, Tp.Hồ Chí Minh. Trong đó TP.HCM là một thành phố phát triển năng động nhất cả nhất cả nứơc, trong khoảng một thập niên vừa qua TP.HCM đã có một tiến trình đô thị hóa nhanh và mạnh làm thay đổi nhiều đến đời sống người dân và cảnh quan đô thị .
Bên cạnh những thành tựu về kinh tế-xã hội, chúng ta đang phải đối mặt với nhiều những khó khăn và thách thức nẩy sinh từ mặt trái của quá trình phát triển kinh tế xã hội như phân tầng xã hội, quá trình đô thị hóa không đồng bộ, môi trường bị xuống cấp, thất nghiệp, người già neo đơn, tệ nạn ma túy, trẻ em có hòan cảnh khó khăn. Riêng đối với trẻ em có hòan cảnh khó khăn, người ta ghi nhận thấy tại Tp.Hồ Chí Minh có rất nhiều trẻ em phải lao động kiếm sống hàng ngày trên các con đường, góp phố. Một trong những đối tượng này phải kể đến đó là trẻ em lao động sớm, bao gồm cả trẻ bị bóc lột sức lao động và trẻ em đường phố.
Nhiều trẻ em đã và đang làm nhiều công việc vất vả để kiếm sống sinh nhai cho bản thân và gia đình các em, các công việc như lượm ve chai, đánh giầy, bán vé số phần nhiều những trẻ em có đời sống trong hòan cảnh phần lớn đều có hòan cảnh gia đình khó khăn, kinh tế nghèo. Tuy nhiên nhiều trẻ em có hòan cảnh khó khăn trong những hòan cảnh như thế đôi khi lại bị chính các gia đình các em ép buộc hoặc đẩy các em vào những hoàn cảnh bi đát. Tuy nhiên ở nhiều gia đình mà người cha ,người mẹ chưa chu toàn bổn phận về mặt kinh tế hay trong các gia đình khiếm khuyết thì lao động trẻ em đôi khi đóng vai trò khá quan trọng trong việc kiếm sống cho gia đình. Ở quốc gia nào cũng đều phải nghiên cứu về trẻ em lao động sớm, nhằm tìm ra những khó khăn và mong muốn của các em, để đưa ra những hình thưc giúp đỡ khác nhau .Tất cả chúng ta đều biết trẻ em là chủ nhân tương lai của đất nước do vậy việc quan tâm chăm sóc ,bảo vệ trẻ em la trách nhiệm không chỉ của gia đình mà của toàn xã hội.
Thủ Đức là một quận ven TP.HCM có quá trình đô thị hóa diễn ra khá mạnh mẽ trong thời gian qua. Sự thay đổi về cơ cấu kinh tế, cơ cấu nghành nghề, công nghiệp hóa đã kéo theo những làn sóng dân nhập cư từ khắp mọi miền đất nước đổ về, đã làm phúc tạp và gây nên những hậu quả mà đôi khi chúng ta không thể kiểm soát được.
Qúa trình đô thị hóa diễn ra nhanh kéo theo tình trạng lao động sớm ở trẻ em và những hậu quả đi cùng là vấn đề cần được quan tâm giải quyết.Để đảm bảo được quyền lợi cho trẻ em chúng ta cần phải bắt tay vào giải quyết vấn đề của trẻ lao động sớm.Vì vậy nên nhóm chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu “Chân dung trẻ em lao động sớm tại Quận Thủ Đức – TP.HCM” để nêu lên được nguyên nhân và thực trạng của trẻ em lao động sớm tại quận, để từ đó kiến nghị các biện pháp giải quyết phù hợp,tạo điều kiện cho các em có một cuộc sống tốt đẹp hơn.
36 trang |
Chia sẻ: ngtr9097 | Lượt xem: 2186 | Lượt tải: 3
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Chân dung trẻ em lao động sớm tại Quận Thủ Đức – TPHCM, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP.HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
BỘ MÔN CÔNG TÁC XÃ HỘI
**********
ĐỀ TÀI
CHÂN DUNG TRẺ EM LAO ĐỘNG SỚM
TẠI QUẬN THỦ ĐỨC-TP.HỒ CHÍ MINH
Nhóm thực hiện
1.Lê Thị Thu Ngân.
2.Hồ Xuân Hùng.
3.Nguyễn Thị Phương Nhung.
GVHD: Ths.Nguyễn Văn Tuyển
Tp.Hồ Chí Minh
Tháng 04 năm 2008
LÔØI CAM ÑOAN
Đề tài nghiên cứu là công trình nghiên cứu của tập thể nhóm, những tài liệu tra cứu, trích dẫn và tham khảo cho đề tài này đều được kê khai nguồn gốc rõ ràng.
Chúng tôi xin cam đoan và chịu trách nhiệm về phương diện pháp luật và danh dự trước hội đổng nghiên cứu khoa học nhà trường.
Nhóm tác giả đề tài
NHỮNG TỪ VIẾT TẮT
1.LĐTB&XH Lao động Thương Binh và Xã hội
2.VHXH Văn hóa Xã hội
3.KTXH Kinh tế Xã hội
4.KT-VH-XH Kinh tế văn hóa xã hội
5.THCS Trung học cơ sở
6.HS Học sinh
7.KT Kinh tế
8.TP Thành phố
9.QH Quốc Hội
10.CHXHCNVN Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
11.Tp.HCM Thành phố Hồ Chí Minh
12.NXB Nhà xuất bản
Mục lục
PHẦN I.
MỞ ĐẦU
1.Lý do chọn đề tài Trang
2.Sơ lựơc quá trình nghiên cứu Trang
3.Mục tiêu Trang
4.Câu hỏi nghiên cứu Trang
5.Đối tượng nghiên cứu.Trang
6.Phạm vi
7.Ý nghĩa thực tiễn và ý nghĩa khoa học. Trang
7.1.Ý nghĩa khoa học. Trang
7.2.Ý nghĩa thực tiễn. Trang
8.Phương pháp thu thập thông tin Trang
9.Xử lý số liệu Trang
10.Khó khăn trong việc thu thập thông tin Trang
PHẦN II
CHƯƠNG I
CÁC KHÁI NIỆM LIÊN QUAN
BỐI CẢNH KINH TẾ-XÃ HỘI VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ NẢY SINH
I.Những khái niệm liên quan đến đề tài Trang
1. Trẻ em đường phố Trang
2.Trẻ em lao động sớm Trang
3.Trẻ em có hòan cảnh khó khăn Trang
4.Hội nhập xã hội Trang
5.Trẻ em lao động sớm Trang
II.Bối cảnh KT-XH hiện nay Trang
1.Những thành quả đạt được về mặt KT-XH Trang
2.Những vấn đề xã hội nảy sinh Trang
3.Hậu quả của vấn đề lao động sớm ở trẻ em Trang
CHƯƠNG II
CHÂN DUNG TRẺ EM LAO ĐỘNG SỚM
I.Những thông tin nhân thân Trang
II.Những nguyên nhân dẫn đến trẻ lao động sớm Trang
III.Những khó khăn hiện tại của các em trong cuộc sống Trang
IV.Mong muốn của các em.
1.Mong muốn của trẻ đối với các cơ sở xã hội Trang
2.Mong muốn của trẻ từ giáo dục viên (nhân viên xã hội) Trang
PHẦN III
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ MÔ HÌNH CHĂM SÓC
CHO TRẺ LAO ĐỘNG SỚM
1.Kết luận Trang
2.Khuyến nghị mô hình chăm sóc cho trẻ lao động sớm
Mô hình cho trẻ em lao động sớm Trang
Tài liệu tham khảo: Trang
PHẦN I
MỞ ĐẦU
1.Lý do chọn đề tài.
Đất nước ta đang trên con đường hội nhập và phát triển. Nền kinh tế nước ta đã có những bước đáng tự hào được nhiều nước trên thế giới đánh giá cao, chúng ta đang hướng đến mục tiêu trở thành nước công nghiệp vào năm 2020 và có thể sánh vai với các nước phát triển trên thế giới. Nhiều thành phố ở nước ta hiện nay đang phát triển rất mạnh như TP.Hà Nội, Tp.Hồ Chí Minh. Trong đó TP.HCM là một thành phố phát triển năng động nhất cả nhất cả nứơc, trong khoảng một thập niên vừa qua TP.HCM đã có một tiến trình đô thị hóa nhanh và mạnh làm thay đổi nhiều đến đời sống người dân và cảnh quan đô thị .
Bên cạnh những thành tựu về kinh tế-xã hội, chúng ta đang phải đối mặt với nhiều những khó khăn và thách thức nẩy sinh từ mặt trái của quá trình phát triển kinh tế xã hội như phân tầng xã hội, quá trình đô thị hóa không đồng bộ, môi trường bị xuống cấp, thất nghiệp, người già neo đơn, tệ nạn ma túy, trẻ em có hòan cảnh khó khăn. Riêng đối với trẻ em có hòan cảnh khó khăn, người ta ghi nhận thấy tại Tp.Hồ Chí Minh có rất nhiều trẻ em phải lao động kiếm sống hàng ngày trên các con đường, góp phố. Một trong những đối tượng này phải kể đến đó là trẻ em lao động sớm, bao gồm cả trẻ bị bóc lột sức lao động và trẻ em đường phố.
Nhiều trẻ em đã và đang làm nhiều công việc vất vả để kiếm sống sinh nhai cho bản thân và gia đình các em, các công việc như lượm ve chai, đánh giầy, bán vé số…phần nhiều những trẻ em có đời sống trong hòan cảnh phần lớn đều có hòan cảnh gia đình khó khăn, kinh tế nghèo. Tuy nhiên nhiều trẻ em có hòan cảnh khó khăn trong những hòan cảnh như thế đôi khi lại bị chính các gia đình các em ép buộc hoặc đẩy các em vào những hoàn cảnh bi đát. Tuy nhiên ở nhiều gia đình mà người cha ,người mẹ chưa chu toàn bổn phận về mặt kinh tế hay trong các gia đình khiếm khuyết thì lao động trẻ em đôi khi đóng vai trò khá quan trọng trong việc kiếm sống cho gia đình. Ở quốc gia nào cũng đều phải nghiên cứu về trẻ em lao động sớm, nhằm tìm ra những khó khăn và mong muốn của các em, để đưa ra những hình thưc giúp đỡ khác nhau .Tất cả chúng ta đều biết trẻ em là chủ nhân tương lai của đất nước do vậy việc quan tâm chăm sóc ,bảo vệ trẻ em la trách nhiệm không chỉ của gia đình mà của toàn xã hội.
Thủ Đức là một quận ven TP.HCM có quá trình đô thị hóa diễn ra khá mạnh mẽ trong thời gian qua. Sự thay đổi về cơ cấu kinh tế, cơ cấu nghành nghề, công nghiệp hóa đã kéo theo những làn sóng dân nhập cư từ khắp mọi miền đất nước đổ về, đã làm phúc tạp và gây nên những hậu quả mà đôi khi chúng ta không thể kiểm soát được.
Qúa trình đô thị hóa diễn ra nhanh kéo theo tình trạng lao động sớm ở trẻ em và những hậu quả đi cùng là vấn đề cần được quan tâm giải quyết.Để đảm bảo được quyền lợi cho trẻ em chúng ta cần phải bắt tay vào giải quyết vấn đề của trẻ lao động sớm.Vì vậy nên nhóm chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu “Chân dung trẻ em lao động sớm tại Quận Thủ Đức – TP.HCM” để nêu lên được nguyên nhân và thực trạng của trẻ em lao động sớm tại quận, để từ đó kiến nghị các biện pháp giải quyết phù hợp,tạo điều kiện cho các em có một cuộc sống tốt đẹp hơn.
2.Sơ lựơc quá trình nghiên cứu.
a. Sở LĐTB&XH TP.HCM và sở Khoa Học Công Nghệ TP.HCM, ”Trẻ em lang thang ở TP.HCM -thực trạng và giải pháp”(NXB.LĐ-XH,2005).Với phương pháp tiếp cận đa chiều, phương pháp tiếp cận có sự tham gia của nhiều đối tượng liên quan đến trẻ em lang thang và chính các em thông qua phiếu hỏi cá nhân, thảo luận nhóm, khảo sát chuyên sâu kết hợp với các tài liệu có sẵn, hội thảo chuyên gia. Công trình nghiên cứu này đã thu hút được một khối lượng lớn thông tin rất hũu ích và có độ tin cậy cao về vấn đề liên quan đến trẻ em lang thang tại TP.HCM, các giải pháp và các mô hình chăm sóc trẻ em tại TP. Bên cạnh đó các nhà nghiên cứu còn đầu tư khá nhiều công sức cho việc nghiên cúu, phân tích “sức hút ” “lực đẩy”các trẻ em đến với TP, đánh giá tác động của các chính sách, giải pháp của nhà nước, của TP đối với các trẻ em này. Cũng như các tác động của các quá trình phát triển KT-XH nói chung, của TP.HCM nói riêng đến cuộc sống hiện tại của trẻ em, từ đó đưa ra các giải pháp thiết thực nhằm phục hồi, ngăn ngừa, trợ giúp các em phát triển bình đẳng như những trẻ bình thường khác.
b. Dương Kim Hồng và Kenichi Ohno Trẻ đường phố VN, những nguyên nhân truyền thống và những nguyên nhân mới, mối quan hệ giữa các nguyên nhân này trong nền KT đang phát triển” Văn phòng khoa Xã Hội Học, Trường Đại học Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn TP.HCM, 10/12 Đinh Tiên Hoàng, Quận 1, Tp.HCM
diễn đàn phát triển VN tháng 1-2005. Tác giả đã đưa ra nhiều nguyên nhân khác nhau đưa đến tình trạng trẻ em đường phố, bao gồm nguyên nhân truyền thống: trẻ mồ côi, trẻ có cha mẹ li dị và những nguyên nhân mới như về kinh tế. Tác giả cũng chỉ ra rằng nhóm trẻ lang thang do gia đình không hạnh phúc là nhóm trẻ khó hỗ trợ nhất trong khi nhóm trẻ di cư do nguyên nhân KT lại mong muốn đi học, mong muốn cuộc sống tốt đẹp hơn .
3.Mục tiêu
Nhận diện và mô tả thực trạng chung về những nguyên nhân, những khó khăn và mong muốn của các em hiện nay, từ đó xây dựng những mô hình chăm sóc cho những đối tượng này.
4.Câu hỏi nghiên cứu .
Chúng tôi đặt ra những câu hỏi sau đây cho đề tài nghiên cứu.
1.Cuộc sống hiện tại của các em như thế nào ?
2.Nguyên nhân gì khiến các em phải lao động sớm?
3.Các em mong muốn gì ở các cấp cơ quan có trách nhiệm?
5.Đối tượng nghiên cứu.
Đối tượng nghiên cứu trong đề tài này là nhận diện và mô tả những khía cạnh sau đây.
Thực trạng chung của trẻ em lao động sớm như nguyên nhân dẫn đến tình trạng trẻ em lao động sớm ở Thủ Đức-Tp.HCM.
Những khó khăn hiện tại của các em trong cuộc sống
Mong muốn của các em.
6.Phạm vi
Về Không gian:
Đề tài được tiến hành nghiên cứu tại quận TĐ-Tp.HCM.
Về khách thể khảo sát:
Nghiên cứu trẻ em lao động sớm bao gồm: trẻ đường phố và trẻ sống trong gia đình đang phải lao động sớm, có độ tuổi từ 10 đến 16.
Về nội dung sẽ bao gồm.
Thực trạng chung của trẻ em lao động sớm như nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng trẻ em lao động sớm ở Thủ Đức-Tp.HCM.
Những khó khăn hiện về kinh tế, tinh thần, tình cảm của các em trong cuộc sống
Mong muốn về khía cạnh kinh tế, tình cảm, giáo dục của các em.
7.Ý nghĩa thực tiễn và ý nghĩa khoa học.
7.1.Ý nghĩa khoa học.
Tìm hiểu những khó khăn và góp phần làm phong phú hệ thống lí luận, các lí thuyết về vấn đề này.
Kết quả nghiên cứu của đề tài có thể làm tư liệu tham khảo thông tin học tập cho các bạn sinh viên, các khóa kế tiếp và cho những ai đã, đang và sẽ quan tâm tới vấn đề này.
Đóng góp thêm số liệu để phác họa được chân dung trẻ em lao động sớm một cách rõ nét hơn.
7.2.Ý nghĩa thực tiễn.
Khi tiến hành nghiên cứu đề tài chúng tôi hi vọng sẽ góp phần nào đóng góp vào việc mô tả thực trạng chung, những khó khăn và nhu cầu của trẻ lao động sớm. Để xã hội có cái nhìn tích cực khi xem xét đến vấn đề trẻ lao động sớm. Từ đó chúng tôi mong muốn rằng các cấp cơ quan có trách nhiệm, các nhà hảo tâm góp một ít công sức vào việc lập quỹ và xây dựng mái ấm cho các em.
Chúng tôi hi vọng qua đề tài này sẽ giúp cho những nhà làm công tác xã hội sẽ có những chính sách chăm sóc, bảo vệ phù hợp của các em.
Chúng tôi mong muốn rằng, từ những kết quả có được trong đề tài, chúng tôi sẽ xây dựng được mô hình chăm sóc phù hợp cho các em.
8.Phương pháp thu thập thông tin
Đề tài này chúng tôi sử dụng những phương pháp, cụ thể như sau.
Phân tích tư liệu sẳn có về các vấn đề có liên quan đến đề tài
Phương pháp quan sát
Phương pháp phỏng vấn sâu
9.Xử lý số liệu Những số liệu mà chúng tôi thu thập được, sẽ được xử lý như sau.
Xử lý làm sạch dữ liệu thô
Xử lý nhóm lại những số liệu liên quan.
Ghi lại những mẫu đã được phỏng vấn sâu
Ghi lại những tình huống mà chúng tôi bắt gặp.
10.Khó khăn trong việc thu thập thông tin
Maëc duø nhöõng thoâng tin trong cuoäc nghieân cöùu naøy laø döïa vaøo taát caû nhöõng thoâng tin maø chuùng toâi coù ñöôïc do caùc em cung caáp hoặc được lấy từ các cơ quan chuyên môn, nhöng thoâng tin coù theå khoâng ñöôïc ñaày ñuû nhö mong muoán do caùc lyù do teá nhò, thiếu thời gian vaø nhieàu trôû ngaïi trong vieäc lieân laïc vaø tieáp xuùc. Tuy nhieân, chúng tôi ñaõ coá gaéng heát söùc ñeå taän duïng vaø phaân tích nhöõng thoâng tin thu thaäp ñöôïc.
PHẦN II
CHƯƠNG I
CÁC KHÁI NIỆM LIÊN QUAN
BỐI CẢNH KINH TẾ-XÃ HỘI VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ NẢY SINH
I.Những khái niệm liên quan đến đề tài.
1.Trẻ em đường phố
Định nghĩa của Bộ LĐTB&XH: Trẻ đường phố là một trong mười nhóm trẻ có hoàn cảnh đặc biệt. Trẻ lang thang là trẻ rời khỏi gia đình, tự kiếm sống và nơi kiếm sống, nơi cư trú không ổn định, hoặc là trẻ cùng với gia đình đi lang thang (luật chính sách và gia đình trẻ em, QH nứớc CHXHCNVN khóa XI thông qua, kỳ họp lần 5 thông qua ngày 15-6-2004)
Định nghĩa của Terre des Hommes Foundation-một tổ chức phi chính phủ của Thụy Sĩ “Trẻ em đường phố là trẻ dưới 18 tuổi, kiếm tiền bằng nghề nghiệp không ổn định ngoài đường phố như:ăn xin ,lượm rác,bán hàng rong,đánh giầy,móc túi…..và thuộc 1 trong 4 loại sau:
A.Trẻ bỏ nhà đi hoặc vô gia cư, ngủ hoặc không ngủ trên đường phố .
B.Trẻ ngủ ngoài đường với gia đình hoặc người bảo hộ
C.Trẻ sống ở nhà nhưng làm việc trong môi trường nguy hiểm: ban đêm, mại dâm, ăn xin hoặc bán ma túy.
D.Lao động trẻ em nhập cư làm nghề không ổn định, ngủ hoặc không ngủ trên đường phố.
“Treû ñöôøng phoá” (street children) thuaät ngöõ treû ñöôøng phoá naøy chæ môùi ñöôïc söû duïng trong thôøi gian gaàn ñaây, beân caïnh thuaät ngöõ “treû buïi ñôøi” vaø “treû lang thang cô nhôõ”… Caû ba thuaät ngöõ naøy, ñeàu noùi leân tính chaát cuûa moät loaïi ñoái töôïng coù nhöõng nhu caàu phöùc taïp vaø töøng laø noãi nhöùc nhoái cuûa nhieàu xaõ hoäi. Treû ñöôøng phoá laø moät nhoùm caùc treû choïn loái soáng ngoaøi væa heø caùc thaønh phoá lôùn, töï ñi tìm cho mình moät sinh keá ñeå nuoâi baûn thaân vaø coù khi coù caû nhöõng ngöôøi thaân. Treû khoâng coù moät nôi ôû nhaát ñònh, hay töï xa laùnh gia ñình vaø coù nhöõng toån thöông veà maët taâm lyù.
Hieän nay coù hai khaùi nieäm veà treû ñöôøng phoá ñöôïc ñöa ra nhö sau.
Thöù nhaát laø treû ñöôøng phoá do chöông trình maø caùc toå chöùc phi chính phuû daønh cho treû em vaø thanh nieân ñöôøng phoá ñöa ra trong thaäp nieân 1980. “Treû ñöôøng phoá laø nhöõng treû em maø ñöôøng phoá (nhaø hoang, ñaát hoang, goùc phoá…) chöù khoâng phaûi gia ñình ñaõ trôû thaønh nhaø thaät söï cuûa chuùng, moät caûnh ngoä trong ñoù khoâng coù söï baûo veä, chaêm soùc hay höôùng daãn cuûa ngöôøi lôùn” Judith Ennnew (1996), “Treû em ñöôøng phoá vaø treû em lao ñoäng”. NXB Ñaïi hoïc Môû-Baùn coâng Tp.Hoà Chí Minh, Khoa Phuï nöõ hoïc, Trang 29.
.
Thöù hai laø sau ñoù Unicef ñeà nghò phaân bieät “Treû Em Treân Ñöôøng Phoá” (children on the street) vôùi “Treû Em Cuûa Ñöôøng Phoá” (children of the street) döïa treân kinh nghieäm cuûa Chaâu Myõ La Tinh. “Treû em treân ñöôøng phoá laø nhöõng treû em maø neàn moùng nuoâi döôõng chuùng trong gia ñình ngaøy caøng suy yeáu ñi khieán chuùng phaûi chia seû traùch nhieäm ñeå gia ñình ñöôïc soáng baèng caùch laøm luïng treân caùc ñöôøng phoá vaø nhöõng nôi hoäi hoïp taïi ñoâ thò. Ñoái vôùi caùc em naøy, nhaø khoâng coøn laø trung taâm vui chôi, trao ñoåi vaø sinh hoaït haøng ngaøy. Tuy nhieân, duø ñöôøng phoá trôû neân hoaït ñoäng ban ngaøy cuûa chuùng, haàu nhö caùc em naøy ñeàu trôû veà nhaø vaøo buoåi toái. Duø raèng caùc quan heä gia ñình cuûa chuùng coù theå ñang xaáu daàn ñi, nhöng vaãn coøn toàn taïi vaø caùc em naøy vaãn soáng theo quan ñieåm cuûa gia ñình”. Coøn Treû Em Cuûa Ñöôøng Phoá “coù moät soá löôïng ít hôn nhieàu, laø nhöõng treû haøng ngaøy kieám soáng ñôn ñoäc, khoâng ñöôïc gia ñình naâng ñôõ. Tuy thöôøng goïi laø bò boû rôi, nhöng coù theå chính chuùng töø boû gia ñình do chaùn ngaùn caûnh baát an, söï ngöôïc ñaõi hay ñau khoå vì baïo haønh, nhöõng moái daây lieân heä vôùi gia ñình ñaõ tan naùt, chuùng laø nhöõng keû thaät söï voâ gia ñình” Judith Ennnew (1996), “Treû em ñöôøng phoá vaø treû em lao ñoäng”. NXB Ñaïi hoïc Môû-Baùn coâng Tp.Hoà Chí Minh, Khoa Phuï nöõ hoïc, Trang 29.
.
2.Trẻ em lao động sớm
Là trẻ làm việc trong độ tuổi còn đi học, các em có thể được trả công hay không trả công, làm việc bên trong và bên ngoài gia đình, trẻ có thể làm các công việc nhẹ đến nặng nhọc Trích: An sinh xã hội và các vấn đề xã hội. Chủ biên: Nguyễn Thị Oanh, 1997, T36
.
3.Khái niệm trẻ em có hòan cảnh khó khăn.
Theo ñieàu 40 chöông IV Luaät Baûo veä, Chaêm soùc vaø Giaùo duïc Treû em “Treû em coù hoaøn caûnh ñaëc bieät bao goàm treû em moà coâi khoâng nôi nöông töïa, treû em bò boû rôi; treû em khuyeát taät, treû em taøn taät, treû em laø naïn nhaân cuûa chaát ñoäc hoaù hoïc; treû em nhieãm HIV/AIDS; treû em phaûi laøm vieäc naëng nhoïc, nguy hieåm, tieáp xuùc vôùi chaát ñoäc haïi; treû em phaûi laøm vieäc xa gia ñình; treû em lang thang; treû em bò xaâm haïi tình duïc; treû em nghieän ma tuùy; treû em vi phaïm phaùp luaät.”
Ñaëc ñieåm cuûa hoaøn caûnh ñaëc bieät laø treû coù nguy cô, coù nhieàu nguyeân nhaân ñöa treû vaøo hoaøn caûnh khoù khaên, chuùng coù theå daãn ñeán tình traïng tieâu cöïc. Ngoaøi nhöõng nguyeân nhaân baát khaû khaùng nhö thieân tai, ñoäng ñaát…thì coù nhöõng nguyeân nhaân hoaøn toaøn do chính con ngöôøi taïo ra.
Treû phaûi laøm vieäc, lao ñoäng sôùm, chuùng bò vaét kieät söùc, coù khi bò cheát chaùy do lao ñoäng maø ra.
Treû bò laïm duïng vaøo ngheä thuaät, buoân baùn treû em, tieáp theo laø phong traøo thu gom
Ta coù theå ñeà caäp moät vaøi ñaëc ñieåm cuûa treû coù hoaøn caûnh ñaëc bieät nhö sau.
Treû em ñöôøng phoá: laø treû soáng vaø laøm vieäc treân ñöôøng phoá, nhöng chuùng coù ñaëc ñieåm laø: caùc coâng vieäc phaûi laøm nhö baùn baùo, veù soá, baùnh keïo, ñaùnh giaày, löôïm boïc nylon, moùi raùc, moùc tuùi, troäm caép….
Coù nhieàu nguyeân nhaân daãn treû ra ñöôøng phoá, ñoù laø ngheøo ñoùi, gia ñình ly dò, baïo löïc gia ñình…
Caùc em soáng treân ñöôøng phoá phaûi ñoái phoù vôùi bao khoù khaên gaëp phaûi nhö bò boùc loät, laïm duïng bôûi ngöôøi lôùn, söùc khoûe bò ñe doïa, deã bò caùc beänh laây truyeàn nhieãm, bò thu gom.
Treû lao ñoäng sôùm: treû laøm vieäc trong ñoä tuoåi coøn ñi hoïc, coù theå ñöôïc traû löông hoaëc khoâng, laøm vieäc töø nheï ñeán naëng.
Thôøi gian laøm vieäc coù theå laø vaøi giôø ñeán toaøn thôøi gian, khoâng ñaûm baûo nhu caàu y teá, moâi tröôøng, vui chôi…
Ngòai ra còn có các lọai trẻ em khái như.
Treû em khuyeát taät
Treû em trong teä naïn maïi daâm vaø mua baùn ngöôøi.
Treû bò baïo haønh, gaây ngöôïc ñaõi hay laïm duïng
4.Khaùi nieäm hoäi nhaäp xaõ hoäi.
Khaùi nieäm naøy ñöôïc duøng trong nhieàu ngaønh khoa hoïc. Theo Töø ñieån tieáng vieät cuûa Vieän ngoân ngöõ hoïc, Nhaø xuaát baûn Ñaø Naüng 2005, coù ñònh nghóa: “Hoäi nhaäp laø hoøa mình vaøo moät coäng ñoàng lôùn”
“Hoäi nhaäp laø moät quaù trình xaõ hoäi trong ñoù caùc phaàn töû môùi ñöôïc tieáp nhaän vaøo moät heä thoáng sao cho sau ñoù chuùng khoâng khaùc gì vôùi nhöõng phaàn töû cuõ, nhö laø so caùc phaàn töû naøy vôùi nhau…. Nhö vaäy hoäi nhaäp laø moät hình thöùc cuûa bieán ñoåi xaõ hoäi, ít ra laø töø goùc ñoä cuûa ngöôøi ñöôïc tieáp nhaän, vì vieäc hoäi nhaäp ñoøi hoûi coù tieàn ñeà laø söï saün saøng thu nhaän cuûa heä thoáng xaõ hoäi neân ôû heä thoáng naøy noù cuõng laø heä quaû vaø/hoaëc laø yeáu toá cuûa bieán ñoåi vaên hoaù xaõ hoäi”
5.Khái niệm về trẻ em.
Là thành viên trong xã hội nhưng khác với người lớn, trẻ đang phát triển và cần có được điều kiện tối ưu để phát triển. Điều kiện này thay đổi theo mỗi hoàn cảnh, có mặt mạnh mặt yếu, mặt mạnh sẽ giảm bớt thiệt hại do mặt yếu gây ra. Thí dụ: Con nhà nghèo không được cha mẹ thương yêu quan tâm, mồ côi nhưng được cha mẹ nuôi hết lòng chăm sóc, khuyết tật nhưng được nhà nước, cộng đồng và gia đình kết hợp tốt nên cuộc sống được an ủi thoải mái Trích: An sinh xã hội và các vấn đề xã hội. Chủ biên: Nguyễn Thị Oanh, 1997, T29
II.Bối cảnh Kinh tế-Xã hội hiện nay
1.Những thành quả đạt được về mặt Kinh tế-Xã hội
Việt nam đã và đang phát triển và hội nhập vào quỹ đạo quay của thế giới.Với quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước Việt Nam đã dần xây dựng cho mình một nền công nghiệp khá hoàn chỉnh với đầy đủ các ngành nghề. Với nông nghiệp Việt Nam đang cố gắng trở thành nước xuất khẩy gạo lớn nhất thế giới(2007),trung bình hiện nay nước ta xuất khẩu từ 4-5 triệu tấn/năm. Bên cạnh đó các ngánh nghề nông nghiệp khác cũng đang phát triển mạnh mẽ, trở thành ngành sản xuất chính ở các vùng trung du, nông thôn, miền núi…Dịch vụ và thương mại của nước ta cũng đang từng bước chuyển mình mạnh mẽ. Đặc biệt từ sau khi gia nhập tổ chức thương mại thế giới WTO(7-2007),tổng lượng hàng hóa xuất khẩu của ta tăng nhanh đặc biệt là các mặt hàng thuộc ngành công nghiệp nhẹ. Tính đến cuối tháng 5-2007 kim ngạch xuất khẩu của nước ta đạt đến 198 triệu USD tăng 38,5% so với cùng kì năm ngoái. Mặt khắc nước ta với chủ trương thực hiện nền “kinh tế mở” đã thu hút được đầu tư nước ngoài vào nước ta ngày càng cao. Tính đến nay doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào Việt Nam tổng số vốn trên 80 tỷ USD (2/2008). Nhờ vậy nên nền kinh tế Việt nam trong những năm gần đây đã phát triển một cách nhanh chóng. Một phần nữa do có sự trao đổi kỹ thuật-khoa học với các nước phát triển đã tác động lớn đến trình độ phát triển KH-KT của Việt Nam.Nhờ sự hợp tác đó mà trình độ sản xuất, sản lượng, chất lượng hàng hóa ngày càng cao. Bên cạnh đó nhờ đổi mới trong công tác quản lý mà Việt Nam có thể phát triển thêm nhiều ngành quan trọng như quốc phòng, quân sự, hàng không…Dẫn chứng tiêu biểu nhất là Việt Nam đã phóng thành công vệ tinh VINASAT-1 vào ngày 19/4/20