Đề tài Công tác tổ chức và quản lý tại bảo việt nhân thọ hưng yên

Ch­¬ng I- Lý thuyÕt chung vÒ b¶o hiÓm nh©n thä I. s¬ l­îc vÒ qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña b¶o hiÓm nh©n thä: X· héi ngµy cµng ph¸t triÓn tr×nh ®é d©n trÝ cµng n©ng cao con ng­êi cµng thÊy ®­îc vai trß cña b¶o hiÓm nãi chung vµ b¶o hiÓm nh©n thä nãi riªng. §Ó thÊy râ ®iÒu nµy, tr­íc hÕt chóng ta cÇn xem xÐt tíi qu¸ tr×nh h×nh thµnh BHNT. 1/ Trªn thÕ giíi: BHNT trªn thÕ giíi ra ®êi tõ rÊt sím vµ n­íc Anh lµ n¬i ®Çu tiªn ph¸t sinh ho¹t ®éng BHNT vµo n¨m 1583 do «ng William Gybbon mét c«ng d©n Lu©n ®«n tham gia víi sè phÝ lµ 32 b¶ng Anh; khi «ng chÕt ng­êi thõa kÕ cña «ng ®­îc h­ëng 400 b¶ng Anh. TiÕp ®ã, vµo n¨m 1662 John Graunt mét ng­êi Anh ®· cã c«ng lín trong viÖc ph¸t hiÖn ra l­îng sinh tö cña ng­êi Lu©n ®«n vµ ®©y lµ c¬ së cho viÖc ra ®êi b¶ng tû lÖ tö vong- mét trong nh÷ng c«ng cô rÊt quan träng ®èi víi BHNT. TiÕp ®ã, vµo n¨m 1693 vµ 1740 nh÷ng ng­êi nh­: Edmurd Hallay, Newton… lµ nh÷ng ng­êi ®· cã c«ng trong viÖc t×m ra c¸ch tÝnh phÝ vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh phÝ. TiÕp ®ã, vµo n¨m 1759 C«ng ty BHNT ®Çu tiªn ra ®êi t¹i Mü ®ã lµ C«ng ty Philadenphia. Tuy nhiªn, C«ng ty nµy chØ b¸n b¶o hiÓm cho c¸c con chiªn ë nhµ thê. C«ng ty nµy vÉn ho¹t ®éng ®Õn tËn ngµy nay. B­íc ngoÆt ®¸nh dÊu sù ph¸t triÓn thùc sù cña thÞ tr­êng BHNT ThÕ giíi lµ vµo n¨m 1762 ë Anh, C«ng ty BHNT mang tªn Equitable ®­îc thµnh lËp. §©y lµ C«ng ty BHNT ®Çu tiªn trªn thÕ giíi b¸n s¶n phÈm BHNT réng r·i cho mäi ng­êi d©n víi b¶n hîp ®ång ®Çu tiªn lµ hîp ®ång BHNT trän ®êi. Còng tõ ®©y, thÞ tr­êng BHNT cña Anh quèc ph¸t triÓn rÊt m¹nh mÏ. §Õn n¨m 1782 ë Anh ®· cã ®Õn 3000 hîp ®ång BHNT ®­îc ký kÕt. TiÕp ®Õn vµo n¨m 1787 C«ng ty BHNT ®­îc thµnh lËp t¹i Ph¸p mang tªn Hoµng gia. Cã thÓ nãi, ®©y lµ giai ®o¹n mµ BHNT chñ yÕu ph¸t triÓn ë Ch©u ¢u ®Æc biÖt lµ Anh. Ch©u ¸ BHNT ra ®êi kh¸ muén so víi thÕ giíi do rÊt nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau chi phèi, NhËt B¶n lµ n­íc Ch©u ¸ ®Çu tiªn triÓn khai BHNT. Nh÷ng C«ng ty BHNT ®Çu tiªn ra ®êi ë ®©y nh­: C«ng ty b¶o hiÓm Meiji (1868), C«ng ty b¶o hiÓm Kyoei (1888) vµ C«ng ty b¶o hiÓm Nippon (1889). TiÕp ®Õn lµ c¸c thÞ tr­êng BHNT cña Hµn Quèc vµ Singapore. NÒn kinh tÕ thÕ giíi cµng ph¸t triÓn th× BHNT ngµy cµng trë thµnh mét kh¸i niÖm quen thuéc ®èivíi mäi ng­êi vµ ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n. §iÒu nµy thÓ hiÖn th«ng qua doanh thu phÝ b¶o hiÓm t¨ng nhanh. N¨m 1985 doanh thu phÝ b¶o hiÓm chØ ®¹t 630,5 tû USD; nh­ng ®Õn n¨m 1989 ®· lªn tíi 1210,2 tû USD; n¨m 1993 lµ 1647 tû USD vµ n¨m 2000 doanh thu lµ trªn 2140 tû USD. Theo “th«ng tin thÞ tr­êng B¶o hiÓm cña B¶o ViÖt” n¨m 2001 c¬ cÊu doanh thu phÝ BHNT trªn ThÕ giíi lµ: + Ch©u Mü: 34,8% + Ch©u ¢u: 31,4% + Ch©u ¸: 33,8% §©y lµ nh÷ng con sè nãi lªn sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña thÞ tr­êng BHNT trªn ThÕ giíi. HiÖn nay, ThÕ giíi cã 5 thÞ tr­êng BHNT lín lµ: Mü, NhËt, §øc, Anh vµ Ph¸p. Doanh thu phÝ b¶o hiÓm cña c¸c thÞ tr­êng nµy ®­îc thÓ hiÖn qua b¶ng sau: B¶ng 1: Doanh thu cña c¸c thÞ tr­êng BHNT lín nhÊt thÕ giíi. N¨m N­íc  1993 (Tû USD)  2000 (Tû USD)   Mü  522,468  627   NhËt  320,143  341   §øc  107,403  114   Anh  103,360  111   Ph¸p  84,303  89   Tæng sè  1647  2140   (Nguån: Th«ng tin thÞ tr­êng b¶o hiÓm – t¸i b¶o hiÓnm) Nh÷ng N­íc nµy lµ n¬i mµ thÞ tr­êng BHNT ra ®êi sím nhÊt vµ ph¸t triÓn m¹nh nhÊt. Doanh thu phÝ b¶o hiÓm cña 5 thÞ tr­êng nµy chiÕm phÇn lín doanh thu phÝ BHNT trªn ThÕ giíi. Bëi, thÞ tr­êng BHNT sÏ lu«n lu«n ph¸t triÓn vµ kh«ng cã tÝnh b·o hoµ do d©n sè vÉn ®ang t¨ng lªn vµ quan träng h¬n lµ do quy luËt vßng ®êi cña mçi con ng­êi “ Con ng­êi sinh ra råi còng ph¶i chÕt vµ ng­êi míi l¹i tiÕp tôc ®­îc sinh ra”. MÆc dï BHNT ra ®êi muén h¬n BHPNT nh­ng nã ®· nhanh chãng thÓ hiÖn ®­îc vai trß, lîi Ých vµ ­u thÕ v­ît tréi cña m×nh, ®· ngay lËp tøc ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña con ng­êi vµ thÞ tr­êng BHNT ®· ph¸t triÓn víi tèc ®é cao h¬n thÞ tr­êng BHPNT rÊt nhiÒu. Bëi, Khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ë mét møc ®é nhÊt ®Þnh th× nhu cÇu còng ®­îc n©ng lªn; trong khi nh÷ng rñi ro ®èi víi tµi s¶n ®­îc b¶o hiÓm mµ con ng­êi vèn quý nhÊt cña x· héi l¹i kh«ng ®­îc b¶o vÖ lµ ®iÒu v« lý; SuÊt ph¸t tõ nhËn thøc nh­ vËy mµ ng­êi ta triÓn khai BHNT ®Ó b¶o hiÓm cho nh÷ng rñi ro liªn quan ®Õn chÝnh tuæi thä cña con ng­êi. BHNT ra ®êi nhanh chãng nhËn ®­îc sù quan t©m vµ ñng hé nhiÖt t×nh cña mäi ng­êi vµ thÞ tr­êng BHNT ph¸t triÓn víi tèc ®é nhanh chãng ®Æc biÖt lµ t¹i Ch©u ©u vµ Mü . Ngµy nay, BHNT ®· v­ît qua BHPNT vÒ mÆt Doanh thu ®Æc biÖt lµ t¹i Ch©u ¸ c¬ cÊu phÝ BHNT chiÕm tû lÖ v­ît xa so víi phÝ BHPNT. Theo thèng kª n¨m 2001 th× c¬ cÊu Doanh thu phÝ BHPNT vµ BHNT ë mét sè khu vùc nh­ sau: B¶ng 2: C¬ cÊu phÝ BHNT vµ BHPNT ë c¸c khu vùc trªn thÕ giíi STT  Khu vùc  C¬ cÊu phÝ %     BHPNT  BHNT   1  Ch©u ¸  25  75   2  Ch©u Mü  57  43   3  Ch©u ¢u  50  50   4  Nam Mü  80  20   5  Ch©u Phi  29  71   6  Khu vùc kh¸c  60  40   7  ThÕ giíi  43  57   (Nguån: Th«ng tin thÞ tr­êng b¶o hiÓm – t¸i b¶o hiÓmi) 2/ ë ViÖt Nam: So víi ThÕ giíi, thÞ tr­êng BHNT ViÖt Nam ra ®êi kh¸ muén, mÆc dï ®Ò ¸n vÒ BHNT ®· ®­îc nghiªn cøu tõ n¨m 1987 (§Ò ¸n: BHNT vµ ®iÒu kiÖn triÓn khai ë ViÖt Nam) nh­ng ch­a cã tÝnh kh¶ thi do: + Thu nhËp thÊp, kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn. NÒn kinh tÕ võa míi chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr­êng nªn thÞ tr­êng tµi chÝnh ch­a ph¸t triÓn vµ ch­a cã m«i tr­êng ®Çu t­. + HÖ thèng v¨n b¶n ph¸p quy ®iÒu chØnh ch­a hÒ cã bëi trong giai ®o¹n nµy chóng ta chØ triÓn khai mét sè nghiÖp vô BHPNT phôc vô cho môc ®Ých ngo¹i giao. Tuy nhiªn, ®Ó tr¶ lêi cho c©u hái b¶o hiÓm nh©n thä suÊt hiÖn ë ViÖt Nam tõ khi nµo? th× ph¶i kh¼ng ®Þnh r»ng BHNT ra ®êi ë ViÖt Nam ®Çu tiªn lµ vµo n¨m 1973 ®ã lµ C«ng ty BHNT ViÖt H­ng nh­ng C«ng ty nµy chØ tån t¹i trong mét thêi gian rÊt ng¾n (ë miÒn nam ViÖt Nam). C«ng ty chØ triÓn khai nh÷ng s¶n phÈm BHNT cã thêi h¹n ng¾n tõ 1 – 2 n¨m. MÆc dï NghÞ ®Þnh 100 vÒ ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm ®· ®­îc ban hµnh tõ n¨m 1993 nh­ng ph¶i ®Õn n¨m 1996 th× BHNT míi ®­îc Bé Tµi chÝnh cho phÐp triÓn khai theo QuyÕt §Þnh sè 28/TC/Q§ ngµy 20/3/1996. Tæng C«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam (B¶o ViÖt) lµ Doanh nghiÖp duy nhÊt ®­îc phÐp kinh doanh lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy vµ gi÷ thÕ ®éc quyÒn trong kinh doanh BHNT. §Õn n¨m 1999 thÞ tr­êng BHNT ViÖt Nam míi thùc sù ho¹t ®éng theo sù vËn hµnh cña thÞ tr­êng bëi trong n¨m ®ã Nhµ N­íc cho phÐp c¸c C«ng ty b¶o hiÓm n­íc ngoµi vµo ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam, vµ ngay lËp tøc c¸c C«ng ty BHNT 100% vèn n­íc ngoµi vµ C«ng ty BHNT liªn doanh ®· ®­îc thµnh lËp ë ViÖt Nam nh­: + Prudential + AIA + ChinphonManulife + B¶o Minh CMG Tuy ra ®êi muén, nh­ng thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn rÊt nhanh Doanh thu n¨m sau lu«n cao gÇn gÊp ®«i n¨m tr­íc. N¨m 1996 Doanh thu ®¹t 1,7384 tû VN§; n¨m 2002 Doanh thu ®¹t 4500 tû VN§. Cïng víi sù ph¸t triÓn chung cña thÞ tr­êng b¶o hiÓm nh©n thä trªn ThÕ giíi , thÞ tr­êng BHNT ViÖt Nam dÇn dÇn ®­îc hoµn thiÖn. Cô thÓ, hµng lo¹t c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt ®­îc ban hµnh nh»m ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng ®Æc biÖt lµ khi Quèc Héi th«ng qua LuËt kinh doanh b¶o hiÓm ngµy 09/12/2000. §©y lµ v¨n b¶n ph¸p lý cao nhÊt nh»m b¶o ®¶m cho thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam nãi chung vµ BHNT nãi riªng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n, ®¶m b¶o c¹nh tranh c«ng b»ng gi÷a c¸c Doanh nghiÖp b¶o hiÓm. Tuy triÓn khai ch­a l©u kho¶ng 8 n¨m nh­ng thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam nãi chung vµ thÞ tr­êng BHNT nãi riªng ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn ch¾c nhanh chãng, vµ sím cho thÊy r»ng ®©y lµ mét thÞ tr­êng ®Çy tiÒm n¨ng vµ ®Çy høa hÑn: Bëi ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng n­íc ®«ng d©n nhÊt ThÕ giíi vµ Ch©u lôc, nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn, t¨ng tr­ëng víi tèc ®è cao vµ æn ®Þnh. V× vËy mµ hiÖn nay cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp BHNT n­íc ngoµi muèn ®Çu t­ vµo ViÖt Nam nh­ng ®Ó b¶o vÖ thÞ tr­êng vµ c¸c doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng mµ Nhµ n­íc ch­a cho phÐp nh÷ng doanh nghiÖp nµy vµo ho¹t ®éng trong thêi ®iÓm hiÖn nay. + D©n sè ViÖt Nam theo thèng kª n¨m 2003 lµ trªn 80 triÖu ng­êi nh­ng sè ng­êi tham gia b¶o hiÓm chØ gÇn 5 triÖu ng­êi, con sè nµy chØ chiÕm mét phÇn rÊt nhá kho¶ng 6.3%, nªn thÞ tr­êng BHNT ViÖt Nam míi chØ khai th¸c ®­îc mét phÇn rÊt nhá thÞ tr­êng. + NÒn kinh tÕ ViÖt Nam kh¸ æn ®Þnh, tèc ®é t¨ng tr­ëng cao ®©y lµ c¬ héi ®Çu t­ an toµn cho c¸c C«ng ty b¶o hiÓm nhÊt lµ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm n­íc ngoµi vµo ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam . + ThÞ tr­êng b¶o hiÓm lu«n t¨ng tr­ëng kh«ng cã b­íc thôt lïi ®iÓn h×nh lµ n¨m 1997 c¶ khu vùc chÞu ¶nh h­ëng cña khñng ho¶ng tiÒn tÖ nh­ng thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam vÉn duy tr× tèc ®é t¨ng tr­ëng. II. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña b¶o hiÓm nh©n thä. Sau khi ®· biÕt ®­îc nguån gèc h×nh thµnh BHNT, chóng ta sÏ tËp trung nghiªn cøu ®Ó gi¶i ®¸p cho c©u hái BHNT lµ g×? 1/ Kh¸i niÖm b¶o hiÓm nh©n thä. a- Giíi thiÖu b¶o hiÓm con ng­êi. Cïng víi BHXH, b¶o hiÓm con ng­êi còng cã vai trß quan träng trong hÖ thèng an sinh x· héi; nã gãp phÇn bæ trî cho BHXH trong viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng ph¸t sinh trong cuéc sèng mµ BHXH kh«ng ®¸p øng ®­îc, kh«ng thùc hiÖn b¶o hiÓm nh­: - Trong mçi quèc gia kh«ng ph¶i tÊt c¶ mäi ng­êi ®Òu lµm viÖc trong c¸c c¬ quan doanh nghiÖp cho nªn Quèc gia nµo còng cßn nhiÒu ng­êi kh«ng cã BHXH vµ nh÷ng ng­êi nµy lu«n cÇn cã sù ®¶m b¶o cho cuéc sèng cña m×nh. - D©n sè ngµy mét giµ ®i, viÖc ch¨m sãc ng­êi giµ ®­îc toµn x· héi quan t©m vµ ngµy cµng lµ mét g¸nh nÆng lín ®èi víi chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i ai còng cã BHXH, th­êng th× l­¬ng h­u khã cã thÓ ®¸p øng ®­îc nh÷ng nhu cÇu trong cuéc sèng ngµy mét t¨ng mµ ng­êi giµ th× nhu cÇu cµng t¨ng lªn; nhÊt lµ khi bÞ bÖnh tËt, èm ®au... g¸nh nÆng ®èi víi con c¸i lµ rÊt lín. Do vËy, mçi ng­êi khi cßn t¹o ra thu nhËp th× viÖc hä chuÈn bÞ tr­íc kÕ ho¹ch tµi chÝnh cho m×nh lµ mét ®iÒu hîp lý . - §iÒu quan träng lµ b¶o hiÓm con ng­êi trong BHTM cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu cña mäi tÇng líp d©n c­ trong x· héi cho nªn mäi ng­êi ®Òu cã thÓ x©y dùng cho m×nh mét kÕ ho¹ch tµi chÝnh thùc hiÖn tiÕt kiÖm ®Ó ®¶m b¶o cho t­¬ng lai cña m×nh. Nh­ vËy, cã thÓ kh¼ng ®Þnh b¶o hiÓm con ng­êi nh»m ®¶m b¶o æn ®Þnh cuéc sèng cho mäi thµnh viªn trong x· héi tr­íc nh÷ng rñi ro tai n¹n bÊt ngê ®èi víi th©n thÓ tÝnh m¹ng, sù gi¶m sót hoÆc mÊt thu nhËp vµ ®¸p øng mét sè nhu cÇu kh¸c cña ng­êi tham gia b¶o hiÓm. B¶o hiÓm con ng­êi ®­îc ph©n lo¹i theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau: Theo thêi h¹n b¶o hiÓm, theo kü thuËt qu¶n lý, theo rñi ro b¶o hiÓm. Trong ®ã, theo tiªu thøc rñi ro b¶o hiÓm th× b¶o hiÓm con ng­êi chia lµm hai lo¹i lµ BHNT vµ BHPNT Sù kh¸c nhau c¬ b¶n nhÊt gi÷a hai lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy lµ BHNT liªn quan ®Õn tuæi thä cña con ng­êi; cßn b¶o hiÓm con ng­êi phi nh©n thä kh«ng liªn quan ®Õn tuæi thä cña con ng­êi. BHNT sÏ ®­îc tr×nh bµy cô thÓ h¬n trong phÇn d­íi ®©y. b- Kh¸i niÖm b¶o hiÓm nh©n thä: §Ó t×m hiÓu ®­îc vÒ BHNT, tr­íc hÕt cÇn ph¶i biÕt BHNT lµ g×? Cã thÓ hiÓu: BHNT lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm b¶o ®¶m cho c¸c rñi ro liªn quan ®Õn tuæi thä cña con ng­êi. Bao gåm b¶o hiÓm trong tr­êng hîp tö vong, b¶o hiÓm trong tr­êng hîp sèng vµ b¶o hiÓm nh©n thä hçn hîp. Nh­ vËy, ta cã thÓ rót ra ®Þnh nghÜa ®Çy ®ñ vÒ BHNT nh­ sau: “BHNT lµ sù cam kÕt gi÷a ng­êi b¶o hiÓm vµ ng­êi tham gia b¶o hiÓm trong ®ã ng­êi b¶o hiÓm sÏ ph¶i tr¶ STBH cho ng­êi ®­îc b¶o hiÓm (ng­êi thô h­ëng quyÒn lîi b¶o hiÓm) khi cã nh÷ng sù kiÖn b¶o hiÓm x¶y ra (ng­êi ®­îc b¶o hiÓm bÞ chÕt hoÆc sèng ®Õn mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh), cßn ng­êi tham gia ph¶i nép phÝ ®Çy ®ñ vµ ®óng h¹n. 2/ §Æc ®iÓm cña b¶o hiÓm nh©n thä: BHNT còng lµ mét lo¹i h×nh b¶o hiÓm cho nªn nã còng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm chung cña b¶o hiÓm. Ngoµi ra nã cßn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm rÊt riªng, vÒ c¬ b¶n BHNT cã 5 ®Æc ®iÓm sau: a- B¶o hiÓm nh©n thä võa mang tÝnh tiÕt kiÖm võa mang tÝnh rñi ro: §©y chÝnh lµ ®Æc ®iÓm næi bËt nhÊt cña BHNT, thÓ hiÖn tÝnh ®Æc tr­ng riªng cña BHNT. Bëi lÏ, BHPNT chØ thuÇn tuý mang tÝnh rñi ro ng­êi tham gia b¶o hiÓm chØ nh»m mét môc ®Ých duy nhÊt lµ b¶o vÖ cho lîi Ých cña m×nh khi c¸c sù kiÖn b¶o hiÓm x¶y ra. BHXH, BHYT mÆc dï còng phôc vô, b¶o vÖ cho søc khoÎ con ng­êi nh­ng sè ®èi t­îng vµ ph¹m vi ¸p dông rÊt hÑp vµ phô thuéc nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn kinh tÕ – x· héi, chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch... cña mçi quèc gia. Trong BHNT mçi ng­êi khi tham gia mét hay nhiÒu lo¹i h×nh BHNT sÏ ®Þnh kú ®ãng mét kho¶n tiÒn nhá (gäi lµ phÝ b¶o hiÓm) cã thÓ lµ theo th¸ng, quý, 6 th¸ng, n¨m... cho ng­êi b¶o hiÓm vµ ng­êi b¶o hiÓm cã nghÜa vô tr¶ mét sè tiÒn lín (gäi lµ STBH) theo ®óng thêi h¹n ghi trong hîp ®ång b¶o hiÓm. Sè tiÒn b¶o hiÓm nµy cã thÓ ®­îc tr¶ cho ng­êi ®­îc b¶o hiÓm, ng­êi thô h­ëng quyÒn lîi b¶o hiÓm khi cã sù kiÖn b¶o hiÓm x¶y ra, ng­êi ®­îc b¶o hiÓm (ng­êi tham gia b¶o hiÓm) bÞ chÕt hoÆc khi ho¹t ®éng b¶o hiÓm ®Õn h¹n. Nh­ vËy, ngoµi viÖc b¶o hiÓm cho nh÷ng rñi ro BHNT cßn gãp phÇn gióp ng­êi tham gia b¶o hiÓm thùc hiÖn nh÷ng kÕ ho¹ch trong t­¬ng lai, gióp cho th©n nh©n ng­êi ®­îc b¶o hiÓm gi¶m bít g¸nh nÆng cuéc sèng khi ng­êi ®­îc b¶o hiÓm kh«ng may gÆp rñi ro... §©y chÝnh lµ kÕt qu¶ cña viÖc ng­êi tham gia b¶o hiÓm thùc hiÖn tiÕt kiÖm bëi sè tiÒn b¶o hiÓm ch¾c ch¾n ng­êi ®­îc b¶o hiÓm sÏ ®­îc nhËn vµ sè tiÒn mµ hä ®· ®ãng gãp kh«ng hÒ mÊt ®i mµ ®­îc tÝch luü l¹i. b- B¶o hiÓm nh©n thä ®¸p øng ®­îc rÊt nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau cña ng­êi tham gia b¶o hiÓm nh©n thä: ThËt vËy, BHNT cã thÓ ®¸p øng ®­îc nhiÒu nhu cÇu, môc tiªu cña nh÷ng ng­êi tham gia nh­: - Nh÷ng ng­êi muèn ®¶m b¶o cho t­¬ng lai cña con c¸i m×nh cã thÓ tham gia lo¹i h×nh b¶o hiÓm An Sinh Gi¸o Dôc cña B¶o ViÖt. - Cã ng­êi l¹i muèn mÝnh cã mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh trong t­¬ng lai ®Ó mua nhµ, ®Ó s¾m söa ®å ®¹c, trang thiÕt bÞ phôc vô cuéc sèng cã thÓ tham gia lo¹i h×nh b¶o hiÓm nh©n thä mang tÝnh tÝch luü. Ch¼ng h¹n B¶o ViÖt triÓn khai c¸c s¶n phÈm: An khang thÞnh v­îng, an gia thÞnh v­îng... hay AIA triÓn khai c¸c s¶n phÈm: An sinh thÞnh v­îng, An sinh phó quý... - Còng cã nh÷ng ng­êi muèn ®¶m b¶o cho cuéc sèng cña m×nh khi vÒ giµ ®Ó kh«ng phô thuéc vµo con c¸i, x· héi hä cã thÓ tham gia c¸c lo¹i h×nh vÒ b¶o hiÓm h­u trÝ. VD: B¶o ViÖt ®ang triÓn khai c¸c s¶n phÈm: An h­ëng h­u trÝ, an b×nh h­u trÝ. - Ngoµi ra cßn nhiÒu môc ®Ých kh¸c nh­ dïng ®Ó thÕ chÊp vay tÝn dông, ®Ó l¹i cho con ch¸u mét kho¶n tµi s¶n thõa kÕ... c- C¸c lo¹i hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä rÊt ®a d¹ng vµ phøc t¹p: TÝnh ®a d¹ng cña hîp ®ång BHNT cã thÓ thÊy ngay qua tõng lo¹i h×nh, tõng s¶n phÈm cô thÓ. BHNT ®­îc triÓn khaid­íi nhiÒu lo¹i h×nh nh­: B¶o hiÓm sinh kú, b¶o hiÓm tö kú vµ b¶o hiÓm nh©n thä hçn hîp. Trong mçi lo¹i h×nh, s¶n phÈm cã thÓ triÓn khai víi nh÷ng nøa tuæi kh¸c nhau, trong mçi løa tuæi l¹i cã nh÷ng møc STBH kh¸c nhau, víi cïng mét STBH nh­ng l¹i cã nh÷ng thêi h¹n b¶o hiÓm kh¸c nhau nh­: 1,2,3...5,10 n¨m. BHNT phøc t¹p ë chç nã cã mèi quan hÖ cña nhiÒu bªn tham gia trong mét b¶n hîp ®ång nh­: Ng­êi b¶o hiÓm, ng­êi tham gia b¶o hiÓm, ng­êi ®­îc b¶o hiÓm vµ ng­êi thô h­ëng quyÒn lîi b¶o hiÓm. Ngoµi ra, trong hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä nh÷ng chi tiÕt liªn quan ®­îc quy ®Þnh rÊt cô thÓ mµ kh«ng mét hîp ®ång kinh tÕ nµo cã ®­îc. d- PhÝ b¶o hiÓm nh©n thä chÞu t¸c ®éng tæng hîp cña nhiÒu nh©n tè. V× vËy qu¸ tr×nh ®Þnh phÝ rÊt phøc t¹p: ViÖc ®Þnh phÝ BHNT lµ mét trong nh÷ng viÖc khã kh¨n nhÊt v× BHNT liªn quan ®Õn con ng­êi mµ con ng­êi th× kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ trÞ. Trong khi ®ã cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc phÝ b¶o hiÓm cho tõng hîp ®ång b¶o hiÓm, tõng lo¹i h×nh b¶o hiÓm. ViÖc x¸c ®Þnh phÝ BHNT phô thuéc phÇn lín vµo c¸c yÕu tè nh­: Tuæi thä b×nh qu©n, sè tiÒn b¶o hiÓm, tuæi cña ng­êi tham gia b¶o hiÓm, thêi h¹n tham gia, ph­¬ng thøc thanh to¸n, l·i suÊt ®Çu t­, tû lÖ l¹m ph¸t vµ thiÓu ph¸t cña ®ång tiÒn... nh÷ng yÕu tè nµy ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh tíi c¸ch x¸c ®Þnh phÝ, tû lÖ phÝ quyÕt ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña Doanh nghiÖp BHNT bëi nh÷ng nh©n tè nµy quyÕt ®Þnh ®Õn doanh thu cña Doanh nghiÖp b¶o hiÓm, sè ng­êi tham gia b¶o hiÓm. Nh÷ng yÕu tè nµy l¹i th­êng xuyªn thay ®æi vµ biÕn ®éng. Do vËy, viÖc x¸c ®Þnh phÝ chØ lµ t­¬ng ®èi vµ chØ nh÷ng C«ng ty b¶o hiÓm ho¹t ®éng l©u n¨m cã nhiÒu kinh nghiÖm míi cã ®ñ c¬ së vµ kh¶ n¨ng lµm viÖc nµy. e- B¶o hiÓm nh©n thä ra ®êi vµ ph¸t triÓn trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ- x· héi nhÊt ®Þnh: §Æc ®iÓm nµy rÊt mét thùc tÕ; Bëi chóng ta kh«ng thÓ triÓn khai BHNT ë mét quèc gia kinh tÕ chËm ph¸t triÓn, møc sèng cña ng­êi d©n ë møc thÊp nh­ mét sè n­íc ë Ch©u phi hiÖn nay. ViÖt Nam kh«ng thÓ triÓn khai BHNT trong nh÷ng n¨m 1980 cña thÕ kû tr­íc lµ mét thùc tÕ. Ng­êi ta còng kh«ng thÓ tham gia BHNT khi nÒn kinh tÕ lu«n bÊt æn, tû lÖ l¹m ph¸t cao. Ngoµi ra cßn rÊt nhiÒu nh÷ng yÕu tè kinh tÕ- x· héi kh¸c còng cã ¶nh h­ëng tíi viÖc triÓn khai BHNT nh­: M«i tr­êng ph¸p lý, tuæi thä b×nh qu©n, tr×nh ®é häc vÊn, tû lÖ tö vong, v¨n ho¸, phong tôc... Thùc tÕ qu¸ tr×nh ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña BHNT lµ dÉn chøng thùc tÕ nhÊt minh chøng cho ®iÒu nµy. BHNT ra ®êi ë Ch©u ¢u chø kh«ng ph¶i Ch©u ¸ hay Ch©u Phi; bëi ë Ch©u ¢u (®Æc biÖt lµ Anh Quèc) kinh tÕ rÊt ph¸t triÓn, ®êi sèng cña ng­êi d©n rÊt cao trong ®ã Anh lµ n­íc c«ng nghiÖp ra ®êi sím nhÊt vµ nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn sím nhÊt. V× vËy, nh÷ng ph¸t kiÕn liªn quan ®Õn BHNT nh­ c¸ch tÝnh phÝ, b¶ng tû lÖ tö vong… ra ®êi tõ ®©y.Trong khi ®ã ë Ch©u ¸ hay Ch©u Phi cã nhiÒu nguyªn nh©n gi¶i thÝch cho sù ra ®êi muén cña BHNT nh­ng trong ®ã quan trong nhÊt vÉn lµ nguyªn nh©n kinh tÕ vµ mét phÇn do phong tôc tËp qu¸n. 3/ Vai trß cña b¶o hiÓm nh©n thä: XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña BHNT cã thÓ thÊy b¶o hiÓm nh©n thä cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi c¸ nh©n Doanh nghiÖp vµ x· héi. Cô thÓ: a- Vai trß ®èi víi x· héi: - BHNT cã ®ãng gãp rÊt lín vµo nÒn Kinh TÕ Quèc D©n. Hµng n¨m BHNT ®ãng gãp kh¸ lín vµo GDP cña mçi quèc gia. NÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn th× sù ®ãng gãp cña BHNT cµng lín kho¶ng trªn d­íi 10% cã nh÷ng n­íc tû lÖ nµy cßn cao h¬n, ®iÓn h×nh lµ sù ®ãng gãp cña mét sè n­íc nh­ Mü, Anh, Thuþ SÜ, NhËt, Hµn Quèc…cßn ë ViÖt Nam tû lÖ ®ãng gãp vµo GDP lµ d­íi 1% (0,6%) nh­ vËy sù ®ãng gãp cña BHNT cho GDP cña N­íc ta cßn qu¸ Ýt so víi thÕ giíi. - BHNT lµ mét kªnh huy ®éng vèn hiÖu qu¶ nhÊt, nã ®ãng gãp phÇn thùc hµnh tiÕt kiÖm vµ ®Çu t­ dµi h¹n; bëi phÇn lín c¸c hîp ®ång BHNT cã thêi h¹n dµi, thêi h¹n b¶o hiÓm x¸c ®Þnh tr­íc nªn viÖc ®Çu t­ vèn cña c¸c C«ng ty BHNT lµ rÊt chñ ®éng. - BHNT bæ sung cho BHXH vµ BHYT trong viÖc më réng ®èi t­îng ®­îc b¶o hiÓm, b¶o ®¶m æn ®Þnh cuéc sèng cho nh÷ng ng­êi ®­îc b¶o hiÓm, t¹o ra nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm cho x· héi gãp phÇn gi¶m nhÑ g¸nh nÆng viÖc lµm ®èi víi chÝnh phñ mçi quèc gia tøc lµ BHNT gãp phÇn hoµn thiÖn hÖ thèng an sinh x· héi vµ hç trî cho chÝnh s¸ch phóc lîi cña mçi quèc gia. b- Vai trß ®èi víi c¸ nh©n vµ Doanh nghiÖp: - Gãp phÇn æn ®Þnh cuéc sèng cho c¸c c¸ nh©n, æn ®Þnh kinh doanh cho Doanh nghiÖp. Mçi gia ®×nh kinh tÕ lu«n phô thuéc vµo nh÷ng ng­êi cã thu nhËp nªn khi nh÷ng ng­êi t¹o ra nguån thu nhËp ®ã kh«ng may gÆp rñi ro dÉn ®Õn gi¶m hoÆc mÊt thu nhËp cuéc sèng cña gia ®×nh hä sÏ gÆp v« vµn nh÷ng khã kh¨n nh­: Nî nÇn, ®êi sèng kh«ng æn ®Þnh, kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Çy ®ñ ®Ó ch¨m sãc con c¸i, kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu t¨ng lªn cña cuéc sèng do rñi ro g©y ra ... Gi¶ sö r»ng ng­êi ®ã cã tham gia BHXH nh­ng ch­a ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ thêi gian ®ãng BHXH hay c¸c yÕu tè kh¸c th× hä còng kh«ng thÓ nhËn BHXH hoÆc cã nhËn ®­îc th× còng kh«ng ®¸ng kÓ trong khi chi phÝ ngµy mét t¨ng do nhu cÇu cña gia ®×nh khi cã thªm ng­êi phô thuéc. T­¬ng tù nh­ vËy, mét Doanh nghiÖp lu«n cã sè l­îng lao ®éng tËp trung nhiÒu vµ lµm viÖc liªn tôc hµng ngµy trong ®iÒu kiªn m¸y mãc thiÕt bÞ ngµy cµng hiÖn ®¹i nªn kh¶ n¨ng x¶y ra rñi ro lµ rÊt cao. Tr­êng hîp hä kh«ng may gÆp rñi ro sÏ ¶nh h­ëng nghiªm träng ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Doanh nghiÖp thËm trÝ cã thÓ dÉn ®Õn ph¸ s¶n. Ngoµi ra trong mét Doanh nghiÖp lu«n cã nh÷ng ng­êi gi÷ vai trß chñ chèt (Gi¸m ®èc, KÕ to¸n tr­ëng...) theo thèng kª cã trªn 80% nh÷ng ng­êi th­êng xuyªn ®i trªn c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng c«ng céng lµ nh÷ng ng­êi chñ Doanh nghiÖp nªn møc ®é rñi ro l¹i cµng cao. Do vËy, viÖc b¶o vÖ an t