“Trẻ em hôm nay – Thế giới ngày mai”
Trẻ em là những chủ nhân tương lai của đất nước, cần được quan tâm, chăm sóc và nâng đỡ của gia đình, những người thân xung quanh cũng như của cộng đồng và toàn xã hội. Ngày nay, khi xã hội đang trên đà phát triển thì việc đáp ứng các nhu cầu của trẻ em ngày càng được quan tâm đúng mức và càng được nâng cao. Đó là việc chăm sóc về sức khỏe, thể chất, tạo điều kiện cho sự phát triển tốt về thể chất, việc đáp ứng đầy đủ của các dịch vụ y tế, chăm sóc sức khỏe trẻ em khi cần thiết, việc tiếp xúc với các phương tiện cũng như khu vui chơi giải trí và các nguồn văn hóa, thông tin cũng khá đầy đủ.
Hồ Chí Minh cũng đã từng nói : “Trẻ em như búp trên cành – Biết ăn biết ngủ biết học hành là ngoan”. Trẻ em là những mầm sống, những búp non tương lai đang lớn lên từng ngày, từng giờ trong sự chăm sóc, dạy dỗ của gia đình, nhà trường, và chúng là niềm vui, niềm hạnh phúc và hi vọng của biết bao gia đình. Các em hầu hết được đáp ứng khá đầy đủ về các nhu cầu vật chất và tinh thần, được yêu thương chăm sóc, được thừa hưởng các quyền lợi của mình, được đảm bảo các phúc lợi xã hội.
Bên cạnh những mặt tích cực đó vẫn có những trẻ em chưa được sự quan tâm, chăm sóc đúng mức của gia đình, chưa được hưởng các dịch vụ, phúc lợi xã hội đã lao vào con đường nghiện nghập, chích hút. Con số trẻ em nghiện ma túy hiện nay vẫn là vấn đề đáng báo động trong xã hội, là thảm họa lớn đối với bản thân những đứa trẻ này, đối với gia đình và toàn xã hội. Các em liệu có thể là những chủ nhân tương lai của đất nước nữa không? Có thể đóng góp công sức cho đất nước nữa không khi mà chỉ mải mê, vùi đầu vào những cảm giác sảng khoái của khói thuốc ma túy, và những cơn thèm khát đến điên cuồng khi thiếu thuốc rồi mang trong mình căn bệnh thế kỉ? Vì vậy, việc quan tâm, giáo dục, giúp đỡ trẻ bị nghiện ma túy cai nghiện và đưa chúng tái hòa nhập cộng đồng và không tái nghiện là mong muốn và trách nhiệm của những bậc làm cha, làm mẹ, của toàn xã hội.
Hiện nay, tình trạng trẻ nghiện ma túy không chỉ diễn ra ở những nơi tập trung dân cư đông đúc với nhiều tầng lớp xã hội, trẻ lang thang kiếm sống bằng nhiều nghề khác nhau mà chúng còn sống tập trung trong cùng một xóm thường là nơi hẻo lánh, xa khu đô thị hay sống trong gầm cầu, vỉa hè Môi trường này không đảm bảo cho sự an toàn của trẻ cũng như nhân cách của trẻ. Không chỉ những đứa trẻ lang thang kiếm sống thiếu sự quan tâm chăm sóc của gia đình, nhà trường mà ngay cả những đứa trẻ sống trong môi trường hoàn toàn thuận lợi: được đi học đầy đủ, có sự quan tâm chăm sóc của cha mẹ nhưng lại sa vào con đường nghiện ngập. Điều này có vẻ như một nghịch lý nhưng trên thực tế lại là sự thật và xảy ra rất nhiều. Các em vì tò mò, vì thiếu hiểu biết, bị bạn bè rủ rê, lôi kéo trong một vài lần thử đã dẫn đến nghiện ma túy.
42 trang |
Chia sẻ: ngtr9097 | Lượt xem: 6186 | Lượt tải: 3
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Công tác xã hội với trẻ bị nghiện ma túy, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Đề tài: CÔNG TÁC XÃ HỘI VỚI TRẺ BỊ NGHIỆN MA TÚY
Mục Lục
Về lý luận 4
Các khái niệm công cụ 5
Trẻ em
Ma túy
Nghiện ma túy
Trẻ em nghiện ma túy
Tác hại của ma túy 7
Tác hại đối với cơ thể
Ảnh hưởng đến bản thân
Ảnh hưởng đến gia đình
Ảnh hưởng đến xã hội
Nguyên nhân 14
Nguyên nhân từ phía gia đình
Nguyên nhân từ xã hội hay hoàn cảnh xung quanh
tác động
Nguyên nhân từ phía bạn bè cùng lứa tuổi
Nguyên nhân từ chính những đối tượng nghiện
Đặc điểm tâm sinh lý của trẻ nghiện 15
Về thể chất
Về tinh thần
Về đặc điểm tâm sinh lý
Phản ứng của xã hội 17
Phản ứng của Nhà Nước
Phản ứng của chính quyền địa phương và cộng đồng
Phản ứng của phía gia đình
Các lý thuyết áp dụng 23
Lý thuyết hệ thống
Lý thuyết hành vi – nhận thức
Lý thuyết phát triển của Erikson
Lý thuyết vai trò
Lý thuyết học hỏi – tập nhiễm
Phân loại trẻ nghiện ma túy 27
Trẻ sống trong gia đình
Trẻ lang thang
Trẻ sống trong các trung tâm giáo dưỡng
Mục đích của CTXH 27
Vai trò của nhân viên CTXH 28
Với trẻ sống trong gia đình
Với trẻ lang thang
Với trẻ sống trong các trung tâm giáo dưỡng
Phần ứng dụng
Tổng quan vấn đề 31
Trường hợp cụ thể 33
Nhu cầu của thân chủ 33
Nguồn lực của thân chủ 34
Tiến trình CTXH cá nhân 35
Tiếp cận thân chủ
Xác định vấn đề
Thu thập dữ liệu
Chẩn đoán
Kế hoạch trị liệu
Trị liệu
Lượng giá
Kết luận 40
Phần lý luận:
“Trẻ em hôm nay – Thế giới ngày mai”
Trẻ em là những chủ nhân tương lai của đất nước, cần được quan tâm, chăm sóc và nâng đỡ của gia đình, những người thân xung quanh cũng như của cộng đồng và toàn xã hội. Ngày nay, khi xã hội đang trên đà phát triển thì việc đáp ứng các nhu cầu của trẻ em ngày càng được quan tâm đúng mức và càng được nâng cao. Đó là việc chăm sóc về sức khỏe, thể chất, tạo điều kiện cho sự phát triển tốt về thể chất, việc đáp ứng đầy đủ của các dịch vụ y tế, chăm sóc sức khỏe trẻ em khi cần thiết, việc tiếp xúc với các phương tiện cũng như khu vui chơi giải trí và các nguồn văn hóa, thông tin cũng khá đầy đủ.
Hồ Chí Minh cũng đã từng nói : “Trẻ em như búp trên cành – Biết ăn biết ngủ biết học hành là ngoan”. Trẻ em là những mầm sống, những búp non tương lai đang lớn lên từng ngày, từng giờ trong sự chăm sóc, dạy dỗ của gia đình, nhà trường, và chúng là niềm vui, niềm hạnh phúc và hi vọng của biết bao gia đình. Các em hầu hết được đáp ứng khá đầy đủ về các nhu cầu vật chất và tinh thần, được yêu thương chăm sóc, được thừa hưởng các quyền lợi của mình, được đảm bảo các phúc lợi xã hội.
Bên cạnh những mặt tích cực đó vẫn có những trẻ em chưa được sự quan tâm, chăm sóc đúng mức của gia đình, chưa được hưởng các dịch vụ, phúc lợi xã hội… đã lao vào con đường nghiện nghập, chích hút. Con số trẻ em nghiện ma túy hiện nay vẫn là vấn đề đáng báo động trong xã hội, là thảm họa lớn đối với bản thân những đứa trẻ này, đối với gia đình và toàn xã hội. Các em liệu có thể là những chủ nhân tương lai của đất nước nữa không? Có thể đóng góp công sức cho đất nước nữa không khi mà chỉ mải mê, vùi đầu vào những cảm giác sảng khoái của khói thuốc ma túy, và những cơn thèm khát đến điên cuồng khi thiếu thuốc rồi mang trong mình căn bệnh thế kỉ? Vì vậy, việc quan tâm, giáo dục, giúp đỡ trẻ bị nghiện ma túy cai nghiện và đưa chúng tái hòa nhập cộng đồng và không tái nghiện là mong muốn và trách nhiệm của những bậc làm cha, làm mẹ, của toàn xã hội.
Hiện nay, tình trạng trẻ nghiện ma túy không chỉ diễn ra ở những nơi tập trung dân cư đông đúc với nhiều tầng lớp xã hội, trẻ lang thang kiếm sống bằng nhiều nghề khác nhau mà chúng còn sống tập trung trong cùng một xóm thường là nơi hẻo lánh, xa khu đô thị hay sống trong gầm cầu, vỉa hè… Môi trường này không đảm bảo cho sự an toàn của trẻ cũng như nhân cách của trẻ. Không chỉ những đứa trẻ lang thang kiếm sống thiếu sự quan tâm chăm sóc của gia đình, nhà trường mà ngay cả những đứa trẻ sống trong môi trường hoàn toàn thuận lợi: được đi học đầy đủ, có sự quan tâm chăm sóc của cha mẹ nhưng lại sa vào con đường nghiện ngập. Điều này có vẻ như một nghịch lý nhưng trên thực tế lại là sự thật và xảy ra rất nhiều. Các em vì tò mò, vì thiếu hiểu biết, bị bạn bè rủ rê, lôi kéo trong một vài lần thử đã dẫn đến nghiện ma túy.
Trước những vấn đề như vậy, để đảm bảo sự phát triển toàn diện về thể chất và nhân cách của trẻ, để trẻ em thoát khỏi con đường nghiện hút và hòa nhập với cộng đồng, để các em có một cuộc sống lành mạnh và thực sự trở thành những chủ nhân tương lai của đóng góp tích cực cho đất nước, chúng ta – những nhân viên công tác xã hội cần có những hành động kịp thời để giúp đỡ những đứa trẻ đã lầm đường này quay trở về cuộc sống bình thường, lành mạnh, có ý chí, nghị lực và nhân cách tốt.
Các khái niệm công cụ:
Trẻ em: Khái niệm trẻ em được hiểu theo nhiều nghĩa:
Trong tâm lý học: trẻ em được dùng để chỉ giai đoạn đầu của sự phát triển tâm lý, nhân cách con người.
Trong xã hội học: trẻ em được hiểu là một nhóm nhân khẩu biệt trong quá trình xã hội hóa.
Trong công ước quốc tế: Trẻ em có nghĩa là người dưới 18 tuổi, trừ trường hợp luật pháp áp dụng đối với trẻ có quy định tuổi thành niên sớm.
Theo luật bảo vệ chăm sóc trẻ em nưm 1991: trẻ em là những công dân Việt nam dưới 16 tuổi.
- Trẻ em: là những trẻ nhỏ có độ tuổi dưới 16 chưa hoặc ít có khả năng lao động cần được sự quan tâm, chăm sóc, bảo vệ của cha mẹ và những người lớn.
1.2. Ma túy:
- Theo từ điển Tiếng Việt 1991: Ma túy là chất bột trắng kết tinh dẫn xuất từ Moocphin rất độc, dùng làm thuốc giảm đau, người lạm dụng có cảm giác như thần kinh bị tê liệt và lâu dài có thể nghiện.
- Theo WHO: Ma túy là bất kì chất gì mà khi được đưa vào cơ thể sống có thể làm thay đổi 1 hay nhiều chức năng cơ thể.
- Ma túy là một chất gây nghiện, bị nhà nước cấm. Ma tuý bao gồm nhiều loại như : thuốc phiện, cần sa, heroin, cocain, các chất ma tuý tổng hợp ...
- Nếu tách ra từng từ “ma” và “túy” thì có nghĩa là “tê liệt” và “say sưa”. Nói một cách khác bất kì chất nào khi dùng nó, người sử dụng có trạng thái hưng phấn và bị lệ thuộc vào chúng hay còn gọi là “nghiện”, cuối cùng bị tê liệt ý chí, hủy hoại cơ thể.
- Các hình thức sử dụng gồm hút, hít, ngửi, tiêm chích, nhai và uống
1.3. Nghiện ma túy: là một trạng thái nhiễm độc chu kì hay mãn tính do sử dụng lặp lại nhiều lần 1 chất độc tự nhiên hay tổng hợp nào đó.
Đặc trưng của nhiễm độc này là:
Tăng dần liều dùng
- Sự lệ thuộc vào tâm sinh lý của người dùng vào tác dụng của chất đó
1.4. Trẻ em nghiện ma túy:
Là những người có độ tuổi 16 trở xuống, sử dụng lặp đi lặp lại một hay nhiều chất ma túy dẫn đến trạng thái nhiễm độc chu kì hay mãn tính, bị lệ thuộc về thể chất và tinh thần. Khi nghiện ma túy nếu ngừng sử dụng sẽ bị hội chứng cai nghiện ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần trong 1 thời gian nhất định tùy thuộc vào mức độ nghiện.
2. Tác hại của ma túy:
Tệ nạn nghiện ma túy và các chất gây nghiện đang gây khủng hoảng toàn thế giới và riêng ở nước ta, tệ nạn này đang phát triển theo chiều hướng rất xấu trong một bộ phận thanh thiếu niên tạo sự lo lắng cho toàn xã hội. Không chỉ tác hại do gây ra sự nghiện ngập và dẫn đến tội ác làm băng hoại thế hệ trẻ mà chính phương cách sử dụng ma túy chủ yếu qua con đường tiêm chích làm cho sự lây nhiễm HIV/AIDS có nguy cơ lan truyền rất rộng. Mặc dù sự thông tin về tác hại của ma túy và các chất gây nghiện trên các phương tiện truyền thông đã được thực hiện khá nhiều nhưng vẫn còn không ít người chưa thấy rõ sự tác hại. Trong bài nói chuyện hôm nay, xin được nhắc lại và nhấn mạnh những gì chúng ta cần biết về ma túy và các chất gây nghiện cũng như những tác hại không lường của chúng.
2.1. Tác hại đối với cơ thể :
- Đối với hệ hô hấp: Các chất ma túy kích thích hô hấp gây tăng tần số thở trong thời gian ngắn, sau đó sẽ gây ức chế hô hấp, nhất là khi dùng quá liều. Nhiều trường hợp ngưng thở nếu không cấp cứu kịp thời sẽ dẫn đến tử vong, đôi khi ngưng thở rất đột ngột.
Ngoài ra, sau khi dùng ma túy (nhất là cocaine) có thể gây phù phổi cấp, tràn khí màng phổi, tràn khí trung thất, xuất huyết phế nang, viêm tiểu phế quản tắc nghẽn, viêm phổi, lên cơn hen phế quản...
Theo thông tin trên tạp chí Medical Progress tháng 1 năm 1999, nhiều công trình nghiên cứu của các tác giả Mỹ đã cho thấy có mối liên quan giữa hút ma túy (nhất là cocaine) và ung thư phổi.
- Đối với hệ tim mạch: Các chất ma túy sẽ kích thích làm tăng nhịp tim, ảnh hưởng trực tiếp lên tim, gây co thắt mạch vành tạo nên cơn đau thắt ngực, nặng hơn có thể gây nhồi máu cơ tim. Chúng cũng là nguyên nhân của các rối loạn nhịp đe dọa tính mạng người dùng ma túy. Ngoài ra còn gây nên tình trạng co mạch làm tăng huyết áp.
- Đối với hệ thần kinh: Ngoài tác dụng kích thích thần kinh giai đoạn đầu gây hưng phấn, sảng khoái, lệ thuộc thuốc…, cũng có thể gây các tai biến như: co giật, xuất huyết dưới nhện, đột quị...
- Đối với hệ sinh dục: Không như người ta thường lầm tưởng, dùng ma túy sẽ làm tăng khả năng tình dục. Ở người nghiện ma túy, khả năng tình dục suy giảm một cách rõ rệt, và hậu quả này vẫn tồn tại sau khi ngưng dùng thuốc một thời gian khá lâu. Ở những nam giới dùng ma túy trong thời gian dài sẽ bị chứng vú to (gynecomastia) và bất lực. Còn ở phụ nữ sẽ bị rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, rong kinh, tăng tiết sữa bất thường và vô sinh.
2.2. Ảnh hưởng đến bản thân :
Ma tuý làm huỷ hoại sức khoẻ, làm mất khả năng lao động, học tập, làm cho thần kinh người nghiện bị tổn hại. Dùng ma tuý quá liều có thể dẫn đến cái chết.
Gây nghiện mạnh, sức khoẻ giảm sút. Tiêm chích ma tuý dùng chung bơm kim tiêm không tiệt trùng dẫn đến lây nhiễm viêm gan vi rut B, C, đặc biệt là HIV (dẫn đến cái chết). Tiêm chích ma tuý là một trong những con đường lây nhiễm HIV phổ biến nhất tại Việt Nam. Người nghiện ma tuý có thể mang vi rut HIV và lây truyền cho vợ/bạn tình của con cái họ.
Thoái hoá nhân cách, rối loạn hành vi, lối sống buông thả, dễ vi phạm pháp luật.
Mâu thuẫn và bất hoà với bạn bè, thầy cô giáo và gia đình.
Mất lòng tin với mọi người, dễ bị người khác lợi dụng, học tập giảm sút hoặc bỏ học, ảnh hưởng đến tương lai tiền đồ, nếu đã có việc làm thì dễ bị mất việc làm.
Ma tuý còn gây tác hại lâu dài cho con cái, nòi giống: các chất ma tuý ảnh hưởng đến hệ thống hoocmon sinh sản, làm giảm khả năng sinh hoạt tình dục, ảnh hưởng đến quá trình phân bào hình thành các giao tử, tạo cơ hội cho các gien độc có điều kiện hoạt hoá, dẫn tới suy yếu nòi giống.
2.3. Ảnh hưởng đến gia đình :
- Làm tiêu hao tiền bạc của bản thân và gia đình. Nhu cầu cần tiền để mua ma tuý của người nghiện là rất lớn, mỗi ngày ít nhất từ 50.000-100.000,đ thậm chí 1.000.000 - 2.000.000đ/ ngày, vì vậy khi lên cơn nghiện người nghiện ma tuý có thể tiêu tốn hết tiền của, tài sản, đồ đạc của gia đình vào việc mua ma tuý để thoả mãn cơn nghiện của mình, hoặc để có tiền sử dụng ma tuý, nhiều người đã trộm cắp, hành nghề mại dâm, hoặc thậm chí giết người, cướp của.
- Sức khoẻ các thành viên khác trong gia đình giảm sút (lo lắng, mặc cảm, ăn không ngon, ngủ không yên...vì trong gia đình có người nghiện)
- Gây tổn thất về tình cảm - buồn khổ vì trong nhà có người nghiện. Công việc làm ăn của gia đình bị ảnh hưởng vì khách hàng thiếu tín nhiệm.(thất vọng, buồn khổ, hạnh phúc gia đình tan vỡ, ly thân, ly hôn, con cái không ai chăm sóc...)
- Gia đình tốn thời gian, chi phí chăm sóc và điều trị các bệnh của người nghiện do ma tuý gây ra.
- Mất mát tài sản, ảnh hưởng về mặt tài chánh vì người nghiện phung phí tiền bạc, của cải để mua ma túy.
- Tai tiếng, xấu hổ với hàng xóm láng giềng và bà con thân tộc vì trong nhà có người nghiện.
- Tốn tiền bồi thường cho nạn nhân của người nghiện do quậy phá, ẩu đả, đua xe lạng lách gây tai nạn giao thông…
- Tốn thời gian thăm nuôi khi người nghiện phải vào tù vì phạm pháp. Bồi thường tiền của cho gia đình nạn nhân.
2.4. Ảnh hưởng đến xã hội :
- Nghiện ngập là đầu mối dẫn đến những tệ nạn xã hội. Để có tiền thỏa mãn cơn nghiện, người nghiện không từ một hành vi nào để kiếm tiền. Những hành vi phạm pháp như :trộm cắp, móc túi, giật đồ…Thậm chí giết người họ cũng dám làm.
- Do tác hại ảo giác của một số loại ma túy người nghiện có thể có hành vi hung hãn, gây hấn, quậy phá gây mất trật tự an ninh xã hội hoặc có khi nổi máu anh hùng xa lộ, đua xe lạng lách gây tai nạn giao thông. Gây mất trật tự an toàn xã hội, gia tăng các tệ nạn xã hội: Lừa đảo, trộm cắp, giết người, mại dâm, băng nhóm..
- Xã hội mất tiền do người nghiện sử dụng để mua ma túy, nếu mỗi người nghiện sử dụng từ 10.000 đến 30.000 đồng mua ma túy mỗi ngày thì người nghiện nước ta (khoảng 200.000 người) tiêu tốn từ 2 tỷ đến 6 tỷ đồng mỗi ngày.
- Tốn kém do phải xây dựng lực lượng phòng và khắc phục, giải quyết các hậu quả do ma túy đem lại.
- Xã hội cũng phải mất tiền của để giáo dục, điều trị cho người nghiện, tốn đến hàng tỉ đồng mỗi năm
- Ma túy làm hư hỏng thế hệ trẻ, những người sa chân vào con đường nghiện ngập. Như vậy, ma túy cũng gây ảnh hưởng đến phát triển kinh tế, chính trị, văn hóa, quốc phòng
- Ảnh hưởng đến đạo đức, thuần phong mỹ tục lâu đời của dân tộc. Làm giảm sút sức lao động sản xuất trong xã hội. Tăng chi phí ngân sách xã hội cho các hoạt động ngăn ngừa, khắc phục, giải quyết các hậu quả do ma tuý đem lại. Ma tuý còn là nguồn gốc, là điều kiện nảy sinh, lan truyền đại dịch HIV/AIDS (một hiểm hoạ toàn cầu chưa có thuốc chữa...Hiện nay nước ta có trên 130.000 người nhiễm HIV/AIDS thì có 75% là do tiêm chích ma tuý - Ảnh hưởng đến giống nòi, huỷ diệt giống nòi: do các chất ma tuý ảnh hưởng đến hệ thống hoocmon sinh sản, làm giảm khả năng sinh hoạt tình dục, ảnh hưởng đến quá trình phân bào hình thành các giao tử, tạo cơ hội cho các gien độc có điều kiện hoạt hoá, dẫn tới suy yếu nòi giống.
3. Nguyên nhân :
3.1. Nguyên nhân về phía gia đình
Gia đình là nơi đứa trẻ sinh ra và lớn lên, vì vậy môi trường cuộc sống gia đình có ảnh hưởng rất lớn đến sự hình thành và phát triển tâm lý cũng như nhân cách của trẻ. Không khí gia đình rất quan trọng, ảnh hưởng lớn đến quá trình tiếp cận và trở thành đối tượng nghiện của thanh thiếu niên. Những đứa trẻ mà cha mẹ có mối qua hệ phúc tạp như: ly thân, ly hôn... có xu hướng nghiện cao hơn. Những gia đình điều kiện kinh tế khá giả mà nuông chiều thái quá để cho con em mình có điều kiện giao du, chơi bời quá trớn cũng rất dễ bị mắc nghiện. Sự buông lỏng quản lý , ít quan tâm đến con cái hay nuông chiều thái quá và không khí gia đình không bình thường 1à một trong những nguyên nhân chính dẫn đến đứa trẻ tiếp cận với ma tuý và trở thành kẻ nghiện ma tuý.
3.2. Nguyên nhân từ xã hội hay hoàn cảnh xã hội xung quanh tác động
Trong gia đình bố mẹ không quan tâm đến con cái hoặc nuông chiều thái quá dẫn đến sự quản lý con cái bị buông lỏng thì với sự nhạy cảm của thanh thiếu niên những tật xấu rất dễ xâm nhập. Đầu tiên là mải chơi, đua đòi, lười học, học kém, bỏ học dẫn đến bị lôi kéo nghiện ma tuý. Đa số đối tượng thanh thiếu niên nghiện đều thất học, hoặc có trình độ học vấn thấp, phần lớn trong số họ mới có trình độ tiểu học, số ít đang học dở trung học cơ sở, hoặc đang học đại học, cao đẳng và trung học chuyên nghiệp. Đa số họ không được đào tạo về nghề nghiệp, bởi vậy cơ hội để tham gia vào quá trình phát triển xã hội là rất nhỏ. Không nghề nghiệp, hoặc nghề nghiệp không ổn định, có địa vị thấp trong xã hội, thu nhập thấp và không ổn định, không kiếm đủ tiền cho cuộc sống độc lập của mình, vì thế họ có cảm giác thua thiệt về tâm lý, dễ sinh chán chường, bất mãn và sinh ra nghiện ngập.
Với lớp trẻ đang học phổ thông cơ sở rất dễ bị lôi kéo vào con đường nghiện ma tuý. Lý do là các em không có ''sân chơi'' lành mạnh, nếu muốn giải trí các em phải tìm đến các địa điểm tự do mà ở đó vì lợi nhuận, hay đã có sẵn những kẻ xấu và một số kẻ không từ một thủ đoạn nào để lôi kéo các em sa ngã đi vào con đường nghiện ma tuý. . .
Đặc biệt, công tác tuyên truyền, giáo dục về tác hại hậu quả của ma túy nhằm tạo phong trào quần chúng rộng khắp trong phòng ngừa, lên án, ngăn chặn, đấu tranh chống tội phạm ma túy và tệ nạn ma túy chưa thường xuyên và đủ mạnh, chưa sâu, chưa đến được nhiều với từng gia đình, từng cộng đồng thôn xóm, làng, xã khu phố và đến tới từng công dân. Tuyên truyền nặng về hình thức mà chưa gắn với hoạt động thực tế. Do vậy, vẫn còn không ít người chưa nhận thức và hiểu biết được tác hại của ma túy.
Công tác cai nghiện cũng đã được đẩy mạnh trong thời gian qua (cả nước có hơn 30 trung tâm cai nghiện) nhưng tỷ lệ tái nghiện vẫn cao (80%) chứng tỏ các trung tâm chưa thực sự có hiệu quả trong công tác cai nghiện. Thực tế này xuất phát từ nhiều vấn đề về kỹ thuật, phương tiện, cách chữa trị cũng như kinh phí... nhưng không thể không kể đến những tiêu cực ở các trung tâm. Công tác cai nghiện chưa có hình thức và phương pháp phù hợp với nhận thức, tâm lý cũng như mục đích cai nghiện. Nhận thức của các ngành, các địa phương về công tác cai nghiện và tái hòa nhập xã hội cho người nghiện còn chưa thống nhất. Vì vậy chưa có sự phối hợp đồng bộ, chưa có các biện pháp giải quyết thích hợp ngay trên từng địa bàn. Công tác quản lý nhân khẩu, hộ khẩu nắm đối tượng nghiện ma tuý của lực lương Công an nhiều lúc, nhiều nơi còn lỏng lẻo, chưa phát hiện kịp thời những đối tượng tội phạm có liên quan đến ma tuý để ngăn chặn.
3.3. Nguyên nhân từ phía bạn bè cùng lứa tuổi:
Ngoài gia đình với sự chăm sóc, kèm cặp sát sao của cha mẹ, nhà trường với sự quản lý chặt chẽ của thầy cô giáo thì thanh thiếu niên còn chịu ảnh hưởng lớn của môi trường bạn bè. Bản chất của mối quan hệ này là dựa trên sự tương hợp về sở thích và hứng thú. Điều này luôn có tác đông hai mặt, nếu các em tiếp xúc với nhóm bạn tốt sẽ có thể học theo bạn những cử chỉ hành vi đẹp, biết giúp đỡ quan tâm đến mọi người. Ngược lại, nếu các em tiếp xúc với nhóm bạn xấu, sẽ học từ bạn bè những hành vi không tốt, như thói vô trách nhiệm, đòi hỏi quá đáng và không chịu nghe lời. Kết quả điều tra cho thấy 100% số người nghiện có nhóm bạn cũng là người nghiện, hoặc có tiền án, tiền sự khác.
3.4. Nguyên nhân từ chính những đối tượng nghiện:
Một số cha mẹ của thanh thiếu niên nghiện ma tuý cho rằng, con cái của họ có thể đã bị bạn bè hay kẻ buôn bán ma tuý ép dùng ma tuý. Tuy nhiên, bọn trẻ lại nói rằng chúng sử dụng ma tuý vì chúng muốn giải sầu, muốn có cảm giác dễ chịu, muốn quên đi những rắc rối của mình và thư giãn. Chúng muốn vui vẻ, thoả mãn trí tò mò, thích mạo hiểm, làm dịu bớt nỗi đau, cảm thấy mình là người lớn, tỏ ra độc lập, muốn thuộc về một nhóm nào đó, hay trông ''hay hay'' thì tham gia thử... Khi đã thử một vài lần sẽ mắc nghiện. Từ những ý tưởng ở bên trong cùng những tác động bên ngoài sẽ là nguyên nhân dẫn đến thanh thiếu niên nghiện ma tuý.
4. Đặc điểm tâm sinh lý của trẻ nghiện.
4.1. Về thể chất:
- Các loại ma túy có thể gây táo bón, tiểu khó nên các em vào phòng vệ sinh lâu hơn bình thường.
- Mắt thường xuyên đỏ; miệng; gáy, tóc, cổ áo có mùi khét khó ngửi (bồ đà).
- Đồng tử (con ngươi) mắt giãn, mặt rịn mồ hôi, da mặt ửng đỏ.
- Lệ thuộc ma túy về mặt thể chất: người nghiện phải tiếp tục dùng ma túy bằng bất cứ giá nào, bởi vì nếu ngưng ma túy sẽ đưa đến những cơn vật vã do thiếu ma túy, có khi rất trầm trọng.Trong lệ thuộc ma túy về mặt thể chất người ta thường thấy có hiện tượng tăng liều là hiện tượng người dùng ma túy phải tăng liều sử dụng mới có cảm giác sảng khoái giống như lúc đầu.
Thí dụ:heroin gây lệ thuộc thể chất và người
4.2. Về tinh thần:
- Lệ thuộc ma túy về mặt tâm lý:có sự thôi thúc tâm lý mạnh mẽ phải sử dụng thuốc để đạt được những cảm giác dễ chịu do ma túy mang lại. Đây mới chính là sự lệ thuộc nguy hiểm vì cho dù đã được điều trị không còn vật vã người nghiện vẫn dùng ma túy trở lại. Một số ma túy ít gây những cơn vật vã nhưng người dùng vẫn nghiện không bỏ được vì sự lệ thuộc tâm lý này. Ví dụ: cần sa, amphetamine.
- Các em thay đổi giờ giấc sinh hoạt một cách thất thường, hay vắng vì những lý do không chính đáng.
- Thường hay trốn học để rời khỏi trường đi đâu không rõ.
- Các em kết thân với những bạn bè khả nghi có dùng ma túy (gia đình phải nhanh chóng giúp