Đề tài Đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam

Lêi më ®Çu ThÕ giíi ®ang ®øng tr­íc ng­ìng cöa cña sù toµn cÇu ho¸, høa hÑn nhiÒu biÕn chuyÓn. Nh÷ng ¶nh h­ëng ngµy cµng lan réng cña c¸c c«ng ty ®a quèc gia cïng víi ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña khoa häc c«ng nghÖ ®· thóc ®Èy c¶ x· héi cïng ch¹y ®ua trªn con ®­êng ph¸t triÓn .Qu¸ tr×nh chuyªn m«n hãa, hîp t¸c hãa ngµy cµng ®­îc chuyªn s©u gãp phÇn t¨ng tæng s¶n phÈm toµn x· héi . Chóng ta ®ang sèng trong giai ®o¹n chøng kiÕn nh÷ng sù thay ®æi nhanh chãng trong tæng thÓ nÒn kinh tÕ, kÜ thuËt , c«ng nghÖ, vµ nh÷ng biÕn ®æi kh¸c trong chÝnh trÞ, x· héi . TÊt c¶ ®em l¹i cho thêi ®¹i mét s¾c mµu riªng. §Ó héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, chóng ta còng ph¶i cã nh÷ng sù chuyÓn m×nh ®Ó kh«ng bÞ g¹t ra khái vßng quay cña sù ph¸t triÓn .Trong bèi c¶nh ®ã, xu h­íng më cöa, hîp t¸c kinh tÕ víi c¸c n­íc lµ mét quan ®iÓm næi bËt cña chÝnh phñ ta. ThÓ hiÖn ®iÒu nµy ngµy 19/12/1987 Quèc Héi ta ®· th«ng qua luËt ®µu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, cho phÐp c¸c tæ chøc, c¸ nh©n lµ ng­êi n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam. Qua ®ã ®· thu hót ®­îc mét l­îng vèn lín thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, tuy nhiªn qu¸ tr×nh ®ã cßn g¨p nhiÒu th¸ch thøc, cÇn cã sù nç lùc tõ hai phÝa. Còng tõ nh÷ng suy nghÜ trªn em ®· chän ®Ò tµi “§Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam” ®Ó t×m hiÓu thùc tr¹ng cña ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµ c¸c t¸c ®éng cña nã ®èi víi nÒn kinh tÕ n­íc ta. néi dung I. LÝ luËn vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi 1. Kh¸i qu¸t vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) 1.1 Kh¸i niÖm - §Çu t­ lµ sù hi sinh c¸c nguån lùc ë hiÖn t¹i ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nµo ®ã nh»m thu vÒ cho ng­êi ®Çu t­ c¸c kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh trong t­¬ng lai lín h¬n c¸c nguån lùc ®· bá ra ®Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ ®ã. - §Çu t­ n­íc ngoµi: Cho ®Õn nay vÊn ®Ò ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng cßn lµ vÊn ®Ò míi mÎ ®èi víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn c¸c quèc gia vÉn kh«ng thèng nhÊt ®­îc kh¸i niÖm vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi. V× thÕ cã thÓ nãi ®©y lµ vÊn ®Ò kh¸ phøc t¹p, kh«ng dÔ dµng g× cã ®­îc sù thèng nhÊt vÒ mÆt quan ®iÓm khi mµ mçi quèc gia vÒ c¬ b¶n ®Òu theo ®uæi nh÷ng môc ®Ých riªng cña m×nh hoÆc do ¶nh h­ëng cña hoµn c¶nh kinh tÕ-x· héi cña chÝnh nã . T¹i Héi th¶o cña §¹i héi HiÖp héi Ph¸p luËt quèc tÕ Henxky 1966, ng­êi ta ®· ®­a ra mét kh¸i niÖm chung nhÊt vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp nh»m ph©n biÖt víi c¸c kho¶n kinh tÕ kh¸c nhËn ®­îc tõ bªn ngoµi: “§Çu t­ n­íc ngoµi lµ sù vËn ®éng t­ b¶n tõ n­íc ng­êi ®Çu t­ sang n­íc ng­êi sö dông ®Çu t­ víi môc ®Ých thµnh lËp ë ®©y mét xÝ nghiÖp s¶n xuÊt hay dÞch vô nµo ®ã”. Nh­ vËy th× viÖc ®Çu t­ vµo mét n­íc nhÊt thiÕt ph¶i g¾n liÒn víi viÖc thµnh lËp mét xÝ nghiÖp hay mét c¬ së s¶n xuÊt, dÞch vô t¹i n­íc ®ã .§iÒu nµy ®· lo¹i trõ mét sè h×nh thøc ®Çu t­ kh¸c mµ kh«ng thµnh lËp ra xÝ nghiÖp hay c¬ së s¶n xuÊt (nh­ cho vay tiÒn cña ng©n hµng, tµi trî cho ch­¬ng tr×nh hay cho dù ¸n…). §©y lµ ®iÓm h¹n chÕ cña kh¸i niÖm nµy so víi yªu cÇu hîp t¸c kinh tÕ trong thêi ®¹i hiÖn nay. T¹i c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn, ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ viÖc giao vËt cã gi¸ trÞ kinh tÕ sang n­íc kh¸c nh»m thu ®uîc lîi nhuËn, bao gåm c¶ quyÒn cÇm cè vµ quyÒn thu hoa lîi, quyÒn tham gia c¸c héi cæ phÇn, quyÒn ®èi víi nh·n hiÖu th­¬ng phÈm vµ tªn xÝ nghiÖp. Nh­ vËy, quan niÖm vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi ë ®©y rÊt réng r·i, chØ lµ qu¸ tr×nh chuyÓn tiÒn vèn tõ n­íc nµy sang n­íc kh¸c víi môc ®Ých thu lîi nhuËn, theo nguyªn t¾c lîi nhuËn thu ®­îc ph¶i cao h¬n lîi nhuËn thu ®­îc trong n­íc vµ cao h¬n l·i suÊt göi ng©n hµng. §Ó ®­a ra mét kh¸i niÖm hoµn h¶o lµ mét ®iÒu khã kh¨n nh­ng ta h·y t¹m hiÓu ®Çu t­ n­íc ngoµi mét c¸ch ®¬n gi¶n . §Çu t­ n­íc ngoµi lµ h×nh thøc ®Çu t­ vèn, tµi s¶n ë n­íc ngoµi ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô víi môc ®Ých t×m kiÕm lîi nhuËn vµ nh÷ng môc tiªu kinh tÕ –x· héi nhÊt ®Þnh . VÒ b¶n chÊt, ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ nh÷ng h×nh thøc xuÊt khÈu t­ b¶n , mét h×nh thøc cao h¬n cña xuÊt khÈu hµng ho¸ . §©y lµ hai h×nh thøc xuÊt khÈu lu«n bæ sung vµ hç trî cho nhau, trong chiÕn l­îc th©m nhËp vµ chiÕm lÜnh thÞ tr­êng cña c¸c c«ng ty, tËp ®oµn n­íc ngoµi hiÖn nay, ®Æc biÖt lµ c¸c c«ng ty ®a quèc gia. §èi víi hä, viÖc bu«n b¸n hµng ho¸ ë n­íc kh¸c lµ mét b­íc ®i th¨m dß thÞ tr­êng, luËt lÖ, vµ c¬ héi ®Ó ®­a tíi mét quyÕt ®Þnh ®Çu t­ . Nã nh­ mét chiÕc ch×a kho¸ vµng më cöa cho lîi nhuËn ch¶y vµo tói cña c¸c nhµ t­ b¶n , khi hä ®­îc khai th¸c mét nguån tµi nguyªn th­êng lµ cùc k× phong phó , vµ xuÊt khÈu mét khèi l­îng lín m¸y mãc vµ trang thiÕt bÞ cho c¸c n­íc ®ã. Cßn ®èi víi c¸c n­íc së t¹i, viÖc chÊp nhËn ®Çu t­ n­íc ngoµi còng lµ t¹o mét c¬ héi míi cho m×nh trong viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ . §ã lµ mét ®iÒu kiÖn tèt ®Ó c¸c n­íc nµy tËn dông tèi ®a nguån vèn n­íc ngoµi , tiÕp cËn víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i , n©ng cao tr×nh ®é lao ®éng , ph¸t triÓn ®­îc mét sè ngµnh c¬ së . Bªn c¹nh ®ã còng thu ®­îc mét lîi nhuËn ®¸ng kÓ tõ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi . Cïng víi ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ , ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ , hîp thµnh nh÷ng dßng chÝnh trong trµo l­u cã tÝnh quy luËt trong liªn kÕt , hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ hiÖn nay . C¨n cø vµo tÝnh chÊt sö dông cña t­ b¶n th× ®Çu t­ n­íc ngoµi th­êng ®­îc chia lµm hai h×nh thøc lµ : ®Çu t­ trùc tiÕp vµ ®Çu t­ gi¸n tiÕp . §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi :lµ h×nh thøc ®Çu t­ quèc tÕ mµ chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®ãng gãp mét sè vèn ®ñ lín vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt hoÆc dÞch vô cho phÐp hä trùc tiÕp tham gia ®iÒu hµnh ®èi t­îng mµ hä bá vèn ®Çu t­ . §Çu t­ gi¸n tiÕp :bao gåm h×nh thøc ®Çu t­ n­íc ngoµi mµ trong ®ã phÇn vèn gãp cña chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng ®ñ ®Ó trùc tiÕp tham gia ®iÒu hµnh ®èi t­îng mµ hä bá vèn ®Çu t­ , h×nh thøc tÝn dông , hay mua tr¸i phiÕu quèc tÕ ….. C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn l¹i sö dông kh¸i niÖm ®Çu t­ n­íc ngoµi chØ víi néi dung lµ ®Çu t­ trùc tiÕp, nh­ viÖc ®­a bÊt ®éng s¶n, vèn, thiÕt bÞ vµo x©y dùng, më réng s¶n xuÊt, kinh doanh. §iÒu nµy ®· lo¹i trõ h×nh thøc ®Çu t­ gi¸n tiÕp. §èi víi c¸c n­íc nµy, ®Çu t­ trùc tiÕp ®em l¹i cho hä nguån vèn, kü thuËt hiÖn ®¹i thay thÕ cho kü thuËt l¹c hËu hiÖn cã, n©ng cao møc sèng vµ t¨ng thu nhËp quèc d©n. Víi ®Çu t­ gi¸n tiÕp , hä còng tiÕp nhËn ®­îc vèn .Nh­ng mét phÇn v× kh«ng cã nh÷ng kÕ ho¹ch sö dông vèn cã hiÖu qu¶ , bªn c¹nh ®ã lµ kh¶ n¨ng qu¶n lÝ kÐm vµ tr×nh ®é s¶n xuÊt kinh doanh l¹c hËu. Nªn kh¶ n¨ng thµnh c«ng, vµ thu ®­îc lîi nhuËn tõ nguån vèn nµy kh«ng cao. Do ®ã ,viÖc t¨ng c­êng thu hót nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi lµ phï hîp víi hoµn c¶nh vµ ®iÒu kiÖn cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. ChÝnh s¸ch nµy ®· vµ ®ang lµ h×nh thøc phæ biÕn trong chÝnh s¸ch “më cöa nÒn kinh tÕ” cña nhiÒu n­íc, trong ®ã cã ViÖt Nam. Trong ph¸p luËt ViÖt Nam Theo §iÒu lÖ ®Çu t­ n¨m 1977, ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh 115/CP ngµy 18/04/1977 th× kh¸i niÖm ®Çu t­ n­íc ngoµi ë ViÖt Nam ®­îc hiÓu lµ “viÖc ®­a cë së míi hoÆc ®æi míi trang thiÕt bÞ kü thuËt, më réng c¸c c¬ së hiÖn cã: * C¸c lo¹i thiÕt bÞ, m¸y mãc, dông cô. * C¸c quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, b»ng s¸ng chÕ, ph¸t minh ph­¬ng ph¸p céng nghÖ, bÝ quyÕt kü thuËt * Vèn b»ng ngo¹i tÖ hoÆc vËt t­ cã gi¸ trÞ ngo¹i tÖ. * Vèn b»ng ngo¹i tÖ ®Ó chi tr¶ l­¬ng cho nh©n viªn vµ c«ng nh©n lµm viÖc t¹i c¸c c¬ së hoÆc tiÕn hµnh nh÷ng dÞch vô theo quy ®Þnh ë nh÷ng ®iÒu cña §iÒu lÖ nµy (§iÒu 2 §iÒu lÖ ®Çu t­ 1977). Nh­ vËy, theo §iÒu lÖ nµy th× sù vËn ®éng cña vèn vµ tµi s¶n chØ ®­îc coi lµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ë ViÖt Nam nÕu cã ®ñ hai ®iÒu kiÖn sau: + §­a vµo sö dông ë ViÖt Nam nh÷ng tµi s¶n vµ vèn ®­îc quy ®Þnh t¹i ®iÒu 2 cña §iÒu lÖ. + Nh»m môc ®Ých x©y dùng c¬ së míi hoÆc ®æi míi trang bÞ kü thuËt, c¸c c¬ së hiÖn cã. - LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi n¨m 1987 ®­a ra kh¸i niÖm ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ “viÖc c¸c tæ chøc, c¸c c¸ nh©n n­íc trùc tiÕp ®­a vµo ViÖt Nam vèn b»ng tiÒn n­íc ngoµi hoÆc bÊt kú tµi s¶n nµo ®­îc ChÝnh phñ ViÖt Nam chÊp thuËn ®Ó hîp t¸c kinh doanh trªn c¬ së hîp ®ång hoÆc thµnh lËp xÝ nghiÖp liªn doanh hoÆc xÝ nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi theo quy ®Þnh cña luËt nµy”. - LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi n¨m 1996 ®­a ra kh¸i niÖm ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ “viÖc c¸c tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi ®­a vµo ViÖt Nam vèn b»ng tiÒn hoÆc bÊt kú tµi s¶n nµo ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ddéng ®Çu t­ theo quy ®Þnh cña luËt nµy”. Nh­ vËy, theo luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, kh¸i niÖm ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc hiÓu nh­ sau: + Lµ h×nh thøc ®Çu t­ trùc tiÕp. + Lµ viÖc bªn ngoµi (n­íc ®Çu t­) trùc tiÕp ®­a vèn vµ tµi s¶n kh¸c vµo ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam. - Kh¸i niÖm vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi theo luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi n¨m 1987 sau ®ã lµ luËt n¨m 1996 ®· ph¸t triÓn h¬n nhiÒu so víi ph¹m vi néi dung kh¸i niÖm ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc quy ®Þnh ë ®iÒu lÖ ®Çu t­ 1977 khi cho phÐp c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi “®­îc ®Çu t­ trong c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ quèc d©n” (§iÒu 3 luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi 1987, 1996). =>Tãm l¹i, tõ quy ®Þnh ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ viÖc ®­a vèn vµ tµi s¶n nhÊt ®Þnh vµo ViÖt Nam ®Õn quy ®Þnh vÒ ®èi t­îng ®­îc ®Çu t­ vµ quy ®Þnh vÒ h×nh thøc ®Çu t­, thÓ hiÖn chñ tr­¬ng cña Nhµ n­íc ViÖt Nam lµ më réng vµ thu hót vèn ®Çu t­ cña nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi, lµm ®ßn bÈy m¹nh mÏ ®Ó ®­a n­íc ta ph¸t triÓn ngang tÇm víi sù ph¸t triÓn chung cña toµn thÕ gi¬Ý. 1.2. C¸c h×nh thøc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (theo luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi cña ViÖt Nam) Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi: lµ doanh nghiÖp do chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi bá 100% vèn t¹i n­íc së t¹i, vµ cã quyÒn ®iÒu hµnh toµn bé ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp theo quy ®Þnh, ph¸p luËt cña n­íc së t¹i . Doanh nghiÖp liªn doanh : lµ doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp do c¸c chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi gãp vèn chung víi doanh nghiÖp n­íc së t¹i trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh . C¸c bªn tham gia ®iÒu hµnh doanh nghiÖp , chia lîi nhuËn vµ chÞu rñi ro theo tØ lÖ gãp vèn cña mçi bªn vµo vèn ®iÒu lÖ. PhÇn gãp vèn cña bªn n­íc ngoµi kh«ng ®­îc Ýt h¬n 30% vèn ph¸p ®Þnh . H×nh thøc hîp ®ång, hîp t¸c kinh doanh: ®©y lµ mét v¨n b¶n ®­îc kÝ kÕt gi÷a mét chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ mét chñ ®Çu t­ trong n­íc ®Ó tiÕn hµnh mét hay nhiÒu ho¹t ®éng kinh doanh ë n­íc chñ nhµ trªn cë së quy ®Þnh vÒ tr¸ch nhiÖm ®Ó thùc hiÖn hîp ®ång vµ x¸c ®Þnh quyÒn lîi cña mçi bªn , nh­ng kh«ng h×nh thµnh mét ph¸p nh©n míi . C¸c h×nh thøc kh¸c : ngoµi c¸c h×nh thøc kÓ trªn ë c¸c n­íc vµ ë ViÖt Nam cßn cã c¸c h×nh thøc kh¸c nh­ : hîp ®ång x©y dùng –kinh doanh –chuyÓn giao (BOT), hîp ®ång x©y dùng –chuyÓn giao –kinh doanh ( BTO), hîp ®ång x©y dùng –chuyÓn giao (BT) nh»m khuyÕn khÝch thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi . 1.3. VÞ trÝ vµ ý nghÜa cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi a, VÞ trÝ - §Çu t­ n­íc ngoµi cã mét vÞ trÝ v« cïng quan träng . Nã thóc ®ÈynÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh vµ toµn diÖn h¬n . - §Çu t­ n­íc ngoµi lµm t¨ng kh¶ n¨ng vÒ vèn, kinh nghiÖm qu¶n lý cho n­íc nhËn ®Çu t­. - Lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng hµng ®Çu ®Ó ®­a n­íc nhËn ®Çu rót ng¾n kho¶ng c¸ch tôt hËu so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ thÕ giíi §èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ mét yÕu tè cÇn thiÕt vµ quan träng ®Ó cã thÓ ®­a nÒn kinh tÕ b¾t kÞp víi thÕ giíi . b, ý nghÜa §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cã rÊt nhiÒu ý nghÜa quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ cña mét n­íc. - T¹o thu nhËp cho n­íc nhËn ®Çu t­. - T¹o m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp vµ t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng . 2. Vai trß cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ §Çu t­ quèc tÕ (FDI) lµ yªu cÇu tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh toµn cÇu hãa ®ang diÔn ra ngµy cµng m¹nh mÏ. Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm cña m×nh, FDI ®ãng vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ ®èi víi c¶ n­íc nhËp khÈu ®Çu t­ vµ n­íc xuÊt khÈu ®Çu t­, thóc ®Èy c¸c n­íc nµy gia t¨ng liªn kÕt, nh»m duy tr× nhÞp ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña n­íc m×nh. FDI cã vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña bÊt cø mét quèc gia nµo trªn thÕ giíi. FDI ®· ®em l¹i mét h¬i thë míi cho nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Më cöa cho sù toµn cÇu hãa lan réng kh¾p thÕ giíi. II. Thùc tr¹ng vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi ë ViÖt Nam 1. Đầu tư trực tiếp ra nước ngoài được cấp giấy phép năm 1989 - 2006 Đơn vị: triệu USD Stt Năm Số DA ĐTRNN VĐT RNN Số DA FDI Số Vốn FDI Tổng VĐT Tỷ trọng VĐTRNN/ TVĐT(%) TỔNG SỐ 154 621.8 6106 43209.8 43831.6 1.419 1 1989 1 0.6 67 525.5 526.1 0.114 2 1991 3 0.0 107 735.0 735.0 0.000 3 1992 3 4.0 152 1291.5 1295.5 0.309 4 1993 4 5.4 196 2208.5 2213.9 0.244 5 1994 5 0.7 274 3037.4 3038.1 0.023 6 1995 3 1.3 372 4188.4 4189.7 0.031 7 1999 2 1.9 285 5099.0 5100.9 0.037 8 2000 10 12.3 327 2565.4 2577.7 0.477 9 2001 15 6.9 391 2838.9 2845.8 0.242 10 2002 13 7.7 555 3142.8 3150.5 0.244 11 2003 15 172.8 808 2998.8 3171.6 5.448 12 2004 26 28.2 791 3191.2 3219.4 0.876 13 2005 17 11.6 811 4547.6 4559.2 0.254 14 2006 37 368.5 970 6839.8 7208.3 5.112 (Nguồn: Bộ Kế hoạch và Đầu tư) Qua bảng số liệu về tình hình đầu tư trực tiếp ra nước ngoài của Việt Nam trong những năm qua, chúng ta thấy hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài ngày càng có xu hướng gia tăng cả về số dự án đầu tư và qui mô vốn đầu tư. Năm 2006 số dự án đầu tư ra nước ngoài nhiều nhất trong những nămqua là 37 dự án, và cũng chiếm nhiều số vốn đăng ký nhất là 368.5 triệu USD, tiếp đến là năm 2004, có 26 dự án được cấp giấy phép đầu tư ở nước ngoài, với số vốn là 28.2 triệu USD, năm 2005 với 17 dự án, với số vốn đầu tư đăng kí là 11.6 triệu USD . Như vậy, trong mấy năm gần đây tình hình đầu tư ra nước ngoài ngày càng gia tăng cả về số lượng dự án lẫn qui mô vốn đầu tư cho dự án. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng ngày càng thu hút được nhiều vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, số dự án đầu tư và số vốn đầu tư FDI gia tăng theo từng năm Cụ thể là năm1989 mới chỉ có 67 dự án FDI vào Việt Nam với số vốn là 525.5 triệu USD, nhưng đến năm sau ( năm 1990) Việt Nam đã thu hút được 107 dự án với số vốn đầu tư là 735 triệu USD, và đến năm 2000 số dự án FDI vào Việt Nam là 327 dự án vói số vốn đăng ký là 2565.4 triệu USD. Như vậy sau 10 năm, số dự án FDI vào Việt Nam đã tăng gấp 5 lần và quy mô vốn tăng gần 5 lần. Cho ta thấy sự gia tăng mạnh mẽ của dòng đầu tư trực tiếp từ nước ngoài vào Việt Nam và hiệu quả từ các chính sách thu hút vốn mà Nhà nước ta đã thực hiện trong những năm vừa qua, từ đó mà Việt Nam ngày càng trở thành điểm đến cho các nhà đầu tư trên thế giới.Tuy nhiên, qua đó ta cũng thấy được tương quan giữa dòng vốn đầu tư ra của các nhà đầu tư Việt Nam so với dòng FDI của các nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam có sự chênh lệch rất lớn. Năm 1989, trong tổng số 526.1 triệu USD vốn đầu tư ra và vào Việt Nam, thì vốn đầu tư ra nước ngoài của Việt Nam là 0.6 triệu USD, chiếm 0.144% trong tổng số vốn đầu tư ra và vào Việt Nam. Năm 2000, vốn đầu tư ra nước ngoài chiếm 0.477% tổng vốn đầu tư.Và gần đây, năm 2006, vốn đầu tư ra nước ngoài chiếm 5.122% tổng số vốn đầu tư. Qua đó ta thấy vốn đầu tư ra nước ngoài của Việt Nam là quá nhỏ so với số vốn nước ngoài đầu tư vào Việt Nam. Điều này có thể giải thích là do hoạt động đầu tư ra nước ngoài ở Việt Nam còn quá mới, kinh nghiệm hoạt động đầu tư quốc tế hầu như còn ít, tiềm lực kinh tế, khoa học công nghệ , trình độ quản lý... của các doanh nghiệp Việt Nam còn yếu, kém nên hoạt động đầu tư ra nước ngoài chưa thực sự hấp dẫn các nhà đầu tư Việt Nam vì nguy cơ rủi ro rất cao. Trong khi đó nhà nước cũng chưa thực sự quan tâm đến lĩnh vực đầu tư mới mẻ này, nên chưa có các cơ chế, chính sách hướng dẫn, hỗ trợ, khuyến khích các nhà đầu tư Việt Nam một cách hợp lý, kịp thời, đầy đủ. Chưa thực sự tạo điều kiện cho các doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào hoạt động đầu tư quốc tế. Tuy nhiên thông qua tỷ trọng vốn đầu tư ra nước ngoài so với tổng số vốn đầu tư qua các năm, ta thấy rõ xu hướng gia tăng của tỷ trọng vốn đầu tư ra nước ngoài, từ 0,114% năm 1989; đến năm 2000 là 0,477%; đến năm 2006 là 5,112%. Qua đó cho thấy xu hướng đầu tư ra nước ngoài ngày càng được đẩy mạnh., môi trường đầu tư quốc tế ngày càng hấp dẫn đối với các nhà đầu tư Việt Nam. 2. Đầu tư trực tiếp ra nước ngoài phân theo ngành kinh tế (*) Đơn vị: Triệu USD Stt Ngành Số DA ĐTRNN Số DA FDI VĐT RNN VĐT FDI Tổng VĐT VĐTRNN/ TVĐT(%) TỔNG SỐ 154 7279 621.8 66244.4 66866.2 0.9 1 Nông nghiệp và lâm nghiệp 6 489 60.3 3202.7 3263.0 1.8 2 Thủy sản 3 149 8.2 481.9 490.1 1.7 3 Công nghiệp khai thác mỏ 12 95 168.9 3336.2 3505.1 4.8 4 Công nghiệp chế biến 57 4699 68.0 33191.8 33259.8 0.2 5 Sản xuất và phân phối điện, khí đốt và nước 1 23 273.1 1928.1 2201.2 12.4 6 Xây dựng 4 141 7.1 5173.3 5180.4 0.1 7 Thương nghiệp; Sửa chữa xe có động cơ, mô tô, xe máy, đồ dùng cá nhân và gia đình 19 82 8.7 370.9 379.6 2.3 8 Khách sạn và nhà hàng 7 233 2.6 5154.1 5156.7 0.1 9 Vận tải; kho bãi và thông tin liên lạc 10 218 3.4 4663.5 4666.9 0.1 10 Các hoạt động liên quan đến kinh doanh tài sản và dịch vụ tư vấn 34 59 21.3 798.4 819.7 2.6 11 Hoạt động khác 1 1091 0.2 7943.6 7943.8 0.0 (*) Số liệu đã được chỉnh lý theo Công văn số 2338/BKH-ĐTNN ngày 06/04/2006 Bao gồm cả vốn tăng thêm của các dự án đã được cấp giấy phép từ các năm trước Tỷ trọng VĐTRNN của từng ngành Đơn vị : Triệu USD Stt Ngành Số DA ĐTRNN VĐTRNN Tỷ trọng VĐT từng ngành(%) TỔNG SỐ 154 621.8 1 Nông nghiệp và lâm nghiệp 6 60.3 9.6977 2 Thủy sản 3 8.2 1.3188 3 Công nghiệp khai thác mỏ 12 168.9 27.1631 4 Công nghiệp chế biến 57 68 10.9360 5 Sản xuất và phân phối điện, khí đốt và nước 1 273.1 43.9209 6 Xây dựng 4 7.1 1.1418 7 Thương nghiệp; Sửa chữa xe có động cơ, mô tô, xe máy, đồ dùng cá nhân và gia đình 19 8.7 1.3992 8 Khách sạn và nhà hàng 7 2.6 0.4181 9 Vận tải; kho bãi và thông tin liên lạc 10 3.4 0.5468 10 Các hoạt động liên quan đến kinh doanh tài sản và dịch vụ tư vấn 34 21.3 3.4255 11 Hoạt động khác 1 0.2 0.0322 Như vậy, lĩnh vực các doanh nghiệp Vịêt Nam đầu tư trực tiếp ra nước ngoài nhiều nhất là công nghiệp chế biến với 57 dự án, tiếp đến là các hoạt động liên quan đến kinh doanh tài sản và dịch vụ tư vấn với 34 dự án, thương nghiệp, sửa chữa xe có động cơ, môtô, xe máy, đồ dùng cá nhân và gia đình với 19 dự án. Các doanh nghiệp Vịêt Nam đầu tư chủ yếu trong lĩnh vực công nghiệp và xây dựng như: thăm dò khai thác dầu khí, sản xuất chế biến hàng gia dụng, vật liệu xây dựng, khai thác mỏ. Trong đó đáng lưu ý là các dự án sản xuất và phân phối điện, khí đốt và nước, chỉ với 1 dự án đã chiếm tới 273.1 triệu USD số vốn đầu tư đăng kí, chiếm 1 tỷ trọng rất lớn 43.9209% trong tổng số vốn đầu tư ra nước ngoài. Ngoài ra công nghiệp khai thác mỏ chỉ với 12 dự án cũng đã chiếm tới 168.9 triệu USD số vốn đầu tư đăng ký, chiếm tỷ trọng khá lớn 27.1631% tổng số vốn đầu tư ra nước ngoài. Còn vốn đầu tư đăng kí của các dự án thuộc ngành công nghiệp chế biến chỉ đạt 68 triệu USD, chỉ chiếm 1 tỷ trọng khá khiêm tốn 10.936% tổng vốn đầu tư ra nước ngoài. Nguyên nhân là do tính chất của từng ngành nghề, ngành sản xuất và phân phối điện, khí đốt và ngành công nghiệp khai thác mỏ là những ngành công nghiệp nặng, cần nhiều máy móc công nghệ cao, hiện đại, với sự đầu tư nhiều vốn. Còn công nghiệp chế biến là ngành công nghiệp nhẹ, sử dụng nhiều lao động là chủ yếu, nên không cần phải đầu tư nhiều vốn vào lĩnh vực ngành nghề này.. Ngành nông nghiệp và lâm nghiệp, thuỷ sản với 9 dự án, chiếm một tỷ lệ khá khiêm tốn trong tổng số 154 dự án. Trong đó tập trung chủ yếu là nông-lâm nghiệp với 6 dự án. Trong khi đó thuỷ sản chỉ chiếm 3 dự án. Tuy nhiên quy mô vốn đăng ký đầu tư vào các dự án nông-lâm nghiệp khá lớn, chiếm 60.3 triệu USD, chiếm tỷ trọnglà 9.6977% tổng số vốn đầu tư ra nước ngoài. Dich vụ cũng là ngành thu hút được nhiều dự án đầu tư trực tiếp ra nước ngoài. Tuy nhiên, với số dự án là 34 mà tổng số vốn đầu tư chỉ đạt 21.3 triệu USD, chiếm 3.4255% tổng số vốn đầu tư ra nước ngoài. Như vậy quy mô trung bình của mỗi dự án là khá nhỏ. Đặc biệt số dự án lại chủ yếu tập trung trong ngành kinh doanh tài sản và dịch vụ tư vấn... Như vậy qua số liệu về hoạt động đầu tư trực tiếp ra nước ngoài của các doanh nghiệp Vịêt Nam tính đến thời điểm 06