Đề tài Du lịch sinh thái và thực tế phát triển ở Việt Nam

PhÇn më ®Çu NÕu chóng ta lµ nhµ ®iÒu hµnh Tour du lÞch cña mét c«ng ty l÷ hµnh mµ ®­îc mét du kh¸ch hay mét tæ chøc yªu cÇu ph¶i x©y dùng mét Tour du lÞch sinh th¸i th× ta ph¶i lµm g× ? Chóng ta còng biÕt bëi kh¸i niÖm du lÞch sinh th¸i cßn kh¸ míi mÎ ®èi víi ngµnh du lÞch ViÖt Nam nãi riªng vµ trªn thÕ giíi nãi chung. Mét h×nh th¸i du lÞch, mét ®o¹n thÞ tr­êng cßn míi mÎ nh­ vËy t¹i sao c¸c nhµ kinh tÕ kh«ng ®Çu t­ vµo ®ã? Muèn ®Çu t­ vµo du lÞch sinh th¸i cã hiÖu qu¶ cã c¬ së lý luËn c¬ b¶n vÒ du lÞch sinh th¸i, nghiªn cøu m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý du lÞch sinh th¸i, nghiªn cøu c¸c ®èi t­îng t¸c ®éng vµ c¸c yªu cÇu nguyªn t¾c ®Ó ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i bÒn v÷ng . Kh«ng chØ trªn lÜnh vùc kinh tÕ, th­¬ng m¹i mµ c¶ trªn lÜnh vùc m«i tr­êng, x· héi, v¨n ho¸ du lÞch sinh th¸i còng ®ãng vai trß quan träng. Ngoµi nh÷ng lîi Ých vÒ kinh tÕ, thÈm mü, cßn ph¶i chó ý ®Õn vÇn ®Ò gi¸o dôc m«i tr­êng, gi÷ g×n c¶nh quan thiªn nhiªn cho trong s¹ch. §iÒu ®ã cã lîi cho chÝnh chóng ta. Theo em nghÜ ®©y lµ nh÷ng vÊn ®Ò gi¶i ®¸p cho c©u hái trªn vµ còng chÝnh lµ lý do t¹i sao em l¹i chän ®Ò tµi :“Du lÞch sinh th¸i vµ thùc tÕ ph¸t triÓn ë ViÖt Nam”, víi mong muèn ®­îc t×m hiÓu thªm nhiÒu kiÕn thøc c¶ vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi vµ m«i tr­êng sinh th¸i. Víi ®iÒu kiÖn cã h¹n, em xin ®­îc giíi h¹n néi dung ®Ò tµi: Ch­¬ng I: Kh¸i qu¸t vÒ du lÞch sinh th¸i Ch­¬ng II:Thùc tÕ ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i ë ViÖt Nam 2.1 TiÒm n¨ng, thùc tr¹ng vÒ du lÞch sinh th¸i trong c¸c khu b¶o tån quèc gia 2.2 TiÒm n¨ng, thùc tr¹ng cña du lÞch biÓn Ch­¬ng III: Mét sè biÖn ph¸p tiÕp tôc ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i ë ViÖt Nam 3.1 §Þnh h­íng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i ë ViÖt Nam 3.2 C¸c chiÕn l­îc ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i ë ViÖt Nam Em xin c¶m ¬n ThS.NguyÔn Phi L©n, thÇy c« trong khoa QTKD Du lÞch vµ Kh¸ch s¹n Tr­êng ®¹i häc KTQD Hµ Néi ®· gióp ®ì ®Ó bµi viÕt cña em ®­îc thµnh c«ng. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! PhÇn néi dung Ch­¬ng 1 : Kh¸i qu¸t vÒ du lÞch sinh th¸i 1.1. Du lÞch sinh th¸i vµ ®Æc ®iÓm chñ yÕu Du lÞch sinh th¸i ®ang dÊy lªn trong giíi l÷ hµnh vµ b¶o tån ngµy mét t¨ng, nguån gèc cña nã gièng nh­ mét sù tiÕn ho¸ h¬n lµ mét cuéc c¸ch m¹ng. Du lÞch sinh th¸i b¾t nguån tõ du lÞch thiªn nhiªn vµ du lÞch ngoµi trêi. Nh÷ng du kh¸ch lò l­ît kÐo ®Õn c¸c v­ên quèc gia Yellowstone vµ ysoemite hµng thÕ kû tr­íc d©y lµ nh÷ng nhµ du lÞch sinh th¸i ®Çu tiªn. Nh÷ng kh¸ch l÷ hµnh ®Õn Serengeti tõ kho¶ng nöa thÕ kû tr­íc, nh÷ng nhµ gi· ngo¹i m¹o hiÓm Himalaya ®· c¾m tr¹i trªn Annapurna 25 n¨m sau, hµng ngµn ng­êi ®Õn chôp ¶nh chim c¸nh côt ë Nam cùc, nh÷ng nhãm ng­êi ®Õn Belize hoÆc nh÷ng ng­êi ®Õn ngñ trong nh÷ng ng«i nhµ dµi cña Borne còng cã thÓ ®­îc coi lµ nh÷ng kh¸ch du lich sinh th¸i. ThÕ kû 20 ®· chøng kiÕn sù thay ®æi kÞch tÝnh vµ liªn tôc cña l÷ hµnh thiªn nhiªn. Ch©u phi lµ mét vÝ dô ®iÓn h×nh. Nh÷ng cuéc ®i s¨n n¨m 1909 cña Thoedore Rooevelt ®Ó cho vµo tói s¨n nh÷ng chiÕc ®Çu hoÆc nh÷ng c¸i sõng lín nhÊt mµ «ng cã thÓ t×m thÊy lµ mét ®iÓn h×nh ®­¬ng ®¹i. Vµo nh÷ng n¨m 70, du lÞch ®¹i chóng vµ du lÞch kh«ng ph©n biÖt, vÉn chñ yÕu ®Ó t©m ®Õn c¸c con thó lín, ®· ph¸ ho¹i c¸c m«i tr­êng sèng g©y phiÒn nhiÔu ®Õn c¸c ®éng vËt , vµ ph¸ huû thiªn nhiªn. Ngµy nay , c¸c hµnh vi nµy ®ang thay ®æi .Ngµy cµng nhiÒu kh¸ch th¨m quan nhËn thøc ®­îc t¸c h¹i sinh th¸i hä cã thÓ g©y ra cho gi¸ trÞ cña tù nhiªn , vµ cho nh÷ng mèi quan t©m cña nh©n d©n ®Þa ph­¬ng. C¸c tour du lÞch chuyªn ho¸ - s¨n chim , c­ìi l¹c ®µ ,bé hµnh thiªn nhiªn cã h­íng dÉn vµ nhiÒu n÷a - ®ang t¨ng lªn. C¸i dßng nhá nh­ng ®ang lín lªn nµy chÝnh lµ du lÞch sinh th¸i .Vµ, mét c¸ch ng¹c nhiªn du lÞch sinh th¸i dang lµm cho c¶ nghµnh c«ng nghiÖp l÷ hµnh trë nªn nh¹y c¶m h¬n víi m«i tr­êng. 1.2 Kh¸i qu¸t du lÞch sinh th¸i. Du lÞch sinh th¸i (Ecotourism) lµ mét kh¸i niÖm t­¬ng ®èi míi mÎ , ®ang lµ mèi quan t©m cña nhiÒu ng­êi ë nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau .Cã nhiÒu c¸ch ®Æt vÊn ®Ò vÒ du lÞch sinh th¸i vµ sù t×m kiÕm ®i dÕn sù thèng nhÊt b¶n chÊt , nhËn thøc cña lo¹i h×nh du lÞch sinh th¸i vÉn ®ang ®­îc tiÕp tôc trªn nhiÒu diÔn ®µn quèc tÕ vµ trong n­íc . Lo¹i h×nh du lÞch sinh th¸i vÒ thùc chÊt lµ lo¹i h×nh cã quy m« kh«ng lín, nh­ng cã t¸c dông hoµ nhËp m«i tr­êng tù nhiªn víi ®iÓm du lÞch, khu du lÞch vµ nÒn v¨n ho¸ ®ã. ChÝnh lo¹i h×nh du lÞch nµy còng lµ lo¹i h×nh du lÞch bÒn v÷ng mµ hiÖn nay Tæ chøc Du lÞch thÕ giíi ®· kh¼ng ®Þnh ®èi víi c¸c ho¹t ®éng du lÞch nh»m võa ®¸p øng c¸c nhu cÇu hiÖn t¹i cña du kh¸ch cïng ng­êi d©n ë vïng cã du kh¸ch ®Õn th¨m quan, nghØ d­ìng v.v.. ®ång thêi chó träng tíi viÖc t«n t¹o nh»m b¶o tån c¸c nguån tµi nguyªn du lÞch ®Ó cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn ho¹t ®éng cña du lÞch trong t­¬ng lai. Lo¹i h×nh du lÞch sinh th¸i cã nhiÖm vô: - B¶o tån tµi nguyªn cña m«i tr­êng tù nhiªn. - B¶o ®¶m ®èi víi du kh¸ch vÒ c¸c ®Æc ®iÓm cña m«i tr­êng tù nhiªn mµ hä ®ang chiªm ng­ìng. - Thu hót tÝch cùc sù tham gia cña céng ®ång ®Þa ph­¬ng, ng­êi d©n b¶n ®Þa trong viÖc qu¶n lý vµ b¶o vÖ, ph¸t triÓn du lÞch ®ang triÓn khai thùc hiÖn trong ®iÓm du lÞch, khu du lÞch v.v... Qua c¸c yªu cÇu nhiÖm vô ®Ò ra nãi trªn, lo¹i h×nh du lÞch sinh th¸i võa ®¶m b¶o sù hµi lßng ®èi víi du kh¸ch ë møc ®é cao ®Ó t¹o lËp sù hÊp dÉn ®èi víi hä, ®ång thêi qua du kh¸ch qu¶ng b¸ uy tÝn cña ®iÓm du lÞch, khu du lÞch. Tõ ®ã ngµnh du lÞch cã ®iÒu kiÖn b¶o ®¶m vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng du lÞch vµ còng lµ c¬ héi t¨ng thu nhËp cho ng­êi d©n th«ng qua ho¹t ®éng du lÞch, còng tøc lµ cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ x· héi ho¸ thu nhËp tõ du lÞch. Cho ®Õn nay vÉn ch­a cã sù x¸c ®Þnh hoµn h¶o vÒ lo¹i h×nh du lÞch sinh th¸i. Lo¹i h×nh du lÞch nµy qu¶ vÉn cßn míi mÎ, mÆc dï nh÷ng n¨m 1997-1998 Tæ chøc Du lÞch thÕ giíi vµ Liªn Hîp Quèc ®· nªu mét sè quan ®iÓm chuyÓn m¹nh sang lo¹i h×nh du lÞch sinh th¸i phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña sù ph¸t triÓn du lÞch. Mét sè nhµ khoa häc vÒ du lÞch còng ®· kh¼ng ®Þnh c¸c lo¹i h×nh du lÞch sinh th¸i nh­ sau: - Du lÞch xanh, du lÞch d· ngo¹i. - Du lÞch nh¹y c¶m, du thuyÒn trªn s«ng, hå, trªn biÓn... - Du lÞch thiªn nhiªn, tham quan miÖt v­ên, lµng b¶n... - Du lÞch m«i tr­êng. - Du lÞch th¸m hiÓm, m¹o hiÓm,lÆn biÓn, th¨m hang ®éng... Tõ nh÷ng n¨m 1985-1990, ®Æc biÖt lµ sau n¨m 1990 khoa häc sinh th¸i ®­îc chÊp nhËn kh¸ réng r·i trªn thÕ giíi vµ còng tõ khoa häc sinh th¸i trë thµnh mét lÜnh vùc khoa häc cã gi¸ trÞ h¬n nhiÒu nªn ngµnh kinh tÕ-x· héi cã ý thøc vËn dông nh÷ng lý thuyÕt c¬ b¶n cña sinh th¸i häc. Ngµnh du lÞch thÕ giíi tõ sau cuéc Héi nghÞ vÒ Tr¸i ®Êt ë Rio ®e Janeiro n¨m 1992 ®· thùc sù vËn dông sinh th¸i häc d­íi nhiÒu môc tiªu sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng. ViÖc tæ chøc vµ ®iÒu hµnh lo¹i h×nh du lÞch sinh th¸i nh­ thÕ nµo ®Ó cã thÓ: - B¶o tån m«i tr­êng tù nhiªn mµ du lÞch ®ang sö dông. - N©ng cao ý thøc cña du kh¸ch ®Ó hä nhËn râ ®Æc ®iÓm cña m«i tr­êng tù nhiªn trong khi du lÞch ®ang hoµ m×nh vµo ®ã. - §éng viªn tr¸ch nhiÖm cña d©n c­ ®Þa ph­¬ng t¹i khu du lÞch, ®iÓm du lÞch cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn du lÞch nh»m b¶o ®¶m sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña m«i tr­êng du lÞch vµ thiÕt thùc t¹o ®­îc lîi Ých l©u dµi. Nãi chung du lÞch sinh th¸i lµ lo¹i h×nh du lÞch dùa vµo nh÷ng h×nh thøc truyÒn thèng s½n cã, nh­ng cã sù hoµ nhËp vµo m«i tr­êng tù nhiªn víi v¨n ho¸ b¶n ®Þa, du kh¸ch cã thªm nh÷ng nhËn thøc vÒ ®Æc ®iÓm cña m«i tr­êng tù nhiªn, vÒ nh÷ng nÐt ®Æc thï vèn cã cña v¨n ho¸ tõng ®iÓm, tõng vïng, khu du lÞch vµ cã phÇn tr¸ch nhiÖm tù gi¸c ®Ó kh«ng x¶y ra nh÷ng tæn thÊt, x©m h¹i ®èi víi m«i tr­êng tù nhiªn vµ nÒn v¨n ho¸ së t¹i. Cßn vÒ quy m« cña lo¹i h×nh du lÞch sinh th¸i th× tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng, ®iÒu kiÖn, biÖn ph¸p tæ chøc cña nhµ qu¶n lý ho¹t ®éng du lÞch, cã thÓ dÇn dÇn tõ quy m« khiªm tèn ®Ó ph¸t triÓn réng r·i. ë n­íc ta trªn ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng còng ®· ®­a ra nhiÒu kh¸i niÖm vµ ®Þnh nghÜa cho lo¹i h×nh du lÞch nµy : “ Du lÞch sinh th¸i lµ du lÞch ®Õn víi thiªn nhiªn hoang s¬, th«n d· ”; “Du lÞch sinh th¸i lµ du lÞch ®Õn vèi c¸c khu b¶o tån thiªn nhiªn” ; “Du lÞch sinh th¸i lµ du lÞch th¸m hiÓm , hoÆc m¹o hiÓm trªn c¸c c¸i míi ,c¸i l¹ cña thiªn nhiªn” … Víi ViÖt nam , mét n­íc míi ph¸t triÓn vÒ du lÞch vµ lo¹i h×nh du lÞch sinh th¸i hÇu nh­ cßn rÊt míi,ch­a tÝch luü ®­îc nhiÒu kinh nghiÖm .VÊn ®µ ®¹t ra lóc nµy mang tÝnh cÊp b¸ch lµ cÇn ph¶i quan t©m ®Õn c¶ hai ph­¬ng diÖn: Mét lµ: Thèng nhÊt vÒ b¶n chÊt vµ kh¸i niÖm cña lo¹i h×nh du lÞch sinh th¸i. Hai lµ: TiÕp cËn víi xu thÕ vµ nhu cÇu thÞ tr­êng du lÞch sinh th¸i trong n­íc vµ quèc tÕ, tiÕn hµnh x©y dùng nh÷ng ®Þnh h­íng vµ ho¹nh ®Þnh chiÕn l­îc ph¸t triÓn cho lo¹i h×nh du lÞch sinh th¸i ë ViÖt nam. Víi ®Æc tr­ng kh¸c biÖt vÒ nguån gèc cña s¶n phÈm du lÞch sinh th¸i vµ tÝnh chÊt bÒn v÷ng cña nã, trong nh÷ng n¨m qua ë lÜnh vùc ho¹t ®éng du lÞch sinh th¸i trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi ng­êi ta ®· rót ra nhiÒu bµi häc rÊt cã gi¸ trÞ ®ãng gãp vµo lý luËn vµ ho¹t ®éng cña lo¹i h×nh du lÞch sinh th¸i. Theo ®ã du lÞch sinh th¸i lµ lo¹i h×nh du lÞch ®Æc biÖt tæng hîp c¸c mèi quan t©m c¶m gi¸c nhiÒu ®Õn m«i tr­êng thiªn nhiªn vµ t×m ®Õn nh÷ng vïng thiªn nhiªn nhiÒu tiÒm n¨ng vÒ m«i tr­êng sinh th¸i ®Ó c¶i thiÖn kinh tÕ, phóc lîi x· héi, søc khoÎ vµ h­ëng thô, kh¸m ph¸ nh÷ng c¸i míi, c¸i l¹, c¸i ®Ñp vµ sù trong lµnh cña thÕ giíi tù nhiªn , t¹o ra mèi quan hÖ h÷u c¬, hoµ ®ång gi÷a con ng­êi víi thiªn nhiªn, m«i tr­êng ®ång thêi hµnh ®éng cã ý thøc tr¸ch nhiÖm lµm cho thiªn nhiªn m«i tr­êng bÒn v÷ng, phong phó phôc vô trë l¹i lîi Ých cña con ng­êi c¶ ë hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai. 1.3 TÊt yÕu vÒ du lÞch sinh th¸i t¹i ViÖt Nam Ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i lµ mét xu thÕ tÊt yÕu. Du lÞch sinh th¸i ph¸t triÓn nh»m tho¶ m·n nhu cÇu ngµy mét t¨ng cña kh¸ch du lÞch, cña céng ®ång. Nhu cÇu nµy liªn quan chÆt chÏ ®Õn sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña x· héi, ®¶m b¶o vÒ tæng thÓ mét t­¬ng lai ph¸t triÓn l©u dµi cña hÖ sinh th¸i, víi t­ c¸ch lµ mét ngµnh kinh tÕ. Bªn c¹nh xu thÕ ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i do nhu cËu kh¸ch quan, xu thÕ nµy cßn kh«ng n»m ngoµi xu thÕ chung vÒ ph¸t triÓn x· héi cña loµi ng­êi khi c¸c gi¸ trÞ tµi nguyªn ngµy cµng bÞ suy tho¸i, khai th¸c c¹n kiÖt. ViÖt Nam lµ mét ®Êt n­íc n»m trong vïng khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, n»m hoµn toµn trong vßng ®ai nhiÖt ®íi cña nöa cÇu b¾c, thiªn vÒ chÝ tuyÕn h¬n lµ phÝa xÝch ®¹o. VÞ trÝ ®ã ®· t¹o nªn mét nÒn nhiÖt ®é cao, ®é Èm kh«ng khÝ cao, m­a nhiÒu. ViÖt Nam cã ®­êng bê biÓn dµi h¬n 3000km, l­ng dùa vµo d·y Tr­êng S¬n. ChÝnh c¸c ®iÒu kiÖn ®ã ®· mang l¹i cho ViÖt Nam mét hÖ ®éng thùc vËt v« cïng phong phó, ®a d¹ng vµ ®éc ®¸o. KÕt hîp vµo ®ã cã rÊt nhiÒu nÐt v¨n ho¸ d©n téc ®Æc s¾c, ®Ëm ®µ. Nh÷ng yÕu tè ®ã ®· t¹o nªn cho ViÖt Nam mét lîi thÕ to lãn trong viÖc ph¸t triÓn lo¹i h×nh du lÞch sinh th¸i. Cïng víi viÖc nç lùc b¶o tån, khai th¸c ph¸t huy c¸c gi¸ trÞ tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ v¨n ho¸ phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ th«ng qua du lÞch sinh th¸i lµ mét xu thÕ tÊt yÕu. Víi t­ c¸ch lµ mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän - Du lÞch trong ®ã cã Du lÞch sinh th¸i ngµy cµng kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ cña m×nh ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc. 1.4 Nh÷ng yªu cÇu vµ nguyªn t¾c c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i 1.4.1 Nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i Yªu cÇu ®Çu tiªn ®Ó cã thÓ tæ chøc ®­îc du lÞch sinh th¸i lµ sù tån t¹i cña c¸c hÖ sinh th¸i tù nhiªn ®iÓn h×nh víi tÝnh ®a d¹ng sinh th¸i cao. Sinh th¸i tù nhiªn ®­îc hiÓu lµ sù céng sinh cña c¸c ®iÒu kiÖn ®Þa lý, khÝ hËu vµ ®éng thùc vËt, bao gåm: sinh th¸i tù nhiªn (natural ecology), sinh th¸i ®éng vËt (animal ecology), sinh th¸i thùc vËt (plant ecology), sinh th¸i n«ng nghiÖp ( agri-cultural ecology), sinh th¸i khÝ hËu ( ecoclimate) vµ sinh th¸i nh©n v¨n (human ecology). §a d¹ng sinh th¸i lµ mét bé phËn vµ lµ mét d¹ng thø cÊp cña ®a d¹ng sinh häc, ngoµi thø cÊp cña ®a d¹ng di truyÒn vµ ®a d¹ng loµi. §a d¹ng sinh th¸i thÓ hiÖn ë sù kh¸c nhau cña c¸c kiÓu céng sinh t¹o nªn c¸c c¬ thÓ sèng, mèi liªn hÖ gi÷a chóng víi nhau vµ víi c¸c yÕu tè v« sinh cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp lªn sù sèng nh­ : ®Êt, n­íc, ®Þa h×nh, khÝ hËu... ®ã lµ c¸c hÖ sinh th¸i (eco-systems) vµ c¸c n¬i tró ngô, sinh sèng cña mét hoÆc nhiÒu loµi sinh vËt (habitats) (Theo c«ng ­íc ®a d¹ng sinh häc ®­îc th«ng qua t¹i Hé nghÞ th­îng ®Ønh Rio de Jannero vÒ m«i tr­êng). Nh­ vËy cã thÓ nãi du lÞch sinh th¸i lµ mét lo¹i h×nh du lÞch dùa vµo thiªn nhiªn (natural - based tourism) (gäi t¾t lµ du lÞch thiªn nhiªn), chØ cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn ë nh÷ng n¬i cã c¸c hÖ sinh th¸i ®iÓn h×nh víi tÝnh ®a d¹ng sinh th¸i cao nãi riªng vµ tÝnh ®a d¹ng sinh häc cao nãi chung. §iÒu nµy gi¶i thÝch t¹i sao ho¹t ®éng du lÞch sinh th¸i th­êng chØ ph¸t triÓn ë c¸c khu b¶o tån thiªn nhiªn ( natural reserve), ®Æc biÖt ë c¸c v­ên quèc gia (national park), n¬i cßn tån t¹i nh÷ng khu rõng víi tÝnh ®a d¹ng sinh häc cao vµ cuéc sèng hoang d·. tuy nhiªn ®iÒu nµy kh«ng phñ nhËn sù tån t¹i cña mét sè lo¹i hinh du lÞch sinh th¸i ph¸t triÓn ë nh÷ng vïng n«ng th«n ( rural tourism ) hoÆc c¸c trang tr¹i ( farm tuorism) ®iÓn h×nh. Yªu cÇu thø hai cã liªn quan ®Õn nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña du lÞch sinh th¸i ë 2 ®iÓm: - §Ó ®¶m b¶o tÝnh gi¸o dôc, n©ng cao ®­îc sù hiÓu biÕt cho kh¸ch du lÞch sinh th¸i, ng­êi h­íng dÉn ngoµi kiÕn thøc ngo¹i ng÷ tèt cßn ph¶i lµ ng­êi am hiÓu cac ®Æc ®iÓm sinh th¸i tù nhiªn vµ v¨n ho¸ céng ®ång ®Þa ph­¬ng. §iÒu nµy rÊt quan träng vµ cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng du lÞch sinh th¸i, kh¸c víi nh÷ng lo¹i h×nh du lÞch tù nhiªn kh¸c khi du kh¸ch cã thÓ tù m×nh t×m hiÓu hoÆc yªu cÇu kh«ng cao vÒ sù hiÓu biÕt nµy ë ng­êi h­íng dÉn viªn. trong nhiÒu tr­êng hîp, cÇn thiÕt ph¶i céng t¸c vãi ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng ®Ó cã ®­îc nh÷ng hiÓu biÕt tèt nhÊt, lóc ®ã ng­êi h­íng dÉn viªn chØ ®ãng vai trß lµ mét ng­êi phiªn dÞch giái. - Ho¹t ®éng du lÞch sinh th¸i ®ßi hái ph¶i cã ®­îc ng­êi ®iÒu hµnh cã nguyªn t¾c. C¸c nhµ ®iÒu hµnh du lÞch truyÒn thèng t­êng chØ quan t©m ®Õn lîi nhuËn vµ kh«ng cã cam kÕt g× ®èi víi viÖc b¶o tån hoÆc qu¶n lý c¸c khu tù nhiªn, hä chØ ®¬n gi¶n t¹o cho kh¸ch du lÞch mét c¬ héi ®Ó biÕt ®­îc nh÷ng gi¸ trÞ tù nhiªn vµ v¨n ho¸ tr­íc khi nh÷ng c¬ héi nµy thay ®æi hoÆc vÜnh viÔn mÊt ®i. Ng­îc l¹i, c¸c nhµ ®iÒu hµnh du lÞch sinh th¸i ph¶i cã ®­îc sù céng t¸c víi c¸c nhµ qu¶n lý c¸c khu b¶o tån thiªn nhiªn vµ céng ®ång ®Þa ph­¬ng nh»m môc ®Ých ®ãng gãp vµo viÖc b¶o vÖ mét c¸ch l©u dai c¸c gi¸ trÞ tù nhiªn vµ v¨n ho¸ khu vùc, c¶i thiÖn cuéc sèng, n©ng cao sù hiÓu biÕt chung gi÷a ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng vµ du kh¸ch. Yªu cÇu thø ba nh»m h¹n chÕ tíi møc tèi ®a c¸c t¸c ®éng cã thÓ cña ho¹t ®éng du lÞch sinh th¸i ®Õn tù nhiªn vµ m«i tr­êng, theo ®ã du lÞch sinh th¸i cÇn ®­îc tæ chøc víi sù tu©n thñ chÆt chÏ c¸ quy ®Þnh vÒ “søc chøa”. Kh¸i niÖm “ søc chøa” ®­îc hiÓu tõ bèn khÝa c¹nh: vËt lý, sinh häc, t©m lý vµ x· héi. TÊt c¶ nh÷ng khÝa c¹nh nµy cã liªn quan tíi l­îng kh¸ch ®Õn mét ®Þa ®iÓm vµo cïng mét thêi ®iÓm. §øng trªn gãc ®é vËt lý, søc chøa ë ®©y ®­îc hiÓu lµ sè l­îng tèi ®a kh¸ch du lÞch mµ khu vùc cã thÓ tiÕp nhËn. §iÒu nµy liªn quan ®Õn nh÷ng tiªu chuÈn vÒ kh«ng gian ®èi ví mçi du kh¸ch còng nh­ nhu cÇu sinh ho¹t cña hä. §øng ë gãc ®é x· héi, søc chuuas lµ giãi hµn vÒ l­îng du kh¸ch mµ t¹i ®ã b¾t ®Çu xuÊt hiÖn nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña c¸c ho¹t ®éng du lÞch ®Õn ®êi sèng v¨n ho¸-x· héi, kinh tÕ-x· héi cña khu vùc. Cuéc sèng b×nh th­êng cña céng ®ång ®Þa ph­¬ng cã c¶m gi¸c bÞ ph¸ vì, x©m nhËp. §øng ë gãc ®é qu¶n lý, søc chøa ®­îc hiÓu lµ l­îng kh¸ch tèi ®a mµ khu du lÞch cã kh¶ n¨ng phôc vô. NÕu l­îng kh¸ch v­ît qu¸ giãi h¹n nµy th× n¨ng lùc qu¶n lý ( lùc l­îng nh©n viªn, tr×nh ®ä vµ ph­¬ng tiÖn qu¶n lý...) cña khu du lÞch sÏ khhong ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña kh¸ch, lµm mÊt kh¶ n¨ng qu¶n lý vµ kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña kh¸ch, kÕt qu¶ lµ sÏ lµm ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng vµ x· héi. Do kh¸i niÖm søc chøa bao gåm c¶ ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l­îng, v× vËy khã cã thÓ x¸c ®Þnh mét con sè chÝnh x¸c cho mçi khu vùc. MÆt kh¸c, mçi khu vùc kh¸c nhau sÏ cã chØ sè søc chøa kh¸c nhau. C¸c chØ sè nµy chØ cã thÓ x¸c ®Þnh mét c¸ch t­¬ng ®èi b»ng ph­¬ng ph¸p thùc nghiÖm. Mét ®iÓm cÇn ph¶i l­u ý trong qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh søc chøa lµ “quan niªm” vÒ sù ®«ng ®óc cña c¸c nhµ nghiªn cøu cã sù kh¸c nhau, ®Æc biÖt trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn x· héi kh¸c nhau ( vÝ dô gi÷a c¸c n­íc ch©u ¸ vµ ch©u ¢u, gi÷a c¸c n­íc ph¸t triÓn vµ ®ang ph¸t triÓn ...). râ rµng ®Ó ®¸p øng yªu cÇu nµy, cÇn ph¶i tiÕn hµnh nghiªn cøu søc chøa cña c¸c ®Þa ®iÓm cô thÓ ®Ó c¨n cø vµo ®ã mµ cã c¸c quyÕt ®Þnh vÒ qu¶n lý. §iÒu nµy cÇn ®­îc tiÕn hµnh ®èi víi c¸c nhãm ®èi t­îng kh¸ch/thÞ tr­êng kh¸c nhau, phï hîp t©m lý vµ quan niÖm cña hä. Du lÞch sinh th¸i kh«ng thÓ ®¸p øng ®­îc c¸c nhu cÇu cña tÊt c¶ còng nh­ mäi lo¹i kh¸ch. Yªu cÇu thø t­ lµ tho¶ m·n nhu cÇu n©ng cao kiÕn thøc vµ hiÓu biÕt cña kh¸ch du lÞch. ViÖc tho¶ m·n mong muèn nµy cña kh¸ch du lÞch sinh th¸i vÒ nh÷ng kinh nghiªm, hiÓu biÕt míi ®èi víi tù nhiªn, v¨n ho¸ b¶n ®Þa th­êng lµ rÊt khã kh¨n, song l¹i lµ yªu cÇu cÇn thiÕt ®èi víi sù tån t¹i l©u dµi cña ngµnh du lÞch sinh th¸i. V× vËy, nh÷ng dÞch vô ®Ó lµm hµi lßng du kh¸ch cã vÞ trÝ quan träng chØ ®øng sau c«ng t¸c b¶o tån nh÷ng g× mµ hä quan t©m. 1.4.2 Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i. ThÞ tr­êng du lÞch sinh th¸i hiÖn nay ®ang ph¸t triÓn m¹nh so víi c¸c thi tr­êng kh¸c. Song sù ph¸t triÓn nhanh chãng nµy ®e do¹ tÝnh bÒn v÷ng cña du lÞch sinh th¸i vµ më réng ra nh÷ng c¸i cã thÓ ®ãng gãp cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Du lÞch sinh th¸i b¶n th©n nã bÞ giíi h¹n ph¹m vi, møc ®é ph¸t triÓn. Nã kh«ng thÓ tiÕp nhËn mét sè l­îng lín du kh¸ch mµ kh«ng ph¶i lµ nguyªn nh©n dÇn dÇn lµm thay ®æi dÉn ®Õn sù ph¸ huû lý do mµ nã tån t¹i. V× vËy vÊn ®Ò träng t©m trong viÖc ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i bÒn v÷ng lµ sù kiÓm so¸t h¹n chÕ nh÷ng nguyªn t¾c sö lý vµ thùc hiÖn. Du lÞch sinh th¸i bÒn v÷ng ®ãng gãp tÝch cùc cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng. §iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ lu«n cã sù t¨ng tr­ëng liªn tôc vÒ du lÞch. §©y lµ ®iÓm kh¸c biÖt cÇn nhÊn m¹nh trong thêi ®iÓm mµ ViÖt nam b¾t ®Çu lo l¾ng vÒ tèc ®é t¨ng tr­ëng cña du lÞch . “Du lÞch sinh th¸i ®­îc ph©n biÖt víi c¸c lo¹i h×nh du lÞch thiªn nhiªn kh¸c vÒ møc ®é gi¸o dôc cao vÒ m«i tr­êng vµ sinh th¸i th«ng qua nh÷ng h­íng dÉn viªn cã nghiÖp vô lµnh nghÒ. Du lÞch sinh th¸i chøa ®ùng mèi t¸c ®éng qua lËi lín gi÷a con ng­êi vµ thiªn nhiªn hoang d· céng víi ý thøc ®­îc gi¸o dôc nh»m biÕn chÝnh nh÷ng kh¸ch du lÞch thµnh nh÷ng ng­êi ®i ®Çu trong viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng. Ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i lµm gi¶m tèi thiÓu t¸c ®éng cña kh¸ch du lÞch ®Õn v¨n ho¸ vµ m«i tr­êng, ®¶m b¶o cho ®Þa ph­¬ng ®­îc h­ëng nguån lîi tµi chÝnh do du lÞch mang l¹i vµ cÇn tró träng ®Õn nh÷ng ®ãng gãp tµi chÝnh cho viÖc b¶o tån thiªn nhiªn”. Sau ®©y lµ nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ thÕ nµo lµ du lÞch sinh th¸i thùc sù - Du lÞch sinh th¸i ph¶i phï hîp víi nh÷ng nguyªn t¾c tÝch cùc vÒ m«i tr­êng, t¨ng c­êng vµ khuyÕn khÝch tr¸ch nhiªm ®¹o ®øc ®èi víi m«i tr­êng tù nhiªn . - Du lÞch sinh th¸i lµ kh«ng ®­îc lµm tæn h¹i ®Õn tµi nguyªn, m«i tr­êng, nh÷ng nguyªn t¾c vÒ m«i tr­êng kh«ng nh÷ng chØ ¸p dông cho nh÷ng nguån tµi nguyªn bªn ngoµi (tù nhiªn vµ v¨n ho¸) nhµm thu hót kh¸ch mµ cßn bªn trong cña nã. - Du lÞch sinh th¸i ph¶i tËp trung vµo c¸c gi¸ trÞ bªn trong h¬n lµ c¸c gi¸ trÞ bªn ngoµi vµ thóc ®Èy sù c«ng nhËn c¸c gi¸ trÞ nµy . - C¸c nguyªn t¾c vÒ m«i tr­êng vµ sinh th¸i cÇn ph¶i ®¹t lªn hµng ®Çu do ®ã mçi ng­êi kh¸ch du lÞch sinh th¸i sÏ ph¶i chÊp nhËn tù nhiªn theo ®óng nghÜa cña nã vµ chÊp nhËn sù h¹n chÕ cña nã h¬n lµ lµm biÕn ®æi m«i tr­êng cho sù thuËn tiÖn c¸ nh©n. - Du lÞch sinh th¸i ph¶i ®¶m b¶o lîi Ých l©u dµi ®èi víi tµi nguyªn, ®èi víi ®Þa ph­¬ng vµ ®èi víi nghµnh (lîi Ých vÒ b¶o tån hoÆc lîi Ých vÒ kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi hay khoa häc ). - Du lÞch sinh th¸i ph¶i ®­a ra nh÷ng kinh nghiÖm ®Çu tay khi tiÕp xóc víi m«i tr­êng tù nhiªn, ®ã lµ nh÷ng kinh nghiªm ®­îc hoµ ®ång lµm t¨ng sù hiÓu biÕt h¬n lµ ®i t×m c¸i l¹ c¶m gi¸c m¹nh hay môc ®Ých t¨ng c­êng thÓ tr¹ng c¬ thÓ. - ë ®©y nh÷ng kinh nghiÖm cã t¸c ®éng lín vµ cã nhËn thøc cao nªn ®ßi hái sù chuÈn bÞ kü cµng