Đề tài Lý luận về công ty cổ phần và thị trường chứng khoán Ý nghĩa , sự vận dụng này ở nước ta

§Ò tµi : Lý luËn vÒ c«ng ty cæ phÇn vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n. ý nghÜa , sù vËn dông nµy ë n­íc ta . Lêi nãi ®Çu XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng kh¸ch quan , c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc lµm viÖc kÐm hiÖu qu¶ , t×nh tr¹ng l·i gi¶ , lç thËt vÉn cßn phæ biÕn , hµng n¨m ChÝnh phñ ph¶i bá ra mét phÇn ng©n s¸ch kh«ng nhá ®Ó bï lç . H¬n n÷a tr­íc ®ßi hái ph¶i ®a d¹ng hãa c¸c thµnh phÇn kinh tÕ , ®­a nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ph¸t triÓn theo h­íng kinh tÕ thÞ tr­êng . V× vËy , viÖc h×nh thµnh c¸c c«ng ty cæ phÇn vµ vÊn ®Ò cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ tÊt yÕu ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay . Thùc tÕ sau khi cæ phÇn hãa c¸c doanh nghiÖp , c¸c c«ng ty cæ phÇn ®· lµm viÖc cã hiÖu qu¶ h¬n rÊt nhiÒu , lîi Ých lóc nµy kh«ng cßn phô thuéc vµo nhµ n­íc n÷a mµ ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi nh÷ng cæ ®«ng , tíi ng­êi lao ®éng . §iÒu ®ã ®· chØ ra viÖc cæ phÇn hãa c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ mét b­íc ®i ®óng ®¾n cho mäi nÒn kinh tÕ vµ ViÖt Nam ®· ¸p dông m« h×nh nµy mét c¸ch hoµn toµn hîp lÝ , thµnh c«ng . Tuy nhiªn tr­íc thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ vÉn ®ang trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi , chóng ta sÏ cßn rÊt nhiÒu khã kh¨n trong thêi gian tíi . NÕu nh­ c«ng ty cæ phÇn lµ b­íc ®i chiÕn l­îc cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña mäi nÒn kinh tÕ th× c«ng cô tµi chÝnh - thÞ tr­êng chøng kho¸n râ rµng lµ mét trong nh÷ng c«ng cô mang l¹i sù giµu cã vÜ ®¹i nhÊt trong lÞch sö . Trong nh÷ng thËp kØ gÇn ®©y , l·i suÊt cña mét ng­êi ë trong TTCK cã thÓ t¨ng theo cÊp sè mò . Chøng kho¸n giê ®©y ®· lµ sù lùa chän cña mäi ng­êi víi mong muèn lµm giµu . Nhu cÇu nµy cµng t¨ng ®èi víi c«ng nghÖ giao dÞch trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng thêi më cöa , vµ b©y giê th× hÇu nh­ bÊt k× ai ®Òu cã thÓ së h÷u chøng kho¸n . Tuy nhiªn mÆc dï chøng kho¸n th«ng dông nh­ vËy nh­ng hÇu hÕt mäi ng­êi chóng ta ®Òu kh«ng hoµn hiÓu hÕt vÒ chóng . PhÇn lín kiÕn thøc ®Òu ®­îc thu nhÆt ë nh÷ng buæi nãi chuyÖn phiÕm tõ nh÷ng ng­êi mµ thËm chÝ hä cßn kh«ng biÕt m×nh ®ang nãi vÒ c¸i g× . Chóng ta hoµn toµn cã thÓ ®­îc nghe nh÷ng ®iÒu nµy nh­ : “ Coi chõng cæ phiÕu ®Êy , b¹n cã thÓ mÊt chiÕc ¸o cña m×nh trong vµi ngµy …” hay “ Anh Êy ®ang chÕt ch×m víi c«ng ty ….” . Sù xuÊt hiÖn cña nh÷ng kiÕn thøc sai l¹c nµy lµ do t©m lÝ muèn cã nhiÒu th«ng tin ngay lËp tøc cña mäi ng­ßi . Chøng kho¸n cã thÓ t¹o ra nh÷ng lîi nhuËn khæng lå nh­ng chóng kh«ng ph¶i lµ kh«ng cã rñi ro. Gi¶i ph¸p duy nhÊt cho nh÷ng hiÓu biÕt sai lÇm nµy lµ ®µo t¹o vÒ chøng kho¸n , c¸ch h÷u hiÖu b¶o vÖ chóng ta khái nh÷ng rñi ro cña chøng kho¸n lµ hiÓu mét c¸ch chÝnh x¸c m×nh ®ang ®Çu t­ vµo c¸i g× . ChÝnh v× nh÷ng lÝ do trªn , em xin m¹nh d¹n nhËn viÕt ®Ò tµi : “ Lý luËn vÒ c«ng ty cæ phÇn vµ thÞ tr­ßng chøng kho¸n , ý nghÜa , sù vËn dông nµy ë n­íc ta” . MÆc dï ®· rÊt cè g¾ng nghiªn cøu , t×m hiÓu vÒ c«ng ty cæ phÇn vµ TTCK nh­ng do hiÓu biÕt cßn h¹n chÕ vµ TTCK còng nh­ tiÕn tr×nh cæ phÇn hãa DN ë ViÖt Nam lu«n biÕn ®éng kh«ng ngõng , khã cã ®ù¬c mét c¸i nh×n ®óng ®¾n kh¸ch quan , nªn bµi viÕt cña em kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt , sai lÇm . RÊt mong thÇy c« sÏ ®äc vµ gãp ý ®Ó bµi viÕt cña em ®­îc hoµn chØnh h¬n . Em xin ®­îc ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o GS.TS Ph¹m Quang Phan ®· h­íng dÉn , gióp ®ì em hoµn thµnh bµi viÕt nµy . Môc lôc PhÇn 1 : Lêi nãi ®Çu PhÇn 2 : Néi dung 1 A . Lý luËn chung vÒ c«ng ty cæ phÇn vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n I . Kh¸i niÖm , ­u ®iÓm vµ nh­îc ®iÓm cña c«ng ty cæ phÇn vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n 1 . C«ng ty cæ phÇn 1 2. ThÞ tr­êng chøng kho¸n 2 II . Vai trß c«ng ty cæ phÇn vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay 1 . Vai trß cña c«ng ty cæ phÇn vµ môc tiªu cña viÖc cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp 4 2 . Vai trß cña thÞ tr­êng chøng kho¸n 6 B . C«ng ty cæ phÇn - qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn , ®¸nh gi¸ chung vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam I . Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty cæ phÇn 6 II . Thùc tr¹ng trong vÊn ®Ò cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp ë ViÖt Nam 7 III . C¸i nh×n tæng qu¸t vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp 8 C . Mét sè gi¶i ph¸p ®Èy nhanh qu¸ tr×nh cæ phÇn hãa doanh nghiÖp , lèi ®i nµo cho thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam hiÖn nay I . Nh÷ng yÕu tè khã kh¨n trong qu¸ tr×nh cæ phÇn hãa doanh nghiÖp , ph¸t triÓn æn ®Þnh thÞ tr­êng chøng kho¸n 12 II . Gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ 15 PhÇn 3 : Lêi kÕt 19 PHÇn 2 : Néi dung A . Lý luËn chung vÒ c«ng ty cæ phÇn vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n I . Kh¸i niÖm , ­u ®iÓm vµ nh­îc ®iÓm cña c«ng ty cæ phÇn vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n 1 . C«ng ty cæ phÇn Chóng ta th­êng ®­îc nghe nãi nhiÒu vÒ c«ng ty cæ phÇn , vËy c«ng ty cæ phÇn lµ g× ? C«ng ty cæ phÇn lµ mét d¹ng ph¸p nh©n cã tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n , ®­îc thµnh lËp vµ tån t¹i ®éc lËp víi nh÷ng chñ thÓ së h÷u nã . Vèn cña c«ng ty ®­îc chia nhá thµnh nh÷ng phÇn b»ng nhau gäi lµ cæ phÇn vµ ®­îc ph¸t hµnh huy ®éng vèn tham gia cña c¸c nhµ ®Çu t­ thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ . C¸c nhµ ®Çu t­ trë thµnh nh÷ng cæ ®«ng chÝnh thøc khi thùc hiÖn mua c¸c cæ phÇn do c«ng ty ph¸t hµnh . Cæ ®«ng ®­îc quyÒn tham gia qu¶n lý , kiÓm so¸t , ®iÒu hµnh c«ng ty th«ng qua bÇu cö vµ øng cö vµo c¸c vÞ trÝ trong ban qu¶n lÝ , Ban kiÓm so¸t vµ Ban ®iÒu hµnh . Ngoµi ra cæ ®«ng cßn ®­îc quyÒn h­ëng c¸c kho¶n lîi nhuËn do c«ng ty t¹o ra còng nh­ chÞu lç víi møc ®é gãp vèn . ¦u ®iÓm cña c«ng ty cæ phÇn lµ nhµ ®Çu t­ chØ chÞu tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n t­¬ng øng víi tØ lÖ gãp vèn trong c«ng ty . Quy m« ho¹t ®éng lín vµ kh¶ n¨ng më réng kinh doanh dÔ dµng tõ viÖc huy ®éng vèn cæ phÇn . Nhµ ®Çu t­ cã kh¶ n¨ng ®iÒu chuyÓn vèn tõ n¬i nµy sang n¬i kh¸c , tõ lÜnh vùc nµy sang lÜnh vùc kh¸c dÔ dµng th«ng qua h×nh thøc chuyÓn nh­îng , mua b¸n cæ phÇn . C«ng t¸c qu¶n lÝ hiÖu qu¶ cao do tÝnh ®éc lËp gi÷a qu¶n lÝ vµ së h÷u . Nh­îc ®iÓm : Møc thuÕ t­¬ng ®èi cao v× ngoµi thuÕ , c«ng ty ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô víi ng©n s¸ch nhµ n­íc , c¸c cæ ®«ng ph¶i chÞu thuÕ bæ sung tõ nguån cæ tøc vµ l·i cæ phÇn theo quy ®Þnh cña nhµ n­íc . Chi phÝ thµnh lËp c«ng ty t­¬ng ®èi cao . kh¶ n¨ng b¶o mËt kinh doanh vµ tµi chÝnh bÞ h¹n chÕ do ph¶i c«ng khai vµ b¸o c¸o víi c¸c cæ ®«ng cña c«ng ty . Kh¶ n¨ng thay ®æi ph¹m vi kinh doanh kÐm linh ho¹t do ph¶i tu©n thñ theo nh÷ng quy ®Þnh trong B¶n ®iÒu lÖ cña c«ng ty . Tuy nhiªn víi m«i tr­êng kinh doanh hiÖn nay trªn thÕ giíi còng nh­ t¹i ViÖt Nam nh÷ng nh­îc ®iÓm trªn hoµn toµn cã kh¶ n¨ng kh¾c phôc , h¹n chÕ tèi ®a , ®ång thêi ph¸t huy ®­îc nh÷ng ­u ®iÓm cña lo¹i h×nh nµy. 2. ThÞ tr­êng chøng kho¸n ThÞ trr­êng chøng kho¸n lµ mét thÞ tr­êng mµ n¬i ®ã ng­êi ta mua b¸n , chuyÓn nh­îng , trao ®æi chøng kho¸n nh»m môc ®Ých kiÕm lêi . Tuy nhiªn , ®ã cã thÓ lµ TTCK tËp trung hoÆc phi tËp trung . TÝnh tËp trung ë ®©y lµ muèn nãi ®Õn viÖc c¸c giao dÞch ®­îc tæ chøc t¹i mét ®Þa ®iÓm cô thÓ . H×nh th¸i ®iÓn h×nh cña TTCK t©p trung lµ Së giao dÞch chøng kho¸n ( Stock exchange ) . T¹i Së giao dÞch chøng kho¸n , c¸c giao dÞch ®­îc tËp trung t¹i mét ®Þa ®iÓm ; c¸c lÖnh ®­îc chuyÓn tíi sµn giao dÞch vµ tham gia vµo qu¸ tr×nh ghÐp lÖnh ®Ó h×nh thµnh nªn gi¸ giao dÞch . TTCK phi tËp trung cßn gäi lµ thÞ tr­êng OTC ( over the counter ) . Trªn thÞ tr­êng OTC , c¸c giao dÞch ®­îc tiÕn hµnh qua m¹ng l­íi c¸c c«ng ty chøng kho¸n ph©n t¸n trªn kh¾p quèc gia vµ ®­îc nèi víi nhau b»ng m¹ng ®iÖn tö . Gi¸ trªn thÞ tr­êng nµy ®­îc h×nh thµnh theo ph­¬ng thøc tháa thuËn . ¦u ®iÓm vµ còng lµ chøc n¨ng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n gåm cã mét sè néi dung chÝnh sau ®©y : a . Huy ®éng vèn ®Çu t­ cho nÒn kinh tÕ : Khi c¸c nhµ ®Çu t­ mua chøng kho¸n do c¸c doanh nghiÖp ph¸t hµnh , sè tiÒn nhµn rçi cña hä ®­îc ®­a vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ qua ®ã gãp phÇn më réng s¶n xuÊt x· héi . Th«ng qua TTCK , chÝnh phñ vµ chÝnh quyÒn ë ®Þa ph­¬ng còng huy ®éng ®­îc c¸c nguån vèn cho môc ®Ých sö dông vµ ®Çu t­ ph¸t triÓn h¹ tÇng kinh tÕ , phôc vô c¸c nhu cÇu chung cña x· héi . b. Cung cÊp m«i tr­êng ®Çu t­ cho c«ng chóng : TTCK cung cÊp cho c«ng chóng mét m«i tr­êng ®Çu t­ lµnh m¹nh víi nh÷ng c¬ héi lùa chän phong phó . C¸c lo¹i chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng rÊt kh¸c nhau vÒ tÝnh chÊt , thêi h¹n vµ ®é rñi ro , cho phÐp c¸c nhµ ®Çu t­ cã thÓ lùa chän lo¹i hµng hãa phï hîp víi kh¶ n¨ng , môc tiªu vµ së thÝch cña m×nh . c. T¹o tÝnh thanh kho¶n cho c¸c chøng kho¸n : Nhê cã TTCK c¸c nhµ ®Çu t­ cã thÓ chuyÓn ®æi c¸c chøng kho¸n hä së h÷u thµnh tiÒn mÆt hoÆc thµnh c¸c lo¹i chøng kho¸n kh¸c khi hä muèn . Kh¶ n¨ng thanh kho¶n lµ mét trong nh÷ng ®Æc tÝnh hÊp dÉn cña chøng kho¸n ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ . §©y lµ yÕu tè cho thÊy tÝnh linh ho¹t , an toµn cña vèn ®Çu t­ . TTCk ho¹t ®éng cµng n¨ng ®éng vµ cã hiÖu qu¶ th× tÝnh thanh kho¶n cña chøng kho¸n giao dÞch trªn thÞ tr­êng cµng cao . d . §¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp : Th«ng qua chøng kho¸n , ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ®­îc ph¶n ¸nh mét c¸ch tæng hîp vµ chÝnh x¸c, gióp cho viÖc ®¸nh gi¸ vµ so s¸nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®­îc nhanh chãng vµ thuËn tiÖn , tõ ®ã còng t¹o ra mét m«i tr­êng lµnh m¹nh nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn , kÝch thÝch ¸p dông c«ng nghÖ míi , c¶i tiªn s¶n phÈm . e . T¹o m«i tr­êng gióp ChÝnh phñ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« : C¸c chØ b¸o cña TTCK ph¶n ¸nh ®éng th¸i cña nÒn kinh tÕ mét c¸ch nh¹y bÐn vµ chÝnh x¸c ,. Gi¸ c¸c chøng kho¸n t¨ng lªn cho thÊy ®Çu t­ ®ang më réng , nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng ; ng­îc l¹i gi¸ chøng kho¸n gi¶m cho thÊy c¸c dÊu hiÖu tiªu cùc cña nÒn kinh tÕ . V× thÕ , TTCK ®­îc gäi lµ phong vò biÓu cña nÒn kinh tÕ vµ lµ c«ng cô quan träng gióp ChÝnh phñ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« . Th«ng qua TTCK , ChÝnh phñ cã thÓ mua b¸n tr¸i phiÕu ChÝnh phñ ®Ó t¹o ra nguån thu bï ®¾p th©m hôt ng©n s¸ch vµ qu¶n lÝ l¹m ph¸t . Ngoµi ra, ChÝnh phñ còng cã thÓ sö dông mét sè chÝnh s¸ch , biÖn ph¸p t¸c ®éng vµo TTCK nh»m ®Þnh h­íng ®Çu t­ ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn c©n ®èi cña nÒn kinh tÕ . VÒ mÆt nh­îc ®iÓm , cã thÓ nãi TTCK ch¼ng kh¸c g× mét con dao hai l­ìi , nÕu biÕt c¸ch qu¶n lÝ TTCK mét c¸ch hiÖu qu¶ th× nã sÏ ph¸t huy ®­îc hÕt nh÷ng chøc n¨ng cÇn thiÕt cña m×nh cho nÒn kinh tÕ , ng­îc l¹i TTCk còng cã thÓ g©y ra nh÷ng hËu qu¶ nÆng nÒ cho nÒn kinh tÕ – mét trong sè nh÷ng hËu qu¶ ®ã chÝnh lµ lam ph¸t . Chóng ta h·y cïng suy ngÉm mét chót vÒ chuyÖn lµm gi¸ vµ lîi nhuËn gi÷a tæ chøc xuÊt khÈu dÇu má OPEC vµ nh÷ng nhµ ®Çu t­ , nh÷ng doanh nghiÖp lín cã cæ phiÕu niªm yÕt trªn TTCK ViÖt Nam . OPEC ®­îc thµnh lËp tõ n¨m 1960 bëi Iran , Iraq , A RËp Saudi vµ Vªnzuela . HiÖn t¹i tæ chøc nµy cßn cã thªm 9 quèc gia n÷a ®Ó t¹o thµnh mét liªn minh ®éc quyÒn ( ®­îc ph­¬ng T©y gäi lµ Cartel ) ®ãng vai trß quan träng trong viÖc quyÕt ®Þnh gi¸ dÇu th« trªn thÕ giíi . VÒ mét khÝa c¹nh nµo ®ã , nhiÒu nhµ kinh tÕ häc vÝ vai trß cña OPEC lµ ®Þnh ra gi¸ c¶ trong khi ®a phÇn ChÝnh phñ vµ ng­êi d©n c¸c quèc gia cßn l¹i lµ ng­êi chÊp nhËn gi¸ trªn thÞ tr­êng dÇu . Vµ v× thÕ , cã ng­êi vÝ von r»ng OPEC ®· b»ng nhiÒu c¸ch rót bít sù giµu cã cña c¸c n­íc ph¸t triÓn ( vµ c¶ ®ang ph¸t triÓn ) vÒ cho m×nh . Lîi nhuËn tõ dÇu háa cña OPEC trong thêi gian gÇn ®©y ®· ®­îc mét sè nhµ ph©n tÝch hÐ lé : nÕu nh­ gi¸ dÇu cø gi÷ møc trªn 100 ®« la Mü/thïng th× chØ trong s¸u ngµy OPEC sÏ kiÕm ®ñ tiÒn ®Ó mua l¹i tËp ®oµn General Motors khæng lå cña Mü , vµ chØ trong ba n¨m sÏ ®ñ tiÒn ®Ó mua 20% cæ phÇn cña tÊt c¶ c¸c c«ng ty n»m trong danh s¸ch S&P 500 . Theo c¬ quan n¨ng l­îng Mü , c¸c n­íc OPEC kiÕm ®­îc doanh sè kho¶ng 675 tû ®« la Mü trong n¨m 2007 vµ dù kiÕn kho¶ng 863 tû ®« la Mü trong n¨m 2008 (víi nh÷ng g× thùc tÕ ®ang diÔn ra cã lÏ con sè nµy sÏ cßn cao h¬n rÊt nhiÒu) , mét kho¶n doanh thu t¨ng lªn qu¸ lín trong khi c¶ thÕ giíi ®ang ph¶i ®­¬ng ®Çu víi ®ãi nghÌo , l¹m ph¸t vµ khñng ho¶ng tµi chÝnh . ThËm chÝ mét sè ph©n tÝch cßn chØ trÝch lµ ngay c¶ trong tr­ßng hîp gi¸ dÇu chØ cßn 50 ®« la Mü mét thïng th× c¸c n­íc nµy vÉn kiÕm ®­îc rÊt nhiÒu tiÒn . Trong thêi gian gÇn ®©y , mÆc c¸c nç lùc cña Mü , c¸c n­íc OPEC vÉn kh«ng cã ý ®Þnh gia t¨ng s¶n l­îng dÇu cho dï gi¸ dÇu vÉn ®ang ë møc cao , vµ nhiÒu l·nh ®¹o OPEC cßn tuyªn bè cho r»ng hä hoµn toµn cã kh¶ n¨ng kiÓm so¸t sao cho gi¸ dÇu ë trªn 80 ®« la Mü /thïng .§©y d­êng nh­ lµ mét g¸o n­íc l¹nh déi vµo lêi kªu gäi cña nhiÒu ng­êi d©n ®èi víi c¸c c«ng ty x¨ng dÇu lín lµ “ trong khi chóng t«i ®ang cè g¾ng c¾t gi¶m nhu cÇu sö dông cña m×nh vµ sèng khã kh¨n h¬n , c¸c anh kh«ng thÓ c¾t gi¶m lîi nhuËn ®­îc chót nµo hay sao ? “ . Nh÷ng lêi kªu gäi kiÓu nµy ph¸t ®i trªn kh¸ nhiÒu ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng cña c¸c n­íc ph­¬ng T©y vµ nh»m vµo c¸c tËp ®oµn x¨ng dÇu lín . Nh­ng d­êng nh­ ®· bá quªn vai trß cña ng­êi ®øng ®»ng sau tÊm mµn gi¸ x¨ng dÇu cao : tæ chøc ®éc quyÒn ®Þnh gi¸ OPEC , ng­êi cè t×nh ®iÒu khiÓn gi¸ x¨ng dÇu theo mong muèn cña m×nh ®Ó thu lîi nhuËn cao cho c¶ mét khu vùc s¶n xuÊt x¨ng dÇu . Trë l¹i víi TTCK ViÖt Nam , h·y thö h×nh dung nÕu nh­ xuÊt hiÖn mét tæ chøc nh÷ng nhµ ®Çu t­ së h÷u së h÷u cæ phiÕu lín kÕt hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã tiÕng nãi quyÕt ®Þnh trªn thÞ tr­êng , th× TTCK ViÖt Nam sÏ chØ cßn n»m trong tay mét sè c¸ nh©n , tÝnh n¨ng ®éng ë thÞ tr­êng thø cÊp sÏ kh«ng cßn n÷a. ë n­íc ta hiÖn nay ch­a cã mét liªn minh nµo thùc sù chi phèi thÞ tr­êng chøng kho¸n , nh­ng d¸ng dÊp liªn minh ®éc quyÒn quyÕt ®Þnh gi¸ c¶ kinh ®iÓn cña kinh tÕ häc ®ang xuÊt hiÖn . Nã gièng nh­ giai ®o¹n ®Çu cña OPEC , c¸c thµnh viªn kh«ng tu©n thñ tháa thuËn vµ søc m¹nh cña khèi kh«ng ®ñ lín ®Ó chèng l¹i ¸p lùc tõ chÝnh phñ nªn liªn minh nµy kh«ng mÊy thµnh c«ng .VËy kh«ng chØ ®­a ra nh÷ng ph­¬ng h­íng ®Ó ph¸t triÓn vµ æn ®Þnh thÞ tr­êng ChÝnh phñ còng cÇn cã nh÷ng ®iÒu luËt cô thÓ trong tõng thêi ®iÓm , tõng giai ®o¹n ®Ó gi÷ cho thÞ tr­êng minh b¹ch , trong s¸ng , kh«ng ®Ó bÊt cø mét tæ chøc nµo , mét nhãm ng­êi nµo chi phèi ®Õn sù vËn ®éng cña TTCK . II . Vai trß c«ng ty cæ phÇn vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay 1 . Vai trß cña c«ng ty cæ phÇn vµ môc tiªu cña viÖc cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp a . Vai trß cña c«ng ty cæ phÇn C«ng ty cæ phÇn -mét tæ chøc kinh doanh cã t­ c¸ch ph¸p nh©n vµ c¸c cæ ®«ng chØ cã tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n trong ph¹m vi vèn gãp cña m×nh.§iÒu nµy cho phÐp c«ng ty cã t­ c¸ch ph¸p lý ®Çy ®ñ ®Ó huy ®éng nh÷ng l­îng vèn lín n»m r¶i r¸c thuéc nhiÒu c¸ nh©n trong x· héi. C¬ cÊu tæ chøc trong c«ng ty cæ phÇn ®· thùc hiÖn ®­îc viÖc t¸ch biÖt quyÒn së h÷u vµ quyÒn kinh doanh,t¹o nªn mét h×nh th¸i x· héi ho¸ së h÷u cña mét bªn lµ ®«ng ®¶o c«ng chóng mua cæ phÇn cßn bªn kia lµ ®éi ngò c¸c nhµ qu¶n trÞ kinh doanh chuyªn nghiÖp sö dông t­ b¶n x· héi cho nh÷ng c«ng cuéc kinh doanh quy m« lín. C¸c cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu cña c«ng ty cæ phÇn ®­îc chuyÓn nh­îng dÔ dµng trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n,v× thÕ bÊt kÓ cæ phiÕu ®­îc chuyÓn chñ bao nhiªu lÇn cuéc sèng cña c¸c doanh nghiÖp vÉn tiÕp tôc mét c¸ch b×nh th­êng mµ kh«ng bÞ ¶nh h­ëng.§ång thêi nhê c¬ chÕ nµy nã ®· t¹o nªn sù di chuyÓn linh ho¹t c¸c luång vèn trong x· héi theo c¸c nhu cÇu vµ c¬ héi ®Çu t­ ®a d¹ng cña c¸c c«ng ty vµ c«ng chóng. H¬n n÷a , c«ng ty cæ phÇn huy ®éng ®­îc nguån vèn trong x· héi cung cÊp cho ho¹t ®éng kinh doanh vµ ®Çu t­ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp . Mét mÆt võa gãp phÇn th¸o gì khã kh¨n cho ng©n s¸ch nhµ n­íc (kh«ng ph¶i chu cÊp cho doanh nghiÖp) mÆt kh¸c vèn vµ tµi s¶n doanh nghiÖp nhµ n­íc nhê qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ thu l¹i sÏ ®­îc ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt;t¨ng thªm tµi s¶n cè ®Þnh gãp phÇn to lín thóc ®Èy kinh tÕ t¨ng tr­ëng. Ngoµi ra , h×nh th¸i c«ng ty cæ phÇn xuÊt hiÖn sÏ thay ®æi cung c¸ch qu¶n lý trong mçi doanh nghiÖp , ë c«ng ty cæ phÇn quyÒn lîi cña nh÷ng ng­êi chñ míi cña doanh nghiÖp g¾n chÆt víi sù thµnh b¹i cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh v× thÕ hä rÊt ®oµn kÕt,g¾n bã vµ thèng nhÊt trong viÖc t×m kiÕm vµ ®­a ra ph­¬ng h­íng ho¹t ®éng phï hîp nhÊt cña doanh ngiÖp nh»m cñng cè , t¨ng c­êng søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm do hä s¶n xuÊt ra , quan t©m ®Õn c«ng viÖc c«ng ty vµ lao ®éng víi tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao. b . Môc tiªu cña cæ phÇn hãa doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ mét n­íc ®­îc xÕp h¹ng cã møc thu nhËp kh¸ thÊp so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi . Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy lµ do khu vùc kinh tÕ quèc doanh vÉn chiÕm mét tØ träng lín trong tæng sè c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh hiÖn nay . Nh÷ng doanh nghiÖp nµy mÆc dï ®­îc Nhµ n­íc ®Çu t­ mét l­îng vèn kh¸ lín . Song do c¬ chÕ qu¶n lÝ cøng nh¾c , thiÕu n¨ng ®éng , tÝnh canh tranh thÊp , ®Çu t­ dµn tr¶i , c«ng t¸c qu¶n lÝ cßn kÐm , mét bé phËn kh«ng nhá c¸n bé qu¶n lÝ cã tr×nh ®é chuyªn m«n thÊp , ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa , dÉn ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh thÊp , hiÖn t­îng l·i gi¶ , lç thËt vÉn cßn x¶y ra ë mét sè doanh nghiÖp quèc doanh . VËy ®Ó cã mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn , ®ñ søc c¹nh tranh trong khu vùc vµ quèc tÕ , th× vÊn ®Ò quan träng hµng ®Çu lµ ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c vÊn ®Ò cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ n­íc , cã nh­ vËy míi gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh , t¨ng søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp , t¹o ra lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã nhiÒu chñ së h÷u , trong ®ã cã ®«ng ®¶o ng­êi lao ®éng , t¹o ®éng lùc m¹nh mÏ vµ c¬ chÕ qu¶n lý n¨ng ®éng cho doanh nghiÖp , ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ vèn , tµi s¶n c¶u nhµ n­íc vµ cña doanh nghiÖp . MÆt kh¸c thùc hiÖn cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ n­íc sÏ gãp phÇn huy ®éng mét l­îng vèn lín cña toµn thÓ x· héi , bao gåm c¸ nh©n vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ , tæ chøc x· héi trong vµ ngoµi n­íc ®Ó ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ , ph¸t triÓn doanh nghiÖp , thùc sù ph¸t huy vai trß lµm chñ cña ng­êi lao ®éng , cña c¸c cæ ®«ng vµ t¨ng c­êng sù gi¸m s¸t cña nhµ ®Çu t­ vµ ng­êi lao ®éng , b¶o ®¶m hµi hßa lîi Ých gi÷a nhµ n­íc , doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng . NghÞ quyÕt héi nghÞ lÇn 3 Ban chÊp hµnh trung ­¬ng §¶ng khãa IX ®· chØ râ : “Cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ n­íc kh«ng ®­îc biÕn thµnh t­ nh©n hãa doanh nghiÖp nhµ n­íc . “ Cæ phÇn hãa doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ sù thay ®æi vÒ mäi mÆt , tõ quyÒn së h÷u ®Õn quyÒn n¨ng ph¸p lÝ vµ ph­¬ng ph¸p qu¶n lÝ ®iÒu hµnh doanh nghiÖp . Khi chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn th× b¶n th©n c«ng ty cæ phÇn cã quyÒn së h÷u víi tµi s¶n . C«ng ty cæ phÇn lµ mét ph¸p nh©n ®Çy ®ñ , c¬ quan quyÒn lùc cao nhÊt cña c«ng ty cæ phÇn lµ §¹i h«Þ ®ång cæ ®«ng . C«ng ty cæ phÇn ho¹t ®éng theo LuËt Doanh nghiÖp , trªn c«ng ty cæ phÇn kh«ng cã c¬ quan chñ qu¶n nh­ doanh nghiÖp nhµ n­íc . Song thùc tr¹ng hiÖn nay cã sù can thiÖp hµnh chÝnh cña c¸c c¬ quan nhµ n­íc trong vÊn ®Ò qu¶n trÞ c«ng ty cæ phÊn sau khi cæ phÇn hãa . 2 . Vai trß cña thÞ tr­êng chøng kho¸n Ngoµi nh÷ng chøc n¨ng ®· tr×nh bµy ë phÇn 2 / I / A , thÞ tr­êng chøng kho¸n cßn cã nh÷ng vai trß hÕt søc quan träng . Cô thÓ thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ c«ng cô khuyÕn khÝch d©n chóng tiÕt kiÖm vµ thu hót mäi nguån vèn nhµn rçi vµo ®Çu t­ . §ång thêi TTCK còng lµ ph­¬ng tiÖn huy ®éng vèn hÕt søc dÔ dµng vµ hiÖu qu¶ , bªn c¹nh ®ã TTCK còng gãp phÇn thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n hiÖu qu¶ h¬n , lµ c«ng cô lµm gi¶m ¸p lùc l¹m ph¸t , t¹o thãi quen vÒ ®Çu t­ trong ®ai bé phËn d©n chóng còng nh­ trong doanh nghiÖp . Ngoµi ra TTCK cßn lµ n¬i thu hót c¸c nguån vèn ®Çu t­ tõ n­íc ngoµi . B . C«ng ty cæ phÇn - qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn , ®¸nh gi¸ chung vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam I . Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty cæ phÇn C«ng ty cæ phÇn ra ®êi tõ cuèi thÕ kØ XVI ë c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn nh­ mét nhu cÇu kh¸ch quan cña lÞch sö .Trong suèt mÊy tr¨m n¨m qua c¸c c«ng ty cæ phÇn ®· chiÕm mét vai trß quan träng trong viÖc thóc ®Èy nÒn kinh tÕ thÕ giíi . Qu¸ tr×nh lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn tr¶i qua bèn giai ®o¹n . Giai ®o¹n mÇm mèng : trong giai ®o¹n nµy vèn ®­îc gãp theo mét nhãm ng­êi víi ho¹t ®éng liªn kÕt láng lÎo . Giai ®o¹n h×nh thµnh : ®· cã sù xuÊt hiÖn cña cæ phiÕu vµ sù giao dÞch chøng kho¸n , ho¹t ®éng cã tæ chøc h¬n . Giai ®o¹n ph¸t triÓn : c¸c c«ng ty cæ phÇn ®· phæ biÕn ë c¸c n­íc t­ b¶n chñ nghÜa víi h×nh thøc ®a quèc gia , ®· h×nh thµnh nh÷ng trung t©m tµi chÝnh quèc tÕ , giao dÞch chøng kho¸n s«i ®éng . Giai ®o¹n tr­ëng thµnh : lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn cña nh÷ng c«ng ty xuyªn quèc gia ®a quèc gia , thu hót c«ng nh©n mua cæ phiÕu , c¬ cÊu c«ng